2023 جىلعى جەلتوقساندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ «ەل ەكونوميكاسىنا ينۆەستيتسيالار تارتۋ بويىنشا جۇمىستىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ جونىندەگى» جارلىققا قول قويدى.

مەملەكەت باسشىسى تارتىلعان ينۆەستيتسيا كولەمىن 2029 جىلعا دەيىن 150 ملرد دوللارعا جەتكىزۋ مىندەتىن قويدى. بۇۇ-نىڭ ساۋدا جانە دامۋ جونىندەگى كونفەرەنتسياسىنىڭ (يۋنكتاد) ەسەبىنە سايكەس، قازاقستان تىكەلەي شەتەلدىك ينۆەستيتسيا اعىنى بويىنشا الەمنىڭ ءىرى 50 ەلىنىڭ قاتارىنا كىرىپ، ترانزيتتىك ەكونوميكالار اراسىندا، پوستكەڭەستىك 15 ەلدىڭ جانە تەڭىزگە شىعا المايتىن 32 دامۋشى ەلدىڭ اراسىندا كوشباسشى بولىپ تابىلا ءبىلدى.

سۋرەت: akorda.kz سايتىنان الىندى.

ينۆەستيتسيا تارتۋ – قازاقستان ەكونوميكاسى ءۇشىن ومىرشەڭ ماسەلە!

بۇرىنعى بيلىك كەزىندە ينۆەستيتسيا تەك شەتەلدىك كومپانيالاردى تارتۋمەن شەكتەلىپ، وتاندىق بيزنەس وكىلدەرى تەك كارناۆالدىق سيپاتتاعى ۇكىمەتتىڭ ءتۇرلى جوبالارىنىڭ دەمەۋشىسى دارەگەيىنەن اسا الماي كەلگەنى جاسىرىن ەمەس. ەندى جاعداي وزگەرىپ، تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلى ىشىندە ءوز ەلىمىزدەگى بيزنەسىن دوڭگەلەتىپ، كاسىپتەرىنە شىر بىتكەن بيزنەسمەندەرگە «قالتاڭدى ەمەس، حالقىڭدى ويلا» دەگەن ومىرلىك تالاپ قىلاڭ بەردى.

پرەزيدەنت پارمەنى: قازاقستانعا قارجى قۇيۋعا دايىن ەكەندەرىڭىزدى كورسەتىڭىزدەر!

2023 جىلدىڭ قىركۇيەگى: «ەلىمىزدىڭ الەۋەتتى كاسىپكەرلەرىن مەتاللۋرگيا، حيميا، ماشينا جاساۋ جانە باسقا دا سالالاردا ءىرى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا اتسالىسۋعا شاقىرامىن. سىزدەردە قارجى دا، تاجىريبە دە جەتكىلىكتى، الەمدىك نارىقتارعا شىعاتىن بايلانىستار دا  بار. سوندىقتان ەلدىڭ دامۋىنا قارجى قۇيۋعا دايىن ەكەندەرىڭىزدى كورسەتىڭىزدەر»، - دەدى پرەزيدەنت.

2024 جىلدىڭ اقپانى: «ىشكى جانە سىرتقى ينۆەستيتسيانى ايتارلىقتاي كوبەيتۋ كەرەك. قازاقستانعا ينۆەستيتسيا قۇيۋعا ىنتالى كاسىپكەرلەردىڭ جۇمىسىن وڭتايلاندىرىپ، «ءبىر تەرەزە» قاعيداسىن جۇزەگە اسىرۋ ماڭىزدى»، - دەدى پرەزيدەنت.

2025 جىلدىڭ قاڭتارى: «شەتەلدىك جانە وتاندىق ينۆەستورلارعا قاتىستى ۇستانىم بىردەي بولۋى قاجەت. مەملەكەتتىڭ قولداۋىنا يە بولعان كومپانيالارعا ءتيىستى تالاپ قويىلۋى كەرەك. ولار جۇمىس ورىندارىن ساقتاپ، ءوندىرىستى جاڭعىرتۋى ءتيىس», - دەدى پرەزيدەنت.

قاسىم-جومارت توقاەۆ: «مىندەت – سىزدەردى، ۇلتتىق بۋرجۋازيانى ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق مودەلىن ترانسفورماتسيالاۋ ۇدەرىسىنە بەلسەنە اتسالىسۋعا تارتۋ»، – دەدى.

تاعى ءبىر سوزىندە مەملەكەت باسشىسى: «ەگەر، بولاشاقتارىڭىزدى قازاقستانمەن بايلانىستىراتىن بولساڭىزدار، وندا قاراجاتتارىڭىزدى ءوز ەلىمىزگە سالىڭىزدار. بۇل – سىزدەردىڭ قازاقستان الدىنداعى الەۋمەتتىك جانە ساياسي جاۋاپكەرشىلىكتەرىڭىز. «مۇندا تابىس تابامىز، ال باسقا جەردە جۇمسايمىز» دەگەن قاعيداتقا جول بەرىلمەيدى»، - دەپ كەسىپ ايتتى.

شىنتۋايتىنا كەلگەندە: ەل ەكونوميكاسىنا ينۆەستيتسيا سالا الاتىن، سالۋى ءتيىس «الپاۋىتتار» ءوز ارامىزدان دا تابىلادى.

سۋرەت: kz.kursiv.media سايتىنان الىندى.

«FORBES-تەگى» وليگارحتار: پرەزيدەنت تاپسىرماسىن پىسقىرا ما؟

وعان دالەل «Forbes» جۋرنالى بيىل جاريالاعان الەم اۋقاتتىلارىنىڭ ءداستۇرلى رەيتينگى. اتالعان تىزىمگە قازاقستاننان 7 اۋقاتتى ادام ەنىپتى. ولاردىڭ كەيبىرىنىڭ داۋلەتى اقش پرەزيدەنتى ترامپتى ارتتا قالدىرادى. قاراڭىز: قازاقستاننىڭ ەڭ اۋقاتتى ادامى – ۆياچەسلاۆ كيم كورىنەدى (7,1 ملرد دوللار). ونىڭ ءىزىن باسا ميحايل لومتادزە تۇر (5,9 ملرد دوللار). قازاقستاندىقتاردىڭ ىشىندە العاشقى ۇشتىكتە رەسەي پاسپورتىن قازاقستان پاسپورتىنا الماستىرعان وليگارح تيمۋر تۋرلوۆ تۇر (5,8 ملرد دوللار).

اتالعان تىزىمدە «ەسكى قازاقستاندى» ساۋىن سىيىرداي ساۋىپ ءىشىپ، ەمىن-ەركىن بايىعان ەسكى ەسىمدەر دە بار. ولار: كونەكوز ۆلاديمير كيم، ايدىك تيمۋر مەن دينارا قۇلىباەۆتار مەن بولات وتەمۇراتوۆ.

سۋرەت: سايت سكريندەرى

باق-تاعى داۋ-جانجالدار...

پرەزيدەنت جىل سايىن: «ينۆەستيتسيانى اۋەلى ءوز ەلىمىزگە سالىڭدار»، - دەپ جاتسا دا، بۇل مىرزالاردىڭ «ءلام-ميم» دەپ جاق اشىپ، اشىق قولداۋ بىلدىرگەن كەزى ەسىمىزدە جوق. كەرىسىنشە، وتاندىق جانە شەتەلدىك باق-تا بۇل ەسىمدەرگە قاتىستى ءتۇرلى داۋلى ماتەريالدارعا كەزىگەمىز. سولاردىڭ ءبىرسىپىراسى:

2023 جىل – ulysmedia.kz: «تيمۋر ي دينارا كۋليباەۆى حوتيات پرودات دوليۋ Halyk Bank»;

2024 جىل – orda.kz: «بولشايا راسپروداجا تيمۋرا كۋليباەۆا»;

2024 جىل – rus.azattyq.org: «ۆسە وليگارحي راۆنى، نو نەكوتورىە راۆنەە». پوچەمۋ تيمۋر كۋليباەۆ بوگاتەەت، حوتيا ليشاەتسيا اكتيۆوۆ».

ال 2025 جىل باق-تاعى داۋ-جانجالداردىڭ ىشىندە تيمۋر تۋرلوۆتىڭ ەسىمى ايعايلاپ تۇر. 2025 جىلدىڭ ساۋىرىندە «ulysmedia.kz» پورتالىندا: «اقشا كۇيىپ كەتتى. Freedom قۇرىلىمىن ءىرى كولەمدەگى الاياقتىق جاسادى دەپ ايىپتاۋدا»، - دەگەن ماتەريال جاريالاندى.

ال «kaztag.kz» سايتىندا تيمۋر تۋرلوۆ پەن Freedom قۇرىلىمىنداعى «الاياقتىق وقيعاسى» بويىنشا سەريالى تۇردە ماتەريالدار جاريالاندى. سولاردىڭ ءبىرسىپىراسى:

سۋرەت: سايت سكريندەرى

1) «تۋرلوۆا وبۆينيايۋت ۆ سوزداني فينانسوۆوي پيراميدى ي ۆىۆودە سرەدستۆ كازاحستانتسەۆ ۆ وفشورى»;

2) «پوحيششەننىە دەنگي ۆكلادچيكوۆ پەرەۆوديلي توپ-مەنەدجەرام Freedom Finance – پوتەرپەۆشيە»;

3) «پوكازانيا پوتەرپەۆشيح پرو Freedom Finance, تۋرلوۆا ي ەگو پودچينەننىح (ۆيدەو)»;

4) «يۋريست: تۋرلوۆ – ەتو توت جە ماۆرودي، كوتورىي ۆىۆوديت دەنگي كازاحستانتسەۆ ۆ وفشور».

ايتپاقشى، ءدال وسى تيمۋر تۋرلوۆقا قاتىستى تاعى ءبىر داۋدا جۋىردا قايتىس بولعان الەكساندر ماشكەۆيچ پەن قازاقستاننىڭ ەسەبىنەن بايىپ، قازىر بەلگيادا شالقىم ءومىر ءسۇرىپ جۇرگەن پاتوح شوديەۆتەردىڭ دە اتى اتالادى.

سۋرەت: سايت سكرينى

ەRG-دەگى داۋ ءھام تۋرلوۆتىڭ وعان قانداي قاتىسى بار؟

ايگىلى «ەRG» باسشىلىعىنا شۋحرات يبراگيموۆ كەلە سالىسىمەن، حولدينگ ساياساتىن وزگەرتۋگە شەشىم قابىلداعان ەدى. «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنە كولەمدى سۇحبات بەرىپ: «ۇلتتىق ەكونوميكاعا ينۆەستيتسيا سالۋدى باستى باسىمدىققا اينالدىرامىن»، - دەدى. وسى ماقساتتا: قازاقستانداعى ءوندىرىستى مودەرنيزاتسيالاۋ، ينۆەستيتسيا سالۋ جانە حولدينگ باسشىلىعىنىڭ الىپ وتىرعان ديۆيدەنتتەرىن قىسقارتۋ تۋرالى شەشىمدەر قابىلدادى.

البەتتە، قازاقستاننان ديۆيدەنتتى جىل سايىن كۇرەكتەپ الۋدى ادەتكە اينالدىرعان، وزدەرىنە قاراستى كومپانيالار مەن ءوندىرىستى مودەرنيزاتسيالاۋدى، قازاقستاندا ءوندىرىستى دامىتۋدى تەك ءسوز جۇزىندە ايتىپ، ءىس جۇزىندە جىلدىق تابىستى، ياعني، ديۆيدەنتتى وفشورلىق جانە باسقا شەتەلدىك ەسەشوتتارىنا اۋدارۋمەن – ءوز تابىستارىن ەسەلەپ وتىرعان وليگارحتارعا بۇل جاقپادى.

جۋىردا باق-تا: «Freedom» «Eurasian Financial Co.-نى» ساتىپ العىسى كەلەدى. بۇل ERG مۇراگەرلەرىنىڭ ءوزارا داۋلاسۋىنا سەبەپ بولدى»، - دەگەن اقپارات ەلدى شۋلاتتى. انىعىندا، «حولدينگتىڭ تاپقان تابىسى قازاقستان ەكونوميكاسىنا جۇمىس جاسالۋى ءتيىس»، - دەگەن شەشىمگە كەلگەن شۋحرات يبراگيموۆتىڭ جاڭا باستاماسىنا ماشكەۆيچ-شوديەۆ تاندەمى قارسى تۇرىپ، «ەRG-دەگى» ءوز ۇلەستەرىن ءبىزدىڭ باسى داۋدان ارىلماي كەلە جاتقان وليگارحىمىز – تيمۋر تۋرلوۆقا ساتپاق بولعان.

جوعارىداعى اقپاراتتار لەگىنەن ءبىر دۇنيەنى انىق اڭعارۋعا بولادى. ول – اتتارى اتان تۇيەگە جۇك بولارلىقتاي الپاۋىت كاسىپكەرلەر ازىرگە پرەزيدەنت پارمەنىن ورىنداۋعا انىق ءھام اشىق نيەت بىلدىرەر ءتۇرى جوق...

يبراگيموۆ: ۇلتتىق ەكونوميكاعا ينۆەستيتسيا سالۋ – باستى باسىمدىق!

دەسە دە، بەس ساۋساق بىردەي ەمەس. پرەزيدەنت ايتقاندا، العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ «Eurasian Resources Group» (ERG) ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى شۋحرات يبراگيموۆ ءۇن قوسقانى بۇلتارتپاس فاكت.

يبراگيموۆ «ەگەمەن قازاقستانعا» بەرگەن سۇحباتىندا: «قازاقستان ازاماتى رەتىندە ءوز ەلىمە، ۇلتتىق ەكونوميكاعا ينۆەستيتسيا سالۋعا باسىمدىق بەرەمىن. ءبىزدىڭ كاسىپورىنداردىڭ كوبى جانە باسىم قۋاتتىلىق قازاقستاندا ورنالاسقان. سوندىقتان بوگدە نىساندار ۇلەسىن تومەندەتە وتىرىپ وتاندىق ءوندىرىستى دامىتۋ جانە جاڭعىرتۋ – بىرەگەي تاڭداۋىمىز. قازاقستان زاۋىتتارىنا ERG ارقاشان باسىمدىق بەرگەن. مەنىڭ دە باستى ماقساتىم – ەلدەگى ءوندىرىستى ۇلعايتۋ»، - دەدى.

وسى رەتتە وتاندىق كاسىپكە ينۆەستيتسيا سالۋ بويىنشا شۋحرات يبراگيموۆ باستاماسىمەن قولعا الىنعان قوس بىردەي كاسىپورىندى ءسوزمىسال رەتىندە ايتا كەتكەندى ءجون سانادىق.

سۋرەتتەر: Abai.kz

وتاندىق كاسىپكە ينۆەستيتسيا: «شۇباركول ارنايى كوكس» زاۋىتى

بۇگىنگى تاڭدا ش. يبراگيموۆتىڭ باستاماسىمەن «شۇباركول كومىر» وندىرىستىك الاڭىندا كومىردى تەرەڭ وڭدەۋ باعدارلاماسى ومىرگە كەلىپ، ارنايى كوكس شىعاراتىن زاۋىت ىسكە قوسىلعان. تومەن تەمپەراتۋرالى قۇرعاق تازارتۋ تەحنولوگياسى بويىنشا ارنايى كوكس وندىرەتىن زاۋىتتىڭ جالپى وندىرىستىك قۋاتى 210 مىڭ توننا جالپى ءونىمدى قۇراعان. ال 2021 جىلى كاسىپورىن الاڭىندا ارنايى كوكس شىعاراتىن جاڭا زاۋىتتىڭ قۇرىلىسى باستالىپ، بۇگىندە تولىقتاي ىسكە قوسىلعان. زاۋىتتىڭ قۋاتتىلىعى جىلىنا 400 مىڭ توننا ءونىمدى قۇرايدى.

بۇل ءوندىرىستى ءارتاراپتاندىرۋ ماقساتىندا ىسكە قوسىلعان جوبا. قازاقستاندا بالاماسى جوق، ارنايى كوكس شىعاراتىن زاۋىت جوباسىنا ۇزىن-ىرعاسى 60 ملرد تەڭگەنىڭ ينۆەستيتسياسى قۇيىلعان.

قولىمىزداعى دەرەكتەرگە سەنەر بولساق، قر تاۋ-كەن مەتاللۋرگيالىق كاسىپورىندارى قاۋىمداستىعىنىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا، ارنايى كوكسقا دەگەن قازاقستاننىڭ ىشكى قاجەتتىلىگى جىلىنا 1 ميلليون توننادان اسادى ەكەن. ال ارنايى كوكستىڭ باسىم بولىگى قازىرگى تاڭدا ەلىمىزگە رەسەي مەن قىتايدان اكەلىنىپ جاتىر.

قازىرگى تاڭدا «شۇباركول كومىر» ءوندىرىستى ءارتاراپتاندىرۋ بويىنشا كومىر ونەركاسىبىن مەيلىنشە دامىتىپ، كومىردەن ءتۇرلى ونىمدەر الۋدا. ەندى سولاردى سانامالاي كەتەيىك:

1) «شۇباركول كومىر» وندىرىستىك الاڭىندا نەگىزگى ونىمدەردەن باسقا، جىلىنا 72 مىڭ توننا كومىر شايىرى مەن كومىر مايى وندىرىلەدى. سونداي-اق، تاعى ءبىر اۋقىمدى جوبا – كوكس-حيميا تسەحىندا ارنايى كوكس ۇساقتارىنان بەلسەندىرىلگەن كومىر وندىرىلۋدە.

2) «شۇباركول كومىر» وندىرىستىك الاڭىندا 2022 جىلى گۋماتتار ءوندىرىسى باستالعان. بۇل – گۋميندى تىڭايتقىشتار (ناتري گۋماتى). ونىڭ شيكىزاتى شۇباركول كەن ورنىنىڭ توزعان كومىرلەرى. بۇل وندىرىستىك قالدىقتاردى قايتا وڭدەۋ ماسەلەسىن شەشۋگە كومەكتەسەتىن ماڭىزدى ەكولوگيالىق جوبا.

3) 2024 جىلى تىڭايتقىشتىڭ تاعى ءبىر ءتۇرى – كالي گۋماتى ءوندىرىسى بويىنشا جۇمىستار باستالدى. سونىمەن قاتار، كومىردى تەرەڭدەتە وڭدەۋدىڭ تاعى ءبىر باعىتى – كومىر شايىرى مەن كومىر شايىرىنىڭ قالدىقتارىنان كومىرتەكتى تالشىق ءوندىرۋ قاراستىرىلۋدا.

سۋرەت: primeminister.kz سايتىنان الىندى.

جاڭا زاۋىت: بەكتەنوۆ ساپارى ءھام 500 ملرد تەڭگەنىڭ ينۆەستيتسياسى

شۋحرات يبراگيموۆتىڭ باستاماسىمەن قولعا الىنعان تاعى ءبىر ءىرى جوبا – سوكولوۆ-سارىباي تاۋ-كەن بايىتۋ وندىرىستىك بىرلەستىگى اۋماعىنداعى مەتالدانۋ دارەجەسى 90%-دان جوعارى ىستىق بريكەتتەلگەن شويىن (ىبش) وندىرۋگە باعىتتالعان زاۋىت قۇرىلىسى.

زاۋىتتىڭ جوبالىق قۋاتى جىلىنا 2 ميلليون توننا ىبش بولادى. ينۆەستيتسيا كولەمى 500 ملرد تەڭگەدەن اسىپ، 1,1 مىڭ جۇمىس ورنى اشىلادى دەپ كۇتىلۋدە. جوبا 2028 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اياقتالادى.

جۋىردا رۋدنىيعا ءىس-ساپارمەن بارعان ۇكىمەت باسشىسى ولجاس بەكتەنوۆ اتالعان كاسىپورىنعا ارنايى ات باسىن بۇرىپ، ينۆەستيتسيالىق جوبامەن ەگجەي-تەگجەيى تانىسقان بولاتىن.

بۇگىنگى تاڭدا «سوكولوۆ-سارىباي» تكب اق قازاقستاننىڭ تاۋ-كەن ونەركاسىبىندەگى تەمىر رۋداسىنىڭ الىبى بولىپ تابىلادى. زاۋىت جىلىنا 35 ميلليون توننا رۋدا، 9 ميلليون توننا كونتسەنترات جانە 8 ميلليون توننا تۇيىرشىكتەر شىعارادى. ىشكى نارىقتان باسقا ءونىم رەسەي مەن قىتايعا ەكسپورتتالادى، ولاردا اعىمداعى جىلدىڭ 11 ايىندا 371 ميلليارد تەڭگەنىڭ 9 ميلليون توننادان استام تاۋارلىق ءونىمى جونەلتىلگەن.

ءتۇيىن: دال قازىرگىدەي جاھاندىق ەكونوميكالىق سوعىستار مەن گەوساياسي شيەلەنىستەر ۋشىققان كەزەڭدە پرەزيدەنت كاسىپكەرلەرگە ۇندەۋ جاساپ، ينۆەستيتسيانى ەل ەكونوميكاسىنا سالۋعا شاقىردى. ال بۇعان ەسىمدەرى الەمدىك وليگارحتارمەن قاتار اتالاتىن اۋقاتتىلار نە دەپ جاۋاپ قاتتى؟ شۋحرات يبراگيموۆتىڭ قوس جوباسى وزگەلەرگە ۇلگى بولا ما؟ جۇرە كورەرمىز...

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz