الەمدەگى ءداستۇرلى قاعازعا باسىلعان كىتاپتار مەن ينتەرنەت-سايتتارداعى عىلىمي رەسۋرستاردىڭ قايسىسى تيىمدىرەك، ىڭعايلىراق دەگەن تۇرعىداعى داۋلار ەش تولاستار ەمەس. باسپاگەرلەر مەن ولاردىڭ تۇتىنۋشىلارى قاعازعا باسىلعان كىتاپتاردىڭ ساپاسىن، ۇقىپتىلىعىن، عىلىميلىعىن الدىعا تارتسا، ينتەرنەت-تۇتىنۋشىلار عالامتورداعى رەسۋرستاردىڭ امبەباپتىعىن، ۇنەمدىلىگىن، قولدانۋعا ىڭعايلىلىعىن ايتادى.

وسىنداي داۋ-دامايدان شارشاعان بولۋى كەرەك، ۇلىبريتانيانىڭ برايتون (Brighton) كوللەدجىنىڭ ستۋدەنتى روب مەتيۋس عالامتورداعى ەڭ كورنەكتى ءارى كوپ پايدالانىلاتىن ۋيكيپەديا ەنتسيكلوپەدياسىنداعى ماڭىزدى-ماڭىزدى دەپ تانىلعان ماقالالاردى جيناپ، ونى كىتاپ قىلىپ شىعارىپتى. اعىلشىننىڭ Telegraph گازەتىنىڭ اقپاراتىنا سەنەتىن بولساق، ءبىر عانا دانامەن جارىق كورگەن ۋيكيپەديا ەنتسيكلوپەدياسىنا 430 ماقالا ەنگەن. ۋيكيپەديانىڭ قاعازدىق نۇسقاسىن جارىققا شىعارۋعا نەبارى ەكى اپتا ۋاقىت قاجەت بولىپتى.

الەمدەگى ءداستۇرلى قاعازعا باسىلعان كىتاپتار مەن ينتەرنەت-سايتتارداعى عىلىمي رەسۋرستاردىڭ قايسىسى تيىمدىرەك، ىڭعايلىراق دەگەن تۇرعىداعى داۋلار ەش تولاستار ەمەس. باسپاگەرلەر مەن ولاردىڭ تۇتىنۋشىلارى قاعازعا باسىلعان كىتاپتاردىڭ ساپاسىن، ۇقىپتىلىعىن، عىلىميلىعىن الدىعا تارتسا، ينتەرنەت-تۇتىنۋشىلار عالامتورداعى رەسۋرستاردىڭ امبەباپتىعىن، ۇنەمدىلىگىن، قولدانۋعا ىڭعايلىلىعىن ايتادى.

وسىنداي داۋ-دامايدان شارشاعان بولۋى كەرەك، ۇلىبريتانيانىڭ برايتون (Brighton) كوللەدجىنىڭ ستۋدەنتى روب مەتيۋس عالامتورداعى ەڭ كورنەكتى ءارى كوپ پايدالانىلاتىن ۋيكيپەديا ەنتسيكلوپەدياسىنداعى ماڭىزدى-ماڭىزدى دەپ تانىلعان ماقالالاردى جيناپ، ونى كىتاپ قىلىپ شىعارىپتى. اعىلشىننىڭ Telegraph گازەتىنىڭ اقپاراتىنا سەنەتىن بولساق، ءبىر عانا دانامەن جارىق كورگەن ۋيكيپەديا ەنتسيكلوپەدياسىنا 430 ماقالا ەنگەن. ۋيكيپەديانىڭ قاعازدىق نۇسقاسىن جارىققا شىعارۋعا نەبارى ەكى اپتا ۋاقىت قاجەت بولىپتى.

كىتاپتى شىعارۋشى مەتيۋس ءوزىن ءبىر كەرەمەت ەرلىك جاسادىم دەپ سانامايدى. بۇل قادامىمەن ول ادامداردىڭ ينتەرنەت پەن اقپارات سالاسىنا تاۋەلدىلىگىنە نازار اۋدارعىسى كەلگەن ەكەن. «مەن ينتەرنەت-سايتتار مەن ءداستۇرلى ەنتسيكلوپەديالاردى ءبىر فورماتقا اۋىستىرىپ، ولاردى كورنەكى تۇردە سالىستىرعىم كەلدى» - دەيدى جاس تالاپكەر. - كوپتەگەن ادامدار اقپارات الۋ ءۇشىن ينتەرنەت-رەسۋرستارعا جۇگىنەتىنى انىق، الايدا ولاردىڭ عىلىميلىعى، تولىقتىعى كۇمان تۋدىرادى». سوندىقتان دا ستۋدەنت جىگىت ءوزىنىڭ عىلىمي نەگىزدەرى، تولىققاندىعى، ۇقىپتىلىعى، بەيتاراپتىعى تۇرعىسىنان ءشۇباسىز دەپ تانىلعان ۋيكيپەديا ماقالالارىن جارىققا شىعارۋعا تىرىسىپتى. مەتيۋستىڭ ايتۋىنشا، كىتاپتى جيناقتاپ، ونى جارىققا شىعارۋ وڭايعا تۇسپەپتى. بەس مىڭ بەتتەن اساتىن كىتاپتى ارنايى باسپالىق باعدارلامادا تەرىپ، ونى تۇپتەۋدىڭ ءوزى تەگىن نارسە ەمەس كورىنەدى. «ءدال وسىنداي قالىڭ كىتاپتى ماعان دەيىن ەشكىم باسىپ كورمەگەن ەكەن» - دەپ تاڭ قالادى ءوزى.

ۋيكيپەديا - الەمدەگى تۇڭعىش ينتەرنەت-ەنتسيكلوپەديالاردىڭ ءبىرى. ونىڭ ەرەكشەلىگى، كەز-كەلگەن تۇتىنۋشى سايتقا كىرىپ، باسقا رەسۋرستار مەن مامانداندىرىلعان ەنتسيكلوپەديالارداعى دەرەكتەردى ءوز بەتىمەن قوسا الادى. ساپاسى جاعىنان الاتىن بولساق، بۇگىنگى ۋيكيپەديانىڭ ماقالالارى ايگىلى «بريتانيكا» ەنتسيكلوپەدياسىمەن پارا-پار. بۇگىنگى كۇنى ۋيكيپەديادا ءجۇز تىلدەگى ءۇش ميلليوننان استام ماقالا جيناقتالعان ەكەن.

ايرىقشا ايتا كەتەتىن جايت، وسى ۋيكيپەدياداعى قازاقتىلدى دەرەكتەردى شورقاقتىعى مەن ماردىمسىزدىعى. مامانداردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ۋيكيپەدياداعى قازاقتىلدى ماقالالاردىڭ سانى، مىسالى قاراشاي، قىرعىز تىلىندەگى ماقالالاردىڭ سانىنان الدەقايدام از ەكەن. وسىنىمىز ۇيات بولعان جوق پا؟

«اباي-اقپارات»