بۇگىن پرەزيدەنتتىڭ قاتىسۋىمەن ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسى ءوتتى. وعان ءوڭىر اكىمدەرى مەن ۇكىمەت مۇشەلەرى قاتىستى. ۇكىمەت باسشىسى ءاليحان سمايىلوۆ ەسەپ بەردى. جيىندا ءسوز بولعان باستى ماسەلەلەر قانداي؟ ءبىز شولىپ شىقتىق.

مەملەكەت باسشىسى قازاقستاننىڭ سوڭعى 14 جىلدا بولماعان ينفلياتسياعا ۇشىراعانىن ايتتى.

«بۇگىن ەلىمىزدىڭ بيىلعى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ كورسەتكىشتەرىنە توقتالامىز. الدا تۇرعان باستى مىندەتتەردى ايقىندايمىز. قوردالانعان ماسەلەلەر از ەمەس. 11 ايدا ەكونوميكانىڭ ءوسىمى 4,6 پايىزدان 2,7 پايىزعا دەيىن تومەندەدى. ينفلياتسيا سوڭعى 14 جىلدا بولماعان دەڭگەيگە جەتتى. قازىر بۇل كورسەتكىش – 19,6 پايىز. مۇنداي احۋال جۇرتتىڭ تابىسىنا جانە ءال-اۋقاتىنا كەرى اسەرىن تيگىزىپ وتىر»، - دەدى توقاەۆ.

پرەزيدەنت ەندى ءار لاۋازىمدى قىزمەتتە وتىرعانداردىڭ ءىس-ارەكەتى ەسەپ-قيساپپەن ەمەس، ناقتى ناتيجەمەن ولشەنەتىنىن اتاپ ءوتتى.

ەسەپ – قاعازبەن ەمەس، ىسپەن ولشەنەدى!

«جۋىردا وتكەن پرەزيدەنت سايلاۋى – بۇل حالىقتىڭ بىزگە ارتقان زور سەنىمى جانە قولداۋى. ازاماتتارىمىز ناقتى وڭ وزگەرىستەر بۇگىن جانە قازىر بولادى دەپ ۇمىتتەنىپ وتىر. وسى ءۇمىت پەن سەنىمدى اقتاۋ – الدىمىزدا تۇرعان ەڭ باستى مىندەت ءارى قاستەرلى پارىز. سوندىقتان، سايلاۋ الدىنداعى باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ارنايى جوسپار قابىلداندى. بارلىق ءىس-شارا ۋاقتىلى جانە تولىق ورىندالۋى كەرەك. ءاربىر ءمينيستردىڭ، اكىمنىڭ جۇمىسى ستاتيستيكامەن، ەسەپ-قيساپپەن ەمەس، ناقتى ناتيجەمەن ولشەنەتىن بولادى»، - دەدى ول.

ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا توقاەۆ ەكىباستۇزداعى اپاتتىڭ سەبەبى انىقتالىپ، جاۋاپتىلاردىڭ جازاسىز قالمايتىنىن ەسكەرتتى. پرەزيدەنت ەلىمىزدەگى كەيىنگى ۋاقىتتا جىلۋ ەلەكتر ورتالىقتارىندا اپاتتىڭ جيىلەپ كەتۋىنە قاتىستى اكىمدەر مەن ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىن سىنعا الدى.

ەكىباستۇزداعىداي اپات ەندى قايتالانباسىن!

«تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ماسەلەلەردى شەشۋ قاجەت. نەگىزى، بۇل – اۋىل مەن قالانىڭ اۋقىمىندا شەشىلە بەرەتىن تۇرمىستىق ماسەلە. بىراق ءبىز ونى ۇكىمەتتىڭ دەڭگەيىندە قاراۋعا ءماجبۇرمىز. ويتكەنى وسى سالاداعى توتەنشە وقيعالار تىم كوپ بولىپ كەتتى. پەتروپاۆلدا، تەمىرتاۋدا، ستەپنوگورسكىدە، بالقاشتا، قاراعاندىدا، اقتوبەدە جانە ريددەردە اپاتتار بولدى. بىراق سونىڭ ەشقايسىسىنان اكىمدەر مەن مينيسترلەر، ەڭ باستىسى، مەنشىك يەلەرى ءتيىستى قورىتىندى جاساعان جوق. ال جاقىندا ەكىباستۇزدا بولعان توتەنشە جاعداي بۇل سالاداعى احۋالدىڭ قانشالىقتى كۇردەلى ەكەنىن ايقىن كورسەتتى.

جاۋاپتى قىزمەتكەرلەر قىستى قالىپتى رەجيمدە، امان-ەسەن وتكىزەمىز دەپ ەسەپ بەرگەن. بىراق ءىس جۇزىندە جاعدايدىڭ قالاي بولىپ جاتقانىن كورىپ وتىرسىزدار. پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى ءوز وتىنىشىمەن قىزمەتىنەن بوساتىلدى. ال قۇزىرلى مەملەكەتتىك ورگان – ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ ەشقانداي ارەكەتىن كورگەن جوقپىز، بۇل مەكەمە اپاتقا سەلقوس قاراپ، بەيتاراپتىق تانىتتى. سونداي-اق توتەنشە جاعداي قىزمەتتەرىنىڭ جۇمىسى دۇرىس جولعا قويىلماعان. ولار باياۋ قيمىلداپ، سالعىرتتىق تانىتتى»، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

مەملەكەت باسشىسى توزىعى جەتكەن ەكىباستۇز جىلۋ ەلەكتر ورتالىعىنىڭ 50 پايىزىن مەملەكەت مەنشىگىنە الىپ، كاسىپورىن يەسى جەو-نى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزەتىنىن ايتتى. ال مەملەكەت مەنشىگىندەگى ەنەرگيا نىساندارى بيۋدجەت قاراجاتى ەسەبىنەن جوندەلۋى ءتيىس.

«جىلۋ-ەلەكتر ورتالىعى مەن جەلىلەردىڭ مەنشىك يەسىنە جەكە توقتالىعىم كەلەدى. توزۋ كورسەتكىشى 90 پايىزدان اساتىن ەكىباستۇز جىلۋ-ەلەكتر ورتالىعىن 1 تەڭگە ساتۋ ۇسىنىسى ساراپتامانى قاجەت ەتەدى. بۇل نىسانعا تاۋەلسىز اۋديت جۇرگىزۋ كەرەك. ابدەن توزعان ورتالىقتى مەملەكەت ءتيىمدى باسقارا الا ما، ەڭ الدىمەن، وسىنى زەرتتەۋ كەرەك. كاسىپورىننىڭ 50 پايىزىن الىپ، مەنشىك يەسىنە جىلۋ ەلەكتر ورتالىعىن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋدى تاپسىرعان ءجون»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

اپاتتان بولعان شىعىننىڭ جارتىسىن كلەبانوۆ تولەيدى

پرەزيدەنتتىڭ سوزىنشە، اپاتتان زارداپ شەككەن ەكىباستۇز تۇرعىندارىنىن شىعىنىن مەملەكەت پەن كاسىپورىن يەسى ءبولىپ تولەيتىن بولدى.

«ەكىباستۇز تۇرعىندارىنىڭ شىعىندارىن وتەۋگە كەتەتىن شىعىندار مەنشىك يەسى مەن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت اراسىندا ءبولىنۋى كەرەك. ۇكىمەتكە كەيىنگى جىلدارى يەسى ەشقانداي ارەكەت جاساماعان، جاعدايى شەتىن ءاربىر نىساننىڭ جاعدايىن كەشەندى قاراپ، ارقايسىسى بويىنشا جەكە شەشىم قابىلداۋ كەرەك. ءدال وسىنداي جۇمىستى جەرگىلىكتى دەڭگەيدە ءوڭىر اكىمدەرى اتقارسىن»، - دەدى پرەزيدەنت.

سونداي-اق مەملەكەت باسشىسى ۇكىمەتكە جاعدايى سىن كوتەرمەيتىن جىلۋ جەلىلەرىنىڭ ماسەلەسىن 3 جىلدا شەشۋدى تاپسىردى. وعان 528 ملرد تەڭگە قارجى بولىنبەك.

«بۇگىندە 1,5 مىڭ شاقىرىمنان استام جىلۋ جەلىسى شۇعىل ارادا اۋىستىرۋدى جانە جوندەۋدى قاجەت ەتەدى. ولاردىڭ ورتاشا توزۋى 75 پايىزدان اسىپ تۇسەدى. ال ارقالىق، ريددەر جانە شەمونايحا قالالارىنداعى جەلىلەر تولىقتاي توزعان. ۇكىمەتكە 3 جىلدىڭ ىشىندە اتالعان ماسەلەنى شەشۋ كەرەك. كوميسسيا بايانداماسىنا سايكەس، ءسوز 528 ملرد تەڭگە جايىندا بولىپ وتىر. بۇل قاراجاتتى بيۋدجەتتىك كرەديتتەۋ جانە تاريفتىك ساياسات ارقىلى قاراستىرۋ قاجەت»، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

پرەزيدەنت جەكە مەنشىككە ءوتىپ كەتكەن اكتيۆتەردى قايتارۋعا باسا نازار اۋدارىلىپ وتىرعانىن ايتتى.

«قازىر جەكە مەنشىككە زاڭسىز ءوتىپ كەتكەن اكتيۆتەردى قايتارۋعا باسا ءمان بەرىلىپ وتىر. بىراق كەيبىر ماسەلەلەر نازاردان تىس قالىپ بارادى. ەكونوميكاعا مەملەكەتتىڭ قاتىسۋىن ازايتۋ، مونوپوليستەردى وزىنە جاناما قاتىسى بار نارىقتىڭ قىزمەتىنە ارالاستىرماۋ – وتە ماڭىزدى جۇمىس. اكىمشىلىك كەدەرگىلەردى ازايتىپ، نارىققا باعا بەلگىلەۋ ارقىلى قىسىم جاساۋدى توقتاتۋ كەرەك»، - دەدى پرەزيدەنت.

ۇكىمەتكە باس پروكۋراتۋرامەن بىرلەسىپ، زاڭسىز بەرىلگەن كەن ورىندارىن مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارۋ ءۇشىن ءتيىستى شارالار قابىلداۋدى تاپسىردى.

«سوسىن بۇل جەرلەر ادال جۇمىس ىستەيتىن ينۆەستورلارعا ۇسىنىلادى. ولارعا ءتيىستى مىندەتتەمەلەر جۇكتەلەدى. سوڭعى كەزدە گەولوگيا سالاسىنداعى رەفورمالاردى سوزبالاڭعا سالۋعا ارەكەت جاسالىپ جاتقانىن كورىپ وتىرمىز. باياعى كەڭەستىك جۇيەگە قايتا ورالىپ، جەر قويناۋىن «شاعىن توپتىڭ عانا يگىلىگىنە» اينالدىرعىسى كەلەتىندەر بار. قازاقستاننىڭ جەر قويناۋى ينۆەستورلار ءۇشىن اشىق بولۋى كەرەك. سوندىقتان ۇكىمەت بۇل سالادا ءتارتىپ ورناتۋعا ءتيىس»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

سونداي-اق باس پروكۋراتۋرانىڭ جانىنان قۇرىلعان ارنايى كوميسسيا زاڭسىز جولمەن الىنعان جانە سىرتقا شىعارىلعان اكتيۆتەردى مەملەكەتكە قايتارۋمەن شۇعىلدانىپ جاتقانىن ەسكە سالا كەتتى.

توقاەۆ كەلەسى جىلى كادرلىق ساياساتتا ۇلكەن وزگەرىستەر بولاتىنىن ايتتى. ۆيتسە-مينيستر جانە اكىم ورىنباسارى لاۋازىمدارىنا «اكە-كوكەمەن ەمەس» ناعىز كاسىبي ماماندار تاعايىندالۋى ءتيىس ەكەنىن باسا ايتتى.

«كەلەسى جىلى ءبىز ورتالىقتا جانە جەرگىلىكتى جەردە اۋقىمدى كادرلىق وزگەرىس جاسايمىز. باستىقتاردىڭ ۇنەمى بۇيرەگى بۇرىپ تۇراتىن ادامدارىمەن قوشتاسۋىنا تۋرا كەلەدى. ولاردىڭ ورنىن جاڭا كادرلار باسادى. قازاقستانعا ءتيىمدى جۇمىس ىستەيتىن تەحنوكراتتار قاجەت.

مينيسترلەر جانە اكىمدەر وزىنە قولايلى ادامداردى عانا قىزمەتكە تاعايىندايتىن ادەتتى دوعارۋعا ءتيىس. مينيسترلىكتەردىڭ وزىندە «كەرەك ادامىن» تاعايىنداۋ ءۇشىن زاڭ تالاپتارىن اتتاپ وتەتىن نەمەسە قالاۋىنشا وزگەرتىپ الاتىن جاعدايلار بار. بۇل ارەكەتتەر بارلىق جەردە كەزدەسەدى. جەر ينسپەكتسياسى، قۇقىق قورعاۋ سالاسى، رەۆيزيالىق كوميسسيا جانە باسقا دا باقىلاۋ ورگاندارى جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ ىقپالىندا بولماۋى كەرەك. ءادىل باسەكە بولماسا، كاسىبي ماماندار مەملەكەتتىك قىزمەتكە قىزىقپايدى»، - دەدى پرەزيدەنت.

ۇكىمەت ءتيىمدى جۇمىس ىستەي المادى!

قاسىم-جومارت توقاەۆ بيىل ۇكىمەتتىڭ ءتيىمدى جۇمىس جۇرگىزە الماعانىن ايتتى.

«ءسوزىمنىڭ سوڭىندا تاعى ءبىر ماڭىزدى ماسەلەگە توقتالعىم كەلەدى. اشىعىن ايتۋىمىز كەرەك، ۇكىمەت بيىل ەلىمىز تاپ بولعان سىن-قاتەرلەرگە قارسى ءتيىمدى جۇمىس ىستەي المادى. قويىلعان مىندەتتەر تولىققاندى ورىندالعان جوق. ال كەيبىر باعىتتار بويىنشا مۇلدە جۇمىس جاسالعان جوق.

مىسالى، ابدەن ەسكىرگەن، قاجەتى جوق نورماتيۆتىك اكتىلەردى جويۋ كەرەك ەكەنى وسىعان دەيىن دە بىرنەشە رەت ايتىلدى، ۇكىمەتكە ءتيىستى تاپسىرمالار دا بەرىلدى. سونىڭ كەسىرىنەن مينيسترلەر جانە مەكەمە باسشىلارى وزدىگىنەن ارەكەت ەتىپ، جەدەل شەشىم قابىلداي المايدى. بىتپەيتىن جينالىستارعا، قۇجاتتى كەلىسۋ جۇمىسىنا وتە كوپ ۋاقىت كەتەدى. مينيسترلىك جانە ۇلتتىق كومپانيا باسشىلارى ناقتى شەشىم قابىلداۋعا كەلگەندە، وزدەرىنە جاۋاپكەرشىلىك الۋدان باستارىن الىپ قاشادى.

ال تۇتاس ەلدىڭ، حالىقتىڭ تاعدىرى سول ماڭىزدى شەشىمگە بايلانىستى بولىپ جاتاتىنى، وكىنىشكە قاراي، ەسكەرىلمەيدى. ۇكىمەت پەن پرەزيدەنت اكىمشىلىگى اراسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىل دۇرىس جولعا قويىلماعان.

جۇرتشىلىق ۇكىمەتتىڭ دە، بارلىق دەڭگەيدەگى اكىمدەردىڭ دە جۇمىسىنا قاتىستى ارىز-شاعىم ايتۋدا. حالىقتىڭ ءسوزىنىڭ جانى بار. ويتكەنى شىن مانىندە، كۇن كورۋ قيىنداپ بارادى، باعا شارىقتاپ وسۋدە.

قالاداعى جانە اۋىلداعى تۇرعىنداردىڭ ءومىرى ءۇشىن اسا ماڭىزدى ينفراقۇرىلىمنىڭ توزىعى جەتكەن، ءتىپتى، مۇشكىل حالدە دەسەك تە ارتىق ەمەس. مۇنداي كەزدە قول قۋسىرىپ، جايباراقات وتىرۋعا بولمايدى. وسىنداي جاعداي بارىمىزگە قاۋىپ توندىرەتىنى انىق. ونىڭ ۇستىنە، كەلەسى جىل قازىرگىدەن دە كۇردەلى، قيىن بولۋى ابدەن مۇمكىن»، - دەدى مەلەكەت باسشىسى.

پرەزيدەنت توقاەۆ ۇكىمەت باسشىسى ءاليحان سمايىلوۆقا ۇكىمەت قۇرامىن قايتا قاراۋ تۋرالى تاپسىرما قويدى.

«مەن پرەمەر-مينيستر ءاليحان سمايىلوۆتان شىنشىل جاۋاپ ەستىگىم كەلەدى: ءدال وسىنداي ۇكىمەت قۇرامىمەن جڭا جىلعا قادام باسۋ قانشالىقتى دۇرىس؟ ۇكىمەت پرەزيدەنتتىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋعا قاۋقارلى ما؟ ۇكىمەت ىشكى جانە سىرتقى ەكونوميكالىق قاۋىپتەردى ەڭسەرۋگە قابىلەتتى مە؟ مەنىڭشە، بۇل سۇراقتى پرەزيدەنت، پارلامەنت دەپۋتاتتارىمەن اقىلداسىپ، شەشۋ كەرەك»، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

Abai.kz