اڭشىلىق ارحايزمگە اينالىپ كەتكەن جوق پا؟
ساياتشىلىق - بابامىزدان قالعان اتاكاسىپ. جاڭا جاۋعان قاردان كەيىن تاڭ قىلاڭ بەرە اتىن ەرتتەپ، تازىسىن ەرتىپ، ساداعىن اسىنىپ، بۇركىتىن قولىنا ۇستاعان كۇيى اڭعا شىعىپ كەتەتىن اتالارىمىز اۋىلعا مول ولجامەن ورالاتىن. وكىنىشكە قاراي، بۇگىندە ساياتشىلىق ءسوزى ارحايزمگە اينالىپ كەتكەن سياقتى. ادەبي شىعارمالاردان عانا كەزدەستىرەسىڭ. ال اڭعا شىعۋدى «وحوتاعا» الماستىرىپ الدىق. «دجيپكە» وتىراسىڭ دا، مىلتىق نەمەسە اۆتوماتپەن قالاعان اڭىڭدى اتىپ الاسىڭ. ءيا، وسىندايدا تەك «سونار» سەكىلدى قۇسبەگىلەر دودالارى عانا بابامىزدان قالعان اسىل مۇرانى ساقتاپ قالىپ وتىرعانداي كورىنەتىنى جاسىرىن ەمەس.
بۇركىتشىلەر:
1. ءومىرحان بايەتباي (الماتى وبلىسى) - 100 مىڭ تەڭگە
2. ەلتاي مۇپتەكەەۆ (الماتى وبلىسى) - 70 مىڭ تەڭگە
3. ەرمۇحان بايەتباي (الماتى وبلىسى) - 50 مىڭ تەڭگە
4. جاسۇلان بۇركىتباي (الماتى وبلىسى) - 30 مىڭ تەڭگە
5. قۋانىش يسابەكوۆ (الماتى وبلىسى) - 25 مىڭ تەڭگە
قارشىعا:
1. باۋىرجان عازيزحان (جامبىل وبلىسى) - 30 مىڭ تەڭگە
2. ەرمەك يمانزايىپ (پاۆلودار وبلىسى) - 25 مىڭ تەڭگە
3. ءادىل شالىمبەتوۆ (جامبىل وبلىسى) - 15 مىڭ تەڭگە
ساياتشىلىق - بابامىزدان قالعان اتاكاسىپ. جاڭا جاۋعان قاردان كەيىن تاڭ قىلاڭ بەرە اتىن ەرتتەپ، تازىسىن ەرتىپ، ساداعىن اسىنىپ، بۇركىتىن قولىنا ۇستاعان كۇيى اڭعا شىعىپ كەتەتىن اتالارىمىز اۋىلعا مول ولجامەن ورالاتىن. وكىنىشكە قاراي، بۇگىندە ساياتشىلىق ءسوزى ارحايزمگە اينالىپ كەتكەن سياقتى. ادەبي شىعارمالاردان عانا كەزدەستىرەسىڭ. ال اڭعا شىعۋدى «وحوتاعا» الماستىرىپ الدىق. «دجيپكە» وتىراسىڭ دا، مىلتىق نەمەسە اۆتوماتپەن قالاعان اڭىڭدى اتىپ الاسىڭ. ءيا، وسىندايدا تەك «سونار» سەكىلدى قۇسبەگىلەر دودالارى عانا بابامىزدان قالعان اسىل مۇرانى ساقتاپ قالىپ وتىرعانداي كورىنەتىنى جاسىرىن ەمەس.
بۇركىتشىلەر:
1. ءومىرحان بايەتباي (الماتى وبلىسى) - 100 مىڭ تەڭگە
2. ەلتاي مۇپتەكەەۆ (الماتى وبلىسى) - 70 مىڭ تەڭگە
3. ەرمۇحان بايەتباي (الماتى وبلىسى) - 50 مىڭ تەڭگە
4. جاسۇلان بۇركىتباي (الماتى وبلىسى) - 30 مىڭ تەڭگە
5. قۋانىش يسابەكوۆ (الماتى وبلىسى) - 25 مىڭ تەڭگە
قارشىعا:
1. باۋىرجان عازيزحان (جامبىل وبلىسى) - 30 مىڭ تەڭگە
2. ەرمەك يمانزايىپ (پاۆلودار وبلىسى) - 25 مىڭ تەڭگە
3. ءادىل شالىمبەتوۆ (جامبىل وبلىسى) - 15 مىڭ تەڭگە
ءداستۇرلى تۇردە ۇيىمداستىرىلىپ كەلە جاتقان «سونار» قۇسبەگىلەر دوداسى بيىل الماتى وبلىسىنىڭ ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنداعى نۇرا اۋىلىنىڭ شەتىندەگى يلانتاۋ تاۋىنىڭ باۋرايىندا ءوتتى. استانا قالاسى، پاۆلودار، اقمولا، اتىراۋ، جامبىل، الماتى وبلىستارىنىڭ قۇسبەگىلەرى كەلگەن ەكەن. بارلىعى 39 بۇركىت، سانادىق. قارشىعا ۇستاعان ءۇش بالاقاي دا ءوزارا شەبەردى انىقتادى. ءبىرىنشى كۇنى رەگلامەنت بويىنشا قۇسبەگىلەر بۇركىتتەرىمەن «سىرلاسۋ» سىنىنان ءوتتى. ياعني بۇركىتىن شاقىرۋ، ونىمەن قارىم-قاتىناسى باعالاندى. سونداي-اق قۇسبەگىلەردىڭ كيىم كيىستەرىنە دە ءمان بەرىلدى. ناتيجەسىندە، ءىرىكتەلگەندەر كەلەسى كەزەڭگە شىعىپ، ەرتەڭىندە قۇستارىن قويانعا سالدى. ال ودان ۇزدىك شىققان 10 قۇسبەگى ءبۇركىتتەرىن تۇلكىگە سالدى. ءناتيجەسىندە، قۇيرىعىن بۇلعاڭداتا قاشقان تۇلكىگە قۇلديلاي ۇشىپ كەلىپ، تىرپ ەتكىزبەي ۇستاعان «ايتۇياق» اتتى بۇركىت باس جۇلدەنى جەڭىپ الدى.
جالپى، قۇسبەگىلەر اراسىنداعى «سونار - 2013» دوداسى بيىل دا ادەتتەگىدەي قىزىقتى ءوتتى. ءتىپتى، قىتاي، ءتۇركيا، گەرمانيا، اقش-تان ارنايى كەلىپ، قازاقتىڭ اتاكاسىبىن تاماشالاپ ءجۇرگەن تۋريستەردىڭ دە قاراسى كوپ. ارالارىندا جۋرناليستەر دە جەتەرلىك. ءبارى دە بۇركىتتەرمەن سۋرەتكە ءتۇسىپ، قۇسبەگىلەردىڭ كيىمدەرىنە تامسانىپ ءجۇر. مۇمكىندىكتى پايدالانىپ، وسى دودانى ۇيىمداستىرعان «قىران فەدەراتسياسىنىڭ» اتقارۋشى ديرەكتورى باعدات ءمۇپتەكەقىزىمەن اڭگىمەلەسىپ، ءبىر ءبۇركىتتى باپتاۋ ءۇشىن جىلىنا قانشا اقشا كەرەكتىگى جايلى سۇرادىق.
- مەملەكەتىمىزدىڭ كوك تۋىندا نەلىكتەن قالىقتاعان قىران تۇر دەپ ويلايسىز؟! ويتكەنى بۇركىت ەركىندىكتى ءسۇيەدى. قانشا جەردەن عالىم بولساڭ دا، بۇل قۇستى قولدان كوبەيتە المايسىڭ. سوندىقتان بالاپان كەزىنەن ۇيادان الىپ، سولاي وسىرەمىز. باپتاۋدىڭ دا ماشاقاتى اۋىر. زور كۇتىمدى قاجەت ەتەدى. ءبىر بۇركىتتى باپتاۋ ءۇشىن جىلىنا 1 ميلليون تەڭگەگە جۋىق قارجى كەرەك، - دەدى باعدات مۇپتەكەقىزى.
ماسەلە وسى جەردەن شىعادى عوي. بيىلعى «سونار» دوداسىندا باس ءجۇلدەگە 100 مىڭ تەڭگە سىياقى بەرىلدى. 2-ورىن يەگەرى جان قالتاسىنا 70 مىڭ تەڭگەنى باستى. ۇزدىك ۇشتىككە ەنگەن قۇسبەگى 50 مىڭ تەڭگەنى ساناپ الدى. 4-ورىنعا 30 مىڭ تەڭگە بەرىلسە، 5-ورىن يەگەرى 25 مىڭ تەڭگەنى قاناعات قىلدى. ەندى ەسەپتەپ كورەلىكشى. جىلىنا 1 ميلليون تەڭگەنى قاجەت ەتەتىن قىران قۇستىڭ يەسى 25 مىڭ تەڭگەنى قاي جىرتىعىنا جۇمساماق؟ البەتتە، بۇل جەردە ۇيىمداستىرۋشىلاردى دا كىنالاي المايمىز. «قىران فەدەراتسياسىنىڭ» ءحالى بەلگىلى. شالقىپ جۇرگەن جوق. اقشانى دا ۇكىمەتتەن الاتىنى تۇسىنىكتى. ءبىراق باعدات مۇپتەكەقىزىنىڭ ايتۋىنشا، قۇسبەگىلىككە مەملەكەت تاراپىنان ءجوندى كوڭىل بولىنبەي وتىرعان كورىنەدى.
- ونى ايتاسىز، بىزگە ميلليون تۇرماق، ءجۇز تەڭگە دە بولىنبەي وتىر. تەك ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنىڭ جانىنان ءبىر ءبولىم اشىپ قويعان. ءبىتتى. باسقا جاساپ جاتقان جاقسىلىقتارى جوق، - دەپ اعىنان جارىلدى اتقارۋشى ديرەكتور.
جالپى، بۇگىندە رەسپۋبليكا بويىنشا ءبىر-اق قۇسبەگىلەر مەكتەبى بار. ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنىڭ نۇرا اۋىلىندا ورنالاسقان. ساياتشىلىققا قىزىققاندار وسىندا جاتتىعىپ، قىران قۇستاردى دا وسى جەردە باپتايدى. يلانتاۋ بوكتەرى بۇركىتشىلەردىڭ جاتتىعۋى ءۇشىن تاپتىرماس جەر. تۇلكى، قارساق، قوياندارىڭ مۇندا جەتەرلىك. بىراق جويىلىپ كەتۋدىڭ ءسال-اق الدىندا تۇرعان كورىنەدى. قۇسبەگىلەردىڭ ەمەس، الگى جەردىڭ قويناۋىنا قىزىققان «حەمكو» جشس-ءنىڭ كەسىرىنەن. باعدات ءمۇپتەكەقىزىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستانداعى ءازىربايجان دياسپوراسىنىڭ توراعاسى ءابىلفايىس حامەدوۆ باسقاراتىن الگى جشس وتكەن جىلدىڭ ءساۋىر ايىنان بەرى يلانتاۋدان كارەر قازىپ، تاس ونىمدەرىنىڭ ءۇش ءتۇرىن ءوندىرۋمەن زاڭسىز تابىس تاۋىپ كەلەدى ەكەن.
- ءوز جەرىمىزگە ءوزىمىز يە بولا الماي ءجۇرمىز. ارىزدانباعان جەرىمىز جوق. اۋداندىق پروكۋراتۋرا، وبلىستىق اكىمشىلىك - بارلىعى دا بۇدان حاباردار. بىراق ەشقايسىسى دا كومەكتەسە الماي وتىر. ولاردىڭ ارەكەتتەرى زاڭسىز ەكەندىكتەرىن بىلە تۇرا، ەش شارا قولدانار ەمەس. ەگەر بۇيتە بەرسەك، قوياندارىمىز قىرىلىپ، تۇلكىلەر جويىلىپ، ەڭ قاۋىپتىسى - «قىزىل كىتاپقا» ەنگەن يلان ءوسىمدىگى قۇرىپ كەتۋدىڭ از-اق الدىندا تۇر. جۋرناليستەر دە كەلدى. بىراق ءبىر-بىرلەپ كەلگەندىكتەن، ولاردان دا قورىقپاي، سەس كورسەتىپ، قۋىپ شىعىپ جاتىر، - دەپ شاراسىزدىق ءبىلدىردى باعدات مۇپتەكەقىزى.
جاقىن ۋاقىتتا الماتىنىڭ جۋرناليستەرى توپ بولىپ يلانتاۋعا قايتا بارىپ، زاڭسىز قازىلعان كارەرانى ءوز كوزدەرىمەن كورىپ قايتپاقشى.
اۆتور: ءازيز ءجۇمادىل
"الاش ايناسى" گازەتى
