قايران ولەڭ

قايران ولەڭ تاۋ ەدىڭ اسقاق توبەڭ،
كەتكەنى-اي ەڭسەڭنىڭ پاستەپ تومەن.
شارشادىڭ-اۋ شاتپاقباي شايىرلاردان،
دارىن ساناپ ءوزدى-ءوزىن اسپەتتەگەن.

حان تاعىنا قيمايتىن قيىندىڭدى،
جادىگەر ەڭ التىننان سيىڭ قۇندى.
قاسيەتىن ونەردىڭ قۇندامايتىن،
باقىر باستار باعاڭدى تىيىن قىلدى.

تۇنىپ اققان تۇما ەدىڭ تاس لاقتىردى،
باسساپ كىردى، كەشتى دە لاستاپ تىندى.
اپپاق ءسۇت ەڭ كىرشىكسىز، پىسىرە الماي
قاپقاراعىپ كۇيدىرىپ قاسپاق قىلدى.

قايران ولەڭ جەتتىڭ-اۋ جان كەشەرگە،
قولجاۋلىق بوپ كورىنگەن اۋمەسەرگە.
ءوستىپ ءجۇرىپ قادىرىڭ ماڭگى وشەرمە،
سونى ويلاسام تۇنادى ءزار كەسەمدە.

قارماعىنان ايىرىپ ءار ناداننىڭ،
قايتىپ سەنى قورعارمىن، دالدالارمىن
بارادى ۇدەپ قارقىنى قارقىلىدا،
قالام ۇستاپ شۋلاعان قاراعالاردىڭ.

ەش نارسەنى ەكشەمەي اقىلعا ساپ،
ۋاقىت كەيدە قادامىن قاپىل باسىپ.
زاردابى بۇل زاتى ازعان زامانانىڭ،
قارعالاردان شىعارسا اقىن جاساپ.

تاۋەلدى ەتىپ كوكىرەگى سوقىرلارعا،
وشىرمەسىن ەي ولەڭ وتىڭدى اللا.
تاعدىرىڭدى تاپسىردىم اماناتتاپ،
ورەسى ءور،ويى زور وقىرمانعا.

قايىرلى بول، ادامدار! 

ۋا ادامدار ارمىسىڭ فانيدەگى،
قۇمىرىسقانىڭ سەكىلدى ءدال يلەۋى.
جەر بەتىندە جىبىرلاپ جۇرسىڭدەر مە،
كۇنىڭ ءۇشىن تىربانىپ ءدان ۇيگەلى.

الاتاڭنان شاپقىلاپ تىنىم كورمەي،
قۋ تىرلىكتىڭ قازاسىڭ ءتۇبىن كوردەي.
بايلىق ءۇشىن تۇستىڭدەر باسەكەگە،
ءبىرىڭ اسىپ، بىرىڭنەن ءبىرىڭدى ورلەي.

دۇنيەنى ارينە، جيعان پايدا،
بايىعاننىڭ قوراسى قيلانباي ما.
تاپقانىڭدا داۋىم جوق، تالاسىم جوق،
قاناعات پەن بىراقتا يمان قايدا.

ساۋاپ ىستەن ساناسى قايىرىلعان،
قايبىرەۋىڭ شىنىندا بايىدىڭ ءنان.
قۇلقىنىڭنىڭ قۇدىعىن تولتىرا الماي،
قالىپ بارا جاتىرسىڭ قايىرىمنان.

نيەتىڭدە بولسا ەگەر شوكىم كەسىر،
قيامەتتە قينالىپ جانىڭ شوشىر.
ءبىر ءسات كوز ساپ قاراشى جان-جاعىڭا،
نە كۇن كورىپ ءجۇر ەكەن جەتىم-جەسىر.

تالقانىڭدى باسقادان قورىپ انىق،
توعۇشارلىق شىرمالدىڭ تورىنا نىق.
بەس كۇن جالعان دۇنيەدە، جيعانىڭدى،
كەتەمىن دەپ جۇرسىڭبە كورىڭە الىپ.

كىم ارامنان دۇنيە جيادى ەكەن،
ارتىق باقتى دەپتى،-اللا زيان ەتەم.
بار تاپقانىڭ كوشكەندە باقي جاققا،
ەكى مەتىر كورىڭە سياما ەكەن؟.

قۇلاق تۇرگىن سوزىمە، ءاي، ادامدار!
جاراتقاننان جەتكەن بۇل اياندى اڭعار.
"شايان بولىپ شاعادى قابىرىڭدە،
تىرلىكتەگى مال-مۇلكىڭ تايانعان بار"

ادالداپ ءىش اسىڭدى، ءشايىڭدى ىشكەن،
ءناپسى بوقتان اراڭدى ايىر، كۇشتەن.
اقىرەتتە بار كۇناڭ جۋىلادى،
فانيدەگى قىلعان ءار قايىرلى ىسپەن.

قار عۇمىر

الدامشى ساتتىك ۋاقىتقا سەنىپ،
بيىكتەن سوناۋ قالىقتاپ ءورىپ.
اڭقاۋ قار جەرگە قوناقتاپ جاتىر،
قونعانىن بىلمەي تابىتقا كەلىپ .

ەركىنىڭ تارتپاي ىركىپ تىزگىنىن،
قالدىرىپ كوكتەگى قىرسىق سىز كۇنىن.
كەلۋىمە الدە دالەلدەمەك بوپ،
جەردەگى جۇرتقا كىرشىكسىزدىگىن.

بۇلتتاردان قاۋىزىن اشقاندا تۇلەپ،
پاكتىگىنە ونىڭ اسپان عاشىق ەدى.
تاعدىرى ەندى تابانعا ءتۇسىپ،
جالىنىپ جاتىر "باسپاڭدارشى" دەپ.

كوركىنە كورگەن قۇلاتىپ جاندى،
تۇرامىن دەدى-اۋ گۇل اتىپ ماڭگى .
پەندەلەر ونىڭ پاكتىگىن قايتسىن،
وتەدى تاپتاپ جىلاتىپ قاردى.

تالكەككە باسى تۇسكەن بەيشارا ،
تاپپايدى اۋ ەندى ىستەرگە شارا.
گۇمىرى قاردىڭ عاجايىپ ەكەن عوي،
قالىقتاپ جەرگە تۇسكەنشە عانا.

قازاق ەلىن سۇيەمىن!

مەن تۋىپپىن ۇيعىرمەننەن قازاقتان،
ماۋسىمداعى اتقان شاقتا عاجاپ تاڭ.
تەگىم ۇيعىر بولعانىمەن شىندىعى
ءتىلىم قازاق، بۇلاق سىندى تازا اققان.

مىنە وسىلاي جاراتىلعان اداممىن،
ەكى جۇرتتى تۋىس قىلعان بالاڭمىن.
تارتىبىندە ەر جەتسەمدە اكەمنىڭ،
بال تىلىندە ولەڭ جازدىم انامنىڭ.

الا ءجىبىن اتتامايتىن بوتەننىڭ،
ەگىز ۇلتتىڭ قۇلىنشاعى ەكەنمىن.
جامان ادام بولمايتىنىم اقيقات،
تاربيەسىن تەل ەمگەن سوڭ ەكى ەلدىڭ.

ۇيعىر ەلىم كىنالاماس ءوز ۇلىن،
وزگە تىلدە وردىعوي دەپ سەزىمىن.
مەنى وزىنە عاشىق ەتتى و باستان،
قازاعىمنىڭ ءنارلى ءنارلى ءتىلى-ءسوزىنىڭ.
سىڭگەن اسىل اناشىمنىڭ سۇتىمەن،
قارا ولەڭنىڭ قۋاتتانىپ قۇتىمەن.
قايىرالماي كوڭىلىمنىڭ قالاۋىن،
اقىندىقتىڭ شىبىرقىسىن تۇتىپ ەم.

دۇبىرىنە ەندىمداعى جىر كوشتىڭ،
قازاعىمنىڭ شايىرى بوپ ءۇن قوستىم.
دەپ-جۇرتىم اۋ قايدان كەلىپ مىنگەستىڭ،
الا قويدى بولە قىرقىپ جۇرمەسسىڭ.

مەيلى جارىپ بۇل دۇرمەكتە تۋ المان،
تەك بولسا ەكەن شىندىعىمدى ۇعار جان.
قازاقىلىق قايناپ جاتىر قانىمدا،
تامىرىمدى قارا ولەڭمەن سۋارعان.

ءتالىم الىپ ونەگەڭنەن ءجۇز ءورىم،
تاعدىرىمنىڭ قيسىق جولىن تۇزەدىم.
ماحابباتا; جابىرقاعان جانىمنىڭ،
تاعى تاپتى سەننەن تۋعان قىز ەمىن.

دومبىراداي انام سالعان تيەگىن،
بەسىگىمنەن مەنى باپتاپ سۇيەدىڭ.
سوندىقتاندا سەنى شەكسىز سۇيەمىن،
قاسيەتتى قازاق ەلى-كيەلىم.

جاركەنت جايلى جىر

ارقاس تاۋعا شالقايعان بەرىپ جونىن،
ءور وسەكتى مارقايعان ەمىپ تەگىن.
ۇلى جىبەك جولىندا گۇلگە ورانعان،
جاركەنتىمدى باۋىرىم كورىپپە ەدىڭ؟

ورنەكتەلگەن كىلەمدەي ءجۇز ويۋمەن،
كەلبەتىنە كوزىمدى سۇزەيىن مەن.
سومداۋ ءۇشىن بەينەسىن قيالىڭا،
ءسوز مارجانىن ولەڭ عىپ تىزەيىن مەن.

تۋعان جەرى اركىمنىڭ مەككە بىلسە،
اسىعاتىن ءمىناجات ەتسە بىلسە.
جىرلاپ ساعان كورەيىن جاركەنتىمدى،
قۇدىرەتى ءتىلىمنىڭ جەتكەنىنشە.

بەرەكەلى،بەيىلدى،پەشەنەلى
جەرۇيىعى بولادى دەسەدى ونى.
ءار ەلدە جوق، مەن بىلسەم الەمدە جوق،
تاقتايداي تەڭ، ءتۇپ ءتۇزۋ كوشەلەرى.
مۇنى ايتۋىم اۋەلى كەرەكتەگى،
سامال جەلمەن جەلبىرەپ جەلەكتەرى.
قاتار-قاتار تىزىلگەن كوشە بويلاپ،
ساپقا قويعان ساربازداي تەرەكتەرى.

كوك بوياۋعا مالىنعان تەگىس ءتورى،
باۋ-باعىنان سارقىلماس جەمىس كەنى.
ۋىلجىپ ءبىر پىسكەندە الما-ورىگى،
ادام تۇگىل تاپسانتار پەرىشتەنى.

ءتانتى قىلار تاريحى، دارالىعى،
زامانعا ساي تۇرلەنىپ،جانارۋى.
شەكسىز-شەتسىز شالقىعان كوك تەڭىزدەي،
ىرگەسىندە جايقالعان دالا ارۋى.

كورمەگەن دە،بىلمەگەن بۇرىن كىسى،
تاڭداي قاعار ونەردىڭ تىڭ ۇلگىسى.
عاسىر جاساپ كەلەدى قۇشاعىندا،
حاسشەبەردىڭ قالدىرعان تۋىندىسى.

سەكىلدى ءبىر كوزىڭە جارق ەتكەن وت،
جادىگەرلەر جاۋھارداي ءار كەنتتە جوق
جازعان ەدى تامسانىپ اقىن دوسىم،
مەشىتتەردىڭ مەشىتى جاركەنتتە دەپ.

شۋاق توككەن جىپ-جىلى جانارلارى،
ادامدارى عاجايىپ،ادامدارى.
باتىل حالىق شەتىنەن،اقىن حالىق،
سويلەگەندە ءتىلىنىڭ تامار ءنارى.

جاتىرقاۋ جوق،جاتتىق جوق نازارىندا،
جۇرەكتەرىن بولەگەن تازا نۇرعا.
قاتار ۇستاپ تىرشىلىك، قۇلشىلىعىن،
قازا ەتپەيدى بەس ۋاقىت نامازىندا.

يماندى دا،يبالى وسى جۇرتتىڭ،
كوڭىلىنىڭ قاشاندا حوشىن ۇققىن.
ءبىرىن-ءبىرى قۇداداي قۇرمەتتەيتىن،
بەسىگى بۇل باۋىرلاس وتىز ۇلتتىڭ.

سانسىز ويدى ساپىرىپ سانامداعى،
ماقتاي بەرىپ قايتەمىن قالامدى ءارى.
كەرەمەتىن،شالقىعان بەرەكەتىن،
ءوزىڭ كەلىپ كورسەڭشى ودانداعى.

جەتكىزە الماس كەيىپىن قۇرعاق ءتىلىم،
تۇسىرمەيىن بوس بىلعاپ قۇنىن.
جاركەنت مەنىڭ جۇرەگىم،
ال جۇرەكتىڭ بىلەسىڭ عوي بارىنەن قىمباتتىعىن.

بۇلاق

ءجۇز جىلما الدە بولار بالكىم ءجۇز عاسىر،
بۇل بۇلاقتىڭ اققالى.
تولقىندارى تۋلاپ سالىپ كۇندى اسىر،
قوڭىراۋىن قاققالى.

ءداۋىر ءوتتى داۋىل ءوتتى سان ءتۇرلى،
قارا جەردى سوققىلاپ.
ارقىراعان تالاي وزەن سارقىلدى،
ول تارتىلعان جوق بىراق.

سۋىن ءىشتى بابالارى بابامنىڭ
مەيىر ءشولىن قاندىرىپ.
كەلەدى ءالى قانشاما مىڭ ادامنىڭ،
تىرلىك وتىن جاندىرىپ.

سىڭعىرلاتىپ بۇزباي ءۇنىن ىرعاعىن،
سول بۇلاقتىڭ داۋسىنداي.
اقسا شىركىن مەنىڭداعى جىرلارىم،
عۇمىر بويى تاۋسىلماي.

تۇرداقىن سادىر

Abai.kz