ازەربايجان بيلىگى رەسەيدىڭ «سولتۇستىك-وڭتۇستىك» جوباسىنا قاتىسۋدان تۇبەگەيلى باس تارتتى دەگەن حابار جەتتى. جوبانىڭ ءمانى رەسەي گازىن ازەربايجان اۋماعى ارقىلى يرانعا، ودان ارى پارسى شىعاناعى مەن ۇندىستانعا جەتكىزۋ بولاتىن.

ماسكەۋ وسى ترانزيت ارقىلى جىلىنا 50 ميلليارد تەكشە مەتر گاز ايداپ، رەسەي بيۋدجەتىن $30 ميللياردقا تولىقتىرماق ەدى.

الايدا باكۋ مۇنداي سحەماعا جول بەرمەدى. سەبەبى بۇل بۇۇ ەنگىزگەن يرانعا قاتىستى حالىقارالىق سانكتسيالاردى اينالىپ وتۋگە تىكەلەي جول اشار ەدى.

ازەربايجان بيلىگىنىڭ ۇستانىمى انىق، حالىقارالىق ەرەجەلەردى اينالىپ ءوتىپ، رەسەيدىڭ كولەڭكەلى لوگيستيكاسىنا جول اشپاسى انىق. وسىلايشا باكۋ ەكىنشى سانكتسيالىق تاۋەكەلدەن باس تارتىپ وتىر.

سونىمەن قاتار يرانداعى رەسەيلىك گاز حابى تۋرالى اقپاراتتار دا جالعان بولىپ شىقتى. رەسەي مەن ارمەنيا تاراتقان، باكۋدىڭ ءوز اۋماعىن گاز ترانزيتىنە بەرەدى دەگەن اقپاراتتار شىندىققا جاناسپايدى.

ال ازەربايجاننىڭ ءوزىنىڭ ەنەرگەتيكالىق ساياساتى ەۋروپامەن تەرەڭ بايلانىستى. بۇگىندە كارى قۇرلىقتىڭ 12 ەلى وڭتۇستىك گاز ءدالىزى ارقىلى ازەربايجان گازىن تۇراقتى تۇردە الىپ وتىر.

تاناپ، تاپ، تاپي سىندى ترانسكونتينەنتالدى جۇيەلەر ارقىلى جەتكىزىلىپ جاتقان كوگىلدىر وتىن ەۋروپانىڭ ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىگىنىڭ ءبىر تىرەگىنە اينالعان. رەسەيدىڭ ورنىنا جاڭا بالاما ىزدەگەن ەۋروپا نارىعىندا باكۋ ماڭىزدى ويىنشىعا اينالدى.

قازىر گاز باعاسى ءوسىپ جاتىر. قىركۇيەكتە مىڭ تەكشە مەتر گاز $365 بولسا، قازان ايىندا بۇل كورسەتكىش $420-دان استى.

ال ازەربايجاننىڭ بارلانعان گاز قورى 2, 7 تريلليون تەكشە مەتر. تەك ءبىر عانا «شاح دەنيز» كەنىشىندە 1, 4 تريلليون قورى بار. بۇل ونداعان جىلعا جەتەتىن ستراتەگيالىق رەسۋرس.

گاز ساتىلىمىنان تۇسەتىن پايدا مەملەكەتتىڭ ءال-اۋقاتىن كوتەرىپ، تۇراقتى ءوسىمدى قامتاماسىز ەتىپ وتىر.

وسى تۇستا ءبىر شىندىق ايقىندالا تۇسكەندەي، رەسەي وقشاۋلانعان سايىن، ورتالىق ازيا مەن كاۆكاز ايماعى ەنەرگەتيكالىق حابقا اينالىپ كەلەدى.

بىراق بۇل پروتسەسكە قاتىسۋ ءۇشىن ءار ەلدىڭ ءوز ۇستانىمى، دەربەس ساياسي باعدارى بولۋى كەرەك.

نۇرلان جۇماقانوۆ

Abai.kz