دىندەر سەزى الەمدە سوعىس ەمەس، ديالوگ جەڭەتىنىنە ءۇمىت بەرەدى!
جوعارى مارتەبەلى ميگەل انحەل موراتينوس مىرزامەن سۇحباتتى Abai.kz وقىرماندارىنىڭ تالقىسىنا ۇسىنامىز...
– بۇۇ-نىڭ وركەنيەتتەر اليانسىنىڭ مادەنيەتارالىق جانە وركەنيەتارالىق ديالوگ باعىتىنداعى نەگىزگى جۇمىس اسپەكتىلەرى تۋرالى بايانداپ وتسەڭىز.
– بۇۇ ءوا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسىنىڭ قاقتىعىستاردىڭ الدىن الۋ جانە شەشۋگە قولداناتىن جۇمساق قۇرالى بولىپ تۇر.
2005 جىلدىڭ شىلدە ايىندا قۇرىلعان بۇۇ ءوا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ ءبىر قۇرىلىمدىق جۇيەسى بولىپ تابىلادى. اليانستىڭ نەگىزگى ماقساتى – مادەنيەتتەرى ءارتۇرلى ەلدەر مەن حالىقتاردىڭ اراسىنداعى ءوزارا تۇسىنىستىك پەن سەرىكتەستىكتى جاقسارتۋ جانە جەرگىلىكتى جانە عالامدىق دەڭگەيدەگى ءبولىنۋدى شەكتەۋ.
ونىڭ ايرىقشا ورنى مەن مانداتى بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 2009 جىلدىڭ 10 قاراشاسىنداعى A/RES/64/14 جانە 2015 جىلدىڭ 6 شىلدەسىندەگى A/RES/69/312 قارارلارىمەن مويىندالعان.
بۇۇ ءوا ءوز مانداتىن ورىنداۋ ءۇشىن ءتۇرلى قاۋىمداستىقتار اراسىنداعى مادەنيەتارالىق تۇسىنىستىككە باعىتتايتىن، سونىمەن قاتار دىنارالىق جانە مادەنيەتارالىق ديالوگقا جەتەلەيتىن ۇگىت-ناسيحات جانە باعدارلامالىق جۇمىستارىن جۇرگىزەدى. وسى شەڭبەردە ءبىز ۇكىمەتتەر مەن ۇيىمدار، بۇۇ-نىڭ وزگە دە قۇرىلىمدارى جانە اگەنتتىكتەرىمەن، جەكە سەكتورمەن، عىلىمي ورتالارمەن، باق، ءدىني بىرلەستىكتەرمەن، ءدىني ليدەرلەرمەن جانە جالپى ازاماتتىق قوعاممەن قويان-قولتىق جۇمىس ىستەيمىز.
2019 جىلى بۇۇ-نىڭ باس حاتشىسى ماعان بۇۇ-نىڭ ءدىني نىسانداردى قورعاۋ بويىنشا بۇۇ-نىڭ جۇمىس جوسپارىن جاساقتاۋ جانە ونىڭ جۇزەگە اسىرىلۋىن قاداعالاۋدى تاپسىرعان بولاتىن. جۇمىس جوسپارى ءدىني نىساندارعا شابۋىلعا قارسى ءىس-قيمىل مەن وعان دايىندىق، شابۋىلدىڭ الدىن الۋعا ءتيىمدى نەگىز بولىپ تابىلادى.
ءدىني نىساندار مەن سەنۋشىلەردى قورعاۋ قيمىلدارىن جاقسارتۋ ءۇشىن، بۇۇ ءوا «#forSafeWorship» حەشتەگىمەن عالامدىق كوممۋنيكاتسيالىق كامپانيا جاسادى. مۇندا وسى حەشتەگ بويىنشا الەمنىڭ ءار تۇكپىرىنەن ادامدار وزدەرىنىڭ قانداي دا ءبىر ءدىني نىسانمەن بايلانىسىن قىسقا مۋلتيمەديالىق وقيعا ەتىپ تاراتا الادى. اتالمىش كامپانيا وسى نىسانداردىڭ جالپى ادامزات ءۇشىن ماڭىزىن ءھام تاريح پەن ءداستۇر بەينەسىن كورسەتەدى. جۇمىس جوسپارىنا سايكەس بۇۇ ءوا ءدىني نانىم-سەنىم بوستاندىعى مەن ءارتۇرلى ءدىننىڭ وكىلدىگى، گەوگرافيالىق تەپەتەڭدىك تۇجىرىمدارىنا سايكەس بىرنەشە تاجىريبەلىك ەلدەرگە ايرىقشا كوڭىل بولە وتىرىپ، الەمدەگى قاسيەتتى ورىندار كارتاسىن جاساۋعا اتسالىسادى. شۆەتسيا وزدەرىنىڭ ءدىني نىساندارىنىڭ ينتەراكتيۆتىك كارتاسىن ۇسىنعان تۇڭعىش پيلوتتىق ەل بولدى.
بۇۇ-نىڭ تەرروريزممەن كۇرەس باسقارماسىمەن بىرگە، بۇۇ-نىڭ تەرروريزممەن كۇرەس كوميتەتىنىڭ ديرەكتوراتىمەن جانە بۇۇ-نىڭ ايماقارالىق قىلمىس جانە سوت تورەلىگى ماسەلەلەرى بويىنشا عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىمەن بىرلەسكەن تۇردە بۇۇ ءوا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ وسال نىساندارعا تونەتىن تەرروريزم قاۋپىنەن قارسى ءىس-قيمىلدىڭ ۇزاق جىلعى باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىردى. باعدارلاما وسال نىسانداردى، سونداي-اق، ءدىني نىساندار مەن عيبادات ەتۋ ورىندارىن تەرروريزم شابۋلىنان قورعاۋدى جانجاقتى كۇشەيتۋگە باعىتتالعان. سونىمەن قاتار، بۇۇ ءوا كىشكەنە قاۋىمداستىقتاردا جانە كەڭ كولەمدە مادەنيەتارالىق جانە كونفەسسياارالىق ديالوگ قۇرۋ ارقىلى جەكەلەگەن تۇلعالار مەن ازاماتتىق قوعام قۇرۋ مۇمكىندىگىن كۇشەيتەتىن كوپتەگەن شارالار وتكىزەدى. مىسالى ءۇشىن، مادەنيەتارالىق يننوۆاتسيالىق حاب بۇۇ ءوا جانە BMW Group, Accenture قولداۋىمەن بەيبىت جانە ينكليۋزيۆتى الەمگە قول جەتكىزۋدى كوزدەيتىن مادەنيەتارالىق ديالوگ باعىتىنداعى يننوۆاتسيالىق جوبالاردىڭ مۇمكىندىگىن مولايتىپ وتىر. ەۋروپا كەڭەسىنىڭ سولتۇستىك-وڭتۇستىك ورتالىعى جانە وزگە دە سەرىكتەستەرمەن بىرلەسە وتىرىپ، بۇۇ ءوا عالامدىق ءبىلىم بەرۋ جانە مادەنيەتارالىق-وركەنيەتارالىق ديالوگ قۇرۋدى ۇيرەتەتىن ونلاي-كۋرس جاساپ شىعاردى. ءبىزدىڭ جاستار ىنتىماقتاستىعى قورى ارقىلى بۇۇ ءوا بەيبىت جانە ينكليۋزيۆتى قوعام قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا ءتيىمدى ءارى يننوۆاتسيالىق جولمەن دىنارالىق جانە مادەنيەتارالىق ديالوگ قۇراتىن جاستار ۇيىمدارى الەۋەتىن جاقسارتۋ ءۇشىن قارجىلاي قولداۋ كورسەتەدى. ءبىز ءتىپتى مادەنيەتارالىق ديالوگتى ءوزىمىزدىڭ ستيپەنديالار باعدارلاماسى مەن جاس بىتىمگەرلەر باعدارلاماسىنا ەنگىزدىك.
تۇپتەپ كەلگەندە، ببۇ وركەنيەتتەر اليانسى جوعارى وكىلىنىڭ لاۋازىمىنداعى بۇۇ باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى رەتىندە مەنىڭ ءوزىم دە جەككورۋشىلىكپەن جاسالعان قىلمىس، ەۆرەيلەردى نەمەسە ارابتار مەن جالپى مۇسىلمانداردى قۋعىنداۋ، سونداي-اق الەمدەگى ءدىني نىساندار مەن دىندارلارعا جاسالاتىن شابۋىلدارعا قارسىلىعىمدى ءبىلدىرىپ، ءالسىن-ءالسىن مالىمدەمە جاساپ وتىرامىن. مەن ءوزىمنىڭ ساياسي جانە ناسيحاتتاۋ مىندەتتەمەلەرىمدى قولدانا وتىرىپ، ءدىني توزىمسىزدىك ارەكەتتەرىنە حالىقارالىق قاۋىمداستىقتاردىڭ نازار اۋدارىپ، بارلىق مۇددەلى تاراپتاردى جاپا شەككەن جاققا كونفەسسياارالىق ءھام مادەنيەتارالىق ديالوگ قۇرۋ ارقىلى جاناشىرلىق پەن قۇرمەت كورسەتۋگە شاقىرامىن.
– الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ سەزى مەن وسىعان ۇقساس الاڭداردىڭ ماڭىزدىلىعىن نەدەن كورەسىز؟
– 2022 جىلدىڭ قاراشاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى، مارتەبەلى قاسىم-جومارت توقاەۆ ءوزىنىڭ ۇلىقتاۋ راسىمىندە سويلەگەن سوزىندە قازاق حالقىنىڭ ەڭ ماڭىزدى تاريحي قۇندىلىقتارىنىڭ ءبىرىن «ارتۇرلىلىكتەگى بىرلىك» دەپ ورىندى سيپاتتادى. شىنىندا دا قازاقستاننىڭ باي رۋحاني مۇراسى مەن بەيبىت قاتار ءومىر ءسۇرۋ جانە ءدىني توزىمدىلىك تاريحىن ەسكەرە وتىرىپ، الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ سەزى ءارتۇرلى ءدىني بىرلەستىكتەردى بىرىكتىرۋ، قازاقستاننىڭ بارشاعا ورتاق بەيبىت، ءادىل جانە كەلىسىمدى قوعام تۋرالى كوزقاراسىن ىلگەرىلەتۋ، ەلدەر مەن بارلىق وركەنيەتتەر اراسىنداعى اشىق جانە ينكليۋزيۆتى ديالوگقا شاقىرۋ ءۇشىن مورالدىق بەدەلى بار ماڭىزدى باستاماعا اينالدى. سەزد قۇرۋعا باستاماشى بولا وتىرىپ، قازاقستان ساياسي جانە ءدىني سالالارداعى ديالوگتى ىلگەرىلەتۋگە جانە الەم حالىقتارى اراسىنداعى رۋحاني جاقىنداسۋ ۇدەرىسىن نىعايتۋعا ءوزىنىڭ شىنايى بەيىلدىلىگىن كورسەتتى. سەزد ارقىلى حالىقارالىق قوعامداستىق بەيبىتشىلىك، ادىلدىك پەن كەلىسىم ەشقاشان قاراپايىم نارسە رەتىندە قابىلدانباۋ كەرەكتىگىن مويىندايدى. كەرىسىنشە، سەنىمگە، ءوزارا قۇرمەتكە، ادام قۇقىقتارىنا جانە بارلىعى ءۇشىن قادىر-قاسيەتكە نەگىزدەلگەن تۇراقتى جانە بەيبىتشىلىك كۇن سايىن قالىپتاسۋى كەرەك.
مەن بۇكىل الەم بويىنشا وسىنداي باستامالاردىڭ ىسكە قوسىلۋىن قۇپتايمىن، ويتكەنى مەن ءوز سەنۋشىلەرىن جالپى ادامزاتتىق قۇندىلىقتاردى6 رۋحاني جانە الەۋمەتتىك دامۋعا ۇجىمدىق مىندەتتەمەنى قۋاتتاي وتىرىپ، جالپى ادامزاتتىق بەيبىتشىلىككە، قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىققا باعىتتايتىن سەنىم مەن رۋحاني كوشباسشىلاردىڭ كۇشىنە سەنەمىن. كوپتەگەن ادامدار ءۇشىن سەنىم ءۇمىت پەن توزىمدىلىكپەن تىعىز بايلانىستى. مەن ءدىني جانە رۋحاني كوشباسشىلار مەن ءدىندار ادامدار وزدەرىنىڭ قاۋىمداستىقتارىندا، سونداي-اق جەلىدە تارالىپ جاتقان وشپەندىلىك پەن الاۋىزدىققا جاۋاپ رەتىندە جاعىمدى اڭگىمەلەر ۇسىناتىنى تۋرالى كوپتەگەن مىسالدارمەن بولىسە الامىن، سەنىم ارتتى، ديالوگتى ىلگەرىلەتۋ جانە بىرلىككە، ىنتىماق پەن ءوزارا ارەكەتتەسۋگە شاقىرادى.
– ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، سەزدىڭىڭ ەرەكشەلىگى نەدە؟
– وركەنيەتتەر مەن دىندەر اراسىنداعى ديالوگتى، ونىڭ ىشىندە الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ سەزىن قۇرۋ ارقىلى ىلگەرىلەتۋدەگى باستامانى قولعا العانى ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتىنە العىسىمدى بىلدىرەمىن. سەزد سياقتى ماڭىزدى كونفەسسياارالىق فورۋمنىڭ عاسىرلار بويى 18 كونفەسسيا مەن 100-دەن استام ەتنوس وكىلدەرى تاتۋ-ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ كەلە جاتقان قازاقستاندا دۇنيەگە كەلۋى كەزدەيسوق ەمەس.
2003 جىلدان باستاپ سەزد قازىرگى زاماننىڭ ەڭ كۇردەلى ماسەلەلەرىنىڭ شەشىمىن ىزدەۋدە كونفەسسيالار مەن مادەنيەتتەر اراسىنداعى ديالوگتى العا تارتتى. مىسالى، تەرروريزم مەن ءدىني ەكسترەميزم ولاردىڭ اراسىنداعى الاۋىزدىقتى تەرەڭدەتۋ قاۋپى تونگەن ۋاقىتتا حريستيان، يسلام جانە باسقا ءدىني قاۋىمداستىقتار اراسىندا كوپىر قۇرۋ ءۇشىن كونفەسسياارالىق الاڭ ماڭىزدى بولدى. وسىلايشا، كونۆەنتسيانىڭ ميسسياسى، ماقساتتارى مەن باسىمدىقتارى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ وركەنيەتتەر اليانسىنىڭ ميسسياسى، ماقساتتارى مەن باسىمدىقتارى ءۇشىن ەرەكشە وزەكتى بولىپ تابىلادى.
بۇۇ ءوا ءۇشىن سەزد جۇمىسىنا قاتىسۋى ۇلكەن مارتەبە جانە ءبىز كونفەسسياارالىق جانە وركەنيەتارالىق ديالوگتى دامىتۋ جونىندەگى ن. نازارباەۆ ورتالىعىمەن سەرىكتەستىكتى جوعارى باعالايمىز.
– قازىرگى زامانعى سىن-قاتەرلەر اياسىندا دىنارالىق جانە كونفەسسياارالىق ديالوگ قانشالىقتى ماڭىزدى؟ بولاشاقتا دىنارالىق ديالوگ قالاي دامۋى كەرەك دەپ ويلايسىز؟
– مادەنيەتارالىق، كونفەسسياارالىق جانە دىنارالىق ديالوگ راديكالدانۋدىڭ تۇپكى سەبەپتەرىن جويۋ ءۇشىن عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ناسىلشىلدىك، كسەنوفوبيا، انتيسەميتيزم، يسلامعا قارسى وشپەندىلىك جانە ءدىني توزىمسىزدىكتىڭ باسقا تۇرلەرىنە جانە ەكسترەميزمدى قوزدىرماۋعا قارسى قۇرال رەتىندە ماڭىزدى
وكىنىشكە وراي، الەمنىڭ بىردە-ءبىر ءوڭىرى ەكسترەميزم قاۋپىنەن ساقتاندىرىلماعان. سوڭعى كەزدەرى گەوساياسي لاندشافتتىڭ كۇرت وزگەرۋى، بىرپوليارلىق تەندەنتسياسى جانە ەتنيكالىق، مادەني جانە ءدىني ماسەلەلەر بويىنشا الاۋىزدىقتاردىڭ تەرەڭدەي ءتۇسۋى باتىس پەن الەمنىڭ قالعان بولىگى اراسىنداعى قاقتىعىس تۋرالى پىكىرتالاستاردىڭ جاندانۋىنا اكەلدى. دىنارالىق ديالوگ قاقتىعىس ايماقتارىنداعى كەلىسىم كىلتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
ءتۇرلى قاۋىمداستىقتار قايتا بىرىگىپ، شىنايى جانە جەمىستى ديالوگقا ءتۇسۋى ءۇشىن، اسىرەسە تاياۋ شىعىستا سەنىم مەن ءوزارا قۇرمەتتى قالپىنا كەلتىرۋدى قوسا العاندا، بەيبىتشىلىك ءۇشىن جاعداي جاساۋدىڭ شۇعىل قاجەتتىلىگى بار. وكىنىشكە وراي، دىنارالىق جانە مادەنيەتارالىق ديالوگ قاقتىعىستاردىڭ الدىن الۋ مەن ديپلوماتيانىڭ ومىرشەڭ قۇرالى بولىپ تابىلادى، ول ادەتتە ەلەنبەيدى. دەگەنمەن، بۇۇ وركەنيەتتەر اليانسىنىڭ جۇمىسى كورسەتكەندەي، ونىڭ وقشاۋلانۋمەن، سەنىمسىزدىكپەن جانە تەكەتىرەسپەن كۇرەسۋدە شەشۋشى ماڭىزى بار. شىن مانىندە، مەن دىنارالىق جانە مادەنيەتارالىق ديالوگ ءححى عاسىرداعى قاقتىعىستاردىڭ الدىن الۋ مەن شەشۋدىڭ ەڭ قۋاتتى ۆەكتورى بولاتىنىنا سەنىمدىمىن. الەۋمەتتىك، مادەني جانە ءدىني ماسەلەلەردىڭ حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ كۇن تارتىبىندە كوبىرەك ورىن الۋى كوڭىل قۋانتادى.
2022 جىلعى قاراشادا ماروككودا وتكەن بۇۇ وركەنيەتتەر اليانسىنىڭ 9-شى جاھاندىق فورۋمىندا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنا مۇشە مەملەكەتتەر قابىلداعان فەس دەكلاراتسياسى وركەنيەتتەر اراسىنداعى ۇنقاتىسۋدىڭ وركەنيەتتەر اراسىندا ورتاق ءتىل تابۋدا جانە بارلىق ادامداردىڭ ءتان قادىر-قاسيەتى مەن تەڭ قۇقىقتارىن تانۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارا الاتىنىن راستادى.
بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس حاتشىسىنىڭ «ءبىزدىڭ ورتاق كۇن ءتارتىبىمىز» اتتى بايانداماسى ۇجىمدىق ءىس-ارەكەتكە قاتىسا الاتىن جانە قاتىسۋى ءتيىس كەڭ اۋقىمدى سۋبەكتىلەر اراسىندا ءدىني كوشباسشىلار مەن سەنىمگە نەگىزدەلگەن ۇيىمداردىڭ ماڭىزدىلىعىن مويىندايتىن قايتا جاندانعان كوپجاقتىلىققا شاقىرادى.
بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى 2024 جىلدىڭ 22-23 قىركۇيەگىندە نيۋ-يوركتە جوعارى دەڭگەيدەگى بولاشاق ءسامميتىن وتكىزەدى، وندا الەمدىك كوشباسشىلار بولاشاقتى قالاي جاقسى قورعاي الاتىنىمىز جانە جاقسىراق الەم جاساي الاتىنىمىز تۋرالى جاڭا حالىقارالىق كونسەنسۋس قۇرۋ ءۇشىن باس قوسادى. قازىرگى ۋاقىتتا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ باس اسسامبلەياسىنا مۇشە مەملەكەتتەر سامميتكە دەيىن كونسەنسۋسپەن قابىلدانۋى ءتيىس تاريحي قۇجات – «بولاشاق پاكتىسى» بويىنشا كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋدە.
بەيبىتشىلىك مادەنيەتىنىڭ دامۋىن اتاپ وتۋگە قۋانىشتىمىن; مادەنيەتتى قورعاۋ جانە ناسيحاتتاۋ; ناسىلشىلدىكتىڭ، كسەنوفوبيانىڭ، يسلاموفوبيانىڭ، انتيسەميتيزمنىڭ جانە توزىمسىزدىكتىڭ بارلىق تۇرلەرىنىڭ جويىلۋى «بولاشاق پاكتىسى» بويىنشا ۇكىمەتارالىق كونسۋلتاتسيالاردا لايىقتى تۇردە مويىندالعان. وسى ەلەمەنتتەردى حالىقارالىق ساياسات پەن ادام قۇقىقتارى جۇيەسىنە ەنگىزۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن مويىنداۋ ماعان سوعىس ەمەس، ديالوگ جەڭەتىنىنە جانە ادامزات ورنىقتى، ۇزاق بەيبىتشىلىككە قول جەتكىزەتىنىنە ءۇمىت بەرەدى.
– الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرى سەزىنىڭ دامۋ تۇجىرىمداماسىنىڭ مازمۇنىندا قانداي ماڭىزدى تۇستاردى بايقادىڭىز؟
– قازاقستاندى «الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارى سەزىنىڭ 2023-2033 جىلدارعا ارنالعان دامۋ تۇجىرىمداماسى» سياقتى قۇجاتتىڭ قابىلدانۋىمەن قۇتتىقتايمىن. بۇل الداعى ونجىلدىقتاعى ءىس-قيمىلدىڭ ستراتەگيالىق باعىتىن بەلگىلەيتىن وتە ەگجەي-تەگجەيلى جول كارتاسى.
جاستار مەن ءبىلىم بۇۇ ءوا جۇمىسىنىڭ نەگىزگى تىرەكتەرىنىڭ ءبىرى بولعاندىقتان، مەن دامۋ تۇجىرىمداماسى قۇجاتىندا وركەنيەتتەر اليانسى مەن سەزدىڭ تاياۋ جىلدارداعى جاقىنداسۋىنىڭ كوپتەگەن باعىتتارىن تاپقانىما قۋانىشتىمىن. قازاقتىڭ اقىنى ماعجان جۇماباەۆ ايتقانداي: «مەن جاستارعا سەنەمىن». مەن وسى سەنىممەن بولىسەتىندىكتەن، دامۋ باعدارلاماسىنىڭ جاستارعا، سونىڭ ىشىندە زايىرلى جانە رۋحاني جاستارمەن جاس ءدىني ليدەرلەر فورۋمىن شاقىرۋعا قانشالىقتى كوڭىل بولەتىنىن كورگەندە ەرەكشە اسەر الدىم.
مەن سونداي-اق سەزدىڭ قازىرگى ۇرپاق ماسەلەلەرىن شەشۋ ءۇشىن حالىقارالىق جاستار ديالوگىن ىلگەرىلەتۋ جوسپارىن قۇپتايمىن. سونداي-اق دامۋ تۇجىرىمداماسىندا دىنارالىق جانە ۇلتارالىق قاتىناستار، دىنارالىق ديالوگ پەن ءوزارا ءىس-قيمىل جانە قازىرگى قوعامداعى دىندەردىڭ ءرولى ماسەلەلەرى بويىنشا زەرتتەۋلەردى قولداۋ ءۇشىن ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ، عىلىمي ورتالىقتاردىڭ، عالىمدار مەن ساراپشىلاردىڭ ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋ جونىندەگى پەرسپەكتيۆالىق ۇسىنىستى كورەمىن. ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن جۇزەگە اسىرۋ جانە دىنارالىق، مادەنيەتارالىق ديالوگقا قاتىساتىن جاستاردىڭ قۇزىرەتتىلىكتەرىن، بىلىمدەرى مەن داعدىلارىن ۇزدىكسىز دامىتۋ ءوزارا سىيلاستىق پەن تۇسىنىستىكتى قالىپتاستىرۋ ماڭىزدى بولىپ تابىلادى.
سونداي-اق، مەن دامۋ تۇجىرىمداماسى بۇۇ وركەنيەتتەر اليانسىنىڭ كونفەسسياارالىق جانە مادەنيەتارالىق ديالوگ ارقىلى مادەنيەتارالىق شيەلەنىستى ازايتۋ جانە قاۋىمداستىقتار اراسىندا كوپىر قۇرۋداعى باستى ءرولىن، سەزد بۇۇ وركەنيەتتەر اليانسىمەن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا ۇمتىلاتىنىن مويىندايمىن.
Abai.kz