دۇيسەنبى, 16 قىركۇيەك 2024
بيلىك 1363 10 پىكىر 14 تامىز, 2024 ساعات 13:16

پرەزيدەنت جولداۋى – دامۋ داڭعىلى

سۋرەت akorda.kz سايتىنان الىندى

ماقسات ايقىن، جول انىق. قوعام العا جىلجۋ ءۇشىن قوزعاۋ سالاتىن كۇش كەرەك. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ «ادىلەتتى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق باعدارى» اتتى بىلتىرعى جولداۋى سول كۇشتىڭ ءرولىن اتقارىپ، تاۋەلسىز ەلدىڭ  ەكونوميكالىق-الەۋمەتتىك جانە ساياسي قادامدارىن ايقىنداپ بەردى. تەك ونى ءتيىمدى پايدالانىپ، جۇزەگە اسىرۋ كەرەك. مەملەكەت باسشىسى الدىمەن الدىڭعى جىلدارى جولداۋلاردا ايتىلعان، ايتىلىپ قانا قويماي جۇزەگە اسقان ىلكىمدى ىستەرگە توقتالعان ەدى.

«2020 جىلدان بەرى مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسى ەكى ەسە ءوستى. دارىگەرلەردىڭ ايلىعى دا ايتارلىقتاي كوبەيدى. قازىر ولاردىڭ تابىسى ەلىمىزدەگى ورتاشا جالاقىدان الدەقايدا جوعارى. جۇرتقا زەينەتاقى جيناعىنىڭ ءبىر بولىگىن پايدالانۋ مۇمكىندىگى بەرىلدى. ميلليونعا جۋىق ادام وسى جوبانىڭ يگىلىگىن كوردى – تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن شەشىپ، باسپانالى بولدى. «جايلى مەكتەپ» جوباسى اياسىندا 400-گە جۋىق مەكتەپ سالىنادى. قازىر اۋىلدىق جەردە 300-دەن استام دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانى سالىنىپ جاتىر»، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

ەل پرەزيدەنتى 2025 جىلعا دەيىن 800 مىڭ بالانىڭ  زامان تالابىنا ساي جاراقتاندىرىلعان مەكتەپتە وقۋى ءۇشىن  اپاتتى جاعدايداعى جانە ءۇش اۋىسىممەن وقيتىن مەكتەپ ماسەلەسىن تولىق شەشۋگە تاپسىرما بەردى. «جايلى مەكتەپ» ۇلتتىق جوباسى ەل اۋماعىندا 2 كەزەڭمەن ىسكە اسادى. العاشقىسى بويىنشا بيىل جىل سوڭىنا دەيىن 217 مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى اياقتالۋى ءتيىس. ونىڭ 98-ءى ءبىرىنشى قىركۇيەككە دەيىن پايدالانۋعا بەرىلەدى. تاعى 152 نىسان كەلەر جىلعا جوسپارلانعان. ۇكىمەت بيىل 200 مىڭ وقۋشى ورنى تاپشىلىعىن جويۋعا كۇش سالماق. بۇگىندە باس قالا – استانادا  «جايلى مەكتەپ» جوباسىمەن 15 مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى جوسپارلانعان. ونىڭ 8-ءى ءبىرىنشى قىركۇيەكتە قولدانىسقا بەرىلەدى. ال، الماتىدا  بيىل 21 وقۋ ورنى اشىلادى.

«ماڭعىستاۋ» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى گولروح جەمەنەي مەملەكەت باسشىسىنىڭ جولداۋىندا ايتىلعان باستى ماسەلەلەر مەن ناقتى تاپسىرمالاردىڭ باتىس قازاقستان وڭىرىندە ورىندالىسىنا قىسقاشا شولۋ جاساپتى. ساراپتاۋىنشا، ماڭعىستاۋ وبلىسىندا «جايلى مەكتەپ» ۇلتتىق جوباسى اياسىندا  4 ءبىلىم بەرۋ نىسانىنىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. ال 2025 جىلعا دەيىن 22 000 وقۋشىعا ارنالعان 21 جاڭا مەكتەپ سالىنادى دەپ جوسپارلانعان. بيىل 12 600 ورىندىق 13 مەكتەپتى پايدالانۋعا بەرۋ كوزدەلدى.

«جايلى مەكتەپ» جوباسىنداعى بارلىق 21 مەكتەپ، ونىمەن قوسا، ءبىلىم بەرۋ ينفراقۇرىلىمىن قولداۋ قورى ەسەبىنەن 4 مەكتەپ جانە جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلاردىڭ قاراجاتى ەسەبىنەن سالىنىپ جاتقان 1 مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى اياقتالىپ، پايدالانۋعا بەرىلگەن سوڭ، وبلىستا 15 ءۇش اۋىسىمدى مەكتەپتە، اپات جاعدايىنداعى 3 مەكتەپتە جانە 31 مەكتەپتە 10435 ورىن تاپشىلىعى جويىلادى»، - دەدى گولروح جەمەنەي.

ونىڭ ايتۋىنشا، اۋىلداعى مەديتسينالىق كومەكتىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ ماقساتىندا بىلتىر «اۋىلدىق دەنساۋلىق ساقتاۋدى جاڭعىرتۋ» ۇلتتىق جوباسى بەكىتىلگەن. جوبا اياسىندا وڭىرلەردە 655 العاشقى مەديتسينالىق­سانيتارلىق كومەك نىسانىن، ونىڭ ىشىندە 253 مەديتسينالىق پۋنكت، 242 فەلدشەرلىك­اكۋشەرلىك پۋنكت جانە 160 دارىگەرلىك امبۋلاتوريا سالۋ جوسپارلانعان.

«بۇگىندە ماڭعىستاۋ وبلىسى اۋماعىندا ستاتسيونارلىق تيپتەگى 34 مەكەمە، ونىڭ ىشىندە 18 جەكە اۋرۋحانا، سونداي­اق 82 امبۋلاتوريالىق­ەمحانالىق كومەك كورسەتەتىن مەديتسينالىق ۇيىم قىزمەت ەتەدى. وبلىستا شالعاي اۋىل، ەلدى مەكەندەردە حالىقتىڭ مەديتسينالىق قىزمەتكە قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن العاشقى مەديتسينالىق­سانيتارلىق كومەكتى جەتىلدىرۋ جولعا قويىلدى. بۇگىندە وڭىردە 31 دارىگەرلىك امبۋلا توريا، 6 فەلدشەرلىك­اكۋشەرلىك جانە 8 مەديتسينالىق پۋنكت حالىققا مەديتسينالىق قىزمەت كورسەتۋمەن قاتار تۇرعىلىقتى حالىقتى جەكە جانە قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇردىسىنە تارتۋعا جۇمىستانۋدا. سوڭعى 3 جىلدا قارجىلاندىرۋ دەڭگەيى 2 ەسەدەن استى، كومپيۋتەرلىك توموگرافيا مەن ماگنيتتى­رەزونانستىق توموگرافيا قىزمەتى 70 پايىزعا  ءوستى»، - دەيدى گولروح جەمەنەي.

ايتا كەتەيىك،پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسىمەن ەلىمىزدە «ۇلتتىق قور – بالالارعا» جوباسى قولعا الىنىپ، جۇزەگە اسىرىلدى. بيىل جىل باسىندا 6,9 ملن بالانىڭ ەسەپشوتىنا 100,52 دوللاردان ءتۇستى. جالپى سوماسى – 695 ميلليون دوللار. بۇل قارجى ۇلتتىق بانكتىڭ سەنىمگەرلىك باسقارۋىندا بولادى. ەسەپشوتتاعى قارجىنى دەپوزيتكە سالۋعا نەمەسە ۋاقىتىنان بۇرىن شەشىپ الۋعا مۇمكىندىك جوق. سونداي-اق پرەزيدەنت جولداۋدا  بۇگىنگى باستى مىندەت – ءوز ەكونوميكامىز ءوزىمىزدى تولىق قامتيتىن جاعدايعا جەتۋ ەكەندىگىن باسا ايتقان ەدى. ول ءۇشىن وڭدەۋ سالاسىن جەدەل دامىتۋ قاجەت. بۇل رەتتە مەتالدى تەرەڭ وڭدەۋ، مۇناي-گاز جانە كومىر حيمياسى، اۋىر ماشينا جاساۋ سياقتى باعىتتارعا باسىمدىق بەرىلەدى. ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ دەرەگىنە سۇيەنسەك، 2024 جىلى وڭدەۋ ونەركاسىبى نىسانالى ينديكاتورلار شەگىندە (5,1%-عا) ءوسىپ كەلەدى. وڭدەۋ ونەركاسىبى سالالارى ىشىندە مەتاللۋرگيا ءوندىرىسىنىڭ – 8,3%-عا، ماشينا جاساۋدىڭ – 9,4%-عا، حيميا ونەركاسىبىنىڭ – 5,3%-عا، جيھاز جاساۋدىڭ – 28,3%-عا، فارماتسەۆتيكانىڭ – 14,8%-عا ءوسۋى بايقالادى. بۇعان وتاندىق تاۋار وندىرۋشىلەردى قولداۋ شارالارىن جەتىلدىرۋ ناتيجەسىندە قول جەتكىزىلدى. بۇگىنگى تاڭدا ءوتو-مەن جاسالعان شارتتاردىڭ سانى 2023 جىلعىمەن سالىستىرعاندا ەكى ەسەگە، ياعني  22,7 مىڭنان 45,7 مىڭعا دەيىن ارتقان. جەڭىل ونەركاسىپ، قۇرىلىس ماتەريالدارى ءوندىرىسىنىڭ كولەمىن ۇلعايتۋ، سونداي-اق ازىق-تۇلىك ونىمدەرى سالاسىندا جۇمىستار جالعاسۋدا.

ەلىمىزدىڭ ەڭ ءىرى مەگاپوليسى – الماتى قالاسى بيىل تۇراقتى ءوسىمدى كورسەتىپ وتىر. الىپ شاھاردا كولىك، قۇرىلىس، تۇرعىن ءۇيدى پايدالانۋعا بەرۋ، بايلانىس جانە ساۋدا سياقتى سالالار ءوسىمنىڭ درايۆەرلەرى بولدى. قالالىق ەكونوميكا باسقارماسىنىڭ مالىمەتىنشە،  2024 جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا الماتىنىڭ جالپى وڭىرلىك ءونىمى 4,7% ءوسىپ، 5,3 ترلن تەڭگەگە جەتكەن. قىسقا مەرزىمدى ەكونوميكالىق ينديكاتور 0,6%-عا ءوسىپ، 102,4% كورسەتتى. 2024 جىلى ەكونوميكانىڭ ءوسىمى 5,5% دەڭگەيىندە بولادى دەپ بولجانىپ وتىر. ەسكە سالا كەتەيىك، 2023 جىلى الماتىنىڭ ءجوو 24,8 ترلن تەڭگە بولدى، بۇل سوڭعى 10 جىلداعى رەكوردتىق كورسەتكىش.

ال، گولروح جەمەنەيدىڭ ساراپتاۋىنشا، بىلتىر ماڭعىستاۋ ءوڭىرى ەكونوميكاسىنا سالىنعان ينۆەستيتسيا كولەمى 762 ملرد تەڭگەدەن 1,1 ترلن تەڭگەگە دەيىن ءوستى، بۇل 34%-عا كوپ كورسەتكىش.

«ەكونوميكانىڭ ءتۇرلى سالالارىندا جالپى سومماسى 21 ملرد تەڭگەگە 16 ينۆەستيتسيالىق جوبانى ىسكە اسىرۋ ەسەبىنەن 500 جاڭا جۇمىس ورنى قۇرىلدى. ونىڭ ىشىندە وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ 10 جوباسى، 3 جوبا ءبىلىم بەرۋ، 3 جوبا اۋىل شارۋاشىلىعى سالالارىندا جۇزەگە استى. پەرسپەكتيۆادا 2026 جىلعا دەيىن 43 ينۆەستيتسيالىق جوبا ىسكە اسادى دەپ جوسپارلانىپ وتىر. وسى جوبالاردى تابىستى ىسكە اسىرۋ ەسەبىنەن ءوڭىر ەكونوميكاسىنا 880 ملرد تەڭگە ينۆەستيتسيا تارتۋ جانە 2 400 جاڭا جۇمىس ورنىن قۇرۋ جوسپارلانعان. ونىڭ ىشىندە بيىل 160 ملرد. تەڭگەگە 13 جوبانى ىسكە اسىرۋ جانە 600 جۇمىس ورنىن قۇرۋ جوسپارلانىپ وتىر»، - دەيدى گولروح جەمەنەي.

شيكىزات ءۇشىن شەتكە جالتاقتاماي، ەلدىڭ ونەركاسىپتىك نەگىزىن قالىپتاستىرۋ قاجەت. پرەزيدەنت ءوندىرىستىڭ بارلىق ساتىسىن مەملەكەتتە دامىتۋدى تاپسىردى.

«مەملەكەت وتاندىق ءونىم وندىرۋشىلەردى قورعاۋعا مىندەتتى. بۇل – ءبىزدىڭ ەكونوميكامىز وزگەلەر ءۇشىن جابىق دەگەن ءسوز ەمەس. ەكونوميكامىز باسقا ەلدەرگە ءاردايىم اشىق بولۋى ءتيىس. بىراق ۇلتتىق بيزنەستىڭ مۇددەسىن قورعاۋ كەرەك»، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

وسى رەتتە ءبىر عانا مىسال، قۇرىلعانىنا 9 جىل تولعان الماتى يندۋستريالدى ايماعى وسى كۇنگە دەيىن 2 ترلن تەڭگەگە جۋىق ءونىم وندىرگەن. بىلتىردىڭ وزىندە كورسەتكىش 801,3 ملرد تەڭگەگە جەتكەن. بيىل جالپى سوماسى 28,9 ملرد تەڭگەگە سالىنىپ جاتقان 15 جاڭا جوبانىڭ قۇرىلىسى اياقتالىپ، پايدالانۋعا بەرىلمەكى. ناتيجەسىندە 1594 جاڭا  جۇمىس ورنى اشىلادى دەپ كۇتىلۋدە. 490 گا اۋماقتى الىپ جاتقان جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىكتە بۇگىندە ماشينا جاساۋ، ءوندىرىس، قۇرىلىس، لوگيستيكا، تاماق، حيميا جانە اگروونەركاسىپ سالالارى بويىنشا 102 كومپانيا جۇمىس ىستەيدى. وندا 14 مىڭنان استام ادام ەڭبەك ەتىپ ءجۇر. قازىرگى تاڭدا بۇل ايماقتى دامىتۋدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى اياقتالىپ كەلەدى. ويتكەنى ايماقتاعى بەرىلگەن جەرلەردىڭ 95 پايىزى ونەركاسىپ نىساندارىمەن تولىپ، يگەرىلگەن. «الماتى يندۋستريالدى ايماعى» جشس باس ديرەكتورى الىشەر ساتىبالديەۆتىڭ ايتۋىنشا، قالا اكىمدىگى اۋماقتى 194 گەكتارعا كەڭەيتۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزگەن.

«قازىرگى ۋاقىتتا ايا كەڭەيتۋدىڭ ەكىنشى كەزەڭىنىڭ ينجەنەرلىك-كولىك ينفراقۇرىلىمىن سالۋعا تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمە جانە جوبالاۋ قۇجاتتاماسى ازىرلەندى. مەملەكەتتىك ساراپتامانىڭ جوبالىق قۇجاتتاماسىنان وتكەننەن كەيىن 2024-2026 جىلدارى قارجىلاندىرۋ ماسەلەسى شەشىلەتىن بولادى. يندۋستريالدى ايماقتىڭ كەڭەيتىلەتىن اۋماعىندا ءىرى ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋ 235 ملرد تەڭگەدەن استام ينۆەستيتسيا تارتۋعا  جانە قوسىمشا 9 مىڭنان استام جۇمىس ورنىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەدى الىشەر ساتىبالديەۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە الماتىدا جالپى اۋدانى 46 مىڭ م² بولاتىن 11 ونەركاسىپ پاركى (قالا اۋماعىندا 5, ايا اۋماعىندا 6) ىسكە قوسىلدى. ونەركاسىپ پاركتەرىندە 76 رەزيدەنت ورنالاستىرىلىپ، 1074 جۇمىس ورنى قۇرىلعان. جالپى اۋدانى 100 مىڭ م² اساتىن تاعى 26 ونەركاسىپ پاركىن ىسكە قوسۋ جوسپاردا بار.  ونىڭ بەسەۋى بيىل، قالعانى كەلەر جىلى جۇزەگە اسىرىلماق. بۇل قوسىمشا 3 400-دەن استام جۇمىس ورنىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

قازاقستاندا كەن ءوندىرۋ ونەركاسىبى جاقسى دامىعان. ۇلتتىق قازىنانىڭ ءبۇيىرىن شىعارىپ وتىرعان وسى سالا. قازىر الەمدىك نارىقتا كوپتەگەن مەتالل باعاسى شارىقتاپ تۇر. قارجىعا قىزىعىپ، ءوندىرىستى ۇلعايتقانىمىزبەن، وعان نارازىلىق بىلدىرگەن تۇرعىن كوپ. جۇرت ەكولوگيا ناشارلاپ، دەنساۋلىققا زيان كەلتىرىپ جاتقانىن ايتىپ شاعىمدانعان. وسى رەتتە پرەزيدەنت ۇكىمەتكە ءىرى ءوندىرىس كاسىپورىندارىنا 5 جىل سايىن تەحنولوگيالىق جانە ەكولوگيالىق اۋديت جاساۋدى جۇكتەدى.

«2018 جىلى تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا سالاسىن باسقارۋ بويىنشا بىرقاتار زاڭدار قابىلدانعان بولاتىن. بىراق ول زاڭدار قازىر ناقتى ورىندالىپ جاتقان جوق. سەبەبىن قايدان كورەمىز. ەلىمىزدىڭ تابيعاتى ەلەمەنتتەرگە قانداي باي بولسا دا، ءدال بۇگىن جاڭادان اشىلىپ جاتقان گەولوگيالىق جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىن كورمەي وتىرمىز. مەملەكەت باسشىسى وسى ورايدا ناقتى تاپسىرما بەردى»، - دەدى ءو.ا.بايقوڭىروۆ اتىنداعى تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى تىلەپباي قۋاندىقوۆ.

PhD دوكتورىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان تەرريتورياسىندا 1,5 ملن استام گەولوگيالىق جانە گەوفيزيكالىق زەرتتەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەن.

«پرەزيدەنت 2026 جىلعا قاراي ونىڭ كولەمىن 2,2 ملن ارتتىرۋ كەرەك دەپ ۇكىمەتكە ناقتى تاپسىرما بەردى. وسى ورايدا شەتەلدىك تاجىريبەلەردى دە العا تارتتى. ول ءۇشىن شەتەلدىڭ ءىرى كومپانيالارىنىڭ ينۆەستيتسياسىن ەلگە تارتۋ ارقىلى قول جەتكىزۋگە بولادى. مىسالى شەتەلدە تاۋ -كەن مەتاللۋرگيسىن العا سۇيرەيتىن ءىرى كومپانيالار بار. ولارعا باسىمدىق بەرىلەدى. بىزگە دە وسىنداي جاعداي جاساۋ ءۇشىن، شەتەلدەگىدەي سالىق، قۇجاتتاردى جىلدامداتاتىن تسيفرلاندىرۋ ماسەلەسىن جولعا قويعان ءجون. قۇجاتتاردى تسيفرلاندىرساق، ۋاقىتتى ەكى ەسەگە ۇنەمدەيمىز، - دەدى تىلەپباي قۋاندىقوۆ.

قازىر تەحنيكا مەن تەحنولوگيا دامىعان زامان. قازاقستان جەر قويناۋى كەنىشكە باي. جولداۋدا سيرەك جانە جەردە سيرەك كەزدەسەتىن مەتالل كەنىشتەرىن يگەرۋدىڭ باستى باعىتقا اينالۋى كەرەك ەكەندىگى  دە اتالدى. گەولوگيا-مينەرولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ءادىلحان بايباتشانىڭ ايتۋىنشا، تەحنولوگيانى دامىتۋعا جاڭا ماتەريال كەرەك. ونى جاڭا ەلەمەنتتەردەن الادى. سول توپقا جاتاتىن 24 ەلەمەنت بار، قازاقستاندا سونىڭ ءبارى كەزدەسەدى.

«ماسەلەن، «ليتي» دەيمىز، قولدا ۇستاپ جۇرگەن تەلەفوندارىمىزدىڭ بارىندە اككۋمۋلياتور بار عوي، سول ليتيدەن، بۇرىنعىداي قورعاسىن بولسا، كىشكەنتاي تەلەفونعا 20 كگ اككۋمۋلياتور الىپ ءجۇرۋىمىز كەرەك. اناۋ 20 كگ، ليتي 20 گرامم. مىنە، تيىمدىلىگى. ول ەنەرگيانى كوپ ساقتايدى، ءوزى كىشكەنتاي. نەگە سيرەك دەيمىز، ويتكەنى تابيعاتتا وتە سيرەك كەزدەسەدى. كەيىن عالىمدار سول سيرەك ەلەمەنتتەردىڭ جاڭا قاسيەتىن ايتىپ، پايدالانۋ جولدارىن كورسەتتى»، - دەدى ءادىلحان بايباتشا.

عالىمنىڭ سوزىنشە، ەكونوميكامىز گەولوگياعا تاۋەلدى، سەبەبى ءبارى ءبىزدىڭ جەر قويناۋىمىزدا. جەر قويناۋىن ىزدەيتىن، تاباتىن، پايدالانۋعا بەرەتىن - گەولوگتار. دامۋدىڭ باسىندا تۇرعان گەولوگتار بولعان، بولا بەرەدى.  گەولوگيانى الىپ تاستاساق، ءبارى توقتايدى.

«پرەزيدەنت نەگە سيرەك جەردەگى ەلەمەنتتى ءوندىرۋ كەرەك دەدى؟ سەبەبى كوپ جەرلەردە بۇل ەلەمەنتتەر جوق. وتە دامىعان مەملەكەت جاپونيانىڭ ەلەكترونيكاسىن ءبارىمىز بىلەمىز. بالا كەزدەن كورگەن ەلەكترونيكانى ءبارىمىز قولدانىپ ءجۇرمىز. سونى شىعارۋ ءۇشىن سيرەك ەلەمەنتتەر كەرەك. ولار ءبىزدىڭ جەر قويناۋىندا، وزدەرىندە جوق. ەۋروپانى الايىق، ولار دا بىزگە كەلەدى. بىزگە كەلىپ قارجى سالادى، كەرەگىن الادى. 24 ەلەمەنت ءوزى. ماسەلەن، ليتي.  وتە كىشكەنتاي، توقتىڭ تىعىزدىعىن ۇزاعىراق بەرەدى. نيكەل، كوبالت، سكاندي...شىنى تۇر. ەگەر وسى شىنىنىڭ قۇرامىنا ەلەمەنتتى قوسساق، بۇل شىنى ەرەكشە قاسيەتكە يە بولادى. قاسيەتى-جىلۋدى ىشكە كىرگىزەدى، سىرتقا شىعارمايدى. ءبارىمىز سونداي شىنىعا كوشسەك، بىزگە جىلۋ پروبلەما بولمايدى، «پەش جارىلىپ كەتتى» دەگەندى ايتپاس ەدىك. ءدال وسى شىنىنى جەرگە قويىپ، ۇستىنەن باسساق، سىنادى. سيرەك ەلەمەنتتەر قوسساق، سىنبايتىن بولادى. قىتايدا ۇزىندىعى 3,5 كم كوپىر شىنىدان سالىنعان. استاناداعى «ەكسپو-2017» – شار ءتارىزدى عيمارات. ەتاجداردىڭ ۇستىنەن جۇرسەڭدەر، ءبارى شىنى. سول شىنى سىنبايدى. كادىمگى شىنى قويساڭدار، قيراپ قالادى. وسىنداي تاماشا قاسيەتتەر بەرەتىن ەلەمەنتتەر ءبىزدىڭ قازاقستاننىڭ جەر قويناۋىندا كوپ. پرەزيدەنت بىزگە سونى تابىڭدار، زەرتتەڭدەر، وندىرىسكە قوسىڭدار دەپ تاپسىرما بەردى. ءبىز پرەزيدەنتتى قولدايمىز. پرەزيدەنت ونى ءجاي ايتا سالعان جوق، ەكونوميكانى زەرتتەپ، عالىمداردىڭ زەرتتەۋ قورىتىندىسىمەن ايتتى. ەگەر سونى ورىنداساق،  ەكونوميكا قارىشتاپ داميدى»، - دەدى ءادىلحان بايباتشا.

عالىمنىڭ ايتۋىنشا، ءبىزدىڭ بيۋدجەتتىڭ 75 پايىزىن گەولوگيا بەرەدى.

«ول نە دەگەن ءسوز، اقشاعا اينالدىرىپ ەسەپتەيىك. ماسەلەن، ءسىزدىڭ ايلىعىڭىز 400 مىڭ بولسا، گەولوگيانى الىپ تاستا، 100 مىڭ تگ عانا قالادى. سونداي تيىمدىلىگى بار. ەگەر سيرەك جەردەگى ەلەمەنتتەردى يگەرسەك، تەحنولوگيا قوسساق، ءتيىمدى پايدالاناتىن ماتەريالدار جاساساق، بىزگە ول تيىمدىلىك بەرەدى، بيۋدجەتتى بايىتادى، كوبەيتەدى. پرەزيدەنت تاپسىرما بەردى عوي، ادامداردىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ كەرەك. سونى يگەرىپ، شەتەلگە ساتساق، ءسىزدىڭ ايلىق 800 مىڭ بولادى. سونى قامتاماسىز ەتەتىن ءبىزدىڭ قازاقستاننىڭ جەر قويناۋى. سول جەر قويناۋىنىڭ بايلىعىن تاباتىن گەولوگتار»، - دەدى گەولوگيا-مينەرولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور.

جولداۋدا جۇكتەلگەن مىندەتتىڭ ءبارى ءۇش جىلدا ورىندالۋى ءتيىس. ال اسا كۇردەلى مىندەتتەر ءۇشىن ناقتى مەرزىم بەلگىلەنەدى. بۇگىنگى باستامالاردىڭ ءبارى ەل يگىلىگى، ەرتەڭگى ۇرپاقتىڭ جارقىن بولاشاعى ءۇشىن جاسالىپ وتىر. جول مۇراتقا جەتكىزەدى. پرەزيدەنت جولداۋى – دامۋدىڭ داڭعىل جولى.

Abai.kz

10 پىكىر