دۋلات يسابەكوۆ: « حان ەكى سويلەمەۋى كەرەك قوي»
«تالعات ماماشەۆ پوشەل نا… پووششرەنيە»
- دۋلات اعا، سىزگە جاستار كوبىنەسە شىعارماشىلىعىڭىز تۋرالى سۇراقتار قويادى. بىراق، وسى جولى سۇراقتىڭ كوبى ورالمانداردىڭ جايى تۋرالى بولىپ وتىر. وتكەن جولى ءوزىڭىز ەلباسىنىڭ الدىندا مونگولياعا قايتىپ كەتكەن وتانداستىرىمىز تۋرالى ماسەلەنى قويىپ، وسىعان جاۋاپتى ادامداردى جازاعا تارتۋىن سۇراپ ەدىڭىز. سول سۇراعىڭىزعا قاناعاتتانارلىق جاۋاپ الا الدىڭىز با؟
«تالعات ماماشەۆ پوشەل نا… پووششرەنيە»
- دۋلات اعا، سىزگە جاستار كوبىنەسە شىعارماشىلىعىڭىز تۋرالى سۇراقتار قويادى. بىراق، وسى جولى سۇراقتىڭ كوبى ورالمانداردىڭ جايى تۋرالى بولىپ وتىر. وتكەن جولى ءوزىڭىز ەلباسىنىڭ الدىندا مونگولياعا قايتىپ كەتكەن وتانداستىرىمىز تۋرالى ماسەلەنى قويىپ، وسىعان جاۋاپتى ادامداردى جازاعا تارتۋىن سۇراپ ەدىڭىز. سول سۇراعىڭىزعا قاناعاتتانارلىق جاۋاپ الا الدىڭىز با؟
- جوق. «اپام دا اڭ-تاڭ، مەن دە اڭ-تاڭ». حان ەكى سويلەمەۋى كەرەك قوي. سولارعا جازا قولدانادى ما دەپ ادەيى سۇراعام. ەلباسى بۇكىل حالىق الدىندا قاناعاتتانارلىق جاۋاپ بەرىپ، سونداعى حالىق تا ريزا بولعان ەدى. بىراق جازالاناعان جوق. جازالانباق تۇگىلى تالعات ماماشەۆ سول وقيعادان كەيىن ءبىر اپتا وتكەندە قايتا كۇشىنە ءمىنىپ، پاريجدە ەۋروپا قازاقتارىنىڭ قۇرىلتايىن وتكىزىپ قايتتى. ورىسشا ايتقاندا «پوشەل نا… پووششرەنيە». وعان قاتىسقان ادامدارمەن سويلەستىم. بارىپتى. «ماسقارا بولدىق، ۇيات بولدى» دەپ كەلدى. بىرىنشىدەن، ەۋروپا قازاقتارىن جينايتىنداي ول جاقتا كوپ قازاق جوق. ون شاقتى ادام بارعان، ءبىر-ەكى اۋىز ءسوز سويلەگەن. بىراق ونى ەشكىم كەرەك تە قىلماعان. ءبىر تىندىرعانى – سول جاقتاعى جەرگىلىكتى قازاقتار اراسىندا فۋتبول ويناعان. سودان كەيىن كونتسەرت بەرگەن. ءبىزدىڭ دەلەگاتسيانىڭ كەسىرىنەن، كونتسەرت 4 ساعات كەش باستالعان. جۇرتتىڭ ءبارى كەتىپ قالعان. ايتەۋىر قازاقستاننان كەلدى عوي دەپ قۇرمەت كورسەتىپ وتىرعاندارىنىڭ ءوزى رەنجىپ قايتقان. قىسقاسى – «نە ءۇشىن كەلدى؟ نە ايتپاق بولدى؟» دەگەن سۇراق اركىمنىڭ كوكەيىندە كەتتى» دەگەندى ەستىدىم. تالعات ماماشەۆ باسقارىپ، ءبىراز ادامدار بارعان، ولاردىڭ بارلىعى – ءپاريجدى كورۋگە عانا قىدىرىپ بارعان ادامدار. ەگەر شىن مانىندە ولارعا ورالمانداردىڭ تاعدىرى قىمبات بولسا، قازاق ءۇشىن بارۋ كەرەك بولسا، وندا – موڭعولياعا نەمەسە قىتايعا بارۋى كەرەك ەدى. نە وزبەكستانعا بارۋ كەرەك. ەندى «وزبەكستان وزىمىزگە جاقىن جاتقان ەل عوي» دەپ بارماعان شىعار. ال موڭعولياعا بارۋعا بەت جوق. ول جاقتا ولاردى قويدىڭ باسىمەن ۇرا ما، جوق باتىڭكەمەن ۇرا ما، ايتەۋىر قابىلداماۋى مۇمكىن. ويتكەنى وندا قازاقستاننان كۇدەر ۇزگەن، ىزالى قازاقتار وتىر. قىتايلىقتار دا وسىنى ەستىپ العان. ماعان 2-3 ادام ادەيى كەلىپ، راحمەتىن ايتىپ كەتتى. «ايتەۋىر ءبىر ادام وسىنى ايتتى عوي. ماقالالار جازىلىپ جاتىر، جينالىستاردا دا ايتىلىپ جاتادى. بىراق ەلباسىنىڭ الدىندا ماسەلەنى ءسىز عانا كوتەردىڭىز» دەپ العىستارىن ايتتى. ەلباسى «جازالانادى» دەدى. بىراق ەشقانداي جازا قولدانىلعان جوق. مەن وسىنى تۇسىنبەدىم.
«اپكەنىڭ» جەلىسىمەن سەريال تۇسىرىلەدى
- “اپكەنىڭ” جەلىسى بويىنشا سەريال تۇسىرىلەدى دەپ ەستىپ جاتىرمىز؟
- ءيا، 8 سەرياسىن وقىدىم، ستسەناري اۆتورىنىڭ اتىن ۇمىتىپ وتىرمىن، بىراق ستسەناري ۇنادى. 16 سەريادان تۇرادى. قازىر وزگەرىستەر ەنگىزىپ وتىرمىن. مەنىكى بولعاندىقتان ەمەس، جالپى ءدال وسىنداي سەريالدار قاجەت دەپ ويلايمىن. قازىرگى قوعامدا سەريالداردىڭ بارلىعى تاپتاۋرىن، وقيعانىڭ بارلىعى ويدان قۇرالاتىن، ومىرلىك وقيعالاردان تىس نارسەلەر بولىپ جاتاتىن. قازىرگى قوعامدا باۋىرمالدىق وتە اكتۋالدى بولىپ تۇر. قاماجايدىڭ اتى وزگەردى. ايزا بولدى. پەسادا دا ءنازيلا ۇنايتىن. مۇندا دا سونداي ەركە، اشىق ادام رەتىندە قالدى. ءۇش اكتەر بەكىتىلدى. قالعاندارىن وزدەرى تاڭدايدى. ايزا، ءنازيلا، تيمۋردى وينايتىن اكتەرلار بەلگىلى بولدى. نەگىزگى ماسەلە – اتموسفەرانى ءتۇسىنۋ. ستسەناريدى بارلىق اكتەرلار وقىپ شىعۋى كەرەك. ءار اكتەر ءوز ءسوزىن عانا ەمەس، وزگەنىڭ دە جانىن ءتۇسىنىپ ويناسا، جالپى العاندا، قانداي ۇلتتىق كولوريتتى ساقتاۋ كەرەك دەگەن ماسەلەلەرگە دەيىن ءبىلسىن. تۇرىك سەريالدارىنىڭ دا وڭىپ تۇرعان ەشتەڭەسى جوق. كورىپ وتىرعاندا بايقايمىن…
- سەريال كورەسىز بە؟
- ءيا، كورەسىڭ عوي اراسىندا. 10-15 مينۋت. ولاردا اكتەرلار سول جەردە ءومىر سۇرەدى. ايتايىن دەگەن نارسەسىن ەمەۋرىنمەن نەمەسە ويعا قاتىسى جوق سويلەمدەرمەن بەرەدى. ال ءبىزدى ءبارى جاتتاندى، انىق، اسقار سۇلەيمەنوۆشە ايتقاندا «بەتىندە مي جوق». جاپ-جاس جىگىتتەرىمىز سەمىرىپ العان، ۋايىم جوق. ال تۇرىكتەردە سول رولدە سول اكتەردان باسقانى قويسا، ءفيلمنىڭ ماقساتى ايقىندالماي قالاتىنداي بولىپ تۇرادى، ءار اكتەردىڭ وزىندىك ورنى كورىنىپ تۇرادى. ويتكەنى ولار ءوز وبرازدارىن ءدال تابادى. تەنتەگى تەنتەك، قاتالى قاتال، ەركەسى ەركە. مەن ولارعا ايتتىم: «فيلم سەندەردىكى عوي، ءبارىن وزدەرىڭ جاقسىلاپ تاڭداڭدارشى. مەن بىردە-ءبىر اكتەر ۇسىنباي-اق قويايىن. بالا سەندەردىكى. ءبىرىنشى ۇلتتىق سەريال. سوندىقتان، بارىنە جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراڭدارشى» دەپ وتىرمىن.
- «ماعان بالا تابىلادى، باۋىر تابىلمايدى” دەپ ايتا الاتىن اپكەلەر بار ما قازىر؟ جالپى اعا بۋىن مەن جاستار اراسىنداعى بايلانىسقا كوڭىلىڭىز تولا ما؟ قازىرگى كەزدە اقساقال دا جوق، ەرتەگى ايتاتىن اجە دە جوق دەپ جاتادى جاستار؟
- بۇل ماسەلەنىڭ ەكى جاعى بار. توي-تومالاقتا 50-60-تان اسقان كىسىلەر كوبىنە اراق ىشەدى، شالدارىمىز شايتان قۇساپ بيلەپ، تويدىڭ سوڭىنا دەيىن جۇرەدى.باتا جاساي المايتىن، ءتىلىن كاليماعا كەلتىرە المايتىن شالدار كوپ. ولار كىمدەر؟
كەشەگى پارتيا قىزمەتكەرلەرى، كەشەگى بريگادير، تراكتوريست، اگرونوم، قاراپايىم ەڭبەك ادامدارى. ولار نە كورىپ ءوستى؟ ونىڭ الەۋمەتتىك جاعىنا قاراۋ كەرەك. قول بوس بولسا اراق ءىشتى، سويلەسە – سەزدەردە جاتتاندى، ۇرانداتقان سوزدەرىن سويلەدى. قوعام ءوزى سونداي ءبىر ۇرپاقتى قالىپتاستىردى. ولار اقساقال بولۋعا دايىن ەمەس ەدى. سوندىقتان، ولار ومىردەن كوپ نارسە تۇيە المادى. بىراق تازا ساقتالىپ قالعان، جۇرتقا ايتارى بار، كورگەنى تۇيگەنى بار قاداۋ-قاداۋ اقساقالدار بار. بىراق سولاردى تىڭدايتىن جاستار بار ما؟ «ءبىر اقساقال وسىلاي دەپ ەدى-اۋ» دەپ ءوزىنىڭ ءبىر جامان قىلىعىنان باس تارتاتىن جاس بار ما؟ ولار دا ەرتەڭ اقساقال بولادى. ولار قانداي اقساقال بولادى. ولاردى تىڭدايتىن توپ تا بولمايدى. بۇل بۋىننىڭ اقساقال بولۋى تىم قيىن بولايىن دەپ تۇر.
- ال قازىرگى اپكەلەر قانداي؟
قۇدايعا شۇكىر، ولار ءالى بار. ارتىنان ەرگەن باۋىرلارى ءۇشىن ءومىر ءسۇرىپ جۇرگەن قارشاداي قىزدار جەتەرلىك. مەن مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ «اپكەنى» قويعانىن كورىپ تاڭ قالدىم. ەركەجان دەگەن ءبىر قىز سول قاماجايدىڭ ءرولىن ويناعاندا، ول وبرازدىڭ جانىن ءتۇسىنىپ، شىن قينالىپ جىلاعاندا ءوزىمنىڭ كوزىمە جاس كەلدى. دەمەك ول جاستاردىڭ بويىندا باۋىرمالدىق سەزىم بار دەگەن ءسوز. سەزىنىپ تۇر، جانى جىلاپ تۇر.
«ايتۋعا وڭايدان» كورگەن دە بولارسىزدار. كىشكەنتاي عانا قىز ءوزىنىڭ ارتىنان ەرگەن بالالاردى ءوزى كامەلەتكە تولماسا دا بالالار ۇيىنە قاڭعىتپاي ءوسىرىپ وتىر. تاعى دا سونداي جاعدايلار بار. قۇدايعا شۇكىر، قازاق بولىپ وسكەن جاستاردا باۋىرمالدىق سەزىمى ءالى دە بولسا بار. ول قۋانارلىق جاعداي. ولار دا «اپكە» پەساسىنداعى قاماجاي سياقتى ەڭ سوڭىندا جالعىز قالۋدان قورقادى. مەن ولاردى «اينالايىندار، قۇداي ءوزى جاراتقاندا ءبىر ادامداردى ءبىر اۋلەتكە قۇرباندىق ەتىپ جاراتادى. دەمەك سەن سول قۇدايدىڭ سۇيگەن قۇلىسىڭ. مەنىڭ دە اپكەم جالعىز قالدى. ول – ءومىردىڭ زاڭى. بىرگە تۋماق بار، بىرگە جۇرمەك جوق. بىراق ءوزىڭنىڭ دە سول ارتىڭنان ەرگەن باۋىرلارىڭدى قاناتتىعا قاقتىرماي، تۇمسىقتىعا شوقىتتىرماي ءوسىرۋ – نەگىزگى ارمانىڭ ەدى عوي. سول ارمانىڭ ورىندالدى، دەمەك، سەن ماقساتىڭا جەتتىڭ» دەپ جۇباتامىن. راسىندا دا ءومىر سونداي قاتال عوي، نە امال بار؟ ەندى سولاردىڭ ءارى قارايعى باقىتىن تىلەۋدەن باسقا امال قالمايدى. ءوزىنىڭ تۋعان بالالارىن تاستاپ كەتسە دە، ومىردە ەشقانداي ءىس اتقارماستان كەتىپ جاتقاندار دا بار عوي. وعان قاراعاندا وسى قاتال ومىردە ۇلكەن ميسسيانى اتقاردى عوي ولار.
ماعجان مۇحيت ەكەن
- جاقىندا ءبىر پەسا جازىپ اياقتاپسىز؟ تاپسىرىسپەن جازىپسىز.
- ءيا، ماعجان مەن زليحا جايلى. جالپى تاپسىرىسپەن جازىلعان نارسەدەن قورقۋدىڭ قاجەتى جوق. سۇلتانعالي شۇكىروۆ دەگەن جىگىت قۋىرشاق تەاترىنا ديرەكتور بولىپ كەلىپ، ماعان ءۇش پەساعا تاپسىرىس بەردى. «كيەلى الما»، «اققۋ-جىبەك»، «قۇستار فەستيۆالى». «كيەلى المانى» ءوزى قويدى، جاقسى پىكىرلەرگە يە بولدى، «اققۋ-جىبەك» ءالى كۇنگە قويىلىپ كەلەدى، قازاقستانىڭ كوپتەگەن تەاترلارىندا قويىلىپ ءجۇر، قازىر پەتەربۋرگ تەاترى قولعا الىپ، ورىسشاعا اۋدارىلىپ، «و چەم پويۋت لەبەدي» دەگەن اتپەن قويىلماقشى. ال «قۇستار فەستيۆالىن» ءوزىڭ بىلەسىڭ، الەمدىك ساحناعا شىعىپ كەتتى. ال پەتروپاۆل تەاترىنداعى قۋاندىق قاسىمبەكوۆ ءسابيت مۇقانوۆتىڭ 110 جىلدىعىنا بالۋان شولاق تۋرالى پەسا جازىپ بەرۋىمدى وتىنگەن ەدى. مەن «مۇنداي تاريحي تاقىرىپقا بارمايمىن، جازا المايمىن» دەپ العاشىندا باس تارتقان ەدىم. «وقىپ كورىڭىزشى» دەپ قويماعان سوڭ، 5-6 اي ءجۇردىم. كىلتىن تابا الماي ءجۇردىم، ەڭ سوڭىندى كىلتى تابىلدى. مۇنى جازدىم عوي ەندى. وزدەرىڭ كوردىڭدەر. كوپشىلىك جىلى قابىلدادى. ەندى تاعى تاپسىرىس بەرىپ وتىر. ماعجان تۋرالى دەگەن كەزدە باياعى رەپرەسسيا، باياعى كىسەن، باياعى تەرگەۋ – نە جازام، ءبارى ايتىلعان نارسە عوي دەپ ويلاعام. تالاي پەسا جازىلدى. بۇل جولى دا 3-4 اي زەرتتەپ، «جازبايمىن» دەگەنىمە وكىندىم. ماعجان – مۇحيت ەكەن، ماعجان – ايسبەرگ ەكەن. ونىڭ ءومىرى ەشكىمگە ۇقسامايدى. ءوز قاتارلاستارىنىڭ ەشقايسىسىنا ۇقسامايدى. ازعانتاي ومىرىندە بارىنە ۇلگەرگەن. ءوزى 20 جاسىنان قۋدالاندى. تەلەگەي تەڭىز شىعارما جازعان، جازۋشىلاردىڭ مانيفەستىن جازعان، «پەداگوگيكاسىن» جازعان، ماحابباتىن دا ۇلگەرگەن. ماعجاندى كورگەن قىز مىندەتتى تۇردە عاشىق بولاتىن بولعان. اسىرەسە ماعان موسكۆاداعى ءومىرى ۇنادى. پۋشكيننىڭ سوزدەرىن كەلتىردىم. پۋشكيننىڭ ءسوزى بار: «چەرت دوگودال منە س تاكيم ۋموم ي تالانتوم روديتسيا ۆ روسسي» دەگەن، سول سياقتى ماعجان دا سايتان ازعىرىپ وسىنداي تالانتپەنەن ءبىزدىڭ ەلدە تۋدى. كەيىپكەرلەرىنىڭ ءوزى ماكسيم گوركي، ۆالەري بريۋسوۆ، زليحا، سەرگەي ەسەنين، دەميان بەدنىي. وسىلاردىڭ اراسىنداعى ماعجان، سولاردى تاڭعالدىرعان ماعجان. ماعجان ورىسشا ولەڭ جازعان. ءوزىمنىڭ ويىمدا ماعجاندى كەرەك دەڭگەيىندە كورسەتە الدىم دەپ ويلايمىن.
- شەتەلدە ءبىر پەساڭىز قويىلماقشى ەكەن عوي؟
- شەتەل دەگەندە پەتەربۋرگ ماعان ءبىرجولا قۇدا تۇسكەن سياقتى. وسىمەن ءۇشىنشى پەسامدى قويماقشى. ال لوندوننىڭ شەكسپير تەاترى «ەسكەرتكىشتى» قويايىن دەپ وتىر. ءوزىڭ بىلەسىڭ، ونىڭ ىشىندە اعىلشىن دەلەگاتسياسى بار ەدى عوي. ولارعا قاتتى ۇناعان. «20 جىل بۇرىن جازىلىپتى، قالاي بىلمەگەنبىز، سول كەزدە-اق قويۋىمىز كەرەك ەدى» دەپ جاتىر. مەن دە «ويباي-اۋ، 20 جىل بۇرىن مەن دە 50-دە عانا ەدىم، باراتىن ەدىم، قازىر 70-تەمىن عوي» دەپ جاتىرمىن. (كۇلەدى).
- «ەسكەرتكىش» دەمەكشى، وسى پەسانىڭ جەلىسىن «شانشار» تەاترى الىپ، ساحناعا شىعاردى عوي. ول تۋرالى بىلەسىز بە؟
- العاشىندا بىلمەدىم، كەيىن كوردىم. جىگىتتەرگە ايتتىم. بىراق ولار «ءيا، ءبىر ازعانتاي جەرىن العانبىز» دەپ مويىندادى. اۋىزشا ەسكەرتتىم. ءوز جىگىتتەرىمىزدى ءوزىم سوتقا بەرمەيمىن عوي. سولاي قالدى.
- ءوزىڭىز ايتقان اقساقالداردىڭ ءسوزىن تىڭداعىسى كەلەتىن جاستار بار بولسا، ولارعا نە دەر ەدىڭىز؟
- وسىدان 50 جىل بۇرىن جۇرت اقساقالعا ءزارۋ بولسا، قازىر اركىم وزىنشە اقىلدى. ءتىپتى سول اقساقالدىقتى بىرەۋدەن تالاپ ەتۋدىڭ ورنى بار ما، جوق پا؟ ەگەر قۇلاعىڭ بولسا، اقىل ايتاتىن، جونگە سالاتىن اقساقال تابىلادى. بىراق ءبىزدىڭ قۇلاعىمىز جوق قوي، تاسىرلاۋمىز عوي، جۇرە تىڭدايمىز. ابايدىڭ 41 ءسوزىن الايىقشى: «قازاقتى يا قورقىتپاي، يا پارالاماي، اقىلمەنەن نە جىرلاپ، نە سىرلاپ ايتقانمەنەن، ەش نارسەگە كوندىرۋ مۇمكىن دە ەمەس. ەتىنەن وتكەن، سۇيەگىنە جەتكەن، اتادان ميراس العان، انانىڭ سۇتىمەنەن بىتكەن ناداندىق الدەقاشان ادامشىلىقتان كەتىرگەن. وزدەرىنىڭ ىرباڭى بار ما، پىش-پىشى بار ما، گۋىلدەگى بار ما، دۇرىلدەگى بار ما – سونىسىنان دۇنيەدە ەشبىر قىزىقتى نارسە بار دەپ ويلامايدى، ويلاسا دا بۇرىلا المايدى، ەگەر ءسوز ايتساڭ، تۇگەل تىڭداپ تۇرا المايدى، نە كوڭىلى، نە كوزى الاڭداپ وتىرادى. ەندى نە قىلدىق، نە بولدىق!» دەيدى. وسى ءسوز بۇگىنگى كۇنى وتە اكتۋالدى. قازىر بالاپان باسىمەن، تۇرىمتاي تۇسىمەن كەتكەن كەزدە، مۇمكىن اقساقالدىڭ قاجەتى دە جوق شىعار. «ءار زاماننىڭ تۇسىندا ءبىر سۇرقىلتاي» دەمەكشى، ءار نارسەنىڭ ءوزىنىڭ ءداۋىرى بولادى. باياعىدا باتىرلاردىڭ زامانى بولدى، ابىزداردىڭ، جىراۋلاردىڭ زامانى بولدى. ال قازىر ميدىڭ قاجەتى جوق سياقتى.
- قازىر انشىلەردىڭ زامانى شىعار وندا؟
- كەشە عانا برازيليا الەم چەمپيوناتىن وتكىزبەيمىز دەپ ەرەۋىلگە شىعىپ جاتىر. «ءوزىمىز كەدەي ەلمىز، سونشا اقشانى فۋتبولعا جۇمساعان سوڭ، قازانىمىزعا فۋتبولدى قايناتىپ، تارەلكەمىزگە فۋتبولدى سالىپ جەيمىز بە؟» دەگەن پىكىرلەرىن ايتىپ جاتىر. باسپەن ويلايتىنداردان گورى، اياقپەن وينايتىندار كوبەيدى دەپ جاتىر. قوعامنىڭ وزگەرۋىنە ەڭبەك ەتەتىن، قوعامدىق سانانى قالىپتاستىراتىن ادامدار ءسىڭىرى شىعىپ جۇرەدى دە، ءانشى-سپورتشىلار باي بولادى.
- ەگەر جاستاردى ەسترادا تاربيەلەيتىن بولسا، ەسترادانى تۇزەۋ كەرەك شىعار؟
- جالپى، كەڭىنەن تاراتىپ ايتۋعا اسىعىپ وتىرمىن. سوندا دا… قازىر الەمدى بيلەپ وتىرعان 3-اق ءجۇز ادام بار. 300-ءدىڭ كوميتەتى دەگەن كوميتەت بار. سونىڭ ىشىندە 17 ادام ەرەكشە. ولار جىل سايىن داۆوستا جيىن وتكىزىپ ءجۇر. داۆوس ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ بولىمشەسىندەي عانا بولاتىن جەر. اسحانادا بوتقا جەپ، قارا ءشاي ىشۋگە، پيروجكي جەۋگە بولادى. بايلار نە ىستەرىن بىلمەي، سول اسحانادا وتىرىپ، الەمدىك ماسەلەلەردى شەشەدى. جاقىندا ونىڭ باعدارلاماسىن وقىدىم. توبە شاشىڭ تىك تۇرادى. ابدەن ەرىككەن. بيلل گەيتس، سوروس دەگەندەردى باي دەيمىز عوي، سول بايلارىمىز ولارمەن سالىستىرعاندا قايىرشى بولىپ قالادى. الەمنىڭ اقشاسى سولاردىڭ قولىندا.
- ولار كىمدەر؟
- ولار روكفەللەرلەر باستاعان الەمنىڭ «سۆەرحوليگارحتارى». الەمنىڭ اقشاسى سولاردىڭ قولىندا. اقشا دەگەن جەتەدى. ءتىپتى قىزىق ەمەس. ەندى نە ىستەۋ كەرەك؟ ەندى الەمدى بيلەۋ كەرەك. باعدارلاماسىن قاراساڭ، ادامدى ويىنشىق جاساۋ. ادامعا چيپ قويىپ بەرەدى، سول ارقىلى باسقارىپ، باعادى دەسەك تە بولادى. سول – سەنىڭ قۇجاتىڭ، بۇكىل ءومىر-تاريحىڭ. جوعالتىپ الساڭ، ەشكىم ەمەسسىڭ. بۇل – ءبىر. ەكىنشى – ادامنىڭ ساناسىنا اسەر ەتۋ. باعدارلامانىڭ ءبىر سالاسى – تەلەارنانى ساتىپ الۋ، سول ارقىلى مۋزىكانى تىڭداتا بەرۋ، ساناسىن سول ارقىلى جاۋلاپ الۋ. جالپى ادامداردى بيلەۋدىڭ 13 ءادىسى كورسەتىلگەن وسى باعدارلامادا. ادام قۇقىعى، دەموكراتيا دەگەن نارسەلەردى قۇيا بەرۋ. ادامدار سوعان سەنىپ، ءوز قۇقىعىمىزدى قورعاپ، دەموكراتيا جاعدايىندا ءومىر ءسۇرىپ ءجۇرمىز دەپ ويلايدى. ال ولار وسىنىڭ بارىنە كۇلىپ قاراپ وتىرادى. ءتىپتى، دەموكراتياشىل امەريكانىڭ وزىندە بيلل كلينتون پرەزيدەنت بولماي تۇرىپ، ءۇش اي بۇرىن سول جەردە پرەزيدەنت بولاتىنىن تويلاعان ەكەن. «ادام» دەگەن جۋرنالدا شىقتى. وسىنى وقىپ، تۇنىمەن ۇيىقتاي المادىم، تاڭ قالدىم. ولار ءۇشىن ءبىز اشەيىن ويىنشىق ەكەنبىز. ولاردىڭ ويىنشا، اقشا، بيزنەس، مەديتسينا – ءبارى ورتاق. عالامشار ورتاق. ەشكىمنىڭ مەنشىگى بولۋعا ءتيىس ەمەس. ولار ۇلتتىق سانا-سەزىم، پاتريوتيزم كۇشتى ەلدەردەن عانا ازداپ سەسكەنەدى ەكەن. ال بىلايعى جەردە اق دەگەنى العىس، قارا دەگەن قارعىس. نە ىستەيمىن، قاي جەردە نە ۇيىمداستىرام دەيدى – ءبارىن ءوزى بىلەدى. ال سەن بۇعان تۇك تە ىستەي المايسىڭ. ادامزاتقا بيلىك جۇرگىزۋدەن باسقا ەشتەڭە قالماعان. وسى تىرلىگىمىزدىڭ ءبارى، ەكەۋمىزدىڭ وسى اڭگىمەمىزدىڭ ءبارى قالاي كۇلكىلى ەكەنىن ءتۇسىندىڭ بە؟ جەبىرەي «كاتەحيزيسى» باعدارلاماسى جۇزەگە اسىپ كەلەدى. ال ءبىز تەلەارنا بىتكەندى ساتىپ بىتتىك، ارزان كوڭىل كوتەرگىش باعدارلامالارعا اۋەسپىز.
سۇحباتتاسقان بانۋ داۋلەتباەۆا
