ءوتىپ بارا جاتقان ايدىڭ ءبىز ءۇشىن باستى ءبىر وقيعاسى – «وتانداستار قورىنىڭ» باسشىسىنىڭ اۋىسۋى بولدى.

ابزال ساپاربەكۇلى كەتىپ، ونىڭ ورنىنا دانيار قادىروۆ تاعايىندالىپتى.

اتالعان قوردى ەكى جىل باسقارعان ابزال ساپاربەكۇلىن جۇرت تەرەڭ قيماستىقپەن شىعارىپ سالدى.

جاسىراتىن تۇگى جوق، ءبىزدىڭ دە ءىشىمىز كادىمگىدەي قوڭقىلداپ، ارداقتى ءىنىمىزدى ءالى قيا الماي ءجۇرمىز.

كوشى-قون – ەلىمىزدىڭ تاريحي جانە ستراتەگيالىق ماڭىزعا يە ۇلكەن ساياساتى. مەملەكەتتىك قۇزىرلى مەكەمەلەردى ايتپاعاندا، ونىمەن اينالىساتىن بار-جوعى ەكى-اق بەلدى قوعامدىق جانە جارتىلاي قوعامدىق ۇيىم بار.

ونىڭ بىرەۋى – دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قاۋىمداستىعى، ەكىنشىسى – وسى «وتانداستار قورى» كوممەرتسيالىق ەمەس اكتسيونەرلىك قوعامى.

«وتانداستار قورىنىڭ» قۇرىلعانىنا كوپ بولا قويعان جوق، نەبارى التى جىلداي عانا ۋاقىت بولدى.

ونىڭ ءبىرىنشى پرەزيدەنتى نۇرتاي ابىقاەۆ اقساقالعا العىستان باسقا ايتارىمىز جوق، قوردىڭ ىرگەتاسىن مىقتاپ قالاپ بەردى.

ال، ابزال ساپاربەكۇلى، داۋ جوق، قور جۇمىسىن بيىك دەڭگەيگە كوتەردى.

ابزال ساپاربەكۇلى باسقارعان اينالاسى ەكى جىلدىڭ ىشىندە «وتانداستار قورىن» بۇكىل دۇنيەجۇزىندەگى قازاقتار تانىپ ءبىلدى.

قور الەمدەگى قازاقتاردىڭ قارا شاڭىراعىنا اينالدى.

«شەتتەن ورالعان قازاقتار» دەگەنىڭىزبەن، ولاردىڭ ىشىندە دە ءتۇرلى-ءتۇرلى كوزقاراستاعى، ءتۇرلى-ءتۇرلى ۇستانىمداعى ازاماتتار مەن توپتار جەتەرلىك.

ابزال ساپاربەكۇلى «وتانداستار قورىن» جاعالاعان سول الۋان ءتۇرلى كوزقاراستارى مەن ۇستانىمدارى ۇقساماعان ازاماتتار مەن توپتاردىڭ باسىن، مايدان قىلشىق سۋىرعانداي ەتىپ، ءبىر ۇستەلدىڭ باسىنا قوسا ءبىلدى، ءبىر ماقساتقا جۇمىلدىرا الدى.

ءوز باسىم ابزالدىڭ كىمنىڭ كىم ەكەنىن بىردەن ءدوپ باسىپ تانىعانىنا، قادىرىنە جەتىپ باعالاعانىنا ءتانتى بولدىم.

ابەكەڭنىڭ تۋا ءبىتتى تەكتىلىگى مەن كاسىبي ديپلوماتتىعى ءبىزدى «الىستاعى اعايىندى اتاجۇرتىنا تارتۋ!» دەگەن وسىناۋ ورتاق ۇلى ماقساتقا جۇمىلدىرۋعا زور ءرول اتقاردى...

سول ءۇشىن دە ءبىز ابزال باۋىرىمىزدى وتە جاقسى كوردىك. تۋعان باۋىرىمىزداي ايالادىق. قولىمىزدان كەلگەنشە وعان قولعابىسىمىزدى تيگىزۋگە تالپىندىق. ول دا ءبىزدىڭ ءبىر اۋىز ءسوزىمىزدى جەرگە تاستاعان جوق.

قازاق كوشىنىڭ باسىنا قارا بۇلت ۇيىرىلگەندە، ول جىگىتشە تۇرىپ بەردى. ەشكىمگە جالتاقتامادى. تەك، ۇلتتىق مۇددەنى عانا باسشىلىققا الدى. پرەزيدەنتتىڭ ساياساتىنا دەگەن ادالدىعىن تانىتۋدان جازبادى...

ۇجىمى مەن مۇددەلى قاۋىمنىڭ وعان جىلى لەبىزدەرىن تولاسسىز ءبىلدىرىپ، قيماي-قيماي شىعارىپ سالۋىنىڭ ەڭ باستى سەبەبى – وسى!

اتالعان ەكى ۇيىمنىڭ تاريحىنا قاراپ وتىرساق، مارقۇم قالداربەك نايمانباەۆ، نۇرتاي ابىقاەۆ جانە وسى ابزال ساپاربەكۇلى شەتتەگى قازاقتىڭ شىن مانىندەگى جاناشىرى بولعانىن باسا ايتا كەتكەنىمىز دۇرىس.

ال، تالعات ماماشەۆ پەن زاۋىتبەك تۇرىسبەكوۆ «دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قاۋىمداستىعى» دەگەن لەگاندا ۇيىمنىڭ بەدەلىن جەرمەن جەكسەن ەتتى.

ەكەۋى دە قاۋىمداستىقتا ۇزاق وتىرىپ الدى.

تالعات اسىلۇلىن V قۇرىلتايدا تۇڭعىش پرەزيدەنت زورعا كەتىردى.

زاۋىتبەك قاۋىسبەكۇلى قاۋىمداستىققا توراعانىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بولىپ كەلگەندە، ءبىز كادىمگىدەي قۋاندىق. ونىڭ بۇكىل دۇنيەجۇزىنىڭ قازاقتارى جينالعان سول قۇرىلتايدا ايتقان، «مەن كوپ سويلەمەيمىن، ءىستىڭ ادامىمىن!» دەگەن سوزىنە سەندىك.

مىنە، V قۇرىلتاي وتكەلى جەتى جىلدىڭ ءجۇزى بولدى، ونىڭ تىندىرعان ءبىر جاقسى ءىسىن كورمەدىك.

قازاق كوشىنىڭ باسىنا سان مارتە قارا بۇلت ءۇيىرىلىپ، كەسىرلى زاڭدار قابىلدانىپ جاتىر، زاۋكەڭ مىڭق ەتكەن ەمەس.

اعا ۇيىم رەتىندە، «وتانداستار قورىنىنىڭ» ءبىر جاعىنان شىعىسىپ، جول باستاي ما دەسەك، كەرىسىنشە ول قوردى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قوعاۋ مينيسترلىگىنە قوسىپ جىبەرۋگە شاق قالدى. مالىك وتارباەۆ ءىنىمىزدىڭ كومەگىمەن جانايقايىمىز پرەزيدەنتكە جەتىپ، قوردى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىندە زورعا قالدىردىق.

رەسەيگە بارىپ، «كىشى قۇرىلتاي» اشام دەپ، ونداعى قازاقتاردى ۋكرايناعا قارسى ايعايلاتىپ، جەر تەكپىلەتىپ، شۋلاتىپ كەلگەنى تاعى بار.

اۋىل سالامىن دەپ، تۇرعىزعان ۇيلەرى سول ۋكرايناداعى سوعىستان كۇيرەگەن ۇيلەر سەكىلدى قاڭىراپ، دالادا قالدى. وكىمەتتەن بولىنگەن ميلليونداعان قاراجات جەلگە ۇشتى.

قاۋىمداستىقتىڭ VI قۇرىلتايىن دا وتكىزە المادى. ءوزىنىڭ توراعانىڭ ورىنباسارلىق سروگى باياعىدا ءوتىپ كەتتى.

اقساقال ادامدا ۇيات، نامىس دەگەن بولۋشى ەدى، زاۋكەڭ ونداي قاسيەتتەن جۇرداي بولىپ شىقتى. كوتى جابىسىپ، قاۋىمداستىقتا ءالى وتىر.

قايتا شەتتەن ورالعان قازاقتار مومىنبىز عوي، ايتپەسە «شال، كەت!» دەپ، يت قوسىپ قۋىپ سالاتىن باسشى – ناعىز وسى زاۋىتبەك تۇرىسبەكوۆ!

قىسقاسى، ەكى اقساقالدى دا جاقسى اتامايدى، جەك كورەدى.

حالىقپەن ەشقاشان ويناۋعا بولمايدى!

حالىق ءوزىنىڭ ءۇمىتىن اقتاماعان، كەرىسىنشە ءوز باسىن عانا كۇيىتتەگەن تۇلعالاردى، كىم بولعانىنا قاراماستان، قارا ەسەككە تەرىس مىڭگىزىپ، ساياسي بومجعا اينالدىرىپ جىبەردى...

جۋرناليست قالياكبار ۇسەمحانۇلى ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسى ارقىلى ابزال ساپاربەكۇلى تۋرالى جۇرەكجاردى جىلى لەبىزىن بىلدىرە كەلىپ، سوڭىندا «جاقسى ىستەپ، كوزگە كورىنىپ، حالىقتىڭ ىقىلاسىنا بولەنە باستاسا، ورنىنان تايدىرىپ جىبەرەتىن ءداستۇر ءالى جالعاسىپ جاتقان جوق پا؟» - دەگەن ويعا قالاسىڭ...» - دەپ، كەيىستىك تانىتىپتى.

وتە ورىندى، تاۋىپ ايتىلعان ءسوز.

تۇك بىتىرمەگەن تالعات ماماشەۆ پەن زاۋىتبەك تۇرىسبەكوۆ ءبىر جەرلەرى ويىلعانشا قاۋىمداستىقتىڭ كرەسلوسىندا وتىرادى دا، شەتتەگى قازاقتار ءۇشىن جان-تانىمەن جۇمىس ىستەگەن، حالىقتىڭ سۇيىكتىسىنە اينالعان ابزال ساپاربەكۇلى ەكى-اق جىلدا تايدىرىلا سالادى.

قانداي ادىلەتسىزدىك – بۇل؟!

مەن مۇنى كوشى-قون ساياساتىنا قاساقانا جاسالعان قاستاندىق دەپ باعالايمىن!

مەن ابزال ساپاربەكۇلىنىڭ جۇمىستان كەتۋىنەن، ناقتىلاپ ايتساق، كەتىرىلۋىنەن پرەزيدەنتتىڭ حابارى جوق دەپ ويلايمىن.

بۇل – بەر جاعىنداعىلاردىڭ جاساپ وتىرعان قيتۇرقىلىعى بولسا كەرەك!

جارايدى، بولار ءىس – بولدى. ابزال باۋىرىمىزعا اق جول تىلەيمىن!

ەندى، «وتانداستار قورىنا» جاڭا باسشى بولىپ كەلگەن دانيار قادىروۆ ءىنىمىز تۋرالى ءبىر اۋىز ءسوز ايتايىق.

ءومىربايانىنا قاراساق، دانيار رامازانۇلى دا ات ۇستىنەن تۇسپەي كەلە جاتقان جىگىت ەكەن.

ەڭبەك جولىن 1999 جىلى قر مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى دەپارتامەنتىنىڭ جەتەكشى مامانى قىزمەتىنەن باستاپتى.

سودان بەرىگى جىلداردا باسقارماسىنىڭ باسشىسى، قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ مەملەكەتتىك باقىلاۋ جانە ۇيىمداستىرۋ جۇمىسى ءبولىمىنىڭ سەكتور مەڭگەرۋشىسى، ەكى مەملەكەتتەگى ەلشىلىكتىڭ كەڭەسشى-ۋاكىلى، اتقارۋشى ديرەكتور، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ وتىنىشتەردى قاراۋدى باقىلاۋ ءبولىمى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى سىندى اسا جاۋاپتى قىزمەتتەر اتقارىپتى.

پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ وتىنىشتەردى قاراۋدى باقىلاۋ ءبولىمى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى بولسا، وندا ءبىزدىڭ ۇلى كوش، شەتتەگى قازاقتار تۋرالى پرەزيدەنتكە، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ باسشىلارىنا جازعان ءبىراز حاتتارىمىز كەزىندە دانيار رامازانۇلىنىڭ الدىنان ءوتتى دەگەن ءسوز.

قىسقاسى، دانيار قادىروۆ مىرزا دا جاۋاپتى قىزمەتتەردە ءجۇرىپ، ابدەن ىسىلعان، مول تاجىريبە جيناعان جىگىت ەكەنى انىق.

«وتانداستار قورى» – ءوزىمىزدىڭ تىكەلەي ەڭبەگىمىزبەن بەس جىل بويى جوعارىعا جالبارىنىپ ءجۇرىپ، تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ ىقپالى ارقىلى قۇرىلعان ۇيىم.

سول ءۇشىن، كورىنگەن كوك اتتىعا بۇل قوردى قورلاتا المايمىز!

ەندى وسى ۇيىمعا جەتەكشى بولىپ كەلگەن دانيار باۋىرىمىزدى جاڭا قىزمەتىمەن قۇتتىقتاي وتىرىپ، وعان اللادان ابزالدىڭ اق جولى مەن بيىك بەدەلىن بەرسىن دەپ تىلەيمىز!

وسىنشاما بيىكتەرگە كوتەرىلىپ، اسا ماڭىزدى ورىنداردا جۇمىس اتقارىپ كەلگەن دانيار مىرزاعا دا ابزال زامانداسى سەكىلدى ەشكىمگە جالتاقتاماي، ەشكىمدى ءبولىپ-جارماي، تاعدىرى قىل ۇستىندە تۇرعان شەتتەگى قازاقتار ءۇشىن ادال قىزمەت اتقارادى دەپ سەنمىز!

ەڭ باستىسى، ەرلان قوشانوۆ پەن ماۋلەن اشىمباەۆ، ءاليحان سمايىلوۆ پەن تامارا دۇيسەنوۆا قۇساپ، پرەزيدەنتىمىزدى الداماسا بولعانى!

ىسكە ءسات، قۇرمەتتى دانيار رامازانۇلى!

اۋىت مۇقيبەك

Abai.kz