گۇلنار سالىقباي. ازاتتىق! (جالعاسى)
اسپاندى جاۋ قامادى،
اباقتىعا ۇقسايدى...
بىرەۋ تونىن جامادى -
ءبۇتىن بولىپ شىقسا يگى.
تۇرالاتىپ، جان الار
تۇمان باستى اقسايدى.
جوق ىزدەگەن بالالار
ءبىرىن ءبىرى تاپسا يگى.
تاعى مەنى تاڭدار مۇڭ
اشىق كۇندى اڭسايدى.
تۇمانىتقان جانداردىڭ
باقىتتارى جانسا يگى.
ۇقساپ كوشە مونشاعا،
بەلگىسىزدىك قۇرسايدى.
مەيلى، قانداي بولسا دا
ءومىر كەتپەي تۇرسا يگى.
كەۋدەمدەگى ساعاتىم
قالعان كۇندى ولشەيدى.
ءبىر سىلكىنىپ الاتىن
عاجايىپ ءسات كەلسە يگى...
ءبىر ساعىنىش بالالاپ،
كوكتەم ءيسىن كوكسەيدى.
ساي-سالانى ساعالاپ،
ءبىر جىلى جەل جەتسە يگى...
* * *
قالىڭدار جۇقا جانىمدى قۇتىرىپ، تەپتى،
ءبارىن دە كورىپ، بىلەسىڭ جانارىڭ قالسا.
تروللەيبۋستار تالايدى تۇكىرىپ كەتتى،
ىشىندە سونىڭ بولمادىڭ، امالىم قانشا...
سوڭعى رەت كۇلگەن كوكتەمنىڭ كوزدەرىن اڭساپ،
سوڭىنان قايتقان قۇستاردىڭ ەرمەدىم جىلاپ.
وزگەگە كەتتى جاستىعىم، وزگەرىپ، الشاق،
سوعىستا ولگەن ساربازداي كەلمەدىڭ بىراق.
كۇتۋمەن وتكەن كۇنىمدى كوپ كوردىڭ بە ەكەن،
اتىڭدى كوشە انىنە قوسادى كۇندە.
اسپاندى جاۋ قامادى،
اباقتىعا ۇقسايدى...
بىرەۋ تونىن جامادى -
ءبۇتىن بولىپ شىقسا يگى.
تۇرالاتىپ، جان الار
تۇمان باستى اقسايدى.
جوق ىزدەگەن بالالار
ءبىرىن ءبىرى تاپسا يگى.
تاعى مەنى تاڭدار مۇڭ
اشىق كۇندى اڭسايدى.
تۇمانىتقان جانداردىڭ
باقىتتارى جانسا يگى.
ۇقساپ كوشە مونشاعا،
بەلگىسىزدىك قۇرسايدى.
مەيلى، قانداي بولسا دا
ءومىر كەتپەي تۇرسا يگى.
كەۋدەمدەگى ساعاتىم
قالعان كۇندى ولشەيدى.
ءبىر سىلكىنىپ الاتىن
عاجايىپ ءسات كەلسە يگى...
ءبىر ساعىنىش بالالاپ،
كوكتەم ءيسىن كوكسەيدى.
ساي-سالانى ساعالاپ،
ءبىر جىلى جەل جەتسە يگى...
* * *
قالىڭدار جۇقا جانىمدى قۇتىرىپ، تەپتى،
ءبارىن دە كورىپ، بىلەسىڭ جانارىڭ قالسا.
تروللەيبۋستار تالايدى تۇكىرىپ كەتتى،
ىشىندە سونىڭ بولمادىڭ، امالىم قانشا...
سوڭعى رەت كۇلگەن كوكتەمنىڭ كوزدەرىن اڭساپ،
سوڭىنان قايتقان قۇستاردىڭ ەرمەدىم جىلاپ.
وزگەگە كەتتى جاستىعىم، وزگەرىپ، الشاق،
سوعىستا ولگەن ساربازداي كەلمەدىڭ بىراق.
كۇتۋمەن وتكەن كۇنىمدى كوپ كوردىڭ بە ەكەن،
اتىڭدى كوشە انىنە قوسادى كۇندە.
تۇماندى تۇندە اداسىپ، جوق بولدىڭ با ەكەن؟
ترامۆاي سەنسىز سالدىرلاپ، بوسادى مۇلدە.
الدە سەن مۇلدە باسقاسىڭ، ارمانىڭ بوتەن،
كەۋدەمدە بۇگىن ەرەكشە سەزىلدى بۇلىك.
سەن بار دەپ، بەكەر ءوزىمدى الدادىم با ەكەن -
شىنايى ءومىر بارىنا كوزىمدى جۇمىپ...
جاۋابى اسەم جاستىقتىڭ جەلىگى كەتتى،
قالىڭدار جۇقا جانىمدى سوعادى كۇندە.
وزىڭە جەتەم دەۋمەنەن ءومىرىم ءوتتى -
بارىڭا سەنگەن كەزدەردىڭ وبالى كىمگە،
ادىلەت؟!
* * *
كوزىڭ جاسىن كول قىلىپ،
الجىدىڭ، قاڭتار، الجىدىڭ!
قىسپاعىنان قۇتىلماي
جۇرگەن جانداي قارجىنىڭ.
كوك تەمىرگە جول قىلىپ،
جۇيكەنىڭ توزعان قالدىعىن.
ورىنداپ ءجۇرمىز جۇگىرىپ،
اللانىڭ بەرگەن جارلىعىن...
كەشەگى كەمسىز دۇنيە
ۇلتاراقتاي تار بۇگىن.
شيماي-شاتپاق سياقتى
شىر اينالعان ءار كۇنىم.
تاۋ باسىنا جەتە الماي،
ءار توبەدە قالدى ءۇنىم.
تۇسىنۋدەن قاپ بارام
تىرشىلىكتىڭ قالجىڭىن.
الاسارتىپ بارادى
ارقامداعى تاۋ-جۇگىم.
اشا الماعان جاندايمىن
اسىلى كوپ ساندىعىن.
جاعىمپازدار جايلاعان
توڭىرەگىن جالدىنىڭ -
تۇسىنە الماي بارامىن
پەندەشىلىك داڭ-دۇڭىن.
قوجايىنى اس بەرمەي
قويعان يتتەي قاڭعىدىم...
تاعى قانداي سىيىڭ بار،
تاڭعاجايىپ تاعدىرىم؟
كوكتەم ەدىم ءبىر كەزدە
ەندى، مىنە، قارلىمىن
قايدا كەتتىڭ كورىنبەي،
اسپانداعى حان-كۇنىم؟
اشپايمىسىڭ كوزىڭدى؟!
ايتپايمىسىڭ ءسوزىڭدى؟!
المايسىڭ با موينىنان
ارمانىمنىڭ دار ءجىبىن؟
سەن كورىنسەڭ ءبىر ساتكە،
كەشىرەر ەم بارلىعىن...
...اق قاعازعا ايتقان سوڭ
قارا تۇندە قالدى مۇڭ...
* * *
قانشاما رەت كەزىكتىڭ قارسى الدىمنان،
تالاي سەنى تانىماي كەتكەم ءوتىپ.
بىرەۋلەرگە ءوزىڭسىڭ ءان سالدىرعان،
بىرەۋلەردى ولەردەي وكپەلەتىپ.
ەلىكتىرىپ، ەلەستەي جوق بولاسىڭ،
كۇندەي شىعا كەلەسىڭ قايدان كۇلىپ؟
ءبىر جولاساڭ، شۇپىرلەپ كوپ قوناسىڭ،
بىرەۋلەردىڭ باستارىن اينالدىرىپ.
ءبىر جەتەسىڭ كۇدەرىن ۇزبەگەنگە،
بىلىعى كوپ جۇرەكتەن جەرىنەسىڭ.
تاپپاي، تاۋىم شاعىلىپ، ىزدەگەندە
كوزدەرىنەن ۇلىمنىڭ كورىنەسىڭ.
باقىت...
* * *
ءجۇرىپ كەلەم كوشەمەن جايداق، تايعاق،
سەكىرتەدى سەزىگىم انتۇرعانداي.
قارا قازان تۇبىندە قايناپ-قايناپ،
دۇنيەنىڭ قىزىعى سارقىلعانداي.
جاۋ ىزدەگەن جانداردى تۇسىنبەدىم،
قاتا المادىم جولىندا قارىس-كەكتىڭ.
بولعاننان سوڭ شامالى كۇشىمدە ءمىن،
ايدالاعا ءبولىنىپ، الىس كەتتىم.
جانىم كۇيىپ، باتامىن تاعى نۋعا،
جالعاستىرام امالسىز اق ءانىمدى.
اللاشىل بوپ، كۇنادان ارىلۋعا
ۇرى ساۋاپ جيناعان زامانىمدى...
ۇيالاتىن كىم قالدى ارعا قاراپ،
قايتارارداي جۇرتىمنىڭ قايران باعىن؟!
ءجۇر مۇسىلمان بولعانىن جارنامالاپ،
قارىنىنا قانشا ماي بايلانعانىن.
كوڭىلىمنىڭ جايلاۋى تاز بولعانداي،
شوشىنامىن وسىلار تۇسىمە ەنسە:
ادامدى الداپ، جيعانى از بولعانداي
الدايتۇعىن اللانى كۇشى كەلسە.
ءومىر دەگەن ولارعا تۇيىق كوشە،
سولار - قۇداي جازالاپ، شىن اتاتىن.
بىرەۋ ەگەر وزىنەن بيىكتەسە،
تابانىنا مۇز قويىپ، قۇلاتاتىن.
جۇمىرىنا جۇق بولماس جۇتسا ءبارىن،
كورىپ، ءبىلىپ، ەڭبەگىن باعالار كىم -
تىزگىن ۇستاپ، تىرىگە ۇقساعانىن
بەسىگىنەن بەزىنگەن بالالاردىڭ...
كوشەلەردىڭ كەۋدەسىن تەمىر قۇرساپ،
كورەرىمدى كورمەككە ءجۇرىپ كەلەم.
توقتاعانداي بولدى دا ءومىر ءبىر ءسات،
قايتا كەتتى باستالىپ ۇمىتپەنەن...
* * *
نۇر-جاۋىننىڭ تولاستاماي لەگى،
شۋ قالادا قانداي قىزىق اداسۋ!
قاراڭعىدا جارىق توگەر رەڭى
قانداي قىزىق تەلەفونمەن جاراسۋ!
جولىققانداي قىس ىشىنەن ءبىر كوكتەم،
قاراڭعىدا قاعاز بەنەن قالامسىز،
قانداي قىزىق تەلەفونعا سىر توككەن
اعىل-تەگىل، الاڭسىز...
اسپان تۇستەس الاقانداي تاقتاعا
اپپاق جولدار تىزىلەدى تاباندا.
راقمەت، جىر جازۋعا شاق قانا
تەلەفوندى ويلاپ تاپقان ادامعا!
قۇلان-تازا جازىلعانداي قوتىردان،
وعان باقىت اكەلگەندەي بۇل اي ءسال.
تەلەفونعا ولەڭ جازىپ وتىرعان
بىرەۋ كورسەڭ، حال-جاعدايىن سۇراي سال...
* * *
ءجۇز رەت قۇلاپ، ءجۇز رەت تۇردىم،
قۇلارمىن تالاي ءالى مەن.
نان ءۇشىن تالماي قىزمەت قىلدىم
بالا-شاعانىڭ قامىمەن.
ۇناماي ەشبىر جيىن دا ماعان،
جاقسىمەن كەلەم جاراسىپ.
جۇرسەم دە قارا قۇيىننان امان
ولەڭنەن قالدىم اداسىپ...
كوپ بولدى ءمىنىپ، جەكە كەتپەدىم
جەلدەن دە جۇيرىك، بوز اتىن.
بىلدىرمەي كۇننىڭ بەكەر وتكەنىن،
قينالسام، قولىن سوزاتىن.
كوپ بولدى ونى ەرتتەمەگەلى،
كەتپەگەلى ايعا مەن ۇشىپ.
بەرمەيتىن ەدى دەرتكە دە جەلى،
تىرلىكتىڭ ۋىن ءبولىسىپ.
كومكەرەر ەدىم ايدى دا گۇل بوپ،
وزىمە بەرسە ەرىكتى.
جاقسى كورمەسەڭ، قايعى دا، مۇڭ جوق -
ەلەستەتەسىڭ ولىكتى.
بىلمەيمىن قانداي سىي تاستايتىنىن،
تۋادى مەندەي تاعى ورەن.
ءومىردىڭ ءوزى - ۇيقاسپايتۇعىن،
اقىرى جۇمباق اق ولەڭ...
* * *
قار جاۋىپ تۇر قۇيىلىپ، تۇيدەكتەتىپ،
اعىنداتىپ، قالىقتاپ، بيلەپ كەتىپ.
قار جاۋىپ تۇر،
قايناعان تىرشىلىكتەن
قايتا-قايتا كوزىمدى سۇيرەپ كەتىپ...
جاقىنداسا جاۋراتار جانىن اشىپ،
قار جاۋىپ تۇر جارىسىپ، جامىراسىپ.
اعاش قانا سەرەيىپ، سەلت ەتپەيدى،
كوكىرەگى كوكتەمگە ءالى عاشىق.
قار جاۋىپ تۇر بۇرقىراپ، بۇراڭداسىپ،
قارا جەرگە لاپ قويىپ، ۇرانداسىپ.
كوشەدەگى كولىكتەر شىڭعىرادى
ابايسىزدا العانداي جىلان باسىپ.
قار جاۋىپ تۇر قارانى بۇركەمەلەپ،
ۇشىپ كەلە جاتقانداي مىڭ كوبەلەك.
قار استىندا بايشەشەك گۇلىن اشسا،
كەتەر مە ەكەن كەمىرىپ ءبىر كەمەلەك...
توتەلەتىپ، تومەنگە جول العانداي
قار جاۋىپ تۇر.
ەرىسە، وبال قانداي...
ارمانىمنىڭ اداسقان شاعالاسى
وتانىنا ساعىنىپ ورالعانداي.
قار جاۋىپ تۇر قاناتىن جەلبىرەتىپ،
ەركەلەتىپ كوڭىلدى، ەلجىرەتىپ.
كوز الدىمنان وسى ءبىر اپپاق الەم
قالماسا ەكەن، شىركىن-اي، ەندى كەتىپ...
* * *
قاناتىم قايتا قاعىلىپ -
شارپىعان شەتىن وت تالاي.
اللانىڭ نۇرىن جامىلىپ،
بارامىن ۇشىپ، توقتاماي.
سۇيمەي-اق استىڭ مايلىسىن،
كيمەي-اق قىمبات، ءتۇرلى ىشىك،
كوتەرىپ گۇلدىڭ قايعىسىن،
بارامىن بۋمەن بىرگە ۇشىپ...
* * *
وكپەلەمە بۇل ءومىردىڭ ازىنا،
بۇرىلىپ كەپ،
قىس ىشىندە قىرىق شارشى جازىما
جىلىنىپ كەت...
بۇرىلىپ كەت.
ءولىپ قالساڭ، قايتادان ءتىرىلىپ كەت.
بال قوسىپ، شاي ىشەمىز.
وكپەلەمە بۇل ءومىردىڭ قىسىنا،
قىسىلىپ كەپ،
ۇياتسىزدار الەمىنىڭ يسىنەن
ۇشىنىپ كەپ،
ەندى قايتا توڭباستاي ىسىنىپ كەت.
بال قوسىپ، شاي ىشەمىز.
قىس ىشىندە قىرىق شارشى جازىما
سەن كەلىپ كەت.
مەيلى، مەنى جىلۋعا كەندە عىپ كەت.
ەمدەلىپ كەت،
اش كوڭىلگە اياماي جەم بەرىپ كەت.
بال قوسىپ شاي ىشەمىز.
وكپەلەمە جەر جاۋراپ، تەرەك توڭسا،
جازىما ءبىر كەلىپ كەت،
كەرەك بولسا.
وكپەلەسەڭ وكپەلە ماعان عانا -
سەبەپ بولسا...
بال قوسىپ، شاي ىشەمىز...
* * *
قوسىلسا داعى مىڭ بوياۋ،
قارا ءتۇس تۇگەل جەڭەدى.
كوڭىلگە تۇسسە شىن قاياۋ،
باسقانىڭ ءبارى ولەدى.
قالمايدى قىزىل، جاسىل دا،
قارا ءتۇس ءبارىن قىرادى.
اقىرى قارا شاشىڭدا
اق قانا بيلىك قۇرادى.
بەرە مە شايتان تىلەگىن،
قارانىڭ كۇشى وراسان.
قىپ-قىزىل سەنىڭ جۇرەگىڭ
قارايىپ كەتەر جولاساڭ.
جەمىسى كۇننىڭ - مىڭ بوياۋ
قارادان قاشىپ كەلەدى.
تۇنەكتەن شىققان تۇنگى وياۋ،
كوزىڭنىڭ بار ما كومەگى؟
توسادى ءبارىن ەرىنبەي،
قاناتى جاننىڭ تالعاندا.
كۇن داعى قالار كورىنبەي
قارا بۇلت قاماپ العاندا.
كونبەيدى تۇساۋ، نوقتاعا،
ءوڭدىنىڭ ءبارى ورىستەي.
كوگىلدىر اسپان تەك قانا
كەلەدى ءالى بەرىسپەي.
تابا الماي ەشكىم ءالى ەمىن،
قاينايدى قارا باسىنىپ.
جانىمنىڭ اپپاق الەمىن
كەلەمىن سودان جاسىرىپ.
* * *
تەرەزەمنىڭ اعارىپ ار جاعى ءالى
بۇگىن تاعى تۇسىمدە قار جاۋادى...
قارمەن بىرگە قالىقتاپ، ۇشىپ جۇرەم،
ۇشىپ ءجۇرىپ، كوپ جايدى تۇسىندىرەم.
تەرەزەلەر جانىمدى ۇعار ما ەكەن...
شىنىمدى ايتسام، شىتىناپ، سىنار ما ەكەن؟!
ارىنداعان اۋىزداي ساندىراقتاپ،
ءان سالسام با ەڭ بيىك تاۋدى ماقتاپ...
قارمەن بىرگە مەن داعى قونار ما ەكەم،
قارا جەردە قالتىراپ، توڭار ما ەكەم...
تاباندارعا كورىنىپ اق قار بوتەن،
قارشىلداتىپ، قاعىنىپ، تاپتار ما ەكەن؟!
... تەرەزەمنىڭ قاپ-قارا ار جاعى ءالى -
بالكىم بۇگىن تۇسىمدە قار جاۋادى...
* * *
اسىلدان قالعان سارقىنداي،
قۇمار بوپ قارا قۇلىپقا،
باتپاققا تامعان التىنداي
كۇن باتىپ كەتتى بۇلتقا.
كورۋدەن جەردى قاجالعان
كوزدەرىن جۇمىپ، جۇبانىپ.
قالىڭنان قاشىپ سازى الۋان،
قايتادان جاتىر قۇرالىپ...
دەمالىس الدى كۇن بۇگىن
ايلاسىن ەلدەن اسىرىپ.
ايتىلماي كەتەر شىندىعىن
الىسقا جاتىر جاسىرىپ...
* * *
جىعىلدى كوزىم -
نۇر كۇتكەن،
سوقپاعىم مىناۋ -
ىلبىتكەن...
قۇلادى باسىم قۇلازىعان كەۋدەمە
تىرلىكتەن.
سۋىندىم -
قاڭتاردىڭ قارا تاسىنداي،
كۇلكىم -
ساراڭنىڭ قۇيعان اسىنداي.
ءۇزىلدى اداسقان ويلارىم
قۇلدىڭ قۇنسىز باسىنداي.
ءبىلدىم
تىرلىكتىڭ ءتۇپسىز قۋىسىن،
كۇلدىم
كۇلمەڭدەگەنگە كۇنى ءۇشىن.
تۇرمىن
تۇراقسىز قۇمنىڭ ۇستىندە،
ءاي، قۇرىسىن...
قالدىم
شاشۋداي جەردە شاشىراپ.
ءومىر -
تاستان دا گورى تاسىراق...
ىرسىلدا پايدا قۋالاپ،
ءبارىڭ ءبىر قۋلىق اسىراپ...
* * *
جاپىراعىڭ جايقالىپ،
شاقىرىپ ەڭ، الماتى،
اقىندارعا تاۋسىلماس تاقىرىپ ەڭ، الماتى.
ارىعىڭدا قالتىلداپ اعىپ بارا جاتاتىن
ات باسىنداي الماڭنان تاتىرىپ ەڭ، الماتى...
تازا-اق ەدىڭ، الماتى،
عاجاپ ەدىڭ، الماتى!
جاسىل باعى جانىمدى كورىكتى ەتكەن الماتى،
تۋماسا دا تۋعانداي بولىپ كەتكەن الماتى.
سارى كۇزگە مالىنىپ،
ساعىنۋدان جالىعىپ،
كۇندەرىمنىڭ كۋاسى - ءولىپ كەتكەن، الماتى.
تازا-اق ەدىم، الماتى،
عاجاپ ەدىم، الماتى!
تاسقا شانشىپ قويا الساڭ، تاياق ونەر الماتى،
قىر قازاعى قىزىعىپ، سايا كورەر الماتى.
قارت الاتاۋ قاباعىن جادىراتىپ جاتسىن دەپ،
جاساعان دا قالماعان اياپ ونەر الماتى.
بالاڭ ەدىڭ، الماتى،
دارام ەدىڭ، الماتى.
كوكتەم كەلسە، كورىنبەي، گۇلگە اينالعان الماتى،
توبەسىنەن كەتە الماي، كۇن بايلانعان الماتى.
سەن ەدىڭ عوي ەرتەگىم شىنعا اينالعان، الماتى....
ومىرىمنەن اۋمايسىڭ مۇڭعا اينالعان، الماتى.
بالاڭ ەدىم، الماتى،
داراڭ ەدىم، الماتى...
ءبىر ەدىڭ عوي، الماتى،
جىر ەدىڭ عوي، الماتى.
ەرتەگىنىڭ سوڭىنداي ءتىرى ەدىڭ عوي، الماتى...
* * *
كەلشى، كوكتەم-ءسىڭىلىم،
قايدا كەتتىڭ قىدىرىپ -
جەلپ-جەلپ ەتىپ تۇلىمىڭ،
بۇلاق بولىپ جۇگىرىپ؟!
قوڭىراۋداي سىڭعىرلاپ، كۇلىپ ءجۇر مە ەكەنسىڭ؟
كەلەرىڭدى ءبىر كۇنى ءبىلىپ ءجۇر مە ەكەنسىڭ؟
باقىتىڭمەن، باۋىرىم،
قاي جاقتاردى جىلىتتىڭ؟
گۇلدىڭ جيناپ ءتاۋىرىن،
ءبىزدى قالاي ۇمىتتىڭ؟
باسقا جەردىڭ باعىنا ۇناپ ءجۇر مە ەكەنسىڭ؟
سار دالاڭدى ساعىنىپ، جىلاپ ءجۇر مە ەكەنسىڭ؟
توڭدىم، قۇلداي تورىعىپ،
بارلىعىڭدى ءبىلدىرشى.
تۇسىمدە ءبىر جولىعىپ،
ايازىمدى سىندىرشى.
كوشەلەردىڭ بويىندا شۇباپ ونەر مە ەكەنسىڭ؟
الا قاردىڭ استىنان شىعا كەلەر مە ەكەنسىڭ...
كەلشى، كوكتەم، قۇسپەنەن،
ءبىر-اق كۇندە بىلدىرمەي.
قوشتاسۋعا قىسپەنەن
قالايىن مەن ۇلگىرمەي.
... وسى بيىل سەن الدە كەشىگەر مە ەكەنسىڭ؟
كەلە عوي دەپ شاقىرسام، ەسىنەر مە ەكەنسىڭ...
* * *
سەن مەنى ايا.
سەنى مەن...
ايايمىن سەنى،
بەرى قارا!
تاعدىردىڭ تاسىر جەلىمەن
بارارىمىز - جەر عانا...
ارمان-اي...
اينالدىم كۇندى.
اي الىس...
جۇرەگىم ەتتەي تارتىلعان.
كوزىمنەن كەتپەي ايانىش،
قارايمىن جەرگە شارق ۇرعان.
ارمان-اي...
ايانىشتىڭ دەرتىمەن
اينالىپ بارام ولەڭگە.
دۇنيە بارلىق كوركىمەن
شۇرقىرايدى تومەندە.
ارمان-اي...
كوزىم كەتسە ءىلىنىپ،
قالار ما ەكەم تاعى ءانسىز.
ءبىر بۇتاعا تىعىلىپ،
قونار ما ەكەم الاڭسىز.
ارمان-اي...
كوڭىلىمنىڭ جايى الۋان،
ايا مەنى، قۇلاق ءتۇر.
اسپان اناۋ - ايالعان
ءۇنسىز ىشتەي جىلاپ تۇر...
ارمان-اي...
قاناتىمنىڭ تالعانى-اي...
* * *
مەن بىلمەيتىن ادامدار:
كوشەلەردە،
ۇيلەردە،
جانازادا، جارىستا،
ەمحانادا، بيلەردە.
مەن بىلمەيتىن ادامدار
قۋانادى، كۇلەدى،
مەن بىلمەيتىن ءومىرىن وزدەرىنشە سۇرەدى.
مەن بىلمەيتىن ادامدار
(مەن دە سونىڭ بىرەۋى)
وزگە تۇگىل ءوزىن دە تۇسىنە الماي جۇرەدى...
قالامىمەن جازىلعان قۇدىرەتتىڭ كوكتەگى،
مەن بىلمەيتىن ادامدار - جۇمباق كىتاپ بەتتەرى.
مەن بىلمەيتىن ادامدار -
كورىنبەيتىن ۇشقانى،
تاس ۇيلەردىڭ ەرەكشە تاعدىرى بار قۇستارى.
... تەرەزەمدى ۇراتىن تامشىلاردىڭ تىرسىلى -
مەن بىلمەيتىن ادامدار جۇرەگىنىڭ ءدۇرسىلى...
* * *
قالادا مىناۋ قارعالى
كۇلگەن دە بولام ناز ايتىپ،
كوڭىلىم كىمنەن قالمادى،
كوزىمنىڭ نۇرىن ازايتىپ.
قاناتىڭ قايدا قىرقىلعان،
كوڭىلدىڭ كوركەم نازىگى؟
اداسىپ قالعان جۇرتىڭنان
جانىمنىڭ ءبىتتى ازىعى...
قالادا مىناۋ قارعالى
جۇزەدى جۇرەك ءالى ءوڭدى.
كورۋدەن كوزىم تالمادى،
سەنەمىز كىمگە، ال، ەندى؟..
* * *
قالانىڭ قارا سوزدەرىن
قاراشا ۇعار كۇركىلدەك.
كوك ءتۇننىڭ قىزىل كوزدەرى
جۇمىلىپ جاتىر بىرتىندەپ.
كوك ءتۇننىڭ كونە سۋىعى
تاماققا سوندا تاس كەپتەر.
جانىمنىڭ جالعىز جۋىعى
سەن قايدا ءجۇرسىڭ، اش كەپتەر؟
قاشىق تا ەمەس جول دا اسا،
سەن قايدا ءجۇرسىڭ ۇمىتىپ؟
جەگىزەر ءدانىم بولماسا،
جىبەرمەس پە ەدىم جىلىتىپ.
كوك تۇندەي سۋىق كەيدە ەسىڭ،
مەنى دە قويدىڭ قاتىرىپ.
كوڭىلدىڭ جىرتىق جەيدەسىن
جاماي بەر ەندى اھ ۇرىپ...
***
ازاتتىق!
قانشاما اعاش ەگىلدى ەكەن سەن ءۇشىن،
قانشاما ءدان سەبىلدى ەكەن سەن ءۇشىن.
قانشاما اقىن قارا جەرگە تىرىدەي
كومىلدى ەكەن سەن ءۇشىن...
قانشا قىلىش سەرمەلدى ەكەن سەن ءۇشىن،
قانشا باتىر جەرلەندى ەكەن سەن ءۇشىن.
قارا جاۋىن، قارا تاستىڭ سىزىندا
تەرگەلدى ەكەن سەن ءۇشىن...
قانشاما ۇلدى تور الدى ەكەن سەن ءۇشىن،
ارىلمايتىن سور الدى ەكەن سەن ءۇشىن.
قانشا بۇرىم بىلەگىنە جاۋىزدىڭ
ورالدى ەكەن سەن ءۇشىن..
قانشاما جان سوگىلدى ەكەن سەن ءۇشىن،
قانشاما قان توگىلدى ەكەن سەن ءۇشىن.
مولدىرەگەن كوك اسپاندى تۋ ەتكەن
مەنىڭ التىن جەڭىسىم!
سەنىڭ اتىڭ - جازدىڭ جايلى جەلىندە،
تىنىشتىقتا بالقىعان جەر دەمىندە.
الما اعاشى سياقتانىپ گۇلدەيسىڭ
اتىڭدى ايتىپ، كۇبىرلەگەن ەرىندە.
ولەڭدەسىڭ قالامىمنان قۇلاعان،
وزىمدەسىڭ - تۇسىنبەيتىن ءبىر ادام.
ۇنىندەسىڭ شىرىلداعان ءسابيدىڭ
قول-اياعىن بوساتۋدى سۇراعان.
سەن - كۇنىمسىڭ، جارىپ شىققان بۇلتتى،
سەن ءۇنىمسىڭ بۇزعان قارا قۇلىپتى.
بيىكتىككە قۇمارى ءبىر قانباعان -
سەن - باعىمسىڭ، قىران بولىپ سامعاعان.
ۇلى ارمانسىڭ، التى الاشتى تەربەگەن،
ۇلى ايقايسىڭ، كوكىرەكتى كەرنەگەن.
جەبەۋشىسى - جەلدى سۇيگەن جانىمنىڭ،
سەن - شۋاقسىڭ، ولتىرسە دە ولمەگەن،
ازاتتىق!
***
الاتاۋدىڭ باسىندا قىسى-جازى قار جاتىر،
قارعا اينالعان جاسىمدا توگىلمەگەن زار جاتىر.
ارمانىنا جەتە الماي، شوگىپ قالعان نار جاتىر،
قارايۋدى بىلمەيتىن قاسىرەتتى ار جاتىر.
الاتاۋدىڭ باسىندا اتار-اتپاس تاڭ جاتىر،
قىزىلكۇرەڭ قان جاتىر... ەڭ اقىرعى حان جاتىر...
باق ىزدەگەن بابامنىڭ باسىن شاۋىپ الماققا
بار اقىلىن جۇمساعان دۇشپانداردان شاڭ جاتىر.
الاشىمنىڭ باسىنان ءبىر كەتپەگەن مۇڭ جاتىر،
سول مۇڭىمدى جاسىرىپ، جارباڭداعان ءتۇن جاتىر.
الاتاۋدىڭ باسىندا بيىكتىككە شاقىرىپ،
ەمىس-ەمىس ەستىلگەن قۇدىرەتتى ءۇن جاتىر.
بيىكتەي بەر، قۇمداي بوپ، ۇساقتالماي، ۇلى ەلىم!
سەنەن باسقا جوق مەنىڭ دۇنيەدە تىرەگىم...
اڭساعانىم - ازاتتىق، كۇندەي بولىپ رەڭىڭ،
شەش كوڭىلدىڭ شىدەرىن!
(جالعاسى بار)
Abai.kz
