لاتىنشاعا ءوتۋ ماسەلەسى قولعا الىنعالى، اسىرەسە، 2012 جىلدىڭ جەلتوقسانىنان بەرى ونى جاقتاۋشىلار مەن داتتاۋشىلار اراسىندا قىم-قىيعاش تارتىس جۇرۋدە. بۇل ماسەلە كوپ ۋاقىتتان بەرى كوتەرىلگەن جانە ول اسىرەسە، قازاق ءتىلىنىڭ ەملەسىنە قاتىستى تۋىنداعانىن تەك قانا 2012 جىلدىڭ باسىنان بەرى سايتىمىزدا جاريالانعان بىرقاتار ماتەريالداندا كورىنەدى: (http://old.abai.kz/node/14141   ، http://old.abai.kz/node/14352,http://old.abai.kz/content/t-rki-tilderinin-tini-elipbi,http://old.abai.kz/content/elimkhan-zh-nisbek-elipbi-meselesi,http://old.abai.kz/content/kazak-agylshyn-elipbi-zhobalary,http://old.abai.kz/node/8578,http://old.abai.kz/content/serik-ebdireshyly-kolaily-elipbi-men-emle,http://old.abai.kz/content/zailagi-zhantuganyly-memlekettik-til-zhene-memlekettik-elipbi,http://old.abai.kz/content/serik-ergali-otarlyk-elipbiden-kytyludyn-zholy,http://old.abai.kz/content/latyn-elipbiine-koshu-t-rkiya-ezirbaizhan-ozbekstan-elderinde-kalai-zh-rgizildi,http://old.abai.kz/node/14990,http://old.abai.kz/content/s-iinshi-t-rkilik-birigude-tagy-bir-nakty-kadam,http://arasha.abai.kz/content/serik-ergali-ylttyk-zhoba,http://arasha.abai.kz/content/g-lshat-khamit-latinga-kashan-koshemiz,http://old.abai.kz/content/garifolla-esim-senator-latyn-elipbiin-biyl-anyktap-kabyldauymyz-kerek,http://old.abai.kz/content/zh-nisbek-elimkhan-orys-zhazuyn-reformalauymyz-kerek,http://old.abai.kz/content/syrym-dat-kazak-kogamy-olermen-tilshilerdin-ogei-nasikhaty-ayasynda ،http://old.abai.kz/content/latyn-elipbii-serikzhannyn-oiy).
سايتىمىزدىڭ سەرىكجان ەسىمدى وقىرمانىنىڭ بۇعان دەيىن دە ءۋاجى مەن پايىمىن جاريالاعانبىز، بۇل جولى دا سوڭعى جاريالانىمدارعا تۇسكەن ەڭ بايسالدى دا دايەكتى ءۋاج رەتىندە نازارعا ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.

رەداكتسيا

لاتىن الىپبيىنە كوشۋ ماسەلەسىن بۇلاي تالقىلامايدى. لاتىن الىپبيىنە كوشۋ "ورىستان ىرگەنى اۋلاق سالۋ" نەمەسە "سانامىزداعى قۇلدىقتان ارىلۋ" ەمەس. لاتىن الىپبيىنە كوشۋ دەگەن - قازاقتىڭ ۇلتتىق ءالىپبيىن جاساۋ. جازۋ ەرەجەلەرىمىزدى تۇزەۋ ارقىلى - قازاق ءتىلىنىڭ ءوزىنىڭ بايىرعى قوڭىر اۋەنىن قايتارىپ الۋ. ءبىز قازىرگى 42 ارىپتەن تۇراتىن ءالىپبيىمىز ارقىلى ءتىلىمىزدىڭ دىبىستىق جۇيەسىن دە، دىبىس جانە بۋىن ۇندەستىگى زاڭدارىمىزدى دا بۇزىپ الدىق. ءتىپتى جالپى قازاق اتاۋلى قازاق تىلىندە دۇرىس دىبىستاپ سويلەۋدە ۇلگى الادى دەيتىن تەلەراديو ديكتورلارىنىڭ دا قالاي سويلەيتىنىن كورىپ جۇرسىزدەر عوي. مونعوليا، قىتاي، وزبەك ەلدەرىندەگى قازاقشا تەلەراديونى تىڭداساڭىزدار دا وسىنى كورەسىزدەر. وزبەكستاننىڭ قازاقشاسى دىبىستارى جاعىنان وزبەكككە ۇقساپ كەتكەن، سەبەبى وزبەك تىلىندە سينگارمونيزم (داۋىستىلار گارمونياسى) زاڭدىلىعى جوق، قازاق تىلىندە بار، سول ساقتالمايدى، سوندىقتان قۇلاققا قازاقشا بولىپ ەستىلمەيدى. مونعولدىڭ قازاقشاسىن تىڭداساڭىزدار، بارلىعى جاقسى تازا قازاقشا، الايدا سويلەمدەرىنىڭ اۋەنى (ينتوناتسياسى) مونعول تىلىنە تارتىپ تۇرادى: سويلەمدى قاتتى باستايدى دا، سوڭىنا قاراي ءۇنى وشە بەرەدى. كەلەسى سويلەمدى تاعى ايعايلاپ باستايدى دا، سويلەمنىڭ سوڭىنا قاراي ءۇنى وشە بەرەدى. قىتاي قازاقتارىنىڭ تىلىندە ءتىپتى ءتىلىن بۇراپ سويلەيتىن جانە قىتاي تىلىندەگى سياقتى داۋىس مەلوديكاسى سان قۇبىلاتىن اكتسەنت پايدا بولا باستاعان. اعىلشىن ءتىلدى ەۋروپا قازاقتارىنىڭ، سونىڭ ىشىندە قازاقشا جاقسى بىلەتىندەرىنىڭ قازاقشا سويلەگەن تۇرلەرى تۋرالى مۇلدە ايتپاي-اق قويۋعا بولاتىن شىعار. ال رەسەي قازاقتارى ودان دا اسىپ تۇسكەن: ڭ، ق سياقتى دىبىستاردى ايتا المايتىن دارەجەگە جەتكەنى ءوز الدىنا، ولار كەرىسىنشە، ءاربىر سويلەمدەرىن باجىلداپ ايعايلاپ بىتىرەدى، كەلەسى سويلەمدە داۋىستارى مىڭگىرلەپ قالادى دا، سويلەمنىڭ سوڭىنا قاراي قايتادان ايعايلاي باستايدى. ەڭ سوراقىسى ولار ەرىن ۇندەستىگىن مۇلدە ساقتامايتىن بولىپتى. بۇل ەندى ءتىپتى ورەسكەل.

ەگەر وسىمەن كەتە بەرسەك، قازاق ءتىلىنىڭ وزىنە عانا ءتان ءتول دىبىستىق جۇيەسى مەن وزىندىك تابيعي دىبىستاۋ زاڭدىلىقتارىن بۇزىپ الامىز. ياعني، قازاق ءتىلىن جويىپ تىنامىز. قازاق ءتىلى قالار-اۋ، ونىڭ جاراتىلىسى مەن تابيعي ەرەكشەلىكتەرىنان ەشتەڭە قالمايدى. ەگەر لاتىن جازۋى وسى سوراقىلىقتاردى جويىپ، بايىرعى اتام قازاقتىڭ ءتىلىن وزىمىزگە ورالتپايتىن بولسا، وندا لاتىنشاعا كوشۋدىڭ قاجەتى دە جوق. "كوشۋدىڭ ءجونى وسى ەكەن" دەپ كوشە سالماۋ كەرەك، الدىمەن قازاقتىڭ دىبىستىق جۇيەسى مەن دىبىستاۋ ەرەكشەلىكتەرىن ساقتاۋ كەرەك. قولدانىسقا ەنگىزىلەتىن قازاقتىڭ ۇلتتىق لاتىن ءالىپبيىن جاساعان توپ ەڭ الدىمەن بىزگە قازاقتىڭ كلاسسيكالىق تۋىندىلارىنان بىرنەشە روماندى، اڭگىمەنى، پوەمانى، ولەڭدەردى وزدەرى جاساعان لاتىنشا الىپبيمەن جانە وزدەرى جاساعان جاڭا ورفوگرافيامەن حالىققا تاراتىپ، جازىپ كورسەتۋى كەرەك. كورەيىك قالاي شىعاتىنىن، نە جوندەلەتىنىن. سوسىن وزدەرى لاتىنشا جازۋدىڭ جاڭاشا قالاي دىبىستالاتىنىن كورسەتىپ، بىزگە (حالىققا) داۋىستاپ وقىپ كورسەتۋى (وقىپ بەرۋى) كەرەك.
سول كەزدە كورەسىزدەر، قازىرگى مۇگەدەك قازاق ءتىلىنىڭ قالاي ادام تانىماستاي وزگەرگەنىن جانە قانداي تاڭعاجايىپ بايىرعى قوڭىر ۇنىنە ەنگەنىن. مىنە، سونداي لاتىنشاعا كوشۋگە بولادى. لاتىن ءتىلى سىرقات بولىپ وتىرعان، دىبىستىق جۇيەسى دە (فونولوگياسى), دىبىستاۋ جۇيەسى دە (ورفوەپياسى), جازۋ ەرەجەلەرى دە (ورفوگرافياسى), اۋەنى دە (ينتونولوگياسى), دىبىستارىنىڭ ايتىلۋى دا (ارتيكۋلياتسياسى), ولاردىڭ قۇلاققا ەستىلۋى دە (اكۋستيكاسى) دەرتكە ۇشىراعان قازاق ءتىلىن ەمدەۋ ءۇشىن قاجەت. ءورىستىلدى قازاقتاردىڭ قازاقشا ۇيرەنگەن تۇرلەرىن كوردىڭىزدەر عوي، ءسوزدىڭ ءبارىن قاتە سويلەيدى ء(ويتىپ قازاقشا ۇيرەنگەنى بار بولسىن), قازاقتاردى لاتىن جازۋى ەكىگە بولەدى دەگەن بوس اڭگىمە، قازاقتاردى بولشەكتەپ كەلە جاتقان دەرت - رۋشىلدىق پەن جەرشىلدىك. وعان قوسا، ۋاححابشىلدىق پەن ورىسجاندىلىق تا قازاقتى بولشەكتەپ جاتىر. ماڭگۇرتتەر مەن كوزقاماندار، ورالمان باۋىرلارىن جەك كورەتىندەر دە قازاقتى بولشەكتەپ جاتىر. سوندىقتان، قازاق وسى كۇيىندە قانشاعا بولىنسە دە، كەلەر ۇرپاققا ءتىلىمىزدىڭ دىبىستىق جانە دىبىستالۋ جاعىن تازا كۇيىندە (قازىرگىدەي سىرقات كۇيىندە ەمەس) ساقتاپ قالۋىمىز كەرەك.

قازاق ءتىلى بولماسا، ءبىز ءبارىمىز دە ۇلت رەتىندە جويىلىپ كەتەر ەدىك. انا ءتىلىمىز ءبىزدى وسىعان دەيىن قالت-قۇلت ەتىپ ساقتاپ، قۇتقارىپ كەلدى. بويىمىزداعى باق پەن اردىڭ، ۇلتتىق نامىس پەن سانانىڭ، رۋحىمىزداعى ورلىك پەن قايسارلىقتى، جانىمىزداعى يماندىلىق پەن سەنىمدىلىكتى - ءبارىن جوعالتقاندا دا، ءتىلىمىز ءبىزدى ءالى كۇنگە دەيىن ۇلت رەتىندە ساقتاپ كەلە جاتىر. ەندى ءبىز ءسال ەسىمىزدى جيناعاندايمىز عوي، ءتىلىمىزدى قۇتقاراتىن كەز كەلدى. 1990-شى جىلدارى قازاقى رۋحىمىز بەن سەنىمىمىزدىڭ قازىرگىدەن الدەقايدا جوعارى بولعانى راس. ول تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىنداعى باستاپقى ورەكپۋ بولاتىن (ەيفوريا) بولاتىن، ەندى ول الىپ-ۇشقان سەزىم باسىلعاسىن، سابامىزعا ءتۇسىپ، ماسەلەنى پايىمدى پاراساتپەن شەشۋگە بولادى. ورىسقا دا ءمان بەرمەيىك، كوز الدىنداعىدان اسا الماي، قىرىققا ءبولىنىپ قىرقىسقان اعايىنعا دا ءمان بەرمەيىك، قازىر ءبىز تەك قانا قازاق ءتىلىن قۇتقارۋ كەرەك ەكەنىن سەزىنەيىك. بولاشاققا م.شاحانوۆ شىعارمالارى قالاي بارادى - ول وسى جەردە تۇك تە اڭگىمە ەمەس، ونى شەشەتىن ءبىز ەمەس، ۋاقىتتىڭ ءوزى كورسەتەدى كىمنىڭ كىم ەكەنىن، ەڭ الدىمەن بولاشاققا قازاق ءتىلى بارۋى ءتيىس. جانە مىناداي "باسى جارىلعان، كوزى شىققان مۇگەدەك", "تىزەسى تەسىلگەن، شاپانى جىرتىلعان ازىپ-توزعان" كۇيىندە ەمەس، بايىرعى قوڭىر ۇنىمەن ورالىپ بارۋى ءتيىس. لاتىن ءالىپبيى سول ءۇشىن قاجەت.

***

وكىنىشكە وراي، ول مۇمكىن ەمەس، كوك تۇرىكتەردىڭ رۋنا جازۋى ءارىپ جازۋى ەمەس. ول - كونسونانتتى تۇردەگى بۋىن جازۋى. قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا، وندا داۋىستى دىبىستار تاڭبالانبايدى. بۇرىن تۇركى ءتىلى بۋىن قۇرىلىستى ءتىل بولاتىن. داۋىستى دىبىستارسىز دا جازۋعا ءتىل جانە ەرىن جاتقان ۇندەستىگى زاڭدارى مۇمكىندىك بەرەتىن. سوندا رۋنا جازۋىنداعى الگى "داۋىسسىز دىبىس" دەپ وتىرعانىمىز دىبىستىڭ ەمەس - بۋىننىڭ تاڭباسى بولاتىن. وعان لايىقتاۋ ءۇشىن قازىرگى ءتىلىمىزدىڭ فونەتيكاسىن (دىبىستىق جۇيەسىن) تاعى كوپ اۋدارىپ-قوتارىپ زەرتتەۋ كەرەك. ءبىز قازىرگى فونەتيكامىزدى ورىس فونەتيكاسىنىڭ ىزىمەن جاسادىق، ەندى ونى تۇركىلىك كونە ەرەكشەلىكتەر تۇرعىسىنان قايتا قاراۋ وتە ۇزاق ەڭبەكتەنۋدى كەرەك ەتەدى.

ال ءبىز ءۇشىن قازىر، باسىمىزداعى "مىي" دا "مي" بولادى، "دو، رە مي" دەگەندەگى نوتا اتاۋى دا "مي" بولادى. "اۋلىيە" دەگەن بايىرعى ءسوزدى قازىرگىشە "اۋليە" دەپ دىبىستاڭىز، قازاقتىڭ ءتىلىنىڭ بىت-شىتى شىعادى. "جۇروگۇم" دەگەن ءسوزدى، قازاقتىڭ تەلەديكتورلارى سياقتى ەتىپ ەزۋىڭىزدى ءارلى-بەرلى كەرىپ: "جۇرەگىم" دەپ دىبىستاڭىز، تاعى دا قازاق ءتىلى تاس-تالقان بولادى. "قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى فاكۋلتەتى" دەگەن تىركەستى قازىرگى جوعارعى وقۋ ورىندارىنداعىداي: قتاف دەپ قىسقارتىڭىز، "قازاق ادەبيەتى" مەرزىمدى ءباسپاسوزىن وزدەرى ايتاتىنداي "قا" دەپ قىسقارتىڭىز، سوسىن "قتاف" دەپ، سوسىن "قا" دەپ ايتىپ كورىڭىزشى، ءتىلىڭىز قايدا، ەزۋىڭىز بەن ەرىنىڭز قايدا ەكەنىن تابا الماي قالاسىز. لاتىن ءالىپبيى قازاق تىلىندەگى مۇنداي سىرتاققا اينالعان دەرتتەردى وپ-وڭاي تۇزەپ جىبەرەدى.

كەلەسى باستى ماسەلە، بولاشاقتاعى قازاقتىڭ ۇلتتىق لاتىن ءالىبيىنىڭ ينفورماتيكاداعى شارتتاۋلارعا، ياعني Unicode, ANSI, KIO ستاندارتتارىنا تولىق سايكەس كەلۋى. ەگەر ولاي بولماعان جاعدايدا تاعى دا سول - وندا لاتىن تىلىنە كوشۋدىڭ قاجەتى جوق. "لاتىن جازۋى ارقىلى ورىستان قاشىپ كەتەمىز" دەپ ويلاۋ قاتە، رەسەيدىڭ ورىسىندا تۇكتە شارۋامىز جوق، سوندا قاي ورىستان قاشامىز، وزىمىزدەگى ورىستار مەن ورىستىلدىلەردەن بە، كەرىسىنشە ءوزىمىزدىڭ "سارى جانە قارا ورىستاردى" قازاقشا سويلەۋگە ماجبۇرلەۋ قاجەت. ول ءۇشىن تۋرا جول قازاقستاندا ەشقانداي ورىس بالاباقشاسى دەگەن بولماۋى ءتيىس، بالاباقشانىڭ ورىسشا/قازاقشاسى دەگەن مۇلدە بولماۋى ءتيىس. بالاباقشا تەك قانا جانە تەك قانا قازاقشا بولۋى كەرەك. بۇل ءسوزسىز سولاي بولۋى ءتيىس. لاتىن جازۋى "قازاقتاردىڭ قازىرگى ساقاۋ ءتىلىن سىندىرۋ" ءۇشىن قاجەت، بايىرعى اتامىز قازاقتىڭ ءتىلىن ءوز قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن قاجەت.

***

اشىربەك باۋىرىمىزعا، لاتىن الىپبيىنە كوشۋدەن ساياسات كورۋىڭىز دە دۇرىس. ءتىلدىڭ دىبىستىق جۇيەسى ءتىلتانۋشى مامانداردى عانا تولعاندىرماۋى ءتيىس. قازاق ءتىلى الىپبيدەن وزگەرىپ كەتپەيدى دەيسىز، مىسالى: "قۇتتى بولسىن، تۋعان كۇنىڭ قۇلىنىم!" وسى كۇيىندە ايتىڭىزشى. ءبىزدىڭ قازاق تا، ديكتورلار دا وسىلاي سويلەيدى عوي. ەندى "قۇتتۇ بولسۇن تۋعان كۇنۇڭ، قۇلۇنۇم!" دەپ ايتىڭىز. قايسىسى قازاقشا، قايسىسى ادەمى ەكەنىن بايقايسىز با.

ءبىز ءبىر نارسەنى ۇعىپ الۋىمىز كەرەك. اۋىرۋدىڭ ءدال دياگنوزىن قويا الماساڭ، ول ولەدى. سول سياقتى وتارلىقتان قۇتىلۋدىڭ ءبىر عانا ەمى، ول-قۇلدىق سانادان قۇتىلۋ عانا! بولدى! (گەرويحان اعانىڭ جازۋىنان) - گەرەكە، ءبىزدىڭ جاستاردا قۇلدىق سانا جوق. ءبىزدىڭ سورلاپ وتىرۋىمىز ەلدە ۇلتتىق بۋرجۋازيا جوق، سوسىن زيالىلار دەگەندەرىمىز جالتاق. بۇل ۋاقىتشا نارسە، ىزدەگەندەر تابادى، تەك تەكتى ۇل-قىزدار ۇندەرى ءبىر بولسا بولدى (جاۋشى اعانىڭ جازۋىنان).

گەرويحان اعا، جاقسى «قۇلدىق سانا» دەپ «اۋرۋىمىزعا» دياگنوز قويىپ الدىق. «ودان قۇتىلۋ كەرەك» دەيسىز. كەلىستىك. بىراق، سول اۋرۋدان قالاي قۇتىلۋ كەرەكتىگىن نەمەسە بۇل اۋرۋدى قالاي ەمدەۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىندىرىپ بەرگەن ادام بولعان ەمەس. مۇمكىن ەمى جوق اۋرۋ شىعار، مۇمكىن سوزىلمالى (حرونيچەسكي) اۋرۋ شىعار. تاۋەلسىزدىگىن جاڭا العان ەلدەردىڭ تاجىريبەسىنە تالداۋ جاساساق، بۇل دەرتتەن ارىلۋ ءۇشىن ءبىر-ەكى ۇرپاق الماسۋ كەرەك ەكەن. ول ءۇشىن 40-50 جىل ۋاقىت كەرەك. بىزگە بۇلاي ەمدەلۋگە بولمايدى، بولمايتىن سەبەبى، قازاقستانداعى قازىرگى مەكتەپ جانە بالاباقشا جاسىنداعى وسكىندەرىمىز دە «قۇلدىق سانادا» تاربيەلەنىپ كەلە جاتىر. «حابار» مەن «ەلارنا»-نىڭ، «ەگەمەن قازاقستان»-نىڭ رۋحىندا، ياعني «قارقىنداپ گۇلدەنىپ كەلە جاتقان قازاقستان» جانە «دانىشپان كەمەڭگەر ەلباسىمىزدىڭ ارقاسىندا» رۋحىنا وتكىزىلەدى نەشە ءتۇرلى تاربيەلىك شارالار. ال سونى ۇيىمداستىراتىن بالاباقشا تاربيەشىلەرى مەن مەكتەپ مۇعالىمدەرى بولسا، قازاق ەلىنىڭ «جايقالىپ گۇلدەنۋدىڭ» ورنىنا سولىپ، توزىپ بارا جاتقانىن، «قارىشتاپ دامۋدىڭ» ورنىنا تونالىپ، جوعالىپ بارا جاتقانىن، اسپانمەن استاسقان كوك تۋى بار ەلدىڭ قۇردىمعا قۇلاپ بارا جاتقانىن كورىپ وتىر. بۇل جالعاندىقتان، كوزبوياۋشىلىقپەن جاس ۇرپاقتىڭ ساناسىن ۋلاۋدان ارىلماي، شىندىقتىڭ كوزىنە تۋرا قاراماي، ءوزىڭىز ايتقان «قۇلدىق سانادان» ارىلۋ مۇمكىن ەمەس.

جاعىمپازدىقتان، جالتاقتىقتان، شۇكىرشىلدىكتەن، تاعى دا الگى جەرشىلدىك پەن رۋشىلدىقتان ارىلمايىنشا، «قۇلدىق سانادان» قۇتىلۋ مۇمكىن ەمەس.

بالا بالا كەزىمىزدە بارلىق قازاق سابيلەرىن، قىڭقىلداپ ورىنسىز جىلاعاندا نەمەسە ەركەلىك پەن تەنتەكتىك جاساعاندا اجەلەرىمىز: «ورىس كەلىپ قالادى!»، «ماس ورىس كەلە جاتىر!» دەپ قورقىتۋشى ەدى عوي ءبارىمىزدى دە. وسى ءسوزدى ەستىگەندە، جىلاپ، ەركەلىكپەن قيعىلىق سالىپ وتىرعان قازاق بالاسى ۇرەيى ۇشىپ قورىققاننان، كوزى بادىرايىپ جىم بولاتىن. سابيلىكتەن كەتسەك تە، ەسەيسەك تە ءبىز ءبارىمىز ءالى سوندايمىز، «ورىس كەلە جاتىر!»- دەسە ءالى دە ءبارىمىز جىم بولامىز.

جاۋشى اعا، «ۇلتتىق بۋرجۋازيا جوق» دەيسىز مىناداي ەكونوميكاسى جەرتوناۋ مەن ەلتوناۋعا، جەمقورلىق پەن قۇلقىننوميكاعا نەگىزدەلگەن ەلدە ۇلتتىق بۋرجۋازيا بولۋى مۇمكىن بە. «زيالىلارىمىز جالتاق» دەيسىز، جاڭاوزەندە ءوز حالقىن ايەلى مەن بالا-شاعاسىمەن قوسا قىرىپ سالعاندا نارازىلىق ءبىلدىرىپ، وسىلاي بىرىگىپ اشىق حات جازباعان، كەدەندىك وداققا كۇمپ بەرىپ، قايتادان بوداندىققا باسى ءبۇتىن بايلانعاندا وسىنداي اشىق حات جازباعان، شەتەلدەن كەلەتىن قازاقتاردىڭ كوشىن توقتاتىپ قاڭتارىپ قويعاندا باسى بىرىگىپ بيلىككە جانە حالىققا ارناپ وسىنداي اشىق حات جازباعاندا، ەندى كەلىپ «2025-ءشى جىلدان كوشەمىز-ءمىس» دەيتىن الىپقاشپا سوزگە داۋرىعىپ قارسى شىققان توپتى «زيالى قاۋىم» دەۋگە اۋزىڭىز بارا ما. ەگەر الگى 66 الدىڭعى ءۇش جاعداي بويىنشا وسىنداي اشىق حات جازىپ، ازاماتتىق ۇستانىمدارىن بىلدىرگەندە، وندا بۇل ءتورتىنشى اشىق حاتىنا دا قۇلاق تۇرەر ەدىك. حالقى ملن-داپ اشتان قىرىلىپ، ارىستارى شەتىنەن اسىلىپ-اتىلىپ جاتقاندا ستالين مەن گولوششەكيندى ماقتاپ-ماداقتاپ جىرلار جازا بەرگەن جامبىلدىڭ رۋحاني ىنىلەرى عوي بۇلاردىڭ ءبارى دە. شىركىن، سول 66-نىڭ ءبارى دە سول اتالارىنا ۇقساپ، 100 جاسقا كەلىپ، بارىنە ءبىر-ءبىر وبلىستىڭ اتى بەرىلەر مە ەدى. حالىقتىڭ، ەلدىڭ تاعدىرى ءۇشىن بۇلار داۋلاسپايدى، «پالەن دەگەن اجەتحانا» سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، «تۇگەن دەگەن باسىنان شىرىگەن بالىق مەملەكەتتىڭ مەمسىيلىعى» ءۇشىن شۋىلداپ تالاسادى. «زيالى قاۋىم» دەگەن نە.

«تۇزگە شىقسام باتىرمىن، ۇيگە كەلسەم قاتىنمىن: قاتىن اۋرۋ، بالا جاس، كەلى ءتۇيىپ جاتىرمىن» ،- دەگەن عوي سىرىم شەشەن. سىرىم باتىردىڭ اۋليەلىگى دە سول عوي. «زيالىمىز» بار، «زيالى ەمەسىمىز» بار ءبىز ءبارىمىز دە كەرىسىنشەمىز: ۇيدە عانا باتىرمىز، ال تۇزگە شىققاندا قاتىنبىز. «قاتىن قايراتتانسا قازان قايناتادى» دەگەن بار عوي. الدە قازان قايناتارلىق تا قاۋقارىمىز جوق پا. لاتىن جازۋىنا كوشى تۋرالى ۇسىنىس-تالاپ گەرويحان اعا، ءسىز ايتقانداي، قايتەر ەكەن دەپ تاستالعان «پروبنىي شار» نەمەسە حالىق ىشىنە تاعى ءبىر جىك سالۋعا ارنالعان «يابلوكو رازدورا» عانا ەمەس، بۇل - بيلىك تاراپىنان ۇشىرىلعان كەزەكتى تامىر باسۋشى زوند. ءبىز لاتىن جازۋىنا كوشۋدى پايدالانىپ، ساياسات دەگەن الدامشى، ال قازىرگى بيلىك باسىنداعىلار دەگەن ۋاقىتشا نارسە عوي، ال ۇلت پەن ءتىل ماڭگى، سوندىقتان وسى ارقىلى ءتىلىمىزدى تۇزەپ الساق بولدى. ال ول دۇنيەگە كەلگەندە قازاقتى قۇرتۋ ءۇشىن كەلگەن. ءتىپتى بەسىكتە جاتقاندا دا: «مەن قازاقتى جوق قىلامىن»دەپ ىڭگالاپ جاتقان.

سەرىكجان،
«اباي.كز» سايتىنىڭ تۇراقتى وقىرمانى