دوس كوشىم: بايقاۋشىلاردىڭ كوبەيگەنى قۇپ
بيىلعى 19 ناۋرىزدا وتەتىن ءماجىلىس جانە ماسليحات دەپۋتاتتارىن سايلاۋعا ءتۇرلى قوعامدىق ۇيىمدار باقىلاۋشىلىق جاساۋعا بەلسەنە كىرىسىپ جاتقانى بەلگىلى. سولاردىڭ قاتارىندا «BAQYLA» قوعامدىق قوزعالىسى دا بار. قازىردىڭ وزىندە اتالعان قوزعالىس ءوز بايقاۋشىلارىن دايىنداۋعا كىرىسىپ كەتكەنىن مالىمدەدى.
قوعامدىق قوزعالىستىڭ ورتالىق شتابى الماتى قالاسىندا ورنالاسقان. سونداي-اق ەلىمىزدىڭ 17 قالاسىنان وڭىرلىك شتابتار اشىلعان.
بۇعان دەيىن «BAQYLA» قازاقستاننىڭ پرەزيدەنتىن سايلاۋ كەزىندە باقىلاۋشىلىق جاساپ، 27 قالادا داۋىس بەرۋ پروتسەسىن قاداعالاۋ جۇمىسىن ءساتتى اتقارعان بولاتىن.
قازىرگى كۇنى باقىلاۋ جەلىلەرىنىڭ باسشىلارى مەن وڭىرلىك ۇيلەستىرۋشىلەرى سايلاۋ پروتسەسىن باقىلاۋ تەورياسى مەن پراكتيكاسى بويىنشا ارنايى كۋرستاردان ونلاين فورماتتا جانە وفلاين كەزدەسۋلەر ارقىلى ءوتىپ جاتىر.
ءبىز قوعامدىق قوزعالىستىڭ باقىلاۋشىلارىنا ساباق وتكىزىپ، ترەنينگ جۇرگىزىپ جۇرگەن ساياساتكەر، قوعام قايراتكەرى دوس كوشىمنەن از-كەم پىكىر العان ەدىك.
دوس كوشىم:
- كەشەدەن باستاپ وبلىس، قالالارداعى ۇيلەستىرۋشىلەردى وقىتۋدى باستادىق. «BAQYLA» قوعامدىق قوزعالىسى – قازاقستاننىڭ كوپتەگەن نەگىزگى قالالارىن، وبلىستارىن قامتيتىن بىرلەسكەن باقىلاۋ ورتالىعى عوي. سونداعى ادامداردى وقىتىپ جاتىرمىز. كەشە 25 ءوڭىردىڭ ۇيلەستىرۋشىلەرى قاتىستى. الماتى قالاسىنداعىلارمەن ءبىز تىكەلەي كەزدەسىپ، سەمينار ساباقتارىن وتكىزەمىز. ال قالعان وڭىرلەر بويىنشا ونلاين ترەنيگتەر وتەدى.
ارينە، مەنىڭ مىندەتىم تەك وقىتۋ، ەگەر ۇيىمداستىرۋشىلار باسقا ايماقتارعا وفلاين وتكىزۋدى جوسپارلاسا، وعان بارۋعا دايىنبىز. قانشا رەت ساباق وتكىزەمىز دەگەنگە كەلسەك، ول ءارتۇرلى بولۋى مۇمكىن. مىسالى، وتكەن جىلى پرەزيدەنت سايلاۋى الدىندا 4-5 رەت سەمينار بولدى، ونىڭ ىشىندە 2-3 تىكەلەي وفلاين ءوتتى. نەگىزىنەن وبلىس، قالالارداعى ادامدارمەن بىرلەسىپ، ءبىر جەلى قۇرىپ، بايلانىسقاننان كەيىن، ءبارىن بىرگە وقىتقان دۇرىس. بىراق ءبىز وعان دەيىن «BAQYLA-عا» قوسىلام دەگەندەردى جەكە وقىتىپ جاتىرمىز. بۇل ارتىق بولمايدى. ەگەر قوزعالىسقا قوسىلام دەگەندەر ۇيىمدار، جەكە ادامدار بولسا، ءبىز ولارعا جەكە ساباقتار جۇرگىزە بەرەمىز. ياعني 4-5 ساباقپەن شەكتەلىپ قالمايمىز.
الماتىداعى باقىلاۋشىلاردى تىكەلەي جولىعىپ، دايىندايمىز. الدارىنا ۇستەلدى قويىپ، قالاي ساناۋ كەرەگىن كورسەتىپ، تەك تەوريا جۇزىندە ەمەس، پراكتيكالىق ساباقتار وتكىزەمىز. بۇل وتە ءتيىمدى. كوزبە-كوز سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرىپ، قاتىسۋشىلاردىڭ پىكىر، ۇسىنىستارىن تىڭداۋ ءبىر بولەك. ونلاين وتكىزگەن ۋاقىتتا، وكىنىشكە وراي، سۇراقتار كوپ بولمايدى.
جالپى ايتارىم، قوعامدىق قوزعالىستاردىڭ كوپ بولعانى دۇرىس. كەزىندە باقىلاۋ جۇمىستارىن ءبىز 1999 جىلى باستاعان ەدىك. قۇرىلعان ۇيىمدار كەيبىرى كەتەدى، كەيبىرى قالادى. ال بىرەۋلەرى بىرىگىپ جاتادى. ءبارىبىر العا دامۋ بار. ءوسۋ بار. باقىلاۋشىلىق قوزعالىستاردىڭ شاما كەلگەنشە جولىن اشۋ كەرەك. ولاردى ءار ۋاقىتتا قولداۋىمىز كەرەك. ءوزىم بايقاۋشىلىق جاسايتىن ۇيىمداردىڭ كوبەيگەنىن قۇپ كورەمىن.
مەن ءبىر باقىلاۋشىلىق ۇيىمعا جينالىڭىزدار دەپ ايتپايمىن، بىراق سايلاۋ ۋچاسكەلەرىنە باقىلاۋشى قويار كەزدە ۇيلەستىرۋشىنىڭ جۇمىسى اسا قاجەت.
ويتكەنى، ءبىر ۋچاسكەدە 5 ادام وتىرسا، كەلەسى ۋچاسكەدە ەشكىم وتىرمايدى. ونى بىلتىرعى سايلاۋدا كوردىك. مىسالى، الماتى بويىنشا 5-6 بايقاۋشىلار ۇيىمى بار دەسەك، سولار رەتىمەن ءبولىنىپ، بارلىق داۋىس بەرۋ ۋچاسكەسىن جابا الاتىنداي بولسا، جاقسى بولار ەدى. سونى ۇيىمداستىرۋ شارۋاسى جۇرگىزىلۋى كەرەك. بىزگە بايلانىسىپ، بىرگە جۇمىس ىستەۋدە ءالى دە پروبلەما بار دەپ ويلايمىن.
ءار سايلاۋ پۋنكتىندە مىنانشا ادام وتىرۋ كەرەك دەگەن زاڭ جوق. تەك ءار ۇيىمنان ءبىر عانا باقىلاۋشى بولۋى كەرەك. الداعى سايلاۋدى باقىلايمىز دەپ وتىرعان 5-6 قوعامدىق قوزعالىس بار. سودان سوڭ ءماجىلىس پەن ماسليحاتقا ءتۇسىپ جاتقان ۇمىتكەرلەردىڭ باقىلاۋشىلارى بار. سونىمەن ءبىر داۋىس بەرۋ ۋچاسكەسىندە كەم دەگەندە 6-7 ادام وتىراتىن سياقتى. بۇل وتە جاقسى ءۇردىس. داۋىس بەرۋدى باقىلاعان ادامنىڭ كوزى اشىلادى. سايلاۋدىڭ نە ەكەنىن بىلەدى. ازاماتتىق كوزقاراسى ويانادى. سوندىقتان ۇنەمى ازامات بولعىڭ كەلسە باقىلاۋشى بول دەپ جۇرەمىن.
Abai.kz