ورتالىق ازيا ەلدەرىندە العاشقى مەديتسينالىق-سانيتارلىق قىزمەت كورسەتۋ دەڭگەيىن دامىتۋ نازار اۋدارۋ مەن قولداۋدى قاجەت ەتەدى. ددسۇ ستاتيستيكاسىنا سايكەس، كەيىنگى ونجىلدىقتاردا ايماقتاعى بارلىق ەل جەتكىلىكتى تۇردە دامىماعان جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ ماسەلەلەرى جاڭا تاسىلدەر مەن شەشىمدەردى قاجەت ەتەدى.

«جۇقپالى ەمەس اۋرۋلار (جەا) ەلدەردىڭ ەكونوميكاسىنا ايتارلىقتاي اۋىرتپالىق ءتۇسىرىپ، تەڭدەستىرىلمەگەن تاماقتانۋ، الكوگول، تەمەكى شەگۋ جانە فيزيكالىق بەلسەندىلىكتىڭ جەتكىلىكسىزدىگى سياقتى قاۋىپ فاكتورلارىمەن كۇرەسۋدىڭ قازىرگى شارالارىنىڭ تيىمدىلىگى قاتتى سەزىلەدى. سوندىقتان سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋ، الدىن الۋ شارالارىن جاقسارتۋ جانە مەديتسينالىق پراكتيكاعا زياندى ازايتۋ قاعيداتتارىن ەنگىزۋ قاجەت»، - دەپ مالىمدەدى دارىگەر، «دەنساۋلىق» ۇلتتىق قاۋىمداستىعى» زتب توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، ۆارشاۆاداعى «جاھاندىق نيكوتين فورۋمى 2023» سەسسياسىندا زياندى ازايتۋ سالاسىنداعى ساراپشى گينتاۋتاس-يۋوزاس كەنترا.

«ورتالىق ازيا مەن كاۆكازداعى قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە زياندى ازايتۋ ماسەلەلەرى» سەسسياسىندا دارىگەر كەنترامەن قاتار، ايماق رەسپۋبليكالارىنىڭ اتىنان قىرعىزستاننىڭ پارلامەنتىنىڭ بۇرىنعى دەپۋتاتى جانە ەڭبەك سىڭىرگەن دارىگەرى الفيا ساميگۋللينا جانە يبن سينا اتىنداعى تاجىك ۇلتتىق مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ونكولوگيا كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى سايدا ۋمارزودا ءسوز سويلەدى.

ساراپشىلار وڭىردەگى العاشقى مەديتسينالىق كومەكتىڭ قولجەتىمدىلىك دەڭگەيىنە، ۇكىمەتتەر قابىلدايتىن شارالاردىڭ تيىمدىلىگىنە جانە يننوۆاتسيالىق تاسىلدەردى دامىتۋدىڭ نەگىزگى باعىتتارىنا بايلانىستى قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ماسەلەلەرىنە قاتىستى اعىمداعى جاعداي تۋرالى اقپارات ايتتى.

قازاقستاندا ءولىم-ءجىتىمنىڭ 90%-ى جۇقپالى ەمەس اۋرۋلارعا بايلانىستى بولىپ وتىر. بۇل پروبلەمامەن كۇرەسۋ ءۇشىن قاۋىپ فاكتورلارىن ماقساتتى تۇردە ازايتۋ قولدانىلادى. بۇل جاعدايدا زياندى ازايتۋ تۇجىرىمداماسى دەنساۋلىقتىڭ الدىن الۋ مەن نىعايتۋدىڭ پروگرەسسيۆتى ءادىسى بولىپ ەسەپتەلەدى. بۇل ءومىردىڭ بارلىق اسپەكتىندە جۇمىس ىستەيتىن جانە قوعامنىڭ ءاربىر مۇشەسىنىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋعا باعىتتالعان، سونداي-اق دەنساۋلىققا زيان مىنەز-قۇلىققا تىيىم سالۋعا ەمەس، زيان سالدارلاردى ازايتۋعا جانە مىنەز-قۇلىقتى قاۋىپسىزدىككە وزگەرتۋگە باعىتتالعان امبەباپ مەحانيزم.

«دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ ساراپشىلارى ءبىزدىڭ دەنساۋلىعىمىز 20% تۇقىم قۋالايتىن فاكتورلارعا، 10% مەديتسينا، 20% ەكولوگيا جانە 50% ءومىر سالتىنا بايلانىستى دەپ ەسەپتەدى. سوندىقتان جۇقپالى ەمەس اۋرۋلاردىڭ اۋىرتپالىعىن جانە ولاردان بولاتىن ءولىمدى ازايتۋ ءۇشىن زياندى ازايتۋ ستراتەگياسىن ەنگىزۋدى ۇسىنامىز»، - دەپ اتاپ ءوتتى گينتاۋتاس-يۋوزاس كەنترا.

سونداي-اق، ساراپشى زياندى ازايتۋ ستراتەگياسى ۇكىمەتتىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن دامىتۋدىڭ 2026 جىلعا دەيىنگى تۇجىرىمداماسى» قاۋلىسىنا ەنگىزىلگەنىن، وندا سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋ جانە جۇقپالى ەمەس اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن سالاۋاتتى تاماق ونىمدەرىن تۇتىنۋدى ناسيحاتتاۋدى كۇشەيتۋ، مىنەز-قۇلىق قاۋىپ فاكتورلارىنىڭ پروفيلاكتيكاسىن ارتتىرۋ، سونداي-اق جەا اۋىرتپالىعىن جانە ءولىم-ءجىتىمنىڭ سىرتقى سەبەپتەرىن ازايتۋ ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

Abai.kz