سوڭعى كەزدەرى قوعامدا ءجيى تالقىعا تۇسكەن ماسەلەنىڭ ءبىرى – قوسىمشا قۇن سالىعى ەكەنى انىق. 28 قاڭتاردا پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ  بۇل سالىقتىڭ 12 پايىزدان 20 پايىزعا دەيىن ارتۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتقان بولاتىن.  بىراق بۇل شەشىمگە سالا ماماندارى، جۇرتشىلىق جانە كەيبىر دەپۋتاتتار قارسى بولدى. ولاردىڭ ايتۋىنشا، قوسىمشا قۇن سالىعىنىڭ ارتۋى ولاردىڭ تۇرمىسىنا تىكەلەي اسەر ەتپەك.  

وسى ماسەلە بويىنشا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ وتاندىق بيزنەس وكىلدەرىمەن كەزدەسۋدە ۇكىمەتكە قوسىمشا قۇن سالىعى ماسەلەسىن تاعى دا پىسىقتاۋ جونىندە ارنايى تاپسىرما بەردى.

«كەز كەلگەن رەفورمانى جان-جاقتى ساراپتاپ، بايىپپەن جۇرگىزگەن ءجون. ەكونوميكا سالالارىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ءتۇرلى نۇسقالاردى ازىرلەۋ كەرەك. قوسىمشا قۇن سالىعىنا قاتىستى بۇعان دەيىن كوزقاراسىمدى بىلدىرمەگەن ەدىم. ويتكەنى قىزمەتتىك دارەجەمە سايكەس، مەنىڭ ءاربىر ءسوزىم، پىكىرىم قاتاڭ تاپسىرما سياقتى قابىلدانادى. سوعان قاراماستان بۇل ماسەلە بويىنشا ويىمدى جەتكىزگىم كەلەدى. قالاي دەسەك تە، قوسىمشا قۇن سالىعىنىڭ مولشەرلەمەسى سارالانىپ بەلگىلەنۋگە ءتيىس»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

زەردەلەپ كورسەك، قوسىلعان قۇن سالىعى تۇتىنۋشى تاۋارعا نەمەسە قىزمەتكە تولەيتىن سومانىڭ ءبىر بولىگى. ادەتتە ونىڭ كولەمى تۇبىرتەكتە كورسەتىلىپ تۇرادى. ونى تاۋاردى ءوندىرۋشى، ساتۋشى، قىزمەت كورسەتۋشى مەملەكەتكە تولەمەك. وسى ماسەلە تۋرالى كورشى ەلدەردە قانداي جۇيە بار ەكەنىن دە ىزدەپ كوردىك. وزبەكستان 2023 جىلدان باستاپ اتالعان سالىق مولشەرىن 15 پايىزدان 12 پايىزعا تومەندەتكەن. ال بۇل سالىقتىڭ مولشەرى رەسەيدە 20%، قىرعىزستاندا 12%، قىتايدا 16%-دى كورسەتكەن.

وسى جاعدايدى نازاردا ۇستاعان مەملەكەت باسشىسى ءوز ويىن مالىمدەمەسىندە ايتتى.

– كەز كەلگەن رەفورمانى جان-جاقتى ساراپتاپ، بايىپپەن جۇرگىزگەن ءجون. ەكونوميكا سالالارىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ءتۇرلى نۇسقالاردى ازىرلەۋ كەرەك. قوسىمشا قۇن سالىعىنا قاتىستى بۇعان دەيىن كوزقاراسىمدى بىلدىرمەگەن ەدىم. ويتكەنى قىزمەتتىك دارەجەمە سايكەس، مەنىڭ ءاربىر ءسوزىم، پىكىرىم قاتاڭ تاپسىرما سياقتى قابىلدانادى. سوعان قاراماستان بۇل ماسەلە بويىنشا ويىمدى جەتكىزگىم كەلەدى. قالاي دەسەك تە، قوسىمشا قۇن سالىعىنىڭ مولشەرلەمەسى سارالانىپ بەلگىلەنۋگە ءتيىس.

ۇكىمەت تۇپكىلىكتى شەشىمدى بىلىكتى ساراپشىلاردىڭ، قايتالاپ ايتامىن، بىلىكتى ساراپشىلار مەن كاسىپكەرلەردىڭ، البەتتە دەپۋتاتتاردىڭ پىكىرىنە قۇلاق اسا وتىرىپ، ناقتى ەسەپتەۋلەر نەگىزىندە قابىلداعانى دۇرىس.

ءبىر انىعى، ۇكىمەتتىڭ قازىرگى ۇسىنىپ وتىرعان مولشەرلەمەسى تىم جوعارى. سىزدەر ناقتى تسيفردى ايتتىڭىزدار. ونى قوعام قىزۋ تالقىلادى. ءتىپتى، كەي جاعدايدا ارتىق سوزدەر دە ايتىلدى. دەگەنمەن، بۇل قوعام تالقىسىنا الدىن الا سالىنعان ۇسىنىس بولاتىن.

تاعى قايتالاپ ايتامىن، ۇكىمەتتىڭ بۇل باعىتتاعى جۇمىسى بيزنەس، قوعام، كاسىپكەرلەر، ساراپشىلاردىڭ، ياعني بارلىق تاراپتىڭ پىكىرى ەسكەرىلە وتىرىپ جالعاسۋى كەرەك. بيىل ناقتى شەشىم قابىلدانۋعا ءتيىس. مەن بۇعان دەيىن دە ايتتىم: ۇكىمەت بۇل ماسەلەنى دەپۋتاتتارمەن جانە ساراپشىلارمەن ەگجەي-تەگجەيلى تالقىلاۋى كەرەك.

بۇگىن ايتىلعان وي-پىكىرلەر دە ەسكەرىلەدى. مەملەكەتكە بارىنشا وڭتايلى شەشىم قاجەت. ياعني ءبىر جاعىنان بيزنەس جۇرگىزۋگە كەدەرگى كەلتىرمەي، قولايلى جاعداي جاسايتىن، ال ەكىنشى جاعىنان، سالىققا قاتىستى ءتارتىپتى كۇشەيتىپ، بيۋدجەت كىرىسىن ارتتىراتىن ءتيىمدى جولدى تابۋىمىز قاجەت، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

ەل پرەزيدەنتىنىڭ ايتۋىنشا، قر ۇكىمەتى تۇپكىلىكتى شەشىمدى وسى سالانى جەتىك بىلەتىن بىلىكتى ساراپشىلار مەن كاسىپكەرلەردىڭ، سونىمەن بىرگە دەپۋتاتتاردىڭ پىكىرىنە قۇلاق اسا وتىرىپ، ناقتى ەسەپتەۋلەر نەگىزىندە قابىلداعانى وڭدى بولماق.

وسى ورايدا ءبىزدىڭ قوعامدا بۇل سالىق «تاۋار باعاسىنا قالاي اسەر ەتپەك؟» دەگەن زاڭدى سۇراق تۋىندايدى. ققس كولەمى ارتسا، ەلدەگى تاۋار مەن قىزمەتتەر باعاسى قىمباتتاپ، تۇتىنۋشىلاردىڭ قالتاسىنا سالماق تۇسەرى انىق. ال ودان كەيىن قىمباتشىلىق تا قوساقتالىپ جەتۋى ابدەن مۇمكىن.

Abai.kz