Forbes.kz: قازاقستاننىڭ ەڭ ىقپالدى 50 بيزنەسمەنى – 2023. ىقپالدى ادامدار رەيتينگى جاسالعاننان بەرى ءتىزىمدى ءبىرىنشى رەت باسقا ادام باستاپ تۇر.

قازاقستانداعى ەڭ ىقپالدى بيزنەسمەندەردىڭ العاشقى رەيتينگى 2011 جىلدىڭ قازان ايىندا شىعارىلعان. سودان بەرى ءبىرىنشى ورىندى تيمۋر قۇلىباەۆ پەن بولات وتەمۇراتوۆ الما كەزەك يەلەنىپ كەلدى. ون ءۇشىنشى رەت جاسالعان ستاتيستيكادا ەكەۋى دە كوش باسىنان كورىنبەدى. بيىل بۇل ءتىزىمدى Kaspi.kz نەگىزىن قالاۋشى جانە ەڭ ءىرى ءۇش اكتسيونەردىڭ ءبىرى 54 جاستاعى ۆياچەسلاۆ كيم باستادى. وسىدان 13 جىل بۇرىن ول 15-ءشى ورىندا بولعان.

رەيتينگتىڭ ۇزىن تىزىمىنە ەلدىڭ ەڭ تانىمال جانە بەلسەندى 80-نەن استام بيزنەسمەندەرى كىردى. ولاردىڭ ىشىنەن زەرتتەۋ توبى كاپيتال، قىزمەتكەرلەر سانى جانە 2022 جىلعا ەسەپتەلگەن سالىقتار بويىنشا جيىنتىق ۇپايلار بويىنشا ەڭ جوعارى ناتيجە كورسەتكەن 62 قاتىسۋشىنى تاڭدادى. بۇل ءتىزىمدى بەس بالدىق شكالا بويىنشا ساراپشىلار باعالادى، ونىڭ قۇرامىنا بيزنەس وكىلدەرى (قاتىسۋشىلاردىڭ وزدەرىن قوسپاعاندا), بيزنەس-قاۋىمداستىقتاردىڭ باسشىلارى، ساياسي جانە قوعام قايراتكەرلەرى، ساراپشىلار مەن ىسكەرلىك باق جۋرناليستەرى كىردى. قىسقا ءتىزىمدى جاساۋ كەزىندە ساراپتامالىق باعالاۋ ەڭ جوعارى سالماققا يە بولدى – 60%. قاتىسۋشىلاردىڭ جاسى 2023 جىلدىڭ 1 قازانى بويىنشا ەسەپتەلدى.

سونىمەن، ىقپالدى ءارى 50 بيزنەسمەننىڭ ءتىزىمى تومەندەگىدەي:

1. ۆياچەسلاۆ كيم

ارتاراپتاندىرىلعان بيزنەس | 54 جاستا

Kaspi.kz اكتسيونەرى جانە ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى، كومپانيانىڭ 23,40% اكتسياسىنا يەلىك ەتەدى. ماجوريتارلىق اكتسيونەر «السەكو» اق بولىپ تابىلادى، ول ارقىلى «استانا-ERC» جشس باقىلايدى. سونداي-اق «ELTOP Soft» جشس جانە «پوزيتيۆ ينۆەست» جشس اكتسيالارى بار.

وتكەن جازدا لوندون قور بيرجاسىندا ءوزىنىڭ جارتىجىلدىق ەسەبىندە Kaspi كەلىسىمدەر اياسىندا Kolesa Group-تىڭ 39,76% ساتىپ العانىن جانە اكتسيونەر ميحايل لومتادزەدەن باسقا 11% باسقارۋعا الىنعانىن جاريالادى. وسىلايشا، Kaspi 51% داۋىسقا يە بولادى جانە Kolesa Group باسقارۋىندا باقىلاۋعا يە بولادى. مامىلە سوماسى $88,5 ملن (شامامەن 39 ملرد تەڭگە) قۇرايدى. «Kolesa Group» قازاقستاندا ەكى قىزمەت بويىنشا تانىمال: Kolesa.kz جانە Krisha.kz, جانە تاعى ءبىرى Market.kz Kaspi ەكوجۇيەسىنە بىرىكتىرىلگەن جانە قازىر «Kaspi-ads» رەتىندە بەلگىلى. وزبەكستاندا كومپانيانى Kolesa.kz جەرگىلىكتى انالوگى Autoelon.uz سەرۆيسى ۇسىنادى. Kaspi بىرنەشە جىلدان بەرى ءازىربايجاندا دا وسىنداي قىزمەتتەردى دامىتىپ كەلەدى.

ۆياچەسلاۆ كيم – قازاقستان تاەكۆوندو فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى سپورتتىق جەكپە-جەك جانە كۇش قاجەت ەتەتىن سپورت تۇرلەرى كونفەدەراتسياسى اتقارۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسىنىڭ ورىنباسارى جانە مۇشەسى، الماتى ترياتلون فەدەراتسياسى ۇەۇ قامقورشىلىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، باسقارما مۇشەسى. قازاقستان قارجىگەرلەر قاۋىمداستىعىنىڭ، «رفمش» كەاق ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، «فيزمات» قورى» قق قامقورشىلىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، «مەيىرىم» ەرىكتى قوعامى» قق قامقورشىلىق كەڭەسىنىڭ توراعاسى.

2. بولات وتەمۇراتوۆ

ارتاراپتاندىرىلعان بيزنەس | 65 جاستا

«ForteBank» اق-نىڭ 81,82% اكتسياسىنا يەلىك ەتەدى (ەكىنشى ءىرى اكتسيونەر – 7,5% ۇلەسىمەن ونىڭ ۇلى اليدار). سونداي-اق، «كار-تەل» جشس جانە «سكاي موبايل» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىنىڭ (تيىسىنشە قازاقستان مەن قىرعىزستانداعى Beeline بايلانىس وپەراتورلارى), RG Gold التىن ءوندىرۋشى كومپانياسىندا 65% اكتسيالارىنا يە. وعان استاناداعى، ۆەناداعى جانە ماسكەۋدەگى Ritz-Carlton قوناقۇيلەرى، اقمولا وبلىسىنداعى Rixos Borovoe, قازاقستانداعى Burger King فرانشيزاسى، Global Development دامۋ كومپانياسى، قاراعاندىداعى سارى-ارقا اۋەجايىنداعى ۇلەسى، اقپارات جانە Informburo.kz اناليتيكالىق ينتەرنەت-پورتالى، 31 ارنا ساۋدا-ويىن-ساۋىق كومپانياسىنىڭ اكتسيالارى، Video International Kazakhstan مەديا-جارناما نارىعىنىڭ وپەراتورى (50%), Narxoz ۋنيۆەرسيتەتى جانە استانا مەن الماتىداعى حەيليبەري مەكتەپتەرى تيەسىلى.

بولات وتەمۇراتوۆ قامقورشىلىق كەڭەسى قورىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە مۇشەسى، قازاقستان تەننيس فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇوك اتقارۋشى كوميتەتىنىڭ مۇشەسى، حالىقارالىق تەننيس فەدەراتسياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى جانە ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى (ITF) جانە وسى سپورت ءتۇرىن دامىتۋ قورىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى.

3. تيمۋر قۇلىباەۆ

ارتاراپتاندىرىلعان بيزنەس | 57 جاستا

كاسىپكەردىڭ ەڭ ءىرى اكتيۆى – «المەكس» حولدينگ توبى، ول ارقىلى ول ايەلى دينارا ەكەۋى «قازاقستان حالىق بانكى» اق-نىڭ 69,52 پايىزىن باقىلايدى جانە «Altyn Bank» اق-نىڭ 40 پايىزىنا يەلىك ەتەدى. توپ قازاقستان، قىرعىزستان، وزبەكستان جانە گرۋزيادا جۇمىس ىستەيدى.

قۇلىباەۆ سونىمەن قاتار «ۆيلەد» جانە «ەمدەۋ» توپتارىنداعى اكتسيالارى جانە «Joint Technologies» جشس باقىلاۋىن كىرەتىن ارتاراپتاندىرىلعان «كيپروس» جشس يەلىك ەتەدى. سوڭعىسىنىڭ قۇرىلىمىنا «قامقور مەنەدجمەنت» جشس، «PetroRetail» جشس (QazaqOil جانارماي قۇيۋ ستانتسيالارى جەلىسى), «SilkwayTransit» جشس، «PTC Holding» جشس، «Petrolex Group» جشس (Petrolex Group) جانە ت.ب. اكتسيالارى كىرەدى.

كاسىپكەر الماتى، استانا، اتىراۋ، اقتوبە، اقتاۋ، شىمكەنت جانە دۋبايدا جالپى اۋدانى 950 مىڭ شارشى مەتر كوممەرتسيالىق جىلجىمايتىن مۇلىكتى باسقاراتىن «Mercury Properties» جشس-ءنىڭ ۇلەسىنە يە.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇوك پرەزيدەنتى جانە اتقارۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى، Kazenergy قاۋىمداستىعىنىڭ توراعاسى، قازاقستان بوكس فەدەراتسياسىنىڭ قۇرمەتتى پرەزيدەنتى، حوك Olympism365 كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى، ازيا ۇلتتىق وليمپيادالىق كوميتەتتەرى قاۋىمداستىعىنىڭ مۇشەسى.

4. ۆلاديمير كيم

مەتالدار، قارجى | 62 جاستا

KAZ Minerals Ltd اكتسيونەرى، پرەزيدەنتى جانە اتقارۋشى ەمەس ديرەكتورى. ونىڭ يەلىگىنە پاۆلودار وبلىسىنداعى بوزشاكول جانە شىعىس قازاقستان وبلىسىنداعى اقتوعاي اشىق كەنىشتەرى، شىعىس قازاقستانداعى ءۇش جەراستى كەنىشى جانە قىرعىزستانداعى بوزىمشاق التىن-مىس كەنىشى كىرەدى.

شىلدەدە توپ «گدك بايمسكايا» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىنىڭ يەلىكتەن شىعارىلعانىن جاريالادى، ول ارقىلى چۋكوتكا اۆتونوميالىق وكرۋگىندەگى (رەسەي) وسى اتتاس بايمسكايا كەن ورنىنا يە بولدى. ساتىپ الۋشى Trianon Limited كومپانياسى، احقو-دا تىركەلگەن جانە KAZ Minerals اكتسيونەرلەرى ۆلاديمير كيم مەن ولەگ نوۆاچۋككە تيەسىلى.

«قازاقمىس كورپوراتسياسى» جشس جانە «Bank RBK» اق اكتسيالارىنىڭ باسىم بولىگىنە يەلىك ەتەدى.

«قازاقمىس مىس» اق ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى.

5. تيمۋر تۋرلوۆ

Fintech | 35 جىل

«Freedom Finance Bank Kazakhstan» اق (بۇرىنعى Kassa Nova Bank), «Freedom Finance Insurance» ساقتاندىرۋ كومپانياسى» اق، «ءومىردى ساقتاندىرۋ كومپانياسى» اق جالعىز قاتىسۋشىسى بولىپ تابىلاتىن «فريدوم فينانس» اق ارقىلى قازاقستاندا جۇمىس ىستەيتىن Freedom Holding Corp. ينۆەستيتسيالىق توبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە ماجوريتارلىق اكتسيونەرى.

Freedom Holding Corp. باس ديرەكتورى، Freedom Finance Insurance, Freedom Finance Life, Freedom Finance Bank Kazakhstan ديرەكتورلار كەڭەستەرىنىڭ توراعاسى، «كسەلل» اق ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى.

قازاقستان شاحمات فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى، قازاقستان فۋتبول فەدەراتسياسىنىڭ اتقارۋشى كوميتەتىنىڭ مۇشەسى، Freedom QJ League جاستار فۋتبول ليگاسىنىڭ تەڭ قۇرىلتايشىسى جانە قامقورشىلىق كەڭەسىنىڭ توراعاسى، قازاقستان قارجىگەرلەر قاۋىمداستىعى باسقارماسىنىڭ مۇشەسى، قاتىسۋشى IQanat ءبىلىم بەرۋ جوباسىنىڭ، YPO Kazakhstan-نىڭ مۇشەسى.

6. الەكساندر ماشكەۆيچ

تمك، قارجى | 69 جاستا

پاتوح شوديەۆكە، يبراگيموۆتار وتباسىنا جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتىنە ورتاق يەلىك ەتەتىن Eurasian Resources Group (ERG) اكتسيونەرى جانە ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى. توپقا تنك قازحروم، سوكولوۆ-سارىباي تاۋ-كەن بايىتۋ وندىرىستىك بىرلەستىگى، قازاقستان ءاليۋمينيى، قازاقستان ەلەكتروليز زاۋىتى جانە ت.ب. كىرەدى.

شوديەۆ جانە يبراگيموۆپەن بىرگە ول «ەۋرازيالىق قارجى كومپانياسى» اق، «ەۋرازيالىق ونەركاسىپتىك كومپانيا» اق جانە «ەۋرازيالىق وندىرىستىك كومپانيا» جشس يەلىك ەتەدى.

«ەۋرازيالىق قارجى كومپانياسى» اق جانە «ەۋرازيالىق بانك» اق ديرەكتورلار كەڭەستەرىنىڭ توراعاسى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى جانىنداعى شەتەلدىك ينۆەستورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ات سپورتى فەدەراتسياسىنىڭ قۇرمەتتى پرەزيدەنتى.

7. نۇرلان سماعۇلوۆ

اۆتوبولشەك، ماشينا جاساۋ، دامىتۋ | 58 جاستا

قۇرامىندا Astana Motors, MEGA ساۋدا ورتالىقتارى جەلىسى (MEGA Alma-Ata, الماتىداعى MEGA Park جانە استاناداعى MEGA Silk Way) جانە پايدالانىلعان اۆتوكولىكتەر اينالاسىنداعى ەكوجۇيەنى دامىتۋشى MyCar جوباسى (ونلاين جارنامالار) كىرەتىن Astana Group حولدينگىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە توراعاسى.

نۇرلان سماعۇلوۆ قورىنىڭ قۇرىلتايشىسى جانە قامقورشىلىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى.

8. ايدىن راحىمباەۆ

قۇرىلىس | 51 جاستا

BI Group حولدينگىنىڭ اكتسيونەرى جانە ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى.

IQanat ءبىلىم بەرۋ جوباسىنىڭ باستاماشىسى جانە تەڭ قۇرىلتايشىسى ارمانجان بايتاسوۆپەن بىرگە (№24 رەيتينگ), Quantum STEM Schools مەكتەپتەر جەلىسىنىڭ بەرىك قانيەۆپەن (سونىمەن بىرگە №24) تەڭ قۇرىلتايشىسى، «ۇلتتىق بالا اسىراپ الۋ اگەنتتىگى» جانە «انالار ءۇيى»، YPO Kazakhstan قاتىسۋشىسى.

9. الەكساندر بەلوۆيچ

قۇرىلىس | 68 جاستا

الەكساندر بەلوۆيچ - ۇلى پاۆەلمەن بىرگە يەلىك ەتەتىن «بازيس-ا» كورپوراتسياسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى.

«اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ تورالقا مۇشەسى جانە قۇرىلىس جانە تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق كوميتەتىنىڭ توراعاسى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى سۋ سپورتى فەدەراتسياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى.

10. ەدۋارد وگاي

مەتالدار | 53 جاستا

ەدۋارد وگاي قۇرامىنا «قازاقمىس كورپوراتسياسى» جشس كىرەتىن «Kazakhmys Copper» اق-نىڭ 30% يەلىك ەتەدى. سونداي-اق، ەكى بالاسىمەن بىرگە وسى اتتاس كومىر كەن ورنىن يگەرىپ جاتقان «قاراجىرا» اق-نىڭ 70 پايىزىن باقىلايدى.

«Kazakhmys Copper» اق ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، قازاقستان فۋتبول فەدەراتسياسىنىڭ اتقارۋشى كوميتەتىنىڭ مۇشەسى.

سونىمەن قاتار، بۇل تىزىمدە:

11. شۋحرات يبراگيموۆ (37 جاستا)

12. ولەگ نوۆاچۋك (52 جاستا)

13. رايمبەك باتالوۆ (52 جاستا)

14. عالىمجان ەسەنوۆ (41 جاستا)

15. ەركىن تاتيشەۆ (47 جاستا)

16. دىنمۇحامەت ىدىرىسوۆ (58 جاستا)

17. باقىتبەك بايسەيتوۆ (65 جاستا)

18. دانيار ابۋلگازين (53 جاستا)

19. ايدان كاريبجانوۆ (51 جاستا)

20. كەڭەس راقىشەۆ (44 جاستا)

21. الەكساندر كلەبانوۆ (60 جاستا)

22. الماس سۇلتانعازين (59 جاستا)

23. سەرىكجان سەيتجانوۆ (74 جاستا)

24. ارمانجان بايتاسوۆ (53 جاستا)

24. بەرىك قانيەۆ (53 جاستا)

26. اندرەي لاۆرەنتەۆ (44 جاستا)

27. ەدۋارد كيم (58 جاستا)

28. قانات كوباەۆ (47 جاستا)

29. سايدۋللا قوجاباەۆ (64 جاستا)

30. ەلدار ابدرازاكوۆ (50 جاستا)

31. قايرات يتەمگەنوۆ (52 جاستا)

32. ەلدار سارسەنوۆ (38 جاستا)

33. مارعۇلان سەيسەمباەۆ (56 جاستا)

34. قايرات ماجيباەۆ (55 جاستا)

35. باحاريدين ابلازيموۆ (54 جاستا)

36. سەرىك تولۋكپاەۆ (52 جاستا)

37. فاررۋح ماحمۋدوۆ (47 جاستا)

38. ەرلىك بالفانباەۆ (59 جاستا)

39. يۆان ساۋەر (65 جاستا)

40. ايداربەك قوجانازاروۆ (39 جاستا)

41. باۋىرجان وسپانوۆ (55 جاستا)

42. وراز جاندوسوۆ (61 جاستا)

43. الەكساندر دەريگلازوۆ (54 جاستا)

44. ۆلاديمير دەنيسوۆ (63 جاستا)

45. رۋستام كاراگويشين (40 جاستا)

46. مارات سارسەنوۆ (56 جاستا)

47. راۋشان ساگديەۆا (61 جاستا)

48. مارات باككۋلوۆ (50 جاستا)

49. الماس قۇدايبەرگەن (44 جاستا)

50. الماس چۋكين (62 جاستا) بار.

Abai.kz