ەلىمىزدىڭ وركەندەپ، ىلگەرىلەپ دامۋىنا، قازاقستاندا قىلمىستىق قۇقىق، كريمينولوگيا مەن كريميناليستيكا عىلىمدارىنىڭ نەگىزدەرىنىڭ نىق قالانۋىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسقان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا ەڭبەگi سiڭگەن عىلىم مەن تەحنيكا قايراتكەرى، قازاقستان ۇلتتىق جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى اكادەمياسىنىڭ اكادەميگi, زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ەلەگەن قايىرجانۇلى قايىرجانوۆتىڭ ۇلەسى مول.   

پروفەسسور قايىرجانوۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن 70-تەن استام ادام كانديداتتىق جانە دوكتورلىق ديسسەرتاتسيالارىن قورعادى. بۇگىندە عالىمنىڭ ارتىندا قالعان وشپەس عىلىمي قۇندىلىقتارى، ونەگەلى ۇستازدىڭ شəكىرتتەرىنىڭ قوعامنىڭ ءتۇرلى سالالارىندا - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پارلامەنتىندە، ۇكىمەتتە، جوعارى سوتتا، باس پروكۋراتۋرادا، ىشكى ىستەر مەن Əدىلەت مينيسترلىكتەرىندە، باسقا دا قۇقىققورعاۋ ورگاندارىندا، قوعامدىق ۇيىمداردا، جوعارى وقۋ ورىندارىندا جاۋاپتى قىزمەتتەردى اتقارىپ جاتقاندىعى ە.قايىرجانوۆتىڭ ەڭبەگىنىڭ تاعى ءبىر دالەلى ىسپەتتەس.

2012 جىلدىڭ 27 قىركۇيەگىندە كافەدرا مەڭگەرۋشىسى ز.ع.د.، پروفەسسور دجانساراەۆا ريما ەرەناتوۆنانىڭ ۇسىنىسى بويىنشا زاڭ فاكۋلتەتىنىڭ  عىلىمي كەڭەسىنىڭ شەشىمى بويىنشا عيماراتىندا ە.ءى.قايىرجانوۆ اۋديتورياسى (425 كابينەت), عالىمنىڭ اتىنا مەموريالدى تاقتا اشىلعان بولاتىن.

قايىرجانوۆ ەلەگەن 1933 جىلى اتىراۋ وبلىسى، ماحامبەت اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. الماتى قالاسىنداعى زاڭ ۋنيۆەرسيتەتىن بىتىرگەن. ە.ءى. قايىرجانوۆ زاڭ سالاسىنىڭ دامۋىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسقان. ءوز زامانىندا بىرقاتار زاڭنامالىق اكتىلەردى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كودەكستەرىن، «قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ تۋرالى» زاڭىن جانە ت.ب. زاڭ شىعارۋ، كونستيتۋتسيالىق قۇقىق، قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ جانە قۇقىقتىق اعارتۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ءىرى حالىقارالىق فورۋمداردا ەلىمىزدىڭ اتىنان قاتىستى. شەت ەل زاڭ عالىمدارى مەن زەرتتەۋشىلەرى ەلەگەن ىزتىلەۋۇلىنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرىمەن، كريمينوگەندىك پروتسەستەردى تەرەڭ تۇسىنۋىمەن ەرەكشەلەنەتىن ەڭبەكتەرىن نەگىزگە الۋدا. اتاپ وتەر تاعى دا ءبىر دالەل.

ەلەگەن ىزتىلەۋۇلىنىڭ ارتىنا قال­دىرعان ۇستازدىق ۇلاعاتى مەن مول عى­لىمي مۇرالارى – وسىنىڭ ايقىن دالەلى. ونىڭ عىلىم جولىنداعى توككەن تەرى مەن اتقار­عان ەرەن ەڭبەگى، ىزدەنىستە بولعان  عالىمدار مەن شاكىرتتەرىنە شاشقان شۋاعى ەشقاشان ۇمىتىلمايدى.

ارتىندا ونەگەلى ىستەر قالدىرىپ، بەلگىلى ءبىر سالانى مىقتى مەڭگەرىپ، وزدەرى  ومىردەن وتسە دە، ەڭبەگى مەن قىزمەتى، اينالاسىنداعى ادامدارعا جاساعان جاقسىلىقتارى مەن جانىنا جاقىن تارتا بىلەتىن جىلىلىعى ەستەن كەتپەيتىن ادامدار بار، زاڭ سالاسىنا سىڭىرگەن ەڭبەگىن ەسكەرە وتىرا، 12.03.2024 ج. ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى، قازاقستان كريمينولوگيالىق اسسوتسياتسياسى،  زاڭ فاكۋلتەتى قىلمىستىق قۇقىق، قىلمىستىق ءىس جۇرگىزۋ جانە كريميناليستيكا كافەدراسى بىرىگىپ ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 90 جىلدىق مەرەي تويىنا ارنالعان زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، قر جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، ءال-فارابي سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، قر عىلىم جانە تەحنيكاعا ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەر، قازاقستان كريمينولوگيالىق قاۋىمداستىعىنىڭ قۇرمەتتى پروفەسسورى، ە.ي. قايىرجانوۆتى ەسكە الۋعا بايلانىستى  "قازىرگى زاماننىڭ قىلمىستىق قاتەرلەرى جانە جەكە تۇلعانىڭ، قوعامنىڭ، مەملەكەتتىڭ قىلمىسقا قارسى قاۋىپسىزدىك ستراتەگيالارى "(14-ءى جىل سايىنعى قايىرجانوۆ وقۋلارى) حالىقارالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسياسىن وتكىزدى.

كونفەرەتسياعا شەت ەل مەملەكەتتەرىنىڭ، ەلىمىزدىڭ جوو ورىندارىنىڭ زاڭگەر-عالىمدارى جانە عىلىمي مەكتەبى قاتىسىپ باياندامالار جاسادى. سەرگەۆنين ۆ.ا.- باتىس يللينويس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ (اقش)   قۇقىق قورعاۋ    جانە سوت تورەلىگىن باسقارۋ مەكتەبىنىڭ پروفەسسورى، ابدۋحاميتوۆ ۆ. – رەسەي-تاجىك سلاۆيان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ (تاجىك رەسپۋبليكاسى)  قىلمىستىق قۇقىق كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى – «تاجىكستان ەكسترەميزمىنە قارسى ءىس-قيمىل: تەوريا جانە زاڭناما ماسەلەلەرى»; مويسەەۆا ي.ا. يانكي كۋپالا اتىنداعى گرودنو مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ (بەلارۋس رەسپۋبليكاسى) قىلمىستىق قۇقىق، قىلمىستىق پروتسەسس جانە كريميناليستيكا كافەدراسىنىڭ دوتسەنتى، زاڭ عىلىمدارىنىڭ كانديداتى "قورعاۋ وردەرى جانە ونىڭ وتباسىلىق زورلىق-زومبىلىق قۇرباندارىنىڭ ۆيكتيمولوگيالىق قاۋىپسىزدىگىندەگى ءرولى" اتتى تاقىرىپتار بويىنشا بايانداما جاسادى، سونداي-اق، قازاقستاننىڭ تۇپكىر-تۇپكىرىنەن قازاقستانننىڭ زاڭگەر عالىمدارى دا ءوز ويلارىن ءبولىستى.

دجانساراەۆا ر.ە. – ز.ع.د.، پروفەسسور، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قىلمىستىق قۇقىق، قىلمىستىق ءىس جۇرگىزۋ جانە كريميناليستيكا كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى – «كامەلەتكە تولماعاندارعا قاتىستى جىنىستىق زورلىق-زومبىلىققا قارسى ءىس- قيمىل سالاسىنداعى قىلمىستىق ساياسات»;

تولەگەن مۇحتار ادىلبەكۇلى – س. امانجولوۆ اتىنداعى شىعىس قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى، پروفەسسور، فيلوسوفيا دوكتورى(PhD), قازاقستان رەسپۋبلكاسى پەداگوگيكا عىلىمداى اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى – «قازاقستانداعى قىلمىس- تىلىق: سەبەپتەرى، ءوسۋ دەڭگەيى، الدىن-الۋ»; قايىرجانوۆا سوليدات ەلەگەنقىزى -   ز. ع. د.  باتىس قازاقستان يننوۆاتسيالىق-تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ، تاريح جانە قۇقىق كافەدراسىنىڭ  پروفەسسورى، ورال قالاسى.  «اكە تۋرالى ەستەلىك». بيمولدانوۆ ە.م. – قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءىىم ماقان ەسبولاتوۆ اتىنداعى الماتى اكادەمياسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى، ز.ع.ك.، قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسور (دوتسەنت); تاسقىن ە. – قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءىىم ماقان ەسبولاتوۆ اتىنداعى الماتى اكادەمياسى فاكۋلتەتىنىڭ باستىعى، فيلوسوفيا دوكتورى (PhD) «كامەلەتكە تولماعاندار اراسىندا كيبەربۋللينگكە قارسى ءىس-قيمىلدىڭ شەتەلدىك تاجىريبەسى». الماسوۆ د.ا. – ق.جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە وڭىرلىك ۋنيۆەرسي- تەتى –«كريمينولوگيالىق قاۋىپسىزدىك جانە تەرروريزمگە قارسى ءىس- قيمىل».

قازاقستاننىڭ عۇلاما عالىمدارى: زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسورلارى: الاۋحانوۆ ە.و.، باكيشەۆ ق.ءا.، رۋستەموۆا گ.ر.، تولەۋبەكوۆا ب.ح.، مازوۆ ە.ءا.، قاتىسىپ، ءوز پىكىرلەرىن ورتاعا سالدى. سونداي-اق، جىلدا ۋنيۆەرسيتتىڭ ۇيىمداستىرعان قوعامدىق ءىس-شارالارىنا بەلسەندىلىك تانىتىپ، وقۋىن ۇزدىك وقىپ جۇرگەن ستۋدەنتەرگە اتاۋلى ستيپەنديا ۇسىنىلدى.

كونفەرەنتسيانىڭ باستى ماقساتى بولىپ  - "قىلمىسقا قارسى قاۋىپسىزدىك" فەنومەنىن تالقىلاۋ، عىلىمي نەگىزدەلگەن تاسىلدەردى ازىرلەۋ جانە قازىرگى جاعدايدا جەكە ادامنىڭ، قوعامنىڭ، مەملەكەتتىڭ قىلمىسقا قارسى قاۋىپسىزدىگى ماسەلەلەرى بويىنشا عىلىمي ەرەجەلەردى ىسكە اسىرۋ پەرسپەكتيۆالارىن ايقىنداۋ تانىلدى.

اتاحانوۆا گۋلزاگيرا ماحاتوۆنا

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ زاڭ فاكۋلتەتىنىڭ قىلمىستىق قۇقىق، قىلمىستىق ءىس جۇرگىزۋ جانە كريميناليستيكا كافەدراسىنىڭ ز.ع.ك.، پروفەسسور

Abai.kz