وتانىمىزدىڭ مەملەكەتتىك ساياساتىندا گەوساياسي سالماعى زور ءبىزدىڭ وبلىستا ۇلتى وزگە وتانداستارىمىزدىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋگە دەگەن ىنتا-ىقىلاسى جىل ساناپ ارتا ءتۇسۋى، بۇل ىشكى-سىرتقى تۇراقتىلىقتى نىعايتۋعا قىزمەت ەتەتىن وتە ماڭىزدى قوعامدىق-ساياسي فاكتور.
باتىس قازاقستان وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ بىزگە جاقىندا بەرگەن مالىمەتىنە قاراعاندا، 2012-2013 وقۋ جىلىندا ۇلتى قازاق ەمەس 471 وقۋشى مەملەكەتتىك تىلدە ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتە ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداسا، 749 ورىس ورەنى ءھام ۇلتى وزگە 258 بالدىرعان قازاق تىلىندە تاربيە العان. بۇل الدىڭعى جىلدارمەن سالىستىرعاندا كوش ىلگەرى كورسەتكىش. نەمەرەلەرى مەن ۇل-قىزدارى مەملەكەتتىك تىلدەگى مەكتەپ-بالاباقشالارعا باراتىن اتا-انالاردىڭ اراسىندا قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى ەلەنا تاراسەنكو، «قازارماپروم» اق-نىڭ باس ديرەكتورى ستانيسلاۆ كاچالو سىندى تانىمال تۇلعالار بار ەكەندىگىن ءبىز بۇرىندارى جازعانبىز. سونداي-اق مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋگە دەن قويعانداردىڭ اراسىندا ءوز ارىپتەستەرىمىز، ياعني جۋرناليستەر دە بارشىلىق. ماسەلەن، سولاردىڭ ءبىرى الداعى كۇزدە شىعا باستاعاندىعىنا 95 جىل تولاتىن باتىس قازاقستان وبلىستىق «پريۋرالە» قوعامدىق-ساياسي گازەتىنىڭ ءتىلشىسى گالينا سامويلوۆا.

وتانىمىزدىڭ مەملەكەتتىك ساياساتىندا گەوساياسي سالماعى زور ءبىزدىڭ وبلىستا ۇلتى وزگە وتانداستارىمىزدىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋگە دەگەن ىنتا-ىقىلاسى جىل ساناپ ارتا ءتۇسۋى، بۇل ىشكى-سىرتقى تۇراقتىلىقتى نىعايتۋعا قىزمەت ەتەتىن وتە ماڭىزدى قوعامدىق-ساياسي فاكتور.
باتىس قازاقستان وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ بىزگە جاقىندا بەرگەن مالىمەتىنە قاراعاندا، 2012-2013 وقۋ جىلىندا ۇلتى قازاق ەمەس 471 وقۋشى مەملەكەتتىك تىلدە ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتە ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداسا، 749 ورىس ورەنى ءھام ۇلتى وزگە 258 بالدىرعان قازاق تىلىندە تاربيە العان. بۇل الدىڭعى جىلدارمەن سالىستىرعاندا كوش ىلگەرى كورسەتكىش. نەمەرەلەرى مەن ۇل-قىزدارى مەملەكەتتىك تىلدەگى مەكتەپ-بالاباقشالارعا باراتىن اتا-انالاردىڭ اراسىندا قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى ەلەنا تاراسەنكو، «قازارماپروم» اق-نىڭ باس ديرەكتورى ستانيسلاۆ كاچالو سىندى تانىمال تۇلعالار بار ەكەندىگىن ءبىز بۇرىندارى جازعانبىز. سونداي-اق مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋگە دەن قويعانداردىڭ اراسىندا ءوز ارىپتەستەرىمىز، ياعني جۋرناليستەر دە بارشىلىق. ماسەلەن، سولاردىڭ ءبىرى الداعى كۇزدە شىعا باستاعاندىعىنا 95 جىل تولاتىن باتىس قازاقستان وبلىستىق «پريۋرالە» قوعامدىق-ساياسي گازەتىنىڭ ءتىلشىسى گالينا سامويلوۆا.

القيسسا، باتىس قازاقستان وبلىستىق قوعامدىق-ساياسي «ورال ءوڭىرى» جانە «پريۋرالە» گازەتتەرىنە قوسا، اۋداندىق گازەتتەردىڭ باسىن قوسىپ وتىرعان «جايىق پرەسس» جشس-نىڭ بيىلعى مەكەمەلىك ناۋرىز-دۋمانى ءوتىپ جاتقان-دى. ءار ۇجىمنىڭ وكىلدەرى ءوز ونەرلەرىن كورسەتىپ ارىپتەستەر ەل جايلاۋعا كوشكەندەي مارە-سارە. ءبىر كەزدە شارانى جۇرگىزۋشى جىگىت، – «پريۋرالە» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى گالينا سامويلوۆا ابايدىڭ ءانى «جەلسىز تۇندە جارىق ايدى» شىرقايدى،-دەگەندە جۇرت سىلتىدەي تىندى. ارينە، گاليانىڭ وزىمىزبەن كۇن سايىن قازاقشا امانداساتىندىعىنا قۇلاق تا، كوز دە ۇيرەنگەن. الايدا ابايدىڭ ءانىن ناقىشىنا كەلتىرىپ شىرقاۋ تاڭسىق كورىنگەنى راس. ءان اياقتالا كەلە ناۋرىز-دۋمانعا جينالعان قاۋىم دۋ قول سوقتى. سودان بەرى گاليا ارىپتەس-قارىنداسىمىزدى ەمەن-جارقىن اڭگىمەگە تارتۋدى ويلاپ جۇرگەنبىز. سونىڭ ءساتى ءتول مەرەكەمىز –جۋرناليستەر كۇنى قارساڭىندا ءتۇستى.

– اقتوبە شاھارىندا ءومىر ەسىگىن اشقانمىن. اكەمنىڭ بۇكىل تۋىسقانى ورالدا تۇراتىندىقتان 1996 جىلى وسى قالاعا وتباسىمىزبەن قونىس اۋداردىق. اكەم ولەگ اناتولەۆيچ جۇمىسشى تابىنىڭ وكىلى، ال انام ناتاليا گەورگيەۆنا – بالالار دارىگەرى. مەن 2005 جىلى ورالداعى №20 مەكتەپتى ءتامامداپ، ماحامبەت وتەمىسوۆ اتىنداعى باتىس قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىنە ورىس ءتىلى-ورىس ادەبيەتى بويىنشا وقۋعا ءتۇستىم. بۇگىندەرى گرانت جۇيەسى بويىنشا بقمۋ-دىڭ ماگيستراتۋراسىندا وقيمىن. جالپى ءوزىم مەكتەپتە وقىپ جۇرگەندە ورىس ءتىلى مەن ورىس ادەبيەتى بويىنشا پاندىك وليمپيادالارعا ءجيى قاتىسىپ، فيلولوگيا باعىتىندا ءبىلىم-بىلىگىمدى نىقتاي بەردىم. ونىڭ ۇستىنە كەرەمەت پەداگوگ، ورىس ءتىلى مەن ورىس ادەبيەتىن وقىتۋدىڭ ناعىز شەبەرى كوفانوۆا ۆەرا پاۆلوۆنانىڭ جەتەكشىلىگىمەن ءبىز مەكتەپتە «شكولنايا جيزن» اتتى گازەت شىعارىپ تۇردىق. بۇل مەنىڭ ءسوز ونەرىنە دەگەن ىنتا-ىقىلاسىمدى ارتتىرا ءتۇستى. نەگىزى ءاۋ باستا ءسىڭلىم وليا ەكەۋمىزدى ادەبيەت الەمىنە انام جەتەلەدى. انام بىزگە 2-3 جاسىمىزدا پۋشكين ەرتەگىلەرىن وقىپ بەرەتىندىگى ءالى كۇنگە دەيىن جادىمدا. مەن باستاۋىش كلاستا وقىپ جۇرگەندە ءبىزدىڭ ۇيدە «الەم حالىقتارى ەرتەگىلەرىنىڭ انتولوگياسى» اتتى كىتاپ بولدى. وسى جيناقتا ماعان قاتتى ۇناعان ءتورت ءدارۋىش تۋرالى قازاق ەرتەگىسى بار-دى. ءوز باسىم قازاق ادەبيەتىنىڭ تابالدىرىعىن وقىرمان رەتىندە وسىلاي اتتادىم. ال مەنىڭ قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋگە دەگەن قىزمەتتەس اپايلارعا جانە البينا، داميرا، دينارا سەكىلدى قىزمەتتەس قۇربىلارىما وتە ريزامىن،-دەپ ءبىر قايىردى گاليا ارىپتەسىمىز. مۇنان كەيىن گاليا الدىنان اباي الەمى قالاي اشىلعاندىعىن بايانداۋعا كوشتى.

 – جەتىنشى كلاستا وقىپ جۇرگەندە قازاق ادەبيەتى ءپانى بويىنشا «اباي جولى» رومانىنان «ۇيىنە اسىققان بالا» اتتى ءۇزىندى وتتىك. بۇل تاراۋدا بالا ابايدىڭ ءوزىنىڭ جيرەنشە دوسىمەن مەدرەسەدەن ۇيىنە ساعىنىشپەن ورالىپ كەلە جاتقاندىعى، ۇيىنە اسىققان بولاشاق ۇلى اقىندى اجەسى زەرە مەن اناسى ۇلجاننىڭ قارسىلاۋى سۋرەتتەلەدى. بۇل وقىعانىمىز حرەستوماتيالىق ءۇزىندى بولعاندىقتان ەندى مەنىڭ اڭسارىم روماندى تۇگەل وقۋعا اۋدى. مەنىڭ باعىما وراي «اباي جولى» ءبىزدىڭ ۇيدە بار بولىپ شىقتى. ماعان اسىرەسە، قوداردىڭ ءولىمى، اباي مەن توعجاننىڭ ءومىر جولدارىنىڭ ەكىگە ايرىلۋى، كەيىن ابايدىڭ ايگەرىمگە جولىعۋى، ۇلى ويشىلدىڭ ءومىرىنىڭ سوڭعى كەزەڭىندە ول شەككەن قات-قابات قايعى-قاسىرەت قاتتى اسەر ەتتى. ال 10-11 كلاستا مەنى ماعجاننىڭ ماحاببات ليريكاسى ەلىكتىردى. قازىر ءوزىم بيىلعى ناۋرىز مەيرامىندا سىيلىققا العان مۇحتار ماعاۋيننىڭ شىعارمالار جيناعىن وقۋدامىن. ەگەردە ماعان ءالى ماعىناسى بەيمالىم سوزدەر ۇشىراسسا، قازاقشا-ورىسشا سوزدىككە جۇگىنەمىن.
مەنىڭ ويىمشا، مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋ ناعىز، شىنايى قازاقستاندىق ەكەنىڭدى دالەلدەيتىن باستى شارتتىڭ ءبىرى. ونىڭ ۇستىنە ۇلتى وزگە وتانداستارىمىزدىڭ قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋى، نۇرسۇلتان ءابىشۇلى ايتقانداي بارشا قازاقستاندىقتىڭ ىنتىماعىن نىعايتىپ، ىرىسىن مولايتۋعا قىزمەت ەتەتىنى ءشۇباسىز، – دەيدى بويجەتكەن.

ءوزى دە، جانى دا سۇلۋ ءبىزدىڭ بۇگىنگى كەيىپكەرىمىز تاعام دايىنداۋ، ءىس تىگۋ، گۇل ءوسىرۋ سەكىلدى ءۇي شارۋاسىن ۇلكەن ىنتا-ىقىلاسپەن اتقارادى ەكەن. جاقىندا عانا جيىرما بەسكە تولعان گالياعا وسىدان ءبىر اي بۇرىن سانكت-پەتەربۋرگتىق ءوزى زاڭگەر، ءوزى كاسىپكەر جىگىت قۇدا تۇسكەن. وسى راسىمنەن كەيىن قازاقستاننىڭ بولاشاق كۇيەۋ بالاسى قالىڭدىعىن نەۆا جاعالاۋىنداعى قالاعا ساياحاتقا شاقىرعاندا گاليا وعان قازاقتىڭ باستى ۇلتتىق تاعامى اس ءپىسىرىپ بەرگەن ەكەن. ەندى بولاشاق وتاعاسىنا ءبىزدىڭ گاليا قازاقشا ۇيرەتىپ جۇرگەن كورىنەدى.

– قۇدا ءتۇسۋ بارىسىندا كۇيەۋ جىگىتتىڭ جاعى قازاقى سالت-داستۇرگە ساي مەنىڭ قۇلاعىما سىرعا سالدى. كەلەشەك كەلىن، بولاشاق انا بولعاندىقتان وسى كۇنى مەن «ميۋزيكولا» توبىنىڭ ءانشىسى كارينا ابدۋللينا شىرقايتىن بەسىك جىرى باعىتىنداعى «ءاي-ءاي، بوپەمدى» ۇيرەنگىم كەلىپ ءجۇر،-دەپ جىميدى سۇڭعاق بويلى سلاۆيان سۇلۋ. ءبىزدىڭ قىزدىڭ جۇرەگىنە مەيىرىمدىلىگى جانە مادەنيەتتىلىگى ارقىلى جول تاپقان كۇيەۋ جىگىت ەندى نەۆا بويىنداعى سۇلۋ شاھار سانكت-پەتەربۋرگكە ەركە سىلقىم اقجايىقتىڭ ارۋىن اكەتپەك.

Abai.kz