رەسەي كيەۆتى قايتا شابۋىلداماق...
رەسەيدىڭ "كيەۆتى ءۇش كۇندە باسىپ الامىن" دەگەنىنە دە ون ايدىڭ ءجۇزى بولدى. سوعىس پوزيتسيالىق نەگىزگە ءوتتى. رەسەي اسكەرى باسىپ العان ءبىرشاما جەردەن شەگىندى.
رەسەي اقپان-ناۋرىز ايلارىندا كيەۆتى باسىپ الۋعا تالپىندى. الايدا كيەۆ، سۋم جانە چەرنيگوۆ ايماعىندا جەڭىلىس تاۋىپ، رەسەي اسكەرى شەگىندى. باتىستىڭ ۋكرايناعا كومەگى ارتتى. ءماريۋپولدى قورعاعان ۋكراين ساربازدارى تاريحي ميسسياسىن ورىنداپ، كيەۆكە باعىتتالۋى ءتيىس رەسەيدىڭ كاسىبي اسكەري بولىمشەلەرىنىڭ سوققىسىن وزىنە قابىلدادى. بۇل ۋكراينا اسكەرىنە ەكى اي ۋاقىت ۇتۋعا مۇمكىندىك بەردى.
ۋكراينا اسكەرى جاز بويى قيان-كەسكى شايقاس جۇرگىزىپ، سەۆەرودونەتسك-ليسيچانسك باعىتىندا ۇرسى سالدى. شىلدەدە اسكەري بولىمشەلەر قورشاۋدا قالماۋى ءۇشىن قالانى تاستاپ، كەرى شەگىندى. جازدىڭ باسىندا ۋكرايناعا باتىس الىس قاشىقتىقتاعى رەسەي اسكەري نىسانالارىن جويۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن زىمىران كەشەندەرىن (م270, HIMARS) تابىستادى. بۇل زىمىران كەشەندەرى سوعىستىڭ بەتالىسىن وزگەرتە ءبىلدى. رەسەيدىڭ اسكەري قويمالارىنا، بازالارى مەن بەكەتتەرىنە ۇدايى سوققى جاساپ، مايدان شەبىنە جاقىن 70-100 شاقىرىم قاشىقتىقتا ورنالاسقان نىساندار جويىلا باستادى. جويىلعان وق-ءدارى قورىن تولىقتىرۋعا كەدەرگى جاساۋ ءۇشىن جەتكىزۋ توراپتارىنا دا سوققى جاسالدى.
رەسەي اسكەرى ايقىن جەڭىلىس تابا باستادى. ونى ماسكەۋ ستراتەگيالىق شەگىنىس دەپ اتاسا، باتىس ساراپشىلارى جەڭىلىس دەپ ناقتى اتادى. قىركۇيەكتىڭ باسىندا رەسەي اسكەرى حاركوۆ وبلىسىنان شەگىنە باستادى. ۋكراينا اسكەرى حاركوۆ وبلىسىن ەكى اپتا ىشىندە ازات ەتتى. ازات ەتۋ وپەراتسياسىنا دەيىن وبلىستىڭ 26 پايىزى وككۋپاتسيادا بولسا، قازىر 4 پايىزى باسقىنشى قولىندا قالىپ وتىر. وپەراتسيا جالعاسىن لۋگانسك-دونەتسك باعىتىندا تاپتى. لۋگانسك وبلىسى 100 پايىزى باسقىنشى قولىنا وتكەن جالعىز وبلىس بولاتىن. قازىر ۋكراينا وبلىستىڭ 6 پايىزعا جۋىق جەرىن ازات ەتە ءبىلدى.
كيەۆ بۇل جەتىستىكتەرگە توقتاپ قالماي، حەرسون وبلىسىن ازات ەتۋدى باستادى. "حەرسون قالاسى ءۇشىن شايقاس ستالينگرادتان كەم بولمايدى" دەگەن بولجام جاسالعان ەدى. دەي-تۇرا ۋكراينا زىمىران كەشەندەرى قالانى ۇرىسسىز قايتارۋعا مۇمكىندىك بەردى. قالاعا اپاراتىن ءۇش كوپىرگە ۇدايى سوققى جاساۋدىڭ ارقاسىندا رەسەي اسكەرى ازىق-تۇلىكپەن، قارۋمەن قامتاماسىز ەتۋ جۇيەسىن جوعالتقاندىقتان، قالادان شەگىنۋگە ءماجبۇر بولدى. رەسەي قالادان شەگىنگەن ساتتە ايگىلى انتونوۆ كوپىرىن جارىپ جىبەردى. بۇل ۋكراين ساربازدارى وكشەلەي قۋماسىن دەگەن ماقساتپەن جاسالعان بولاتىن.
رەسەي بيلىگى ۋكراينادا ساتسىزدىكتەر بارىن اشىق مويىنداعان ەمەس. الايدا موبيليزاتسيا جاريالاۋىنىڭ ءوزى سول ساتسىزدىكتى مويىنداۋمەن تەڭ شارا ەدى. 300 مىڭ ادامدى اسكەرگە موبيليزاتسيالاپ، ولاردىڭ تەڭ جارتىسىن ۋكراينا سوعىسىنا جىبەردى. "قالعان 150 مىڭ سارباز ءالى دايىندىق پوليگونىندا ءجۇر" دەيدى رەسەيلىك اسكەري ساراپشىلار.
ماسكەۋ كيەۆتى كەلىسسوز ۇستەلىنە وتىرعىزۋ ماقساتىندا ينفراقۇرىلىم كەشەندەرىنە سوققى جاساۋمەن كەلەدى. جىلۋ، جارىق جۇيەلەرىن ۇدايى زىمىران سوققىسىنا الۋ ارقىلى كيەۆكە حالىق تاراپىنان بولۋى مۇمكىن پسيحولوگيالىق قىسىمدى ارتتىرۋعا بولادى دەيدى. ۋكراينا حالىقتى جىلۋ جانە جارىقپەن قامتاماسىز ەتۋدە ۇلكەن قيىندىقتاردى باستان كەشىرۋدە. الايدا "بۇل كەلىسسوزگە يتەرمەلەمەيتىنىن" اشىق ايتۋدا.
The Economist باسىلىمىنا ۋكراينا قولباسشىسى زالۋجنىي: "رەسەيدە موبيليزاتسيا بولدى. "ولار سوعىسپايدى، ۇلكەن ماسەلەگە تاپ بولدى" دەۋگە سەنۋدىڭ قاجەتى جوق. ولار سوعىسادى. پاتشالارى "سوعىسىڭدار" دەگەن سوڭ ولار سوعىسادى.
مەن ەكى شەشەن سوعىسىنىڭ ناتيجەسىن قاراپ، زەرتتەپ شىقتىم. تۋرا قازىرگىدەي جاعداي بولعان.رەسەيدە موبيليزاتسيالانعانداردى قامتاماسىز ەتۋ جوعارى دەڭگەيدە ەمەس، دەگەنمەن ولار بىزگە بىرقاتار ماسەلەلەردى تۋىنداتادى. ءبىزدىڭ باعامداۋىمىزشا ولاردا 1,2-1,5 ملن اسكەري رەزەرۆ بار. رەسەي قازىر 200 مىڭ ساربازدى سوعىسقا دايىنداۋدا. كۇمانسىز ولار كيەۆكە شابۋىل جاسايدى دەۋگە بولادى", - دەيدى.
زالۋجنىي رەسەي اقپان-ناۋرىز ارالىعىندا دونباسس، وڭتۇستىك ۋكراينا جانە بەلارۋس باعىتىندا جاپپاي شابۋىلعا شىعادى دەگەن بولجام جاساۋدا. ونىڭ ايتۋىنشا بۇل شابۋىلدى تويتارۋ ءۇشىن دايىندىق ءجۇرىپ جاتىر. ال رەسەيدى تىزە بۇكتىرۋ ءۇشىن باتىستان كەلەتىن قارۋدى ارتتىرۋ كەرەك دەيدى.
كا مىرزا
Abai.kz