اقش پەن ۇلىبريتانيانىڭ اسكەري وپەراتسياسى يران بەلسەندى قولدايدى دەپ ەسەپتەلەتىن يەمەن حۋسيتتەرى تاراپىنان كولىك جانە اسكەري كورابلدەردى ۇنەمى اتۋعا جاۋاپ بولدى. شابۋىل ءيزرايلدىڭ اسكەري وپەراتسياسى ءجۇرىپ جاتقان گازا سەكتورىن قولداۋ رەتىندە باستالدى.

يەمەنگە جاسالعان شابۋىلدار بۇرىن-سوڭدى بولماعان وقيعا ەمەس-ءتىن. 2002 جىلدان باستاپ اقش وسى ەلدەگi نىسانالارعا 400-گە جۋىق سوققى جاسادى. الايدا، بيىلعى وپەراتسيا 2016 جىلدان كەيىنگى شابۋىل بولىپ سانالادى.

10 قاڭتاردا يەمەن حۋسيتتەرى العاش رەت قىزىل تەڭىزدە اقش كەمەسىنە شابۋىل جاساعانى حابارلاندى. شابۋىل 31 جەلتوقساندا امەريكاندىق تاراپتان ولاردىڭ اسكەري-تەڭىز كۇشتەرىنە جاسالعان شابۋىلعا جاۋاپ رەتىندە جاسالدى. شابۋىل بالليستيكالىق جانە كەمەگە قارسى زىمىرانداردىڭ، سونداي-اق درونداردىڭ كومەگىمەن جاسالعان.

كەلەسى كۇنى بەلگىسىز ادامدار ومان شىعاناعىندا - سوحار پورتىنان الىس ەمەس جەردە كەمەگە قارۋلى شابۋىل جاسادى. وسى ساتتەن باستاپ ەكيپاجبەن بايلانىسقا شىعۋ مۇمكىن بولماي، تەرگەۋ جۇرگىزىلۋدە. كەمەگە كەم دەگەندە ءتورت پەردەلى ادام كىرگەنى بەلگىلى.

وسى وقيعادان كەيىن ىلە شالا اقش پەن ۇلىبريتانيا يەمەنگە شابۋىل جاسادى. اتىس ەل استاناسى سانادا جانە پورتتىق قالالاردا جۇرگىزىلدى. وعان جاۋاپ رەتىندە حۋسيتتەر بۇكىل ءوڭىردى ورتەۋگە ۋادە بەردى.

سوققىلار ءۇشىن جاۋىنگەرلىك ۇشاقتار پايدالانىلدى. تەڭىزدەن تاياۋ شىعىس ەلى بويىنشا ەسمينەتستەرگە ورناتىلعان Tomahawk قاناتتى زىمىراندارى ۇشىرىلدى. بۇدان باسقا، CNN حابارلاۋىنشا، ايماققا 2023 جىلعى 23 قاراشادا كەلگەن USS Florida سىنىپتى «وگايو» اتومدىق سۋ استى قايىعى وسى شابۋىلعا تارتىلعان ەكەن.

ۇلىبريتانيا:

بىرىككەن كورولدىكتىڭ پرەمەر-ءمينيسترى ريشي سۋناك نيدەرلاندى، كانادا جانە باحرەين بەياسكەري قولداۋ كورسەتكەنىن ايتتى.

اقش:

امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ پرەزيدەنتى جو بايدەن اقش پەن ۇلىبريتانيانىڭ يەمەنگە سوققىسى قورعانىس سيپاتىندا ەكەنىن ءتۇسىندىردى. ول حۋسيتتەردى اتۋ «تەڭىز ناۆيگاتسياسى ەركىندىگىنە قارسى دۇشپاندىق ارەكەتتەرگە بۇلتارتپاس جاۋاپ» كورسەتۋى ءتيىس دەپ مالىمدەدى.

اق ءۇيدىڭ باسشىسى ۆاشينگتون يەمەنگە قاتىستى قوسىمشا شارالاردى جوققا شىعارمايتىنىن ايتتى.

«بۇل شابۋىلدار اقش پەن وداقتاستاردىڭ شابۋىلدارعا شىدامايتىنى جانە اسا ماڭىزدى كوممەرتسيالىق باعىتتاردىڭ بىرىندە ناۆيگاتسياعا قاۋىپ توندىرمەيتىنى،- تۋرالى ايتقان دجو بايدەن، - اتىس باستالعاننان ءبىر ساعات وتكەن سوڭ اقش حۋسيتتەردىڭ پوزيتسيالارىنا شابۋىلدار ءوز ماقساتتارىنا جەتتى، شابۋىل اياقتالدى»،- دەپ مالىمدەدى.

امەريكانىڭ جوعارى لاۋازىمدى شەنەۋنىگىنىڭ ايتۋىنشا، بومبالاۋدىڭ ماقساتى راديولوكاتسيالىق ستانتسيالار، زىمىران قوندىرعىلارى جانە جاعالاۋداعى باقىلاۋ بەكەتتەرى.

يەمەن:

يەمەن قاۋىپسىزدىك جانە قورعانىس كوميتەتىنىڭ مۇشەسى، حۋسيتتەردىڭ وكىلى ابدۋلسالام دجاحاف ەلگە جاسالعان سوققىعا قاتىستى: «ءبىز ارەكەت ەتەمىز دەپ ايتپايمىز. ءبىز شارا قولدانامىز. مەنىڭ تەك ءۇش ءسوزىمدى ەستە ساقتاڭىز: ءبىز ءوڭىردى ورتەيمىز»، - دەپ سەندىردى ول.

ءوز كەزەگىندە يەمەن سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى حۋسەين ءال-ەززي سوققى ءۇشىن كەك الۋعا ۋادە بەردى.

«ەل جاپپاي شابۋىلعا ۇشىرادى. ارينە، لوندون مەن ۆاشينگتونعا وسى اگرەسسيانىڭ بارلىق اۋىر سالدارى ءۇشىن جوعارى باعا تولەۋگە تۋرا كەلەدى»، - دەدى ول.

بۇل تۋرالى الەمدىك ساياساتكەرلەر تۇرلىنشە پىكىر بىلدىرۋدە ەندى سولاردى تىزبەكتەي كەتەيىك:

يران:

«بۇل سوققىلار يەمەننىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعى مەن تاۋەلسىزدىگىنە قارسى جاسالعان سوققى. بۇل سوققى حالىقارالىق قۇقىقتى ورەسكەل بۇزۋ بولىپ سانالادى جانە ايماقتاعى تۇراقتىلىقتى بۇزادى!»، - دەدى يران سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ رەسمي وكىلى ناسەر كانااني.

حەزبوللا:

«اقش-تىڭ بۇل اگرەسسياسى اقش-تىڭ گازاداعى تراگەديا مەن بەيبىت حالىق ءولىمنىڭ تولىققاندى سەرىكتەسى ەكەنىن تاعى ءبىر جولى دالەلدەيدى»، دەيدى ليۆانداعى حەزبوللا ليدەرى.

ساۋد ارابياسى:

ساۋد ارابياسىنىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى تاراپتاردى داۋدى ۋشىقتىرماۋعا شاقىردى.

«ءبىز بۇل جاعدايعا الاڭداۋشىلىق ءبىلدىرىپ وتىرمىز»، - دەگەن ساۋديا ءسىم-ءى: «كەمەلەر ءجۇرىسىنىڭ ەركىندىگى مەن قاۋىپسىزدىگى - حالىقارالىق قۇقىق تالابى»، - دەدى. ال حۋسيتتەر قىزىل تەڭىزدەگى كەمەلەرگە شابۋىل جاساۋدى ءبىرىنشى باستاپ، مۇنى پالەستيناعا كومەك دەپ مالىمدەگەن.

نيدەرلاندى:

نيدەرلاندى پرەمەرى مارك ريۋتتە: «ااقش پەن ۇلىبريتانيانىڭ بۇل قادامى ءوزىن-ءوزى قورعاۋ پريتسيپىنەن جاسالدى. قىزىل تەڭىزدەگى كەمەلەردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قورعاۋعا باعىتتالدى. نيدەرلاندى تەڭىز تاسىمالىندا ۇزىق جىلدارعى تاريحى بار مەملەكەت رەتىندە كەمەلەردىڭ قاۋىپسىزدىگىنە ەرەكشە ءمان بەرەدى جانە بۇل وپەراتسيانى قولدايدى»، - دەدى.

اقش:

«يران مەن ونىڭ سەنىمدى وكىلدەرى اقش ءوز اسكەري نىساندارىنا بىرنەشە جولى شابۋىل جاساۋعا جانە تەڭىز جولدارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن بۇزۋعا استە جول بەرمەيتىنىن ءتۇسىنۋى كەرەك!

اقش ايماقتا تۇراقتىلىقتى شايقاۋعا، جاڭا سوعىس باستاۋعا نيەتتى ەمەس. بىراق، بىزگە جاسالعان شابۋىلدارعا تويتارىس بەرۋگە مىندەتتىمىز! جاھاندىق ساۋداعا، تەڭىز جولدارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنىڭ بۇزىلۋىنا جول بەرمەيمىز»، - دەيدى اقش-تىڭ رەسپۋبليكاشىل سەناتورى سيۋزان كوللينز.

«مەن بۇل ماقساتتى سوققىلاردىڭ جاسالۋىن قولداسام دا، بايدەن اكىمشىلىگىنە ايماقتاعى تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن ديپلوماتيالىق قادامدارعا بارۋىن ۇسىنامىن»، - دەيدى دەموكرات-كونگرەسسمەن گرەگوري ميكس.

قازاقستان تارابى بۇل وقيعاعا قاتىستى مالەمدەمە جاساعان جوق.

Abai.kz