اق ۇيگە كەلگەلى «امەريكا ءبىرىنشى ورىندا» ۇستانىمىمەن اسكەري، ساۋدا وداقتاستارىنىڭ ەكى اياعىن ءبىر ەتىككە تىققان دونالد ترامپ «تەڭىز تاسىمالىنا شىعار  جولى جوق» دەلىنەتىن ورتا ازياعا اقىرى نازار اۋداردى.

ەلىمىزدىڭ جانە كورشى قىرعىزستان، تاجىكستان، تۇرىكمەنستان جانە وزبەكستان پرەزيدەنتتەرىن «C5+1» فورماتىنداعى سامميتكە شاقىردى. كەزدەسۋ 6 قاراشادا ۆاشينگتوندا وتەدى. مۇنداي فورماتتاعى سامميت ءبىرىنشى رەت وتكەلى وتىرعان جوق. بۇدان بۇرىندا 2023 جىلى نيۋ-يوركتە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس اسسامبلەياسىنىڭ جيىنى كەزىندە وتكەن. وعان اقش-تىڭ سول كەزدەگى پرەزيدەنتى دجو بايدەن مۇرىندىق بولعان.

دەسە دە، الداعى سامميتتىڭ ءجونى بولەك. قازىر گەوساياسي جاعداي مىڭ قۇبىلىپ تۇر. الپاۋىت ەلدەر ەنەرگيا كوزدەرىنە باي ەلدەردى وزدەرىنە قاراتۋعا تىرىسۋدا. ورتالىق ازيا مەن اقش پرەزيدەنتتەرىنىڭ «بيىلعى كەزدەسۋىنىڭ باستى تاقىرىبى ساۋدا مەن ينۆەستيتسيا، ماڭىزدى مينەرالدىق رەسۋرستار جانە ەنەرگەتيكا سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق بولماق» دەگەن رەسمي اقپاراتتاردان-اق سونى اڭعارۋعا بولادى.

ورتالىق ازيا دەگەندە الەم ەلدەرى ەۋروپا، قىتاي، جاپونيا، كورەيا، اقش بولسىن ءبىرىنشى كەزەكتە قازىناعا باي قازاقستاندى اۋىزعا الاتىنى اقيقات. ونى ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ 29 قازان كۇنگى اقش پرەزيدەنتىنىڭ وڭتۇستىك جانە ورتالىق ازيا بويىنشا ارنايى وكىلى سەردجيو گورمەن جانە اقش مەملەكەتتىك حاتشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى كريستوفەر لانداۋمەن كەزدەسۋىنەن كورۋگە بولادى.

ارنايى وكىل سەردجيو گور  كەزدەسۋدە قاسىم-جومارت توقاەۆقا امەريكا پرەزيدەنتىنىڭ سالەمىن جەتكىزىپ، اقش سىرتقى ساياساتىنداعى ورتالىق ازيا ءوڭىرىنىڭ ستراتەگيالىق ماڭىزىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى.  ۆاشينگتوندا وتەتىن الداعى كەزدەسۋ ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.

مەملەكەت باسشىسى ەلىمىزدىڭ اقش پرەزيدەنتى جۇرگىزىپ وتىرعان ىشكى جانە سىرتقى ساياساتتى قولدايتىنىن جەتكىزدى. وسى ورايدا دونالد ترامپتىڭ بەيبىتشىلىكتى نىعايتۋعا جانە حالىقارالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە قوسقان ۇلەسىن جوعارى باعالادى.

الداعى كەزدەسۋدە توقاەۆتىڭ، قازاقستاننىڭ ءباسى جوعارى بولايىن دەپ تۇر. سەبەبى قازىر ءبىزدىڭ تەرىستىك جانە شىعىس كورشىمىز بىرنەشە ايماقتىق سوعىستى توقتاتقانى ءۇشىن نوبەل سىيلىعىنا ۇسىنىلعان ترامپتىڭ باستى باس اۋرۋىنا اينالىپ تۇر. اق ءۇي قوجايىنى رەسەي باسشىسى ءپۋتيندى يلىكتىرە الماي، سوعىستى توقتاتۋعا كوندىرە الماي داعدارسا، قىتايمەن بولعان ساۋدا سوعىسىندا دا قاۋقارسىزدىق تانىتىپ وتىر. وسى تۇرعىدان العاندا قازاقستان باسشىسىنىڭ ورىنى ەرەكشە. زەلەنسكي مەن ءپۋتيندى راقايلاستىرۋعا، كەزدەستىرۋگە الاڭ دايىنداۋدان كەت ارى ەمەس ەكەنىن ايتقان ەدى. اقش پەن قىتايدىڭ ساۋدا سوعىسىندا سيرەك مەتالدار قورى باستى كوزىرگە اينالىپ بەلگىلى. قازاقستاندا ونىڭ مول قورى بار.

قالاي دەسەكتە، الداعى ورتالىق ازيا مەن اقش ءسامميتتى الەم نازارىندا، الپاۋىتتاردىڭ ءجىتى باقىلاۋىندا بولعالى تۇر.

الداعى بولاتىن كەزدەسۋدە ترامپ بوي كورسەتكەنىمەن، ونى ءبىر توپ اقش كونگرەسمەندەرى ۇسىنعان ەكەن. اقش تارابى قازىرگى ۋشىققان گەوساياسي جاعدايدى رەتتەۋدەگى ورتالىق ازيانىڭ ءرولىن وتە دۇرىس باعامداپ، ستراتەگيالىق ماقسات قويىپ وتىرعانى بايقالادى.

Abai.kz