مۇحتار شەرىم. شەكسپيردىڭ شاپانى
بىلتىرعى ۇبت (ۇلتتىق بىرىڭعاي تەست) ەسىمە تۇسسە، ەسەككە تەرىس ءمىنىپ، كەڭكەلەستەر اۋىلىنا كەتىپ بارا جاتقانداي كۇي كەشىپ، كوڭىلىم قۇرتتاپ كەتەدى...
ءالى ەسىمدە، ءبىر توپ قىزدار بولىپ، ۇبت-عا دايىندالىپ تۇرعانبىز. ءبىر كەزدە كوزىلدىرىگى مۇرنىنا جابىسىپ قالعان ءبىر اعاي جۇگىرىپ كەلدى دە:
- قىزدار، بۇتقا دايىنسىڭدار ما؟ - دەپ سۇرادى.
- بۇتى نەسى اعاي؟ - دەپ سۇرادىم مەن.
- بۇتقا كەلدىڭدەر مە؟ بۇت دەيمىن؟
- بۇت ەمەس، ۇبت عوي اعاي...
- ءبارى ءبىر ەمەس پە؟ بۇعان دەيىن بۇت بولاتىن، قازىر ۇبت بولىپتى. «شپارگالكا» پايدالانباڭدار، بيىل ەرەكشە تەكسەرۋ باستالادى!
جوعارعى وقۋ ورنىنان ءبىلىم الىپ، اباي اتام ايتپاقشى، دۇنيەنىڭ ءبىر «سيليكاتنىي كىرىپىشى» بولۋدى ارمانداپ تۇرعانمىن، ءبىر كەزدە بەتتەرىن تۇمشالاپ العان، قولدارىندا اۆتومات، پيستولەت، گرانات، پۋلەمەت، مينومەتى بار بىرنەشە قارۋلى توپ جەتىپ كەلدى. كەلگەن بەتتە ءبارى حورمەن:
- حەندە حوح! -دەدى ەكىنشى دۇنيە جۇزىلىك سوعىستاعى پاشەستەردەي زارەمىزدى الىپ. ءبىز سۇمىرەيىپ تۇرمىز.
- رۋكي ۆۆەرح! قولدارىڭدى كوتەرىڭدەر!
ءبارىمىز قولدارىمىزدى كوتەرىپ ەدىك، قولتىعىمىزعا جاسىرعان «شپارگالكالارىمىز» جەرگە ءتۇسىپ جاتتى. ۇيالى تەلەفوندارىمىزدى جيناپ الدى. قاسىمدا تۇرعان قىزدىڭ ۇرتى بۇرتيىپ تۇرعان.
- اۋزىڭدى اش! - دەپ بۇيىردى تەكسەرۋشى.
- اۋزى اشىلمايدى،- دەدىم مەن.
- نەگە؟
- كەشە جەلىم جۇتىپ قويىپتى...
بىلتىرعى ۇبت (ۇلتتىق بىرىڭعاي تەست) ەسىمە تۇسسە، ەسەككە تەرىس ءمىنىپ، كەڭكەلەستەر اۋىلىنا كەتىپ بارا جاتقانداي كۇي كەشىپ، كوڭىلىم قۇرتتاپ كەتەدى...
ءالى ەسىمدە، ءبىر توپ قىزدار بولىپ، ۇبت-عا دايىندالىپ تۇرعانبىز. ءبىر كەزدە كوزىلدىرىگى مۇرنىنا جابىسىپ قالعان ءبىر اعاي جۇگىرىپ كەلدى دە:
- قىزدار، بۇتقا دايىنسىڭدار ما؟ - دەپ سۇرادى.
- بۇتى نەسى اعاي؟ - دەپ سۇرادىم مەن.
- بۇتقا كەلدىڭدەر مە؟ بۇت دەيمىن؟
- بۇت ەمەس، ۇبت عوي اعاي...
- ءبارى ءبىر ەمەس پە؟ بۇعان دەيىن بۇت بولاتىن، قازىر ۇبت بولىپتى. «شپارگالكا» پايدالانباڭدار، بيىل ەرەكشە تەكسەرۋ باستالادى!
جوعارعى وقۋ ورنىنان ءبىلىم الىپ، اباي اتام ايتپاقشى، دۇنيەنىڭ ءبىر «سيليكاتنىي كىرىپىشى» بولۋدى ارمانداپ تۇرعانمىن، ءبىر كەزدە بەتتەرىن تۇمشالاپ العان، قولدارىندا اۆتومات، پيستولەت، گرانات، پۋلەمەت، مينومەتى بار بىرنەشە قارۋلى توپ جەتىپ كەلدى. كەلگەن بەتتە ءبارى حورمەن:
- حەندە حوح! -دەدى ەكىنشى دۇنيە جۇزىلىك سوعىستاعى پاشەستەردەي زارەمىزدى الىپ. ءبىز سۇمىرەيىپ تۇرمىز.
- رۋكي ۆۆەرح! قولدارىڭدى كوتەرىڭدەر!
ءبارىمىز قولدارىمىزدى كوتەرىپ ەدىك، قولتىعىمىزعا جاسىرعان «شپارگالكالارىمىز» جەرگە ءتۇسىپ جاتتى. ۇيالى تەلەفوندارىمىزدى جيناپ الدى. قاسىمدا تۇرعان قىزدىڭ ۇرتى بۇرتيىپ تۇرعان.
- اۋزىڭدى اش! - دەپ بۇيىردى تەكسەرۋشى.
- اۋزى اشىلمايدى،- دەدىم مەن.
- نەگە؟
- كەشە جەلىم جۇتىپ قويىپتى...
سوزىمە سەنبەگەن تەكسەرۋشىلەر قاسىمداعى قىزدىڭ اۋزىن كۇشتەپ اشىپ، ىشىنەن ۇيالى تەلەفونىن سۋىرىپ الدى. سول ەكەن، تەكسەرۋشىلەر قىزداردىڭ اۋىزدارىن اڭقيتا اشىپ، كومەكەيلەرىنە فونار جارىعىمەن قاراپ جاتتى. شاشىمىزدىڭ اراسىنا دۇربىمەن قارادى. ءبىر كەزدە ەڭگەزەردەي جىگىت:
- كويلەگىڭىزدىڭ ەتەگىن كوتەرىڭىز...-دەپ سىبىرلادى.
- نەگە؟
- ىشقىرىڭىزدا نە بار؟
- ۇيالمايسىز با اعاي، ىشقىرىمدا ىشقىر بار...
ۇياتسىز ەكەن، باس سالىپ، سۋماڭداعان قولىن جۇگىرتىپ ءوتتى. بەتىمدى باسىپ، ەسىمنەن تانىپ قالا جازدادىم... وسىنداي وسپادار تەكسەرىستەن كەيىن، ۇبت-عا كەزەكپەن كىرە باستادىق. مەكتەپتى التىن مەدالمەن بىتىرگەن قىز كىرىپ كەتكەن. ءبىر ۋاقىتتا بوتاداي بوزداپ، بالداقپەن شىعىپ كەلە جاتىر.
- نە بولدى؟ بالداقپەن شىعىپ كەلە جاتقانىڭ قالاي؟- دەپ جامىراي سۇراستىق. سويتسەك، تەستتەن از بال جيناپ، قۇلاپ قالاتىندارعا الدىن- الا بالداق بەرەدى ەكەن...
- تەستتە قانداي سۇراقتار بار؟ - دەپ سۇرادىم مەن.
- شەكسپيردىڭ شاپانى دەيدى. ا) وقالى، ويۋلى شاپان، ءا) جىرتىق شاپان، ب) كىر-كىر شاپان...
- سەن قايسى جاۋاپقا توقتالدىڭ؟
- كۇيىپ كەتتىم! شەكسپير قازاقتىڭ شاپانىن قاشان كيىپ ءجۇر؟ ورنىمنان تۇردىم دا، پروفەسسورعا كەلىپ: «اعاي، شەكسپير شاپان كيمەگەن، مەن تەست تاپسىرۋدان باس تارتامىن!»-دەدىم. سويتسەم، شەكسپير باياعى زاماندا شىمكەنتكە قىدىرىپ كەلگەن دەيدى مە، ءبىر تويعا قاتىسىپ، شاپان كيگەن دەيدى مە... قۇرىسىنشى!
- سۇراقتار قىزىق، «شىڭعىسحاننىڭ ءتىسى قاي جىلى تۇسكەن؟» دەيدى مە، ءانشى روزا رىمباەۆانىڭ ماشيناسىنىڭ ءنومىرى قانداي؟» دەيدى مە؟ «ىبىراي التىنسارين ناسىباي اتقان با؟» سياقتى سۇمىرەيگەن سۇراقتار! - دەپ كۇيىندى قۇربىم قىزىپ كەتىپ. ءبىر كەزدە شىرەنىپ، ءبىر ابيتۋريەنت جىگىت كەلدى. باسىنان بۋ بۇرقىراپ تۇر. كەۋدەسىنە جۇمىرتقا قويىپ ەدى، بەس مينۋتتا ءپىسىپ قالدى...
- التىن مەدالىڭ بار ما؟ - دەپ سۇرادىم مەن.
- جوعا،- دەدى ول ماڭعازدانىپ،- قورعاسىن مەدالعا بىتىرگەنبىز...
- ونداي دا مەدال بار ما؟
- قالاۋىن تاپساڭ، قالايى مەدال دا الاسىڭ!
قايران، قازاقتىڭ بۇتى... وي، كەشىرىڭىزدەر، ۇبت-سى! قور بولدىڭ-اۋ، جاستارىمىزدى قورلادىڭ-اۋ! كوڭىل-كۇيىم كۇيىپ قالعان تابا نانداي بولىپ، تەست تاپسىرىپ وتىرمىن... ماعان دا شەكسپيردىڭ شاپانى كەلدى... شالاعاي سۇۇراقتارعا قارنىم اشىپ، ءىشىمنىڭ شۇرىلداعانى. سول ەكەن، باقىلاۋشى جىگىتتەر جەتىپ كەلىپ، ىشىمە قۇلاقتارىن توسقانى...
- ىشىڭدە كىم سويلەپ جاتىر؟
- ۇيالى تەلەفون جۇتىپ العانسىڭ!
دەرەۋ ءىشىمدى رەنتگەنگە ءتۇسىردى. زونت جۇتقىزدى. تۇك تاپپادى، ىشەك قارىنىمنان باسقا. ءسويتىپ جۇرگەندە، تەستتەن تەنتەك بولىپ شىقتىم. قازىر جىندىحانادامىن، شەكسپيردىڭ شاپانىن جامىلىپ جاتىرمىن... قايران، ۇبت!
ۇبت-نى تارقاتىپ ايتايىن با؟ ۇبت-ۇياتسىزدار، بەتسىزدەر، توپاستار! انە، كەرەك بولسا!
Abai.kz
