شىنجاڭ باسشىسى قازاقستانعا نەگە كەلدى؟
كەشە قازاقستانعا ساپارلاي كەلگەن شىنجاڭ ۇيعىر اۆتونوميالى رايونى پارتيا كوميتەتىنىڭ توراعاسى ماشيڭرۇي پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قابىلداۋىندا بولدى.
مەملەكەت باسشىسىنا قحر توراعاسى سي ءتسزينپيننىڭ سالەمىن الا كەلگەن قۇرمەتتى قوناق: «مەنىڭ ساپارىمنىڭ نەگىزگى ماقساتى – قحر توراعاسى سي تسزينپين مەن ءسىزدىڭ اراڭىزداعى ماڭىزدى ستراتەگيالىق كەلىسىمدەردى جۇزەگە اسىرۋ. ءبىز قىتايدىڭ ءبىر ولكەسى رەتىندە ەلىمىزدىڭ باتىسىنداعى مەملەكەتتەرمەن قارىم-قاتىناستاردى نىعايتۋعا جاۋاپتىمىز. قازاقستان – ءبىز ءۇشىن ءوزارا ىنتىماقتاستىقتىڭ باسىم باعىتى. جالپى، قىتاي مەن قازاقستاننىڭ ىنتىماقتاستىعى شىڭجاڭ ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى»، - دەدى.
شىنجاڭ باسشىسىنىڭ ۇكىمەتباسى ءاليحان سمايلوۆپەن كەزدەسۋىنەن ءمالىم بولعانداي بىلتىر ەكى ەلدىڭ ساۋدا اينالىمى 24 ميلليارد دوللارعا جەتىپ، سوڭعى 30 جىلداعى ەڭ جوعارعى كورسەتكىشكە قول جەتكىزگەن. قازاقستان مەن قىتايدىڭ ساۋدا اينالىمىنىڭ 40 پايىزدان استامى وسى ولكەگە تيەسىلى ەكەن. ەكى ەلدىڭ ساۋدا قاتىناسى قورعاس، الاتاۋ، باقتى، جەمەنەي كەدەن بەكەتتەرى ارقىلى جۇزەگە اسادى. قىتايداعى ءۇش جىلدىق قاتاڭ كارانتينىنەن كەيىن، جىل باسىندا قورعاس وتكەلىندە بارىس-كەلىس قايتا جانجاندى.
شىنجاڭ ولكەسى قىتايداعى جەر كولەمى جاعىنان ەڭ ۇلكەن رايون. قىتاي جەر كولەمىنىڭ التىدان ءبىرىن الىپ جاتىر. قىتايدىڭ ماقتا ءوندىرىسىنىڭ تىرەگى سانالادى. رەسەي، قازاقستان، قىرعىزستان، تاجىكستان، پاكىستان، ءۇندىستان، اۋعانستان، موڭعوليا قاتارلى 8 مەملەكەتپەن شەكارالاسادى. شىنجاڭدا 1 ميلليون 600 مىڭعا جۋىق قازاق قانداستارىمىز بار. ولار نەگىزىنەن التاي، تارباعاتاي، ىلە قاتارلى 3 ايماقتى قامتىعان ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىندا، موري قازاق اۆتونوميالى اۋدانىمەن باركول قازاق اۆتونوميالى اۋدانى سىندى اتاقونىستارىندا تۇرادى.
ماشيڭرۇي مىرزانىڭ الدىنداعى شي توراعانىڭ سەنىمدى وكىلى سانالاتىن چىنچانگو شىنجاڭدى باسقارىپ تۇرعاندا مۇسىلمان ۇلتتار – ۇيعىرلار، قازاقتار دا قاتتى قىسىمعا ۇشىرادى. سوعان بايلانىستى قىتاي مەن باتىستىڭ اراسى ۋشىعىپ كەتتى. امەريكا باستاعان ەلدەر قىتايدى «مۇسىلماندارعا گەنوتسيد» جاسادى دەپ ايىپتادى. باسشىلىق قۇرامىنا سانكتسيا سالدى. شىنجاڭدا وندىرىلگەن تاۋارلاردىڭ باتىس نارىعىنا كىرۋىنە تىيىم سالدى. قازاقستانعا ونىڭ ساياسي سالقىنى تيگەنىمەن، ەكونوميكالىق بايلانىستارعا ەشقانداي اسەرى بولمادى. قازاقستان وزگە دە ورتا ازيا ەلدەرى سياقتى قىتايدى ايىپتايتىن باستامالارعا قوسىلماي، ىلعي دا قالىس قالىپ كەلەدى.
كەشەگى كەزدەسۋدە ەكى تاراپ 30 جىلدىق ارىپتەستىككە جوعارى باعا بەرىپ، كەلەسى 30 جىلدا ىنتىماقتاستىقتى ودان ارى ەسەلەۋگە ءبىر اۋىزدان كەلىستى.
Abai.kz