«اق جول»: ورالمانداردىڭ كوشىن دۇرىس ۇيىمداستىرىپ، وتانداستارىمىزدىڭ ەلگە ورالۋىن، ولاردىڭ جاڭا ومىرگە تەزىرەك بەيىمدەلۋىن رەتتەيتىن جۇيەلى شارالار قابىلداۋ قاجەت. قازاقستاننىڭ «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى وسىلاي دەپ جازدى.

    بۇگىنگى كۇنى ەلباسى تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىندا-اق جاريالاعان ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ تاريحي وتانىنا ورالۋىنا جاردەمدەسۋ ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋدا ۇكىمەتتىڭ كەيىنگى كەزدە سالعىرتتىق تانىتىپ، بۇل ۇدەرىستى ۋاقىتتىڭ تالابىنا ساي جاڭا تاسىلدەرمەن جاڭعىرتىپ، دۇرىس ۇيىمداستىرا الماي وتىرعانى ەشكىمگە دە جاسىرىن ەمەس. وسىعان وراي، 2013 جىلدىڭ 6-شى ماۋسىمىندا «اق جول» پارتياسىنىڭ پارلامەنتتىك فراكتسياسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتىنە وسى ەتنيكالىق كوشى-قوندى رەتتەۋ ماسەلەلەرىنە قاتىستى دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعان بولاتىن. وندا، شەت ەلدەردەگى قانداستارىمىزدىڭ كوشۋ ءۇردىسىنىڭ توقىراپ قالعاندىعىنا الاڭداۋشىلىعىن بىلدىرگەن «اق جول» دەپۋتاتتارى قازىرگى تاڭدا ورالمانداردىڭ قازاقستانداعى جەرگىلىكتى ەلمەن ءبىرتۇتاس بولىپ كىرىگىپ كەتۋىنە كەدەرگى كەلتىرىپ وتىرعان ماسەلەلەردى جىلىكتەپ اتاپ، ۇكىمەتتەن وتانداستارىمىزدىڭ ەلگە ورالۋىنىڭ، ەل ومىرىنە تەزىرەك بەيىمدەلۋىنىڭ جۇيەلىك شارالارىن قابىلداۋدىڭ قاجەتتىلىگىن تالاپ ەتكەن ەدى.

«اق جول»: ورالمانداردىڭ كوشىن دۇرىس ۇيىمداستىرىپ، وتانداستارىمىزدىڭ ەلگە ورالۋىن، ولاردىڭ جاڭا ومىرگە تەزىرەك بەيىمدەلۋىن رەتتەيتىن جۇيەلى شارالار قابىلداۋ قاجەت. قازاقستاننىڭ «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى وسىلاي دەپ جازدى.

    بۇگىنگى كۇنى ەلباسى تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىندا-اق جاريالاعان ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ تاريحي وتانىنا ورالۋىنا جاردەمدەسۋ ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋدا ۇكىمەتتىڭ كەيىنگى كەزدە سالعىرتتىق تانىتىپ، بۇل ۇدەرىستى ۋاقىتتىڭ تالابىنا ساي جاڭا تاسىلدەرمەن جاڭعىرتىپ، دۇرىس ۇيىمداستىرا الماي وتىرعانى ەشكىمگە دە جاسىرىن ەمەس. وسىعان وراي، 2013 جىلدىڭ 6-شى ماۋسىمىندا «اق جول» پارتياسىنىڭ پارلامەنتتىك فراكتسياسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتىنە وسى ەتنيكالىق كوشى-قوندى رەتتەۋ ماسەلەلەرىنە قاتىستى دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعان بولاتىن. وندا، شەت ەلدەردەگى قانداستارىمىزدىڭ كوشۋ ءۇردىسىنىڭ توقىراپ قالعاندىعىنا الاڭداۋشىلىعىن بىلدىرگەن «اق جول» دەپۋتاتتارى قازىرگى تاڭدا ورالمانداردىڭ قازاقستانداعى جەرگىلىكتى ەلمەن ءبىرتۇتاس بولىپ كىرىگىپ كەتۋىنە كەدەرگى كەلتىرىپ وتىرعان ماسەلەلەردى جىلىكتەپ اتاپ، ۇكىمەتتەن وتانداستارىمىزدىڭ ەلگە ورالۋىنىڭ، ەل ومىرىنە تەزىرەك بەيىمدەلۋىنىڭ جۇيەلىك شارالارىن قابىلداۋدىڭ قاجەتتىلىگىن تالاپ ەتكەن ەدى.

     وسىعان بايلانىستى ۇكىمەتتىڭ بەرگەن جاۋابىندا ءىس جۇزىندە «اق جول» پارتياسىنىڭ كوتەرىپ وتىرعان ماسەلەلەرىنىڭ ورىندى ەكەنى، بۇل ىسكە مۇلدەم جاڭاشا كەلۋدىڭ قاجەتتىگى مويىندالعان. «ەلدىڭ زاڭناماسىندا اتالعان ساياساتتى ىسكە اسىرۋ جىلدارىندا ورالمانداردى قاتاڭ تۇردە اكىمشىلىك-اۋماقتىق ءبولىنىس بويىنشا ورنالاستىرۋ جۇرگىزىلگەن جوق. قازاقستان اۋماعىندا تۇرعىلىقتى تۇراتىن جەردى تەك ورالمانداردىڭ وزدەرى ءوز قالاۋلارى بويىنشا تاڭدادى». ورالمانداردى ءتيىمدى ورنالاستىرۋ ماسەلەسىن شەشۋدىڭ بىردەن-ءبىر جولى «نۇرلى كوش» باعدارلاماسى بولىپ سانالعان. 2009-2011 جىلدار ىشىندە باعدارلاما بويىنشا 2604 ءۇي، ونىڭ ىشىندە شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ شىعىس كەنتىندە 463 ءۇي تۇرعىزىلعان. الايدا، دەپۋتاتتىق ساۋالعا ۇكىمەت جاۋابىندا ايتىلعانداي «باعدارلامانىڭ پيلوتتىق جوبالارىن ىسكە اسىرۋ قورىتىندىلارى ورالمانداردىڭ كوبىنىڭ تابىستارى بولماعاندىقتان نەمەسە جەتكىلىكسىز بولعاندىقتان، ولاردىڭ يپوتەكالىق كرەديت الۋ تەتىگىنە قولجەتىمسىزدىگىن كورسەتتى»

     بۇعان قوسا، ۇكىمەت «ورالمانداردىڭ جيناقى تۇردە ءبىر جەرگە ورنالاستىرۋ قاعيداتى ءتيىمسىز بولىپ شىقتى، بۇل قاعيدات ولاردىڭ وقشاۋلانۋىنا، قازاقستاندىق ورتاعا الەۋمەتتەنۋ پروتسەسىنىڭ قيىنداۋىنا اكەلىپ سوقتى» دەپ، «اقجولدىقتار» تالداۋ-پايىمدارىنا ۇقساس پىكىر بىلدىرگەن. بۇل «...ءبىر جاعىنان جەرگىلىكتى حالىقتىڭ كوشىپ كەلگەن ەتنيكالىق قازاقتاردى اركەلكى قابىلداۋىنا، ەكىنشى جاعىنان ورالمانداردىڭ پسيحولوگيالىق تۇرعىدان دايىن دايىن بولماۋىنا جانە وزدەرى كەلگەن ەلدەردىڭ ادەتى بويىنشا ءومىر ءسۇرۋدى جالعاستىرۋىنا بايلانىستى».

    س. احمەتوۆ قول قويعان جاۋاپ بىلاي تۇجىرىمدالىپتى: «قازىرگى تاڭدا، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى ورالمانداردى ءتيىمدى ورنالاستىرۋ وڭىرلەرىن ايقىنداۋدى، ورالمانداردىڭ كوشىپ كەلۋ كۆوتاسىن، كۆوتاعا ەنگىزىلگەندەر ءۇشىن تولەنەتىن اقشالاي تولەمدى بەلگىلەۋدى الىپ تاستاۋدى، قازاقستان ازاماتتىعىن تەك قازاقستان رەسپۋبليكاسى اۋماعىندا كەمىندە بەس جىل زاڭدى نەگىزدە تۇراقتى تۇرىپ جاتقان ەتنيكالىق قازاقتارعا بەرۋدى كوزدەيتىن ەتنيكالىق كوشى-قون سالاسىن رەتتەيتىن جاڭا تاسىلدەردى ازىرلەۋدە».

   ارينە، ۇكىمەتتىڭ اسا ماڭىزدى ۇلتتىق ماسەلەلەردىڭ ءبىرىنىڭ ءتيىمدى شەشىلۋىنە ۇمتىلىپ، جاڭا ادىستەر مەن تاسىلدەمەلەر قاراستىرىپ جاتقانى كوڭىلگە جىلىلىق ۇيالاتادى. دەگەنمەن، «كوپ بولىپ پىشكەن تون كەلتە بولماس». «بار قازاق، ءبىر قازاق» ۇستانىمىنداعى «اق جول» پارتياسى ورالعان وتانداستارىمىزدىڭ مۇددەسىن قورعاۋدىڭ تيىمدىلىگىن قالاي ارتتىرامىز دەگەن ماسەلەنى الدە دە جۇرتشىلىقتىڭ تالقىسىنا  سالىپ، تياناقتاپ، ءپىسىرىپ، تۇبەگەيلى شەشۋ ءۇشىن، بۇل تاقىرىپتاعى پىكىرتالاستاردى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا جالعاستىرىپ، وندا ايتىلاتىن تىڭ ۇسىنىستار مەن پىكىرلەردى ۇكىمەتتىڭ قاپەرگە العانى ءجون دەپ سانايدى.

Abai.kz