پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ «ادىلەتتى قازاقستان: زاڭ مەن ءتارتىپ، ەكونوميكالىق ءوسىم، قوعامدىق وپتيميزم» جولداۋىندا اگروونەركاسىپ كەشەنىن دامىتۋعا  ايرىقشا كوڭىل ءبولىندى. اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسى ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن، حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋدى جانە ەلىمىزدىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتىن نىعايتۋدى قامتاماسىز ەتەتىن ەكونوميكانىڭ نەگىزگى سەكتورلارىنىڭ ءبىرى رەتىندە قاراستىرىلادى. ۇكىمەت مەملەكەت باسشىسىنىڭ 2024 جىلعى جولداۋىندا ايتىلعان تاپسىرمالارىن ورىنداۋ اياسىندا اۋىل شارۋاشىلىعىندا تەحنولوگيالىق جاڭعىرتۋدى، قايتا وڭدەۋدى تەرەڭدەتۋدى جانە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ ساياساتىن جۇيەلى تۇردە جۇزەگە اسىرىپ كەلەدى.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ جولداۋى جانە وزگە دە تاپسىرمالارىندا قويىلعان مىندەتتەردىڭ ورىندالۋ بارىسى تۋرالى تولىق اقپاراتتى Primeminister.kz سايتىندا جاريالانعان شولۋدان وقىڭىزدار.

سۋرەت: primeminister.kz سايتىنان الىندى.

تۇراقتى وسىمنەن جاڭعىرتۋعا: اگروونەركاسىپ كەشەنى قالاي دامىپ كەلەدى

اگروونەركاسىپ كەشەنى تۇراقتى دامۋ قارقىنىن كورسەتىپ وتىر. بۇل مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىنىڭ تيىمدىلىگىن جانە پرەزيدەنت تاپسىرمالارىن جۇزەگە اسىرۋدا ۇكىمەتتىڭ جۇيەلى جۇمىسىن ايعاقتايدى. 2025 جىلعى قاڭتار–شىلدە ارالىعىندا اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جالپى ءونىم كولەمى 3,7%-عا ءوسىپ، 2,4 ترلن تەڭگەگە جەتتى. ءوسىم مال شارۋاشىلىعى مەن وسىمدىك شارۋاشىلىعىنداعى ءوندىرىس كولەمىنىڭ ارتۋى ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتىلدى.

قايتا وڭدەۋ سالاسى وزىق دامۋ قارقىنىن كورسەتىپ وتىر: ازىق-تۇلىك ونىمدەرىنىڭ ءوندىرىسى 9,2%-عا ءوسىپ، 2,13 ترلن تەڭگەنى قۇرادى، سۋسىندار ءوندىرىسى 6,8%-عا (692,4 ملرد تەڭگە) ارتتى. وسىمدىك مايىنىڭ ءوندىرىسى (+24%), سارى ماي (+10,4%), شۇجىق ونىمدەرى (+9%), ۇن ءوندىرىسى (+6,6%) ءوستى.

اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ نەگىزگى كاپيتالىنا سالىنعان ينۆەستيتسيالار 442,7 ملرد تەڭگەگە (+26,5%) جەتتى، ازىق-تۇلىك ونىمدەرى وندىرىسىنە سالىنعان ينۆەستيتسيالار 104,2 ملرد تەڭگەنى (+48%) قۇرادى. بۇل رەسۋرستار سالانى جاڭعىرتۋعا جانە زاماناۋي تەحنولوگيا ەنگىزۋگە باعىتتالدى.

«مەملەكەت باسشىسى ءوزىنىڭ حالىققا جولداۋىندا تىكەلەي سۋبسيديالاۋدان قولجەتىمدى نەسيەلەۋگە كوشۋدىڭ جانە كوممەرتسيالىق بانكتەردىڭ قاراجاتىن تارتۋدىڭ ماڭىزىن اتاپ ءوتتى. وسىنىڭ ناتيجەسىندە 2024 جىلدان باستاپ جىلدىق ستاۆكاسى 5%-دان اسپايتىن جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرۋ باعدارلاماسى ىسكە قوسىلدى. بۇل بيۋدجەت پەن جەكە قاراجات كوزدەرىنىڭ رەسۋرستارىن بىرىكتىرۋ ارقىلى  مۇمكىن بولدى», — دەپ اتاپ ءوتتى قر اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى ايداربەك ساپاروۆ.

مەملەكەتتىك قولداۋ جۇيەلى تۇردە ساقتالىپ كەلەدى. 2025 جىلى كوكتەمگى ەگىس جانە ەگىن جيناۋ جۇمىستارىنا جەڭىلدەتىلگەن نەسيە كولەمى 700 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى (2014 جىلى – 70 ملرد تەڭگە). الداعى جىلدارى بۇل قارجىلاندىرۋ كولەمى 1 ترلن تەڭگەگە جەتكىزىلمەك. ەگىس ناۋقانىنا قارجىلاندىرۋ 2024 جىلدىڭ قاراشا ايىنان باستالدى، بۇل شارۋالارعا الدىن الا دايىندالۋعا مۇمكىندىك بەردى.

جىلدىق 5% مولشەرلەمەمەن اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن جەڭىلدەتىلگەن ليزينگكە بەرۋ باعدارلاماسى ىسكە قوسىلدى. ول جالپى قۇنى 250 ملرد تەڭگەنى قۇرايتىن كەمىندە 6 مىڭ دانا تەحنيكانى ساتىپ الۋدى قامتاماسىز ەتەدى. بۇدان بولەك، قايتا وڭدەۋشىلەرگە اينالىم قاراجاتىن قارجىلاندىرۋ ءۇشىن 44 ملرد تەڭگە كولەمىندە جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرىلدى.

نەگىزگى تەتىكتەرمەن قاتار ارنايى قولداۋ باعدارلامالارى دا جۇزەگە اسىرىلۋدا. «اۋىل اماناتى» باعدارلاماسى كووپەراتيۆتەرگە، سونىڭ ىشىندە ءونىمدى قايتا وڭدەۋگە، 5 جىلعا دەيىنگى مەرزىمگە 2,5% جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرەدى. «كەڭ دالا» باعدارلاماسى اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىن وندىرۋشىلەر مەن قايتا وڭدەۋشىلەرگە 5% مولشەرلەمەمەن قارجىلاندىرۋ ۇسىنادى. «اگروبيزنەس» باعدارلاماسى بيۋدجەت، ۇلتتىق قور جانە جەكە ينۆەستيتسيالار ەسەبىنەن ءوندىرىستى جاڭعىرتۋعا، قۇرىلىس جۇرگىزۋگە جانە اينالىم قاراجاتىن تولىقتىرۋعا جاعداي جاسايدى. مۇنداي كەشەندى شارالار اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ءار شارۋاشىلىقتىڭ ەرەكشەلىگىنە قاراي ەڭ ءتيىمدى شارتتاردى تاڭداۋعا  مۇمكىندىك بەرەدى.

سۋرەت: primeminister.kz سايتىنان الىندى.

مال شارۋاشىلىعى: ستراتەگيالىق سالا جانە دامۋدىڭ جاڭا تەتىكتەرى

مال شارۋاشىلىعى – ەلدىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتەتىن ستراتەگيالىق ماڭىزدى سالا. ول اوك-ءتىڭ جالپى ءونىمىنىڭ شامامەن 40%-ىن قۇرايدى. 2025 جىلدىڭ قاڭتار–شىلدە ايلارىندا ءوندىرىس كولەمى 3,4%-عا ءوسىپ، 2 ترلن تەڭگەگە جۋىقتادى. ەت ءوندىرىسى 2%-عا ارتتى (608,8 مىڭ توننا), ءسۇت ءوندىرۋ كولەمى 6,5%-عا ۇلعايدى (2,25 ملن توننا).

مال مەن قۇس سانى دا تۇراقتى كوبەيىپ كەلەدى: ءىرى قارا – 8,7 ملن باس (+0,3%), جىلقى – 4,6 ملن (+6,7%), تۇيە – 300 مىڭ (+3,9%), قۇس – 48 ملن (+6,6%). وسى رەتتە قوي باسى 3,7%-عا كەمىگەنى بايقالادى (21,1 ملن باس).

قازاقستاننىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتى نىعايىپ كەلەدى: 2025 جىلدىڭ العاشقى بەس ايىندا سيىر ەتى ەكسپورتى 2,5 ەسەگە (12,3 مىڭ توننا), قوي ەتى 2,6 ەسەگە (9,2 مىڭ توننا) كوبەيدى. العاش رەت 797 توننا شوشقا ەتى سىرتقا شىعارىلدى. بۇل ناتيجەلەر وتاندىق ءونىمنىڭ باسەكەگە قابىلەتتى ەكەنىن جانە حالىقارالىق نارىقتا جوعارى سۇرانىسقا يە ەكەنىن كورسەتەدى.

ءسۇت ءوندىرۋ سالاسىنا ايرىقشا كوڭىل ءبولىنىپ وتىر. 2023–2025 جىلدارى جىلىنا 300 مىڭ توننادان استام ءونىم بەرەتىن 48 ءسۇت تاۋارلى فەرماسى سالىندى. جاڭا فەرمالارداعى ورتاشا جىلدىق ساۋىم 8,2 مىڭ ليترگە جەتسە، الدىڭعى قاتارلى شارۋاشىلىقتاردا بۇل كورسەتكىش 11 مىڭ ليترگە دەيىن بارادى. بۇل دەڭگەي ەۋروپانىڭ جەتەكشى ەلدەرىنە ساي كەلەدى. 2024 جىلى 688 مىڭ توننا ءسۇت ءوندىرىلدى (2022 ج. +32%). 2025 جىلى تاعى 32 كەشەن ىسكە قوسىلىپ، قوسىمشا 152 مىڭ توننا ءونىم الۋ جوسپارلانعان.

«ەتتى ءىرى قارا مال شارۋاشىلىعىندا نەسيە تازا 5%-بەن بەرىلەدى. قارجىلاندىرۋ كولەمى 50 ملرد تەڭگە. ال بيىل وڭدەۋ كاسىپورىندارىنىڭ اينالىم قاراجاتىن جەڭىلدەتىلگەن نەسيەلەۋ باعىتىنا 44 ملرد تەڭگە ءبولىندى. سونىمەن قاتار فەرمەرلەردىڭ كەپىلگە قولجەتىمدىلىگى ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن  نەسيە سوماسىنىڭ 85%-ىنا دەيىن كەپىلدىك بەرۋ باعدارلاماسى جۇزەگە اسىرىلۋدا», – دەدى ايداربەك ساپاروۆ.

2025 جىلعى 1 تامىزدان باستاپ بورداقىلاۋ الاڭدارىن جىلدىق مولشەرلەمەسى 5% جەڭىلدەتىلگەن نەسيەلەۋ باعدارلاماسى ەنگىزىلدى. بۇل باعدارلاماعا 50 ملرد تەڭگە ءبولىندى. بۇل باعدارلاما وندىرىستىك قۋاتتاردى 60%-دان استام دەڭگەيدە پايدالانۋعا جانە شىعارىلاتىن ءونىمنىڭ كەمىندە جارتىسىن ىشكى نارىققا وتكىزۋگە جاعداي جاسايدى.

اۋستراليالىق ۇلگى بويىنشا ەت كلاستەرلەرى دامىپ كەلەدى. 2024 جىلى 9 ملرد تەڭگەگە ءتورت جوبا قارجىلاندىرىلسا، 2025 جىلعا جالپى قۇنى 21,7 ملرد تەڭگەنى قۇرايتىن ون باسىم جوبا ايقىندالدى. تۇركىستان وبلىسىندا تۇيىرشىكتەلگەن جەم وندىرەتىن زاۋىت پەن 15 مىڭ باسقا ارنالعان بورداقىلاۋ الاڭى ىسكە قوسىلدى. بۇل جوبالار «جەمشوپتەن قايتا وڭدەۋگە دەيىنگى» تولىق تىزبەكتى قالىپتاستىرۋدىڭ نەگىزىن قالايدى.

سوڭعى بەس جىلدا قۇس ەتى بويىنشا يمپورتقا تاۋەلدىلىك 42%-دان 20%-عا دەيىن تومەندەدى. 2024 جىلى جامبىل، قىزىلوردا، پاۆلودار، تۇركىستان، سولتۇستىك قازاقستان جانە ۇلىتاۋ وبلىستارىندا جىلىنا 15,9 مىڭ توننا ەت وندىرۋگە قۋاتتى التى قۇس فابريكاسى ىسكە قوسىلدى. نەگىزگى مىندەت – بۇل باعىتتا ەلدى تولىقتاي ءوز ونىمىمىزبەن قامتاماسىز ەتۋ.

وسىلايشا، قازاقستانداعى مال شارۋاشىلىعى تۇراقتى دامۋ قارقىنىن كورسەتىپ وتىر: ىشكى ءوندىرىس كولەمى ارتىپ، ەكسپورتتىق الەۋەتى نىعايىپ كەلەدى، جاڭا قولداۋ تەتىكتەرى ەنگىزىلۋدە جانە الەمدىك دەڭگەيدەگى كلاستەرلەر قۇرىلۋدا. بۇل سالانى بۇكىل اگروونەركاسىپ كەشەنىنىڭ باستى ءوسىم نۇكتەلەرىنىڭ بىرىنە اينالدىرادى.

سۋرەت: primeminister.kz سايتىنان الىندى.

وسىمدىك شارۋاشىلىعى: ەگىستى ءارتاراپتاندىرۋ جانە جاڭا ونىمدىلىك ستاندارتتارى

قازاقستانداعى وسىمدىك شارۋاشىلىعى ءوندىرىستىڭ تيىمدىلىگى مەن تۇراقتىلىعىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان جۇيەلى ترانسفورماتسيادان وتۋدە. سالانىڭ نەگىزگى مىندەتى – ەگىس القاپتارىن ءارتاراپتاندىرۋ جانە سۋ ۇنەمدەۋ تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ. بيىل بيداي القابى 884,6 مىڭ گەكتارعا قىسقارىپ، 12,3 ملن گەكتاردى قۇرادى، ال مايلى داقىلداردىڭ كولەمى 1 ملن گەكتارعا ۇلعايىپ، 4 ملن گەكتارعا جەتتى. سونىمەن قاتار قانت قىزىلشاسىنىڭ ەگىس قۇرىلىمىن وڭتايلاندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.

«مەملەكەت باسشىسى جىل سايىن 150 مىڭ گەكتارعا دەيىن سۋ ۇنەمدەيتىن تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋدى تاپسىرعان بولاتىن. 2024 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا بۇل جوسپار ارتىعىمەن ورىندالىپ، 158 مىڭ گەكتاردى قۇرادى. ال بيىل سۋ ۇنەمدەيتىن تەحنولوگيالارعا قازىردىڭ وزىندە 109,8 مىڭ گەكتار القاپقا ەنگىزىلدى. جالپى سۋ ۇنەمدەيتىن تەحنولوگيالار قولدانىلاتىن جەر كولەمى 580 مىڭ گەكتارعا ۇلعايدى», — دەدى ايداربەك ساپاروۆ.

2024 جىلى فەرمەرلەر 25,2 ملن توننا استىق جيناپ، بۇرىن-سوڭدى بولماعان رەكوردقا قول جەتكىزدى. ونىڭ ىشىندە 18,6 ملن تونناسى بيداي. ورتاشا ونىمدىلىك گەكتارىنا 14,2 تسەنتنەر. مۇنداي جوعارى ناتيجەگە ەنگىزىلگەن تىڭايتقىش كولەمىنىڭ ەكى ەسەگە ۇلعايۋى (2023 ج. 1,3 ملن توننا) ايرىقشا ىقپال ەتتى. بيىل بۇل كورسەتكىشتى 1,9 ملن تونناعا جەتكىزۋ جوسپارلانعان.

تۇقىم شارۋاشىلىعىنا جانە ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازانى جاڭارتۋعا ايرىقشا نازار اۋدارىلىپ وتىر. 2025 جىلى ەليتالىق تۇقىمداردىڭ ۇلەسىن جالپى ەگىس كولەمىنىڭ 10,5%-ىنا دەيىن جەتكىزۋ، ال اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن جاڭارتۋ دەڭگەيىن 6,5%-عا دەيىن ارتتىرۋ جوسپارلانۋدا. تەك 2023 جىلدىڭ وزىندە عانا شارۋالار 22 مىڭ بىرلىك تەحنيكا ساتىپ الدى، بۇل الدىڭعى جىلعى كورسەتكىشتەن جوعارى.

فەرمەرلەر ءۇشىن ەلەۋلى قولداۋ قۇرالى بولىپ سۋبسيديالاۋ شارالارى قالا بەرەدى. مەملەكەت ەليتالىق تۇقىمدار قۇنىن 70%-عا دەيىن، وتاندىق وندىرىستەگى مينەرالدى تىڭايتقىشتاردىڭ قۇنىن 60%-عا دەيىن وتەيدى، سونداي-اق پەستيتسيدتەر شىعىنىن 50%-عا جانە بيوپرەپاراتتار شىعىنىن 40%-عا وتەماقىلايدى. 2025 جىلى باسىم داقىلداردى سۋبسيديالاۋعا 25,8 ملرد تەڭگە ءبولىنىپ، بۇل فەرمەرلەرگە ونىمدىلىكتى ارتتىرۋ ءۇشىن قوسىمشا رەسۋرس بەرەدى.

جۇيەلى شارالار 2024–2028 جىلدارعا ارنالعان جول كارتاسىندا بەكىتىلگەن. وندا اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جالپى ءونىم كولەمىن ەكى ەسەلەۋ كوزدەلگەن. نەگىزگى باسىمدىق بيدايدىڭ مونوكۋلتۋراسىن جانە سۋارمالى ەگىنشىلىكتى كوپ قاجەت ەتەتىن كۇرىش پەن ماقتا سياقتى داقىلداردى قىسقارتۋعا بەرىلگەن. سونىمەن قاتار مايلى، كوكونىس-باقشا جانە مالازىقتىق داقىلداردىڭ ەگىس القاپتارىن ۇلعايتۋ قاراستىرىلعان. مۇنداي ءتاسىل ءوندىرىستىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرىپ، مال شارۋاشىلىعىنىڭ جەم-ءشوپ قورىن نىعايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

سەلەكتسيا مەن تۇقىم شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا ارنالعان كەشەندى جوسپار اياسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىنىڭ كەمىندە 109 جاڭا سورتى مەن بۋداندارىن شىعارۋ كوزدەلگەن. 2024 جىلى 52,3%-دى قۇراعان وتاندىق سەلەكتسيا تۇقىمدارىمەن ەگىلەتىن القاپتاردىڭ ۇلەسىن 2028 جىلعا قاراي 78,2%-عا دەيىن ارتتىرۋ جوسپارلانۋدا. وسى ماقساتتا ۇسىنىلاتىن سورتتاردىڭ مەملەكەتتىك ءتىزىلىمى قالىپتاستىرىلىپ، ۇلتتىق تۇقىمداردىڭ گەنەتيكالىق بانكى قۇرىلۋدا. بۇل ىشكى سەلەكتسيا ناتيجەلەرىن بەكىتىپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار وتاندىق وسىمدىك شارۋاشىلىعىنىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتىن ارتتىرۋعا جول اشادى.

سۋرەت: primeminister.kz سايتىنان الىندى.

اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋ – نەسيەدەن جاڭعىرتۋدىڭ كەشەندى جوسپارلارىنا دەيىن

اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن تەرەڭ قايتا وڭدەۋ اگرارلىق ساياساتتىڭ نەگىزگى باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەدى. پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس، اگروونەركاسىپ كەشەنىندەگى قايتا وڭدەلگەن ءونىمنىڭ ۇلەسى 70%-عا جەتكىزىلۋى ءتيىس. وسى ماقساتتا مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ كەشەندى شارالارى ىسكە اسىرىلۋدا.

2024 جىلى اوك ونىمدەرىن ەكسپورتتاۋ كولەمى $5,1 ملرد بولدى، ونىڭ 52%-ى قايتا وڭدەلگەن ونىمگە تيەسىلى. بۇل $2,6 ملرد قۇرايدى، ال بىلتىر بۇل كورسەتكىش 43% بولعان، بۇل وتاندىق قايتا وڭدەۋ سالاسىنىڭ تۇراقتى دامۋ قارقىنى مەن باسەكەگە قابىلەتتىلىگىنىڭ ارتىپ كەلە جاتقانىن دالەلدەيدى.

قازاقستاندا قايتا وڭدەۋ سالاسىندا شامامەن ەكى مىڭ كاسىپورىن جۇمىس ىستەيدى، ولاردىڭ ىشىندە ءسۇت (18,8%), ەت (18,5%), استىق (17,4%) جانە ماي-شيكىزات (12,5%) سالالارى كوش باسىندا. 2024 جىلى 41,5 ملرد تەڭگە كولەمىندە 51 ينۆەستيتسيالىق جوبا جۇزەگە اسىرىلدى.

2025 جىلى بيزنەسكە قولداۋ كورسەتۋ ماقساتىندا قايتا وڭدەۋ كاسىپورىندارىن اينالىم قاراجاتىن تولىقتىرۋ ءۇشىن جىلدىق مولشەرلەمەسى 5%-بەن جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرۋ جالعاستىرىلدى. وسى ماقساتتارعا 44 ملرد تەڭگە ءبولىندى. 60-تان استام ءوتىنىم ماقۇلدانىپ، 26 ملرد تەڭگەدەن استام قارجى ءبولىندى.

قايتا وڭدەۋ كاسىپورىندارىن سالۋ نەمەسە جاڭعىرتۋعا ينۆەستيتسيالىق سۋبسيديالاۋ جۇمىس ىستەيدى. بۇل ماقساتتا شىعىننىڭ 15–50%-ىن وتەۋ قاراستىرىلعان. قانت سالاسىندا وتەماقىنىڭ كولەمى 40%-عا دەيىن ارتتى، جۇمىرتقا وڭدەۋدە سۋبسيديا 40%-عا دەيىن ەنگىزىلدى، ال ءسۇت سالاسىندا قۇرعاق ءسۇت پەن سارىسۋ جابدىقتارىنا شىعىننىڭ 25%-ىنا دەيىن وتەماقى قاراستىرىلعان.

كاسىپورىنداردى شيكىزاتپەن قامتاماسىز ەتۋگە ايرىقشا كوڭىل بولىنۋدە. وسى ماقساتتا تۇراقتى جەتكىزىلىمدى قامتاماسىز ەتەتىن ءسۇت فەرمالارى، قوي شارۋاشىلىعى كاسىپورىندارى جانە قابىلداۋ پۋنكتتەرى جەلىسى قۇرىلادى. فەرمەرلەرگە قولداۋ قايتا وڭدەۋگە تاپسىرىلعان جۇقا جانە جارتىلاي جۇقا ءجۇن كولەمىنە سۋبسيديالاۋ ارقىلى دا كورسەتىلەدى، بۇل ءبىر جاعىنان وندىرۋشىلەردىڭ شىعىندارىن ازايتىپ، ەكىنشى جاعىنان قايتا وڭدەۋ كاسىپورىندارىنىڭ قۋاتىن تولىق پايدالانۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.

ىشكى نارىقتى قورعاۋ ماقساتىندا شيكىزاتتى ەكسپورتقا شىعارۋعا شەكتەۋلەر ەنگىزىلگەن: مايلى داقىل تۇقىمدارىن شىعارۋعا باج سالىعى قولدانىلىپ، ءتىرى مال ەكسپورتى كۆوتالانعان، سونداي-اق تەرى مەن ءجۇن شىعارۋعا شەكتەۋلەر قويىلعان. بۇل شارالار شيكىزات قورىن ەل ىشىندە ساقتاپ، ونى قايتا وڭدەۋگە باعىتتاپ، ەلدە قوسىلعان قۇن قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

سۋرەت: primeminister.kz سايتىنان الىندى.

عىلىم جانە يننوۆاتسيالار: اوك جاڭعىرتۋدىڭ نەگىزى

پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرمالارىن ورىنداۋداعى ماڭىزدى باعىتتاردىڭ ءبىرى – اگرارلىق عىلىمدى دامىتۋ جانە يننوۆاتسيالاردى ەنگىزۋ. وسى ماقساتتا ۇلتتىق اگرارلىق عىلىمي-ءبىلىم بەرۋ ورتالىعى (ۇاتو) بازاسىندا ءبىلىم، عىلىم جانە بيزنەستى بىرىكتىرەتىن ۆەرتيكالدى ينتەگراتسيالانعان اگروتەحنولوگيالىق حاب قۇرىلۋدا. قازىرگى تاڭدا ونىڭ قۇرامىنا 33 ۇيىم – ۋنيۆەرسيتەتتەر، عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى جانە تاجىريبەلىك شارۋاشىلىقتار كىرەدى.

عىلىمي سالاعا قارجىلىق قولداۋ جۇيەلى سيپاتقا يە: 2025 جىلى ۇاتو-نى نەگىزگى قارجىلاندىرۋ كولەمى 2,6 ملرد تەڭگەگە ارتتى، ال 2024–2026 جىلدارى باعدارلامالىق-ماقساتتى قارجىلاندىرۋعا جىل سايىن 9,6 ملرد تەڭگە باعىتتالادى. بۇل اۋىل شارۋاشىلىعى كەشەنىنىڭ بارلىق نەگىزگى باعىتتارىن – مال شارۋاشىلىعى مەن وسىمدىك شارۋاشىلىعىنان باستاپ قايتا وڭدەۋ، ۆەتەريناريا جانە ورگانيكالىق ەگىنشىلىككە دەيىن قامتيتىن ۇزاق مەرزىمدى عىلىمي-تەحنيكالىق باعدارلامالاردى جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

زاماناۋي زەرتتەۋ زەرتحانالارىن قۇرۋعا جانە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىققا ايرىقشا كوڭىل بولىنۋدە. 2024 جىلدان باستاپ قازاقستاندا قىتايمەن بىرلەسكەن بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك زەرتحاناسى جانە ءدان ساپاسىن انىقتايتىن زەرتحانا جۇمىس ىستەي باستادى. 2025 جىلعى ماۋسىمدا ورگانيكالىق ونىمدەردى سەرتيفيكاتتاۋ ورتالىعى جانە حالىقارالىق سانيتارلىق جانە ۆەتەرينارلىق ستاندارتتارعا سايكەس تاماق قاۋىپسىزدىگى زەرتحاناسى اشىلدى. بۇل ورتالىقتار پەستيتسيد قالدىقتارى، ميكوتوكسيندەر، اۋىر مەتالدار جانە انتيبيوتيكتەردى تالداۋعا مۇمكىندىك بەرىپ قانا قويماي، «جاسىل» ءوندىرىس ستاندارتتارىن ەنگىزۋگە جول اشادى.

2024 جىلى اقتوبە وبلىسىندا جىلقى شارۋاشىلىعى جانە جەم­وندىرۋ ينستيتۋتىنىڭ قۇرىلۋى ماڭىزدى وقيعا بولدى. ونىڭ قىزمەتى – جىلقى تۇقىمدارىن جەتىلدىرۋ جانە وتاندىق جەم بازاسىن دامىتۋعا باعىتتالعان.

ماڭىزدى عىلىمي جوبالار قاتارىنا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن گەنەتيكالىق پاسپورتتاۋ، كليماتقا بەيىمدەلگەن ەگىنشىلىك جانە سەنسورلار، دروندار مەن AI-مونيتورينگ جۇيەلەرىن قولداناتىن «اقىلدى فەرمالاردىڭ» تسيفرلىق مودەلدەرى كىرەدى. قىتاي، نيدەرلاندى، اقش، فرانتسيا، ۇلىبريتانيا جانە باسقا ەلدەردىڭ عىلىمي ورتالىقتارىمەن حالىقارالىق عىلىمي ىنتىماقتاستىق جۇرگىزىلۋدە.

2027–2029 جىلدارعا «Agri Export» (ونىمدەردى گەنەتيكالىق سايكەستەندىرۋ، ورگانيكالىق ءونىم ءوندىرىسى، كليماتقا ءتوزىمدى تەحنولوگيالار) جانە «Agri Future» (AgriTech-ينكۋباتور، «اوك-ءتىڭ 100 جاس عالىمى» باعدارلاماسى، فەرمەرلەردى VR/AR ارقىلى وقىتۋ، جاڭا بۋىن تسيفرلىق فەرمالار) باعدارلامالارى ازىرلەنگەن. بۇل باستامالار قازاقستاننىڭ اوك-ءىن عالامدىق عىلىمي جەلىلەرگە ينتەگراتسيالاۋعا نەگىزدەپ، سالانى تەحنولوگيالىق سەرپىنگە شىعارۋعا جاعداي جاسايدى.

وسىلايشا، اگرارلىق عىلىم اۋىل شارۋاشىلىعىن جاڭعىرتۋدىڭ باستى قۇرامداس بولىگىنە اينالىپ، ونىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن، يننوۆاتسيالىق سيپاتىن جانە ۇزاق مەرزىمدى تۇراقتى دامۋىن قامتاماسىز ەتەدى.

«اتالعان ناتيجەلەر – اگرارلىق سەكتوردى قاجەتتى رەسۋرستارمەن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا اتقارىلعان جۇمىستىڭ تىكەلەي ناتيجەسى. اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى قولداۋ شارالارىن جەتىلدىرۋدى، ساياساتتىڭ اشىقتىعى مەن ناتيجەلىلىگىن قامتاماسىز ەتۋدى جانە ەڭ باستىسى، اۋىل تۇرعىندارى مەن اگرارلار ءۇشىن مۇمكىندىكتەردى كەڭەيتۋدى جالعاستىرادى», — دەپ اتاپ ءوتتى ايداربەك ساپاروۆ.

ۇكىمەتتىڭ اگروونەركاسىپ كەشەنىندە جۇرگىزىپ وتىرعان شارالارى پرەزيدەنتتىڭ جولداۋىن ىسكە اسىرۋدا جۇيەلى ءتاسىل قولدانىلىپ وتىرعانىن كورسەتەدى. سالا نەگىزگى باعىتتار بويىنشا – مال شارۋاشىلىعى مەن وسىمدىك شارۋاشىلىعىنان باستاپ تەرەڭ قايتا وڭدەۋ مەن عىلىمي زەرتتەۋلەرگە دەيىن تۇراقتى دامىپ وتىر. ينۆەستيتسيالىق تارتىمدىلىق قامتاماسىز ەتىلىپ، يمپورتتى الماستىرۋ مەن ەكسپورتتى كوبەيتۋگە قاجەتتى نەگىز جاسالدى.

Abai.kz