مەملەكەت باسشىسى قحر توراعاسىمەن كەلىسسوز جۇرگىزدى. بۇل تۋرالى اقوردا ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، قحر توراعاسى قازاق جەرىندە قاي كەزدە دە قادىرلى قوناق سانالعان، ال ونىڭ بۇل جولعى ساپارى – شىنايى ءارى مىزعىماس دوستىعىمىزدىڭ ايقىن كورىنىسى.

– قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى – قازاقستاننىڭ تاتۋ كورشىسى، جاقىن دوسى جانە سەنىمدى سەرىكتەسى. سان قىرلى قازاق-قىتاي ىقپالداستىعى ءسىزدىڭ جەكە قولداۋىڭىزبەن ماڭگى ءارى جان-جاقتى ستراتەگيالىق ارىپتeستىك رۋحىندا جانە بۇرىن-سوڭدى بولماعان قارقىنمەن دامىپ كەلە جاتىر. مۇنى ەرەكشە ىقىلاسپەن اتاپ وتكىم كەلەدى. ورتاق تاريحىمىزعا مۇقيات ۇڭىلسەك، ەلدەرىمىزدىڭ اراسىندا ەشقانداي تۇيتكىلدەر نەمەسە توسقاۋىلدار بولماعان. تەك قانا ءوزارا دوستىق پەن ىقپالداستىق، تۇسىنىستىك پەن جىلى لەبىزدەر باسىم بولدى. قىتاي حالقى قازاق حالقىنا ەشقانداي زيان كەلتىرگەن جوق،– دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

مەملەكەت باسشىسى ەكىجاقتى قارىم-قاتىناس جىلدان جىلعا نىعايىپ، جاڭا «التىن كەزەڭگە» قادام باسقانىن مالىمدەدى. دوستىق بايلانىس ەكى ەلدىڭ تۇراقتى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنا جانە حالىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋعا زور سەپتىگىن تيگىزىپ جاتقانىنا نازار اۋداردى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ قحر توراعاسىنىڭ ەلىمىزگە ساپارى ونىڭ تۋعان كۇنىمەن تۇسپا-تۇس كەلىپ وتىرعانىنا ەرەكشە ءمان بەرىپ، سي تسزينپينگە زور دەنساۋلىق، باق-بەرەكە، جاۋاپتى مەملەكەتتىك قىزمەتىنە تولايىم تابىس تىلەدى.

– ءسىزدى قازاقستاندا اسا كورنەكتى مەملەكەت قايراتكەرى، حالىقارالىق قوعامداستىق الدىندا زور ابىروي-بەدەلگە يە كورەگەن كوشباسشى دەپ بىلەدى. ەلىڭىزدىڭ قارقىندى دامۋى وزىڭىزبەن تىكەلەي بايلانىستى. ءسىزدىڭ سارابدال ساياساتىڭىزدىڭ ارقاسىندا قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاڭعىرۋ جانە ازاماتتاردىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋ ىسىندە ەرەن جەتىستىككە جەتەتىنىنە سەنىمدىمىن. ءبىز جاڭا تاريحي كەزەڭدە وزىنە ءتان ەرەكشەلىگى بار سوتسياليزم نەگىزىن قالاپ جاتقان قىتاي حالقىنىڭ مول تابىستارىنا شىن قۋانامىز. ءسىزدىڭ ماعان جانە بارشا قازاقستان حالقىنا دەگەن قۇرمەتىڭىزدى جوعارى باعالايمىن، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

پرەزيدەنت قىتايدى قازاقستاننىڭ تاتۋ كورشىسى جانە ۋاقىت تەزىنەن وتكەن سەنىمدى ستراتەگيالىق سەرىكتەسى دەپ اتادى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناسى تۇراقتى سيپاتقا يە ءارى وعان گەوساياسي سىن-قاتەرلەر مەن دۇربەلەڭدەر، سونداي-اق حالىقارالىق احۋال تەرىس اسەر ەتپەيدى.

– قىتاي قازاقستانمەن اراداعى ىنتىماقتاستىعىندا قانداي دا ءبىر ساياسي شارت قويماعان. ءبىزدىڭ ەگەمەندىگىمىز بەن قاۋىپسىزدىگىمىزگە كورسەتكەن قولداۋىڭىزدى باعالايمىز. قىتايدىڭ بەيبىتشىلىك باستامالارىن قولدايمىز. ەلىڭىزدىڭ ءادىل الەمدىك ءتارتىپ ورناتۋ ارەكەتتەرىن قۋاتتايمىز، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ ەكى ەلدىڭ بۇۇ، شىۇ، اوسشك سەكىلدى حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ۇيىمدار اياسىندا، سونداي-اق بريكس + جانە «ورتالىق ازيا – قىتاي» فورماتىندا جوعارى دەڭگەيدەگى ىقپالداستىق ورناتقانىن اتاپ ءوتتى.

مەملەكەت باسشىسى قحر-دىڭ قازاقستاننىڭ ەڭ ءىرى ساۋدا-ەكونوميكالىق سەرىكتەسى ەكەنىن ەسكە سالدى. بىلتىرعى قورىتىندى بويىنشا ەكىجاقتى ساۋدا-ساتتىق كولەمى 44 ميلليارد دوللارعا جەتكەن. بۇل – رەكوردتىق كورسەتكىش.

سونىمەن قاتار پرەزيدەنت مادەني-گۋمانيتارلىق سالاداعى ەلەۋلى جەتىستىكتەرگە توقتالدى. اتاپ ايتقاندا، ەلىمىزدە مادەنيەت ورتالىقتارى، لۋ بان شەبەرحانالارى، قىتاي جوعارى وقۋ ورىندارى مەن عىلىمي-تەحنيكالىق ورتالىقتارىنىڭ فيليالدارى اشىلدى.

قازاقستان كونفۋتسي ورتالىقتارىنا قولداۋ كورسەتەدى. 2025 جىل «قازاقستانداعى قىتاي ءتۋريزمىنىڭ جىلى» بولىپ جاريالاندى. بۇل ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋگە، ءوزارا سەنىمدى نىعايتۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ اتوم ەنەرگەتيكاسى سالاسىنا ارنايى توقتالدى.

– ءبىز قازاقستاندا بىرنەشە، تىم بولماعاندا ەكى-ءۇش اەس سالۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادىق. وسى ماڭىزدى جوباعا ءىرى كومپانيالاردى تارتۋعا قاتىستى جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتىر. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اتوم ەنەرگياسى جونىندەگى اگەنتتىگى قۇرىلدى. اەس قۇرىلىسى بويىنشا قىتايدىڭ CNNC كومپانياسىن سەنىمدى ستراتەگيالىق سەرىكتەس رەتىندە قاراستىرىپ وتىرعانىمىزدى ەرەكشە اتاپ وتكىم كەلەدى. الەمگە ايگىلى كومپانيا ءبىزدىڭ نارىقتا ءوز ورنىن تاباتىنى انىق. سونىمەن قاتار قازاقستان قىتايعا تابيعي ۋران مەن يادرولىق وتىن جەتكىزىپ وتىرعان سەنىمدى ەل، – دەدى پرەزيدەنت.

سي تسزينپين قازاق جەرىندە كورسەتىلگەن سىي-قۇرمەت ءۇشىن پرەزيدەنتكە ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. ول قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ باسشىلىعىمەن قازاقستان ۇلتتىق جاڭعىرۋ جولىنا تۇسكەنىن، ەل دامۋىندا تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى.

– تاتۋ كورشى ءارى ستراتەگيالىق سەرىكتەس رەتىندە ءبىز سىزدەردىڭ جەتىستىكتەرىڭىزگە ءتانتىمىز. سىزدەر ءۇشىن قۋانىشتىمىز. قىتاي مەن قازاقستاننىڭ قارىم-قاتىناسى قۇبىلمالى الەمنىڭ سىنىنا توتەپ بەرىپ، قارقىندى دامىپ كەلەدى. بۇل – تەك گەوگرافيالىق تۇرعىدان جاقىندىقتىڭ، عاسىرلارعا ۇلاسقان دوستىقتىڭ ارقاسى عانا ەمەس، ەلدەرىمىزدىڭ وركەندەۋ جولىنداعى تابيعي سۇرانىسى. سوڭعى جىلدارى بىرلەسكەن كۇش-جىگەردىڭ ناتيجەسىندە تاعدىرى ورتاق قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى ىقپالداستىق جاڭا ءمان-مازمۇنمەن تولىعىپ جاتىر. بىرقاتار الەۋمەتتىك ماڭىزى بار جوبالاردىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى قوس حالىققا ايتارلىقتاي پايدا اكەلدى. مەن وزىڭىزبەن تىزە قوسىپ، قىتاي-قازاقستان دوستىعىن نىعايتۋعا، ءوڭىردىڭ جانە جالپى الەمنىڭ دامۋىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسۋ ءۇشىن ەكى ەلدىڭ سان قىرلى ىنتىماقتاستىعىن ودان ءارى ىلگەرىلەتۋگە ءازىرمىن، – دەدى قحر توراعاسى.

پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ پەن قحر توراعاسى سي تسزينپين جۇرگىزگەن كەلىسسوز ناتيجەسىندە 24 ۇكىمەتارالىق جانە ۆەدومستۆوارالىق قۇجاتقا قول قويىلدى. ەكى ەل دەلەگاتسياسىنىڭ مۇشەلەرى ەنەرگەتيكا، اەروعارىش، تسيفرلاندىرۋ، كەدەن، اۋىل شارۋاشىلىعى، ەلەكتروندى ساۋدا، تۋريزم، زياتكەرلىك مەنشىك، مەديتسينا، مەديا، عىلىم، وڭىرارالىق بايلانىس سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىقتى قامتيتىن قۇجاتتارمەن الماستى. ولاردىڭ ىشىندە ينۆەستيتسيالاردى كوتەرمەلەۋ جانە ءوزارا قورعاۋ، تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق تۋرالى ۇكىمەتارالىق كەلىسىمدەر بار.

Abai.kz