بۇرىنعى كسرو ەلدەرى رەسەيدەن الشاقتاپ جاتىر...

سوڭعى ايلار كرەمل يدەولوگتارىنىڭ كاۋەدەي باسىن قازانداي ەتىپ، الاشاپقىن كۇيگە تۇسىرگەن وقيعالار تىزبەگىنە تولى بولدى دەسەك قاتەلەسپەيمىز. بۇل ءوز كەزەگىندە ماسكەۋدەگى ساياسي-تەحنولوگتار مەن يدەولورگتاردى الاڭداتپاي قويمادى. بۇل تۋرالى Mezgil.kz اقپاراتتىق پورتالى جازدى.
«پوستكەڭەستىك ەلدەر – ارمەنيا، ءازىربايجان، قازاقستان ۋىسىمىزدان شىعىپ بارا جاتىر»، - دەپ دابىل قاعىپ: «جاعدايدى باقىلاۋدان شىعارماۋدىڭ جالعىز جول – قاتال شارالار»، - دەپ ىسكە كىرىسىپ كەتىپتى.
رەسەيلىك باق-تار كرەملدىڭ جۇمساق كۇشىنىڭ جاڭا جۇمىس جوسپارلارىن جازىپ-تاراتا باستاعان. بۇرىنعى كسرو قۇرامىندا بولعان ەلدەرمەن جۇمىس جۇرگىزۋ جوسپارىن جاڭارتۋدىڭ ەكى نەگىزگى سەبەبىن جىپكە ءتىزىپ جازادى.
رەسەي يدەولوگتارى: «ارمەنيا مەن ءازىربايجان جۇيەلى داعدارىستىڭ كورسەتكىشتەرىنە اينالدى. رەسەيدىڭ پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتەگى ىقپالى ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ ناقتى مەحانيزمدەرىنە ەمەس، كەڭەستىك ينەرتسيانىڭ قالدىقتارىنا نەگىزدەلگەن. كۇنى كەشە عانا ستراتەگيالىق سەرىكتەس دەپ تانىلعانداردان دا ايىرىلىپ جاتىرمىز. تمد ەلدەرى ەندى رەسەيدى ورتالىق رەتىندە قابىلدامايدى. ءبىزدىڭ ديپلوماتتار 90-شى جىلداردىڭ تاسىلدەرى بويىنشا جۇمىس جاساۋدا. ال باسەكەلەستەرىمىز ىقپالداسۋدىڭ جاڭا ادىستەرىنە كوشكەن»، - دەپ شۋىلداۋدا.
وسىلاي دەگەن رەسەي يدەولوگتارى پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتەگى نەگىزگى باسەكەلەستەرى رەتىندە – باتىس پەن اقش-تى، تۇركيا مەن قىتايدى اتايدى.
«باتىس – قوعامدىق ۇيىمدار مەن ءبىلىم سالاسى ارقىلى ارەكەت ەتۋدە. ال تۇركيا – پانتۇركيزم يدەولوگياسىن كۇشەيتۋدە. قىتاي – ينفراقۇرىلىمدىق جوبالار ارقىلى ءوز ىقپالىن كۇشەيتۋدە»، - دەيدى. دەيدى دە: «بۇل جاعداي رەسەيگە ىقپال ەتۋدىڭ جاڭا تاسىلدەرىن، ىقپالداسۋ تەتىكتەرىن ازىرلەۋدى جانە ءتيىستى مامانداردى دايارلاۋدى تالاپ ەتەدى»، - دەپ جازادى.
رەسەي ىقپالىن قايتارۋدىڭ 4 باعىتى
رەسەي يدەولوگتارى پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتەگى ىقپالىن ساقتاۋدىڭ نەمەسە قايتارۋدىڭ 4 نەگىزگى باعىتىن اتاپ جازادى.
ءبىرىنشى: «اقپاراتتىق ارنايى جاساق» قۇرۋ. بۇل بويىنشا مىناداي قادامدار قاراستىرىلعان:
1 – جەرگىلىكتى تىلدە جەلىلىك مەديا قۇرۋ.
2 – جەرگىلىكتى ەليتا ىشىنەن ىرىكتەپ-تاڭداپ، «ىقپال ەتۋشى اگەنتتەر» جاساقتاۋ.
3 – ءبىلىم سالاسىندا ىقپال ەتۋ تەتىكتەرىن كوبەيتۋ.
ەكىنشى: «ەكونوميكانى قارۋ رەتىندە قاراستىرۋ». بۇل بويىنشا كەلەسىدەي جوسپارلار تۇزىلگەن.
1 – قايتارىمسىز كومەكتى توقتاتۋ.
2 – كەز كەلگەن تاڭداۋدى ساياسي مۇددەمەن بايلانىستىرۋ.
3 – ينفراقۇرىلىمدىق جوبالار ارقىلى تاۋەلدىلىكتى ارتتىرۋ.
ءۇشىنشى: «ديپلوماتيانىڭ جاڭا ءتاسىلى». بۇل بويىنشا كەلەسىدەي جۇمىستار جوسپارلانعان:
1 – جەرگىلىكتى جاعدايعا بەيىمدەلگەن جاڭا كادرلەر دايىنداۋ.
2 – كەز كەلگەن قاۋىپ-قاتەرگە دەر ۋاعىندا جاۋاپ قاتۋ.
3 – «قىزىل سىزىقتار» جۇيەسىن ەنگىزۋ. ودان اتتاپ كەتسە، دەرەۋ سانكتسيا سالىپ، تارتىپكە كەلتىرۋ.
ءتورتىنشى: «يدەولوگيالىق ىقپالدى ارتىرۋ». بۇل بويىنشا مىناداي جۇمىس جوسپارى ازىرلەنگەن:
1 – ورىس وركەنيەتتىك مودەلىنىڭ ناقتى تۇجىرىمداماسىن ىسكە اسىرۋ.
2 – كورشى ەلدەردە رەسەي مۇددەسىنە ادال ساياسي ەليتا دايارلاۋ.
3 – ورتاق پلاتفورمالار مەن فورماتتار ارقىلى مادەني ەكسپانتسيانى ارتتىرۋ.
وسىلايشا رەسەي يدەولوگتارى پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتەگى ىقپالىن كۇشەيتۋدىڭ جوبا-جوسپارىن ازىرلەپتى. «الداعى 2-3 جىلدا رەسەي پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتەگى ىقپالىن ارتتىراتىن بولادى، نەمەسە اتالعان ايماقتان ءبىرجولا ايىرىلادى»، - دەيدى ماسكەۋدەگىلەر.
ءتۇيىن: قاۋىپ ەتكەننەن ايتامىز، رەسەي يدەولوگتارىنىڭ بۇل جوسپارىنا پوستكەڭەستىك ەلدەر ىلدىم-جىلدىم قارسى شارالار دايارلاۋى كەرەك. رەسەيدىڭ «اقپاراتتىق ارنايى جاساعى» ەلىمىزدىڭ اقپاراتتىق كەڭەستىگىندە ەركىن تويتاڭداۋىنا استە جول بەرۋگە بولمايدى! بۇل مەملەكەت ءۇشىن وتە-موتە قاۋىپتى. سول سەبەپتى، قازاقستاننىڭ كۇشتىك قۇرىلىمدارى ارەكەت ەتۋى ءتيىس دەپ ەسەپتەيمىز.
Abai.kz