رەسەي قازاق ۋرانىنداعى ءىزىن جاسىرۋعا تىرىسۋدا
روسسوترۋدنيچەستۆوعا بارلىق مۇمكىن تەتىكتەر ارقىلى، روساتومنىڭ قازاق ۋرانىنىڭ جارتىسىن قولىنا تۇسىرۋىنە بايلانىستى نەگاتيۆتى جۋىپ شايۋعا تاپسىرما بەرىلدى. كرەملگە باعىناتىن، قازاقستاندا جۇمىس ىستەيتىن Sputnik.kz, Zakon.kz اقپارتتىق پورتالدارى رەسەيدىڭ ۋرانداعى ۇلەسىن ازايتىپ كورسەتەتىن اقپاراتتار تاراتا باستادى، دەپ جازادى DALA INSIDE.
جاقىن ارادا دانيار اشىمباەۆ، مارات شيبۇتوۆ سىندى روسسوترۋدنيچەستۆو پۋلىنداعى ساياساتتانۋشى/بلوگەرلەردىڭ ماتەريالدارى دا جارىق كورمەك. وندا قازاق ۋرانىن رەسەي وندىرسە، وندا تۇرعان ەشتەڭە جوق دەگەن مەسسەدجدەر ايتىلاتىن بولادى. بىراق روسسوترۋدنيچەستۆو ۇلكەن پروبلەماعا تاپ بولۋدا - ونىڭ قازاقتىلدى اۋديتورياعا ءسوزى وتەتىن تۇلعاسى بولماي تۇر. تەك وپپوزيتسيانىڭ ءبىر جاس وكىلىمەن كەلىسىمگە كەلگەندەي بولعان. بىراق ول تەك رەسەيدىڭ قىتايعا قارسى استىرتىن اقپاراتتىق ويىندارىنا عانا كومەكتەسە الاتىنىن ءبىلدىرىپ وتىر.
روساتوم قازاقستانداعى ەڭ ءىرى ۋران زاپاستارى جاتىر دەپ بولجانعان «بۋدەنوۆسكوە» كەن ورنىنىڭ جارتىسىن ءوز باقىلاۋىنا العان بولاتىن. وسى ستراتەگيالىق جۇرىستەن كەيىن، 2-3 جىل اينالاسىندا قازاق جەرىندەگى ۋران ءوندىرىسى بويىنشا رەسەي قازاتومپروممەن تەڭەسەدى، ال 5-7 جىلدا، ەگەر باسقا ويىنشىلاردىڭ ۇلەسىن استىرتىن ساتىپ الا باستاسا، ءتىپتى بىزدەن ارتىق وندىرە باستاۋى مۇمكىن.
روساتوم «بۋدەنوۆسكوە» كەنىشىنىڭ 49 پايىزىنا يەلىك ەتەتىن ستەپنوگورسك تاۋ-حيميا كومبيناتىن (ستحك) ياكوۆ كلەبانوۆ پەن ۆاسيلي انيسيموۆتان ساتىپ الدى. @NRG_monitor دەرەگى بويىنشا، سالىقتاردى ەسەپتەگەندە مامىلە قۇنى 1,6 ميلليارد دوللاردى قۇراعان. روساتوم ءۇشىن بۇل تاماشا كەلىسىم. ال قازاقستانعا ودان ەش پايدا تۇسپەدى. كلەبانوۆتار كەزىندە وسى كومبيناتتى كارىم ءماسىموۆتىڭ كومەگىمەن ارزانعا العان ەدى. بۇل جەردەگى باستى سۇراق، نەگە قولىندا باسىم وپتسيونى بار قازاتومپرومعا وسى اكتسيالاردى ساتىپ الۋعا مۇمكىندىك بەرىلمەدى؟
روساتومنىڭ ستحق-نى ساتىپ الۋىن دايىندايتىن قيمىلدار باستالعاندا، قازاتومپرومنىڭ كوپتەگەن توپ-مەنەدجەرلەرى قارسىلىق ءبىلدىرىپ، جۇمىستان كەتە باستاعان بولاتىن. ولار بۇل بىلىققا ارالاسقىسى كەلمەدى. ال قازاتومپرومنىڭ اكتسيونەرى بۇل ماسەلەدە بەلدەن باسىپ جىبەردى. بىراق «سامۇرىق-قازىنانىڭ» دا ونى وزدىگىنەن شەشپەگەنى، تۇپكى شەشىمنىڭ سول جاعالاۋداعى ەڭ ۇلكەن كابينەتتە نەمەسە كرەملدە قابىلدانعانى انىق. ەڭ قىزىعى، ءبىز ستراتەگيالىق ۋران زاپاسىمىزدى ولاردىڭ قولىنا ۇستاتا سالۋىمىز ءۇشىن، رەسەي بىزگە قانداي ۋادە بەردى؟ بۇعان جاۋاپ جوق.
باس پروكۋراتۋرا ءوزى ءۇشىن بۇل ماسەلەنى قارىنداشتىڭ ۇشىنا ءتۇرتىپ قويدى، دەيدى DALA INSIDE دەرەككوزى. قازىر بولماسا دا، 7-8 جىلدان كەيىن ۇلكەن قىلمىستىق ىستەر قوزعالاتىنى انىق. جاۋاپتى تۇلعالار ءىستى بولار، دۇركىرەپ سوت پروتسەستەرى وتەر. بىراق قازاقستان قولىن كەش سەرمەپ قالماي ما؟
5 جىلدان كەيىن جاپپاي ەلەكتروموبيلدەرگە وتەتىنىمىزدى ايقىن بولجاۋعا بولادى. تاكسي، كولىك، اۆتوبۋس، كومباين، ەكسكوۆاتور، ءبارى توقپەن ىستەپ، جاڭا ءتيپتى باتارەيالارعا اۋىسامىز. سول كەزدە بەنزين/ديزەل قۇنسىزدانىپ، ەلەكتر تۇتىنۋىمىز قارىشتاپ ارتپاق. سوندا ۋراننىڭ بولاشاقتىڭ وتىنى بولاتىنى ءسوزسىز. ەرتەڭ التىنعا باعالاناتىن دۇنيەنى قازىر باقىرعا، سۋ تەگىنگە بەرىپ وتىرعان قىلىعىمىز ەش لوگيكاعا ساي كەلمەيدى.
رەسەي ستحق-نى ساتىپ العانىمەن، ول جەرگە ءالى قاناتىن جايىپ، ورنىعىپ ۇلگەرمەدى. سوندىقتان قازاق قوعامىنداعى وسى سۇراققا قاتىستى تولقۋلاردان قورقادى. سەبەبى، جەر ماسەلەسى سياقتى حالىق كوتەرىلسە، قازاقستانداعى قۇزىرلى ورگان كەلىسىمدى زاڭسىز دەپ تاۋىپ، كومبيناتتى مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارىپ الۋى مۇمكىن. سول سەبەپتى روسسوترۋدنيچەستۆو وپپوزيتسيونەرلەردىڭ تامىرىن باسا باستادى. روساتوم دا قازاق اۋديتورياسىمەن جۇمىس ىستەۋگە بيۋدجەت ءبولۋدى ويلاستىرىپ وتىر. روساتومنىڭ روسسوترۋدنيچەستۆومەن ورتاق جوباسى تۋرالى الداعى ۋاقىتتا ايتامىز.
Abai.kz