قازاقستاندا سالىقتىڭ تۇرلەرى كوپ. ونىڭ ءبارىن ساۋساق بۇگىپ ساناپ وتىرۋدىڭ قاجەت جوق شىعار. ەندى مىنە، «جاڭبىر سالىعى» تۋرالى جاڭا ۇسىنىس ايتىلىپ جاتىر.

- كىمدە-كىم البارىنان سۋ قويماسىن جاساپ، جاڭبىردىڭ سۋىن جيناپ الماسا، سوعان سالىق سالايىق، - دەيدى ءماجىلىس دەپۋتاتى اندرەي بەگەنەەۆ. دەپۋتاتتىڭ دەگەنىنە باقساق، اۋلاسىنان سۋ قويماسىن جاساپ جاڭبىر سۋىن وكىمەتكە وتكىزگەن ادام سالىقتان بوساتىلۋى ءتيىس ەكەن. سالىقتىڭ بۇل ءتۇرى باتىس ەلدەرىندە كەڭىنەن قولدانىلاتىنعا ۇقسايدى. وسىنى ايتا كەلىپ بەگەنەەۆ مىرزا:

-  جينالعان سۋ تەحنيكالىق ماقساتتارعا: اۆتوكولىكتەردى جۋعا، باقشا سۋارۋعا ابدەن جارايدى. تەككە ءراسۋا بولعان جاڭبىر سۋى سۋ جۇيەلەرىن بۇزادى. ەۋروپادا جاڭبىرعا ساۋاتتى تۇردە سالىق سالۋ ءۇردىسى بار. دەمەك ونىڭ پايدالى بولعانى. بىزگە دە سونداي شارا ابدەن كەرەك-اق. جاراتقان بىزگە جاڭبىر بەردى، ءبىز سونى كادەمىزگە جاراتۋىمىز قاجەت، - دەيدى.

قازاقستاندا سالىقتىڭ تۇرلەرى كوپ. ونىڭ ءبارىن ساۋساق بۇگىپ ساناپ وتىرۋدىڭ قاجەت جوق شىعار. ەندى مىنە، «جاڭبىر سالىعى» تۋرالى جاڭا ۇسىنىس ايتىلىپ جاتىر.

- كىمدە-كىم البارىنان سۋ قويماسىن جاساپ، جاڭبىردىڭ سۋىن جيناپ الماسا، سوعان سالىق سالايىق، - دەيدى ءماجىلىس دەپۋتاتى اندرەي بەگەنەەۆ. دەپۋتاتتىڭ دەگەنىنە باقساق، اۋلاسىنان سۋ قويماسىن جاساپ جاڭبىر سۋىن وكىمەتكە وتكىزگەن ادام سالىقتان بوساتىلۋى ءتيىس ەكەن. سالىقتىڭ بۇل ءتۇرى باتىس ەلدەرىندە كەڭىنەن قولدانىلاتىنعا ۇقسايدى. وسىنى ايتا كەلىپ بەگەنەەۆ مىرزا:

-  جينالعان سۋ تەحنيكالىق ماقساتتارعا: اۆتوكولىكتەردى جۋعا، باقشا سۋارۋعا ابدەن جارايدى. تەككە ءراسۋا بولعان جاڭبىر سۋى سۋ جۇيەلەرىن بۇزادى. ەۋروپادا جاڭبىرعا ساۋاتتى تۇردە سالىق سالۋ ءۇردىسى بار. دەمەك ونىڭ پايدالى بولعانى. بىزگە دە سونداي شارا ابدەن كەرەك-اق. جاراتقان بىزگە جاڭبىر بەردى، ءبىز سونى كادەمىزگە جاراتۋىمىز قاجەت، - دەيدى.

تەگىندە، جاڭبىر سۋىن، قار سۋىن ۇقىپتى پايدالانۋ ەۋروپا ەلدەرىنە عانا ءتان نارسە ەمەس. تابيعاتپەن ۇيلەسىپ ءومىر سۇرگەن قازاق كوشپەلى كەزىندە قۇم اراسىنان جابىق كانالدار قازىپ، ونى قارعا تولتىرىپ،  جازدا كاۋسار بۇلاققا اينالدىرا بىلگەن. شولەيتتى دالالاردى قونىس ەتكەندەر تاسناۋلاردى سەلدەتىپ توككەن جاڭبىر سۋىنا تولتىرىپ الىپ وتىرعان. قىسقاسىن ايتقاندا، اتام قازاق  تىرشىلىك كوزى - سۋدىڭ سۇراۋىن جاقسى بىلگەن. بىراق، جاراتقاننىڭ جاڭبىرى ءۇشىن سالىق تولەپ كورمەپتى. شاماسى، سول كوشپەندىلەردىڭ بۇگىنگى ۇرپاعى - بىزدەر سالىقتىڭ جاڭا ءتۇرى - جاڭبىر سالىعىن تولەپ تىناتىن ءتۇرىمىز بار. ويتكەنى وكىمەتىمىز قارا حالىقتىڭ قالتاسىن قاعىپ الۋدىڭ قايلاسىن جاقسى مەڭگەرىپ العان. قايبىر جىلى ءتىپتى، ءىرى-قارا مالدىڭ، ۇساق جاندىقتىڭ «قيى مەن تەزەگىنە» شارۋا باققان جۇرت سالىق تولەيتىن بولىپ ءبىر شۋلاپ باسىلعان. قازىر الگى سالىق جەر سالىعىنىڭ ءبىر شالعايىنا ەنىپ كەتتى.

سونىمەن، وتكەندە «نۇر وتان» حدپ توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باۋىرجان بايبەك سۋدى ىسىراپ ەتپەۋدىڭ گەرماندىق «تاجىريبەسىن» ۇسىنىپ ەدى، ول ۇسىنىستىڭ  دەپۋتات بەگەنەەۆ سوزىمەن «بەرەكەسى» كىرە ءتۇستى.

راسىندا، بىزدە سۋ ماسەلەسى - اسا وتكىر ماسەلەنىڭ بىرىنە اينالۋى ىقتيمال. سەبەبى قازاق جەرىنىڭ الپىس پايىزىن شولەيتتى مەكەندەر قۇرايدى دەگەن دەرەكتەر ايتىلىپ قالىپ ءجۇر. ونىڭ ۇستىنە وزەندەرىمىزدىڭ دەنى ترناسشەكارالىق وزەندەر. ءبىرى قىتايدىڭ، ءبىرى رەسەيدىڭ، كەلەسى ءبىرى وزبەكستان مەن قىرعىزستان تەرريتورياسىنان باستاۋ الىپ جاتىر. ايتكەنمەندە تاپ قازىرگى جاعدايىمىز (قۇدايعا شۇكىر) سۋدان شۋ شىعاراتىن ەمەس، ونى دۇرىس پايدالانۋدا بولىپ تۇر. حالىقتى تازا اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋدە بولىپ تۇر. ودان ارتىلعانىن ەگىستىك القاپتارى مەن تەحنيكالىق قاجەتتىلىكتەرگە ورىنىمەن پايدالانۋدا بولىپ تۇر. بۇعان قوسىپ ايتارمىز: دەپۋتات جولداستار،  ۇكىمەتىمىزگە ەلدىڭ الاقانداي اۋلاسىن اڭدىتىپ قويعانشا، كەڭ بايتاق دالامىزدان سۋقورلارىن تۇزەتىن الىپ باسسەيىندەر قۇرىلىسىن تەزدەتىپ سالۋ جونىندە ۇسىنىس جاساڭىزدار. سول دۇرىس بولار تۇبىندە. سويتكەنىمىز ءجون سياقتى. ۇقىپتىلىق پەن ۇنەمقورلىق ماسەلەسىندە ۇكىمەتىمىزدىڭ ءوزى ۇلگى كورسەتسە، حالىقتا سول ىنسانياتقا جەتەدى. ايتپەسە، ءبارى بەكەر...

Abai.kz