نەگىزى گۇلنار تۋرالى اڭگىمەنى كەز-كەلگەن جەردەن باستاپ كەتە بەرۋگە بولار ەدى... ءبىز وعان عاشىق بولدىق! گۇلناردىڭ وزىنەن ۇلكەن اعالارى مەن زامانداستارىن بىلمەيمىن. ءبىز دەپ وتىرعانىم گۇلناردان بەس-التى جاس كىشى مەن قۇرالپى اقىن جىگىتتەر. ءبىزدىڭ ورتامىزدا گۇلنار تۋرالى ءجيى اڭگىمە بولاتىن. ءبىر كۇنى سونداي اڭگىمەنىڭ اراسىندا جاراس سارسەك دوسىم «وسى گۇلنار تاماق ىشە مە ەكەن..؟» دەگەنى ەسىمدە. ءبىز گۇلناردى پەرىشتە سيپاتىندا قابىلداپ، اقىندىقتىڭ ەتالونى رەتىندە قادىر تۇتتىق. گۇلنار ماقتاعاندى ۇناتپايدى. ەل الدىنا ورىنسىز شىعۋدى قولاي كورمەيدى. گۇلناردىڭ ءپرينتسيپى:

«وزىڭدە بارمەن كوزگە ۇرىپ،
ارتىلام دەمە وزگەدەن.
ىشتەگى دەرتىن قوزدىرىپ،
ازاپقا قالما ەزبەدەن».

گۇلناردىڭ ادامزاتتىق پوەزيا پاليتراسىنداعى بوياۋى مەيىرىم كولوريتىنە باعىندىرىلعان. ادام بالاسىنا ءناسىپ بولعان جەتى بوياۋدان جەتپىس ميلليون رەڭدى تانىعان، جارق-جۇرق ەتكەن نايزاعاي بولمىستى ەمەس، پوليار شۇعىلاسىنداي تىلسىم سىردى مەڭگەرگەن جان. «كۇننىڭ ءتۇسى قىزىل ەمەس كوك ءتۇستى، قىزىلىنان جۇرەگىمە شوق ءتۇستى..!» دەيتىنى دە سوندىقتان. گۇلنار ولەڭ اراسىنداعى «وگەي» ءسوزدى جاراتپايدى. كەي اقىنداردىڭ بىلاپىت سوزدەردى پوەزياعا سۇيرەپ اكەپ قوسقانىن كورگەندە نالا بولادى. «نەگە وقىرماندى ايامايسىڭ؟!» دەپ رەنجىگەنىن تالاي كوردىك.

ەلەڭ دە، الاڭ ەل تۇرماعان شاق
تۇپ-تۇنىق اۋا، جەل تۇرماعان شاق.
سۇڭقار بۇلاق مەن ساعان كەلدىم،
كۇمىس شاباقتار شولپىلداعان ءسات.
ەمىرەڭدىڭ سوندا بالىق تەكتىم دەپ،
كورىنبەي سونشا ناعىپ كەتتىڭ دەپ.
بەينەڭە قاراپ ۇزاق وتىرعام،
بالىق بوپ سول ءسات اعىپ كەتكىم كەپ.
مەنىڭ جانىمداي ايقايلاعىڭ كەپ،
كۇرسىنەمىسىڭ قايدا لاعام دەپ.
جابىرقاۋ عانا جاعاڭدا وتىرمىن،
جاعا بوپ سەنى ايمالاعىم كەپ...

اۋىلدا جۇرگەن كەزدە جاتتاپ العان ولەڭىم ەدى. ول كەزدە ولەڭ ۇناسا بولدى، اۆتورى ماڭىزدى ەمەس. وسى ولەڭدە تىلسىم ءبىر نارسە بار. قايتالاپ وقي بەرەتىنمىن. نە نارسە ەكەنىن ءالى كۇنگە دەيىن بىلمەيمىن. بالكىم، ءبىلۋدىڭ دە قاجەتى جوق شىعار. ەڭ باستىسى ناعىز ولەڭ عوي! كەيىن گۇلناردىڭ جيناعىنان كورگەندە بىراق ءبىلدىم. بۇل گۇلنار سالىقباەۆانىڭ جىرى ەكەن!

مەن الماتىعا العاش كەلگەن كەزدە گۇلنار جەتەلەپ ءجۇرىپ مەنى ەكى رەت جۇمىسقا كىرگىزدى. گۇلنار مەنى بىردەن «استانا داۋىسى» گازەتىنىڭ رەداكتسياسىنا ەرتىپ اپاردى. گازەتتىڭ رەداكتورى كادىمگى قاجىتاي اعا ەكەن. قاجىتاي ءىلياسوۆ! قاجىتاي اعا مەنەن ەمتيحان الا باستادى. «بۇرىن گازەتتە ىستەپ پە ەدىڭ، ماقالا جازا الاسىڭ با؟» دەدى قاجىتاي اعا. گۇلنار جاۋاپ بەردى. «قاجىاعا، بۇل سۋرەتشى عوي. سۋرەت سالىپ، ولەڭ جازعان ادام ماقالانى دا قاتىرادى عوي» دەدى. «دومبىرا تارتپايتىن قازاق جوق، گيتارا تارتا الاسىڭ با؟» دەدى قاجىتاي اعا. مەن كۇمىلجىپ قالدىم. سودان سوڭ ەڭ باستى سۇراقتى قويدى. «اراق ىشەسىڭ با؟» دەدى. ءبىر كۇن بۇرىن تۇندە «جەنپي-ءدىڭ» اۋلاسىندا جاراس، ءامىرحان مەن مۋركا باستاعان «جەتى بىردەي بوزداعىم» بوزدا ويناعانبىز عوي. سونىڭ ۋىتى ءالى تارماي بۇرقىراپ تۇرعان قالپىمدا پاك ەدىم دەسەم قۇدايدان ۇيات-تى. «ءاي، ىشەتىنىڭدى كورىپ تۇرمىن عوي! «ىشە الاسىڭ با؟!» دەپ تۇرمىن» دەدى. «قانداي قۇجاتتارىڭ بار؟» دەدى ءبىر ۋاقىتتا. قۇجات مەنىڭ ەڭ جاندى جەرىم. قۇجات باياعىدا ءبىر سىراحانادا قالعان عوي. ول كەزدە مەنەن قۇجاتتى تەك ميليتسيالار عانا سۇرايتىن. سول كەزدە گۇلنار «قاجىاعا، بۇل اقىن عوي، ولەڭ وقىتساڭىزشى» دەدى. قاجىتاي اعانىڭ سۇراۋىن كۇتپەستەن ەكى-ءۇش ولەڭدى بۇرقىراتىپ جىبەردىم. مەن ولەڭ وقىپ بىتكەن بەتتە قاجىتاي اعا جەدەل ورنىنان تۇرىپ قاسىما كەلدى دە بىلەگىمنەن جەتەلەپ اكەپ ءبىر بوس ورىنعا وتىرعىزدى. وتىرعىزدى دا «قازىردەن باستاپ جۇمىستاسىڭ، بۇگىنەن باستاپ وسى ورىندا وتىرىپ قىزمەت جاسايسىڭ» دەدى. گۇلنار «ۋھ!» دەدى ما، دەمەدى ما ەسىمدە قالمادى. ءوزىم «ۋھ»» دەدىم... سول گازەتتە قازاقتىڭ نە ءبىر مارقاسقالارىمەن بىرگە قىزمەتتەس بولدىم. بۇل كۇندە سولاردىڭ ءبىرى دە جوق. قاجىتاي اعا، ءناربين اپا، بەيبىت قۇسانبەكوۆ، قايرات الىمبەك، ەسجان اينابەكوۆ... ءسويتىپ گۇلنار سالىقباەۆانىڭ ارقاسىندا جۋرناليست رەتىندە «استانا داۋىسى» گازەتىندە ءبىر جىلداي قىزمەت جاسادىم. بۇل گازەت جابىلعان سوڭ «جاس قازاق» گازەتىنە دە گۇلناردىڭ ىقپالىمەن قىزمەتكە تۇرعانىمدى ايتقىم كەلەدى.

مەن الماتىعا ءبىرجولا كەلگەن كەزىمدە گۇلنار جازۋشىلار وداعىندا قىزمەت جاسايدى ەكەن. جازۋشىلار وداعىنىڭ فوەسىندە ارا-كىدىك كورىپ قالام. اۋباكىر سمايلوۆ ايتقانداي «بۇيرا شاشتى، بۋرا مىنەزدى» كەزىم. گۇلنارعا جاقىنداپ ءبىر نارسە ايتقىم كەلەدى. بىراق باتا المايمىن. نە ايتاتىنىمدى ءوزىم دە بىلمەيمىن. ءبىر كۇنى جازۋشىلار وداعىنىڭ فوەسىندە ۇستاپ الىپ ۇرىستى. باسقا بىرەۋ بولسا «ءارى وينا» دەي سالار ەدىم، بۇل گۇلنار عوي! سول گۇلنار بىزگە ءالى جاناشىر. بۇل كۇندە گۇلناردى «گۇل-اعا» دەيمىن. گۇلناردى جۇماتاي (جۇماعۇل-شورا ساعاديۇلى) قاعاننىڭ ءوزى «گۇل-اعا» دەگەن كورىنەدى. جۇماتاي دەمەكشى، گۇلنارعا قازاقتىڭ تالاي جىگىتتەرى ولەڭ ارناعان. سولاردىڭ شوقتىعى بيىگى دە وسى جۇماتاي قاعاندىكى. مەيىرحان (مەيىرحان اقداۋلەتوۆ. جۇماتاي قاعاناتىنىڭ ەلحانى) اعا ايتادى «جۇماعا، ەرتەڭ گۇلنار نويانىڭىزدىڭ تۋعان كۇنى، سىيلىق الۋعا قانشا اقشا قوساسىز؟» دەپ قالجىنداپ ەدىم «مەنىڭ سىيلىعىم اقشامەن ولشەنبەيدى، ەرتەڭ كورەسىڭدەر» دەدى، دەيدى». ەرتەسىنە جۇماتاي اعا گۇلناردىڭ تۋعان كۇنىندە وسىناۋ «گۇل. قاسيدا» دەپ اتالاتىن اتاقتى ولەڭىن وقيدى. مىناۋ سول ولەڭ:

شىقتاي جاننان شىقپايدى ءبىر كەكەسىڭ.
شىقتى ءبىتتى شىڭىراۋعا كەتەسىڭ.
الامانداي اتقا مىنەر تاپ قازىر،
بايلاپ-تاڭىپ جۇرەدى ول شەكەسىن.
ەر سايىنى بولا الساڭىز مىنا ءسىز،
مەن ايتپاي-اق، ءبىر كورگەننەن ۇعاسىز.
ول ءبىر شىنى سۇتكە سالعان سۋرەتتەي،
ول ءبىر قۇشاق مۋزىكاداي كۇناسىز.
توپتى ۇيىتىپ: «توقيىق، دەپ، قاردان ءبوز»
كيىمسىزگە جانى اشىماس جاننان بەز.
كۇن كوزىندەي جىلاندى دا جىلىتقان،
تاپ وسىنداي ءمولدىر بەيىل، اڭعال كوز.
ادامنان تەك شىعادى اسەم ديۋانا،
ديۋاناعا جەتپەيتىن مال-كۇي عانا.
جىندى دەيتىن ونداي جاندى ارقادا،
ءشايىر دەيتىن ونداي جاندى حيۋانا.
توي بولسا دەپ جۇرگەن جەرى، تۇراعى،
ويلانعانمىن، وقساتپالدىم ءبىر ءالى.
...بايلىق جوقتا بالالارعا شاشاتىن.
قوبىز تارتقىم كەلەدى دە تۇرادى.

گۇلناردىڭ شىعارماشىلىق كەشى سونداي ءبىر بيىك تالعاممەن، ەشكىمنىڭ كەشىنە ۇقسامايتىن وزگەشەلىگىمەن ەرەكشەلەنەدى. گۇلناردىڭ كەشى بولادى دەگەننەن «قانداي جاڭالىقپەن قاۋىشار ەكەنبىز» دەپ ويلايمىز. گۇلناردىڭ كەشىنەن ءلاززات الىپ، پاكيزات راحاتقا بولەنىپ شىعامىز. مەن گۇلناردىڭ شىعارماشىلىق كەشىن العاش رەت 1993 جىلى كوردىم. ول كەزدە بۇگىنگىدەي الەۋمەتتىك جەلى بولماسا دا جاقسى جاڭالىقتى اۋەدەن جۇپار اۋلاعان بولتىرىكتەي تاناۋىمىزبەن سەزەمىز. گۇلناردىڭ سو جولعى كەشىن بەيبىت قۇسانبەكوۆ اعامىز جۇرگىزدى. عابيت مۇسىرەپوۆ اتىنداعى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر تەاترى كورەرمەندەرگە لىق تولدى. كەش وتە كەرەمەت بوپ جاتتى. ءبىر كەزدە ماعان ءسوز بەرىلدى. مەن مۇنى مۇلدە كۇتپەگەم. ساسقالاقتاپ قالدىم. ورنىمنان تۇرا بەرگەن ساتتە الدىمداعى ورىندىقتىڭ شەگەسى ءىلىپ كەتىپ شالبارىم تىزەمنىڭ ۇستىنگى جاعىنان دار ايىرىلدى. قاس پەن كوزدىڭ اراسىندا ساحناعا شىعۋ كەرەك پە، الدە وسى بەتىممەن دالاعا شىعىپ كەتۋىم كەرەك پە دەگەن وي سانامدا يت-جىعىس ءتۇسىپ جاتتى. مەن ساحناعا قاراي بەتتەدىم. سالدەن كەيىن شالبارىمنىڭ جىرتىلعان جەرىن قولىممەن باسقان قالپىمدا گۇلنارعا جازعان ولەڭىمدى جۇرتشىلىقتىڭ الدىندا العاش رەت شابىتتانا وقىپ تۇردىم.

سانامدى سەزىم ۋلاعانداي-اۋ،
اجارىڭ ءتىلدى بايلاپ ءبىر.
ماڭدايىڭ نۇرعا بۋلاعانداي-اۋ،
گاۋھارداي كوزىڭ جايناپ تۇر.
جۇرگەنىڭ قۋدىڭ جۇزگەنىندەي مە،
قۇمىرا بەلىڭ نازىك تىم.
اق ءتىسىڭ اق جىر تىزگەنىمدەي مە،
تاۋىسار كوركىڭ جازىپ كىم؟
جۇرەك پە جۇرەك، ۇبەكتەمەسە
عاشىقتىڭ عاسىل كەي ءتۇنىن.
سەندەي-اق شىعار جىبەك تە كەشە،
پەرىشتە تەكتەس دەي-تۇعىن...

مارالتاي

Abai.kz