ايەلدەر تاقىرىبىن جالعاستىرايىن. بۇگىندە باسى بوس ايەلدەر كوپ. ولاردىڭ ىشىندە مۇلدە تۇرمىسقا شىقپاعاندار دا، تۇرمىسقا شىعىپ اجىراسىپ كەتكەندەر دە از ەمەس. كۇيەۋى قايتىس بولعاندار دا بارشىلىق.

بايقاعانىم، تابىستى، جەتىستىككە جەتكەن ايەلدەردىڭ كوبى بۇرىن تۇرمىستا بولعاندار. ولاردىڭ ءومىرى تۇرمىستا بولعان جانە كۇيەۋدەن اجىراسقان كەزەڭ بولىپ ەكىگە بولىنەدى. ەكىنشى كەزەڭىندە اجىراسقان ايەلدەر كاسىپ باستاپ نەمەسە ءوزىنىڭ يەلەنگەن ماماندىعى بويىنشا جەتىستىككە جەتىپ، قوعامنان بەلگىلى ورىن يەلەنىپ جاتادى. تۇرمىستا جۇرگەندە ەلەۋسىز جۇرگەن، وتباسىنىڭ قامىنان وزگەگە الاڭدامايتىن، پالەندەي قابىلەت-قارىمى دا جوق سياقتى كورىنەتىن وسى ايەلدەر كۇيەۋدەن اجىراسقان سوڭ مۇلدە باسقا ادامعا اينالىپ كەتەتىنى بار. “اناۋ بۇرىنعى پالەنشە ەمەس،مۇلدە باسقا ايەل، ونى مۇلدە تانىمايسىڭ، كۇيەۋىنەن كەتكەلى تۋرا ەكىنشى تىنىسى اشىلعانداي” دەگەن سوزدەردى اجىراسقان ايەلدەر جايلى كوپ ەستۋگە بولادى.

جۋىردا ءبىر ىسكەر ايەلدەر ورتاسىنا ءتۇسىپ، ولاردىڭ اڭگىمەسىن تىڭداۋ بارىسىندا ەكىسىنىڭ ءبىرىنىڭ اجىراسقان ايەل ەكەنىن ەستىپ تاعى دا تاڭعالدىم. ءبارى دە اقىلىنا كوركى ساي قازاقتىڭ مەن دەگەن ازاماتىنا لايىق جاندار. قالاي عانا كۇيەۋى قيىپ اجىراستى ەكەن دەگەندەيسىڭ. ءبارى دە ءبىر-ءبىرىن ءسۇيىپ قوسىلعان جۇبايلار بولعان. الايدا، ءدام-تۇزدارى جاراسپاعان. سەبەپتەرىن ارينە، سۇراۋعا باتپادىم.

بىراق ولاردىڭ بۇگىندە جاساپ جۇرگەن جۇمىسى، جەتىستىگى ەرىكسىز وتباسى پسيحولوگياسىندا ايتىلاتىن جۇبايلاردىڭ ءبىر-بىرىنە باعىنىشتى، ءبىر-ءبىرى الدىندا مىندەتتى، ءبىر-بىرىنە تاۋەلدى جاندار بولماي نەمەسە مەنشىگىنە اينالماي، ارقايسىنىڭ جەكە قالاۋى، ەركىندىگى، مۇمكىندىگى ەسكەرىلەتىن، قۇرمەتتەلەتىن جەكە تۇلعالار رەتىندە سەرىكتەس بولۋى قاجەتتىگى جايلى قاعيدا ەسىمە ءتۇستى. راسى كەرەك، قازاق وتباسىلارىندا بۇعان ءمان بەرىلۋى بىلاي تۇرسىن، ونى ايتۋ ورەسكەل جاي بولىپ قابىلدانادى كوپ جاعدايدا. بىزدە “ايەل ەركەكتىڭ قابىرعاسىنان جارالعان”، ”ەرىنە باعىنعان ايەل جانناتقا بارادى” دەگەن تۇسىنىكتەرمەن ايەلدەردى ەر ادامنىڭ باسىبايلى مەنشىگى سەكىلدى قاراۋدى تالاپ ەتەتىن جازىلماعان ەرەجە بار. اسىرەسە، وڭتۇستىك وڭىردە بۇل تالاپ ايرىقشا سالتانات قۇرعاندىعى جايلى ءجيى ەستيمىز.

ءۇيدىڭ تىرلىگى،بالانى ءوسىرىپ،تاربيەلەۋ سەكىلدى تىرشىلىكتىڭ كوزگە كورىنبەيتىن قامىتى دا ايەلدىڭ موينىنا ارتىلىپ قويىلعان. كۇيەۋىنىڭ ايتقانىنان شىقپاۋ، ول نە دەسە قۇپ كورۋ كەرەك. بارعان جەرىن باقىتتى ەتۋ دە ايەلگە ارتىلعان جۇك. وسىلايشا قوعام تاپسىرعان قالىڭ مىندەتتى يىعىنا ارتىپ العان ايەل كۇيەۋگە شىققان سوڭ ايەل جاقسى ايەل، جاقسى كەلىن، جاقسى انا، “بارعان جەرىنە تاستاي باتىپ، سۋداي سىڭگەن” جاقسى قىز بولۋدىڭ قامىنا كىرىسەدى. تۇرمىسقا شىعۋ دەپ اتى ايتىلىپ تۇرعانداي ول ءوزىن كۇيەۋىمەن باقىتتى ءومىر سۇرۋگە ەمەس، تۇرمىستىڭ بىتپەيتىن تىرلىگىنە ارنايدى. بالا كەزدەن جۇرەكتى الديلەگەن ارمان، سۇيىكتى كاسىپپەن اينالىسىپ،ءوزىنىڭ قارىم-قابىلەتىنىڭ مۇمكىندىگىن كورسەتسەم،سول ارقىلى، قوعامنان ورىن السام دەگەن ماقسات بىلاي تۇرسىن، ءتىپتى ءبىر ۋاقىت ءۇي تىرلىگىنەن بوي جازۋ ەلەسكە اينالىپ كەتەدى عوي. قىرىق جانى بار بولعاندىقتان بارىنە ۋاقىت تابۋ كەرەك، بىراق تەك وزىنە ەمەس. بىرنارسە ۇيرەنۋ،وقۋ،جەتىلۋدىڭ اۋىلى الىستا قالادى. كەشەگى كوزى جانعان ارمانشىل، سۇلۋ قىز ۇنەمى شارشاپ جۇرەتىن، ەشقانداي قىزىعۋشىلىعى جوق، قازان-اياقتان وزگەنى بىلمەيتىن، ءسال بىرنارسە بولسا جۇيكەسى شىتىناپ تۇراتىن اشۋشاڭ،اقىلسىز،كورىكسىز بىرەۋگە اينالادى. ءسويتىپ الدىمەن ءوزىنىڭ ءبىر كەزدە ءسۇيىپ قوسىلعان،ءوزى دەسە جانىن بەرەتىن كۇيەۋىنە قىزىقسىز بولا باستايدى. ورتادا جۇرگەن، جۇمىستان باسقا الاڭدايتىن ماسەلە جوق،سالۋلى توسەك سالقىن ۇيدە جۇرگەن كۇيەۋگە ۇيدەگى ىزىڭگۇلدەن گورى سىرتتاعى ايەلدەر تارتىمدى كورىنە بەرەدى. ويتكەنى ولار كۇتىمدى،ءار نارسەدەن حابارى بار، تىلدەسە باستاساڭ اڭگىمەڭ جاراسىپ كەتە بارادى جانە ۇنەمى شارشاپ، شەكەسى تىرىسىپ جۇرمەيدى. وسىلايشا ءوز ايەلىنەن جەرىنىپ، ولارمەن كوڭىل قوسا باستايدى. ونىڭ سوڭى كوبىنە اجىراسۋعا اكەلىپ جاتادى.

زەرتتەۋلەر نەكەنىڭ بۇزىلۋىنا نەگىزگى سەبەپ رەتىندە كوزگە ءشوپ سالۋشىلىقتى ايتادى. ال، مۇنداي وپاسىزدىقتىڭ دا استارىندا ايەل مەن ەركەك اراسىنداعى ءبىر-بىرىنە كوڭىل بولمەۋشىلىك، قارىم-قاتىناستاعى ۇيلەسىمنىڭ جوقتىعى جاتىر. مۇنىڭ ءبارى كوبىنە وتباسىنداعى ءبىر-بىرىنە دەگەن تەڭ كوزقاراستىڭ جوقتىعىنان. ايەل ايەل بولعاندىقتان بارىنە مىندەتتى دەگەن بىرجاقتى تۇسىنىكتىڭ ەرەجەگە اينالعاندىعىنان. وسىلايشا، ايەلدىڭ مىقتى ايەل بولىپ، تۇرمىستى ءۇيىرىپ اكەتۋى، وزگەنى باقىتتى ەتۋگە ۇمتىلۋى ءوزىن عانا ەمەس، تۇتاس وتباسىنىڭ ومىرىنە سىزات تۇسىرەدى. وسىلايشا شاڭىراق شايقالادى.

كۇيەۋدەن اجىراسىپ،وزىمەن ءوزى قالعان ايەل ارمان-ماقساتتارى دا ەسكە ءتۇسىپ، ءومىرىن سوعان ارناي باستايدى. اجىراسقان ايەلدەردىڭ مىقتى بولىپ، تابىسقا جەتۋىنىڭ ءبىر نەگىزگى سەبەبى وسى. ارينە، كەشتە بولسا ءوزىن تاپقانى دۇرىس بولعانىنا قۋانۋعا بولاتىن شىعار. بىراق قانداي قۇرباندىقپەن ءوزىنىڭ ارمانىن باعىندىرىپ، تۇلعا رەتىندە تانىتقانىن ويلاعاندا وكىنىش وزەكتى ورتەپ جىبەرەدى. ويتكەنى، شاڭىراق ورتاسىنا ءتۇسىپ،بالا جەتىم قالدى. بۇگىندە ءتورت-بەس بالاسىمەن اجىراسۋشىلار كوپ. ونىڭ ءبارى دەمەسەك تە كوبى جۇرەگىندە جاراقاتى بار، ومىرگە وكپەلى جاندار. ويتكەنى بىزدە اجىراسقان اتا-انالار ءبىر-بىرىنەن عانا ەمەس، بالالارىنان دا بەزەدى. شىن مانىندە ءاۋ باستان جۇبايلار ءبىر-ءبىرىنىڭ مەنشىگى ەمەس، جەكە تۇلعا رەتىندە قاراي السا، ءبىر-بىرىنە قولداۋ كورسەتسە،ءبىر-ءبىرىن تولىقتىرا بىلسە، ءبىر-بىرىمەن ءاردايىم، سويلەسۋگە،كەلىسۋگە دايىن بولسا، ايەلدەر كۇيەۋلەرىنىڭ قاسىندا ءجۇرىپ-اق تابىسقا جەتەر ەدى. ءوز قابىلەتىن كورسەتەتىن مۇمكىندىكتى باسقا جەردەن ىزدەمەس ەدى. جۇبايلار دا ءبىر-بىرىنە قىزىقتى بولىپ،ايتار اڭگىمەسى تاۋسىلماس ەدى عوي. مۇنداي جۇپتا ايەلدىڭ بىرەۋى باقىتتى ەتۋى قاجەت بولماي،باقىت بۇل وتباسىن ءوزى تاۋىپ الار ەدى-اۋ.

وتباسىنىڭ باقىتى قۇقى تەڭ ەكى جەكە تۇلعانىڭ سەرىكتەستىگى، وتباسىنداعى ۇندەستىك، بەرەكە وسى ەكى تۇلعانىڭ ورتاق ۇمتىلىسىندا دەگەندى تەرەڭ تۇسىنگەندە عانا بىزدەگى وتباسى بەرىكتىگى ارتادى. اجىراسقان ايەلدەردىڭ جەتىستىگى قۋاناتىن جاعداي شىعار. بىراق ونىڭ جولىنداعى قۇرباندىقتىڭ قۇنى تىم قىمبات. ولار ارينە، رۋح مىقتىلىعىنىڭ،تاباندىلىقتىڭ ۇلگىسى. بىراق ونىڭ ارتىندا قانشاما كوز جاسى، اقتالماعان سەنىم، ءۇمىت جاتىر سونىمەن قاتار تەرىس ۇلگى دە بار. قوعامدا قيت ەتسە اجىراسىپ كەتۋگە دايىن تۇرۋدىڭ استارىندا “پالەنشەنىڭ اجىراسىپ كەتىپ، جەتكەن جەتىسىتىگى” جاتقانىن جوققا شىعارا المايمىز. سونىمەن قاتار ءوزى اجىراسقان ايەلدىڭ وزگەنىڭ باقىتىنا دا ءاتۇستى قاراپ، بىرەۋدىڭ ۇيىعان وتباسىن بۇزۋدان قاشپايتىنىنا دا مىسال جەتەرلىك. قىسقاسى وتباسىنىڭ بۇزىلۋىنىڭ تولىپ جاتقان زاردابى بار. ارينە،ءار ءتۇرلى جاعدايدا اجىراسقان ايەلدەر بار. ءبىزدىڭ ءسوز ەتكەنىمىز وتباسىلىق پسيحولوگيادا ايرىقشا ءمان بەرىلەتىن نەگىزگى سەبەپتەردىڭ ءبىرى.

تۇتاستاي العاندا ايەل مەن ەركەكتىڭ وتباسىنداعى ءرولىن ءبىر-ءبىرىنىڭ قۇقىن تاپتاماي، تەڭدەي قاراپ، ولاردىڭ ارقايسىنىڭ ءوز قالاۋى، ارمانى بار جەكە تۇلعا، ارقايسىنىڭ ءوز ارمانىنا جەتىپ، باقىتتى بولۋى،قوعامنان لايىقتى ورىن الۋى وتباسى باقىتىنىڭ كىلتى ەكەنىن ۇعىنۋ جانە سوعان ساي ارەكەت ەتۋ وتباسىنداعى قارىم-قاتىناستىڭ ۇيلەسىمىنە جەتكىزۋ ارقىلى بۇكىل قوعامدى باقىتتى ەتەتىنىن ءتۇسىنۋ قاجەت بولىپ تۇر.

ايشا تۇرماعانبەتوۆا،

استانا

Abai.kz