قازىرگى نارىق زامانىندا، قازاق جاستارى قوعامنىڭ قوزعاۋشى كۇشىنە اينالىپ، ۇلتتىق ەكونوميكا، مادەنيەت، ونەر-ءبىلىم سالاسىنا جاڭا بەتبۇرىس جاساۋعا ءتيىس بولاتىن. جۇرتقا توپىراق شاشۋدان اۋلاقپىز. دەگەنمەن، جاستارىمىزدىڭ ءبىرازى «تەلەشكى» سۇيرەۋ، «كۇزەتشى» بولۋدان ارى اسپاي وتىر.«جۇمىستىڭ جاقسى-جامانى بولمايدى. تەك ونى جاۋاپكەرشىلىكپەن ىستەي ءبىلۋ كەرەك» دەگەن قاعيدا وسى تۇستا كولدەنەڭ تۇرا قالاتىنى بار. الايدا ءار سالانىڭ وزىنە ءتان سالماعى بولاتىنى حاق. «ونەرلى ورگە جۇزەر» دەيدى اتام قازاق. نەگە ءبىز ناقتىلى كاسىپپەن شۇعىلدانبايمىز؟ نەگە قارا كۇشپەن ىستەلەتىن جۇمىسقا اۋەسپىز؟ مۇنىڭ تۇپكى ءمانى ونەر-بىلىمگە قۇشتارلىعىمىزدىڭ ازدىعىندا جاتسا كەرەك. ايتپەسە، كۇندىز اۋىر دا لاس جۇمىسقا جەگىلىپ، تۇنىندە كارتا ويناپ، اراق ىشكەننەن تاپقان پايدامىز بار ما؟

قازىرگى نارىق زامانىندا، قازاق جاستارى قوعامنىڭ قوزعاۋشى كۇشىنە اينالىپ، ۇلتتىق ەكونوميكا، مادەنيەت، ونەر-ءبىلىم سالاسىنا جاڭا بەتبۇرىس جاساۋعا ءتيىس بولاتىن. جۇرتقا توپىراق شاشۋدان اۋلاقپىز. دەگەنمەن، جاستارىمىزدىڭ ءبىرازى «تەلەشكى» سۇيرەۋ، «كۇزەتشى» بولۋدان ارى اسپاي وتىر.«جۇمىستىڭ جاقسى-جامانى بولمايدى. تەك ونى جاۋاپكەرشىلىكپەن ىستەي ءبىلۋ كەرەك» دەگەن قاعيدا وسى تۇستا كولدەنەڭ تۇرا قالاتىنى بار. الايدا ءار سالانىڭ وزىنە ءتان سالماعى بولاتىنى حاق. «ونەرلى ورگە جۇزەر» دەيدى اتام قازاق. نەگە ءبىز ناقتىلى كاسىپپەن شۇعىلدانبايمىز؟ نەگە قارا كۇشپەن ىستەلەتىن جۇمىسقا اۋەسپىز؟ مۇنىڭ تۇپكى ءمانى ونەر-بىلىمگە قۇشتارلىعىمىزدىڭ ازدىعىندا جاتسا كەرەك. ايتپەسە، كۇندىز اۋىر دا لاس جۇمىسقا جەگىلىپ، تۇنىندە كارتا ويناپ، اراق ىشكەننەن تاپقان پايدامىز بار ما؟
«باراحولكا» دەيتىن اتىشۋلى بازارعا ءبىر تانىسىمدى ىزدەپ باردىم. قازاقتىڭ تەپسە تەمىر ۇزەتىن جىگىتتەرى «داروگۋ» دەپ ايعايلاپ، بازاردى باسىنا كوشىرىپ ءجۇر. بىرەۋلەرى زات يەسىنىڭ الدىنا ءتۇسىپ، ارباسىن سۇيرەپ ارەڭ كەتىپ بارادى. ال ەندى بىرەۋلەرى قىتايدىڭ «كامازدارىنان» تەمىر، مرامور سياقتى زاتتاردى ءتۇسىرىپ قاربالاس بولىپ جاتىر. اراكىدىك سولاردىڭ بىرىمەن اڭگىمەلەسىپ قالدىم. «اۋىلدا جۇمىس جوق. اكەم اراققا سالىنىپ كەتتى، شەشەم بار تاپقانىن بالالارىنىڭ اۋزىنا توسىپ اۋرە. ءۇيدىڭ ۇلكەنى مەن بولعاندىقتان اقشا تاۋىپ، ءىنى-قارىنداستارىمدى وقىتسام دەپ الماتىعا كەلدىم. تارتپاعان ازابىم جوق. سەيفۋللين كوشەسىندە دە تۇردىم. ەندى مىنە «باراحولكادا» ءجۇرمىن. الىمجەتتىكپەن اقشا تاباتىن «دوكەيلەردەن» قالعان مىڭ تەڭگەم كۆارتيرا مەن تاماقتان اسپايدى. نەدە بولسا شەشەمە جۇك بولماي، وسىلاي جانىمدى باعا تۇرايىن دەدىم». ەل قورعانى بولار ەردەن ەستىگەن ءسوزدىڭ ءتۇرى وسى بولدى. اناداي جەردە تۇرعان كۇزەتشىنى كورسەتىپ، ەندىگى ارمانى «كۇزەتشى» بولۋ ەكەندىگىن دە جاسىرمادى. جۇمىستان ابدەن قاجىعان سەكىلدى. ونىڭ ويىنشا كۇزەتشىلىك جان قينامايتىن راحات جۇمىس.
مىنە، وسىنداي تاعدىرمەن جۇرگەن قاراكوز باۋىرلارىمىزدىڭ تىرلىگى كىم كىمدى دە بەيجاي قالدىرماسا كەرەك. ولاردىڭ كوبى امالدىڭ جوقتىعىنان ءجۇر. بىراق جان ساقتاۋ، اقشا تابۋدىڭ توتە جولى تەك اربا سۇيرەۋ مەن كۇزەتشى بولۋ ەمەس قوي. ەسەسىنە ساۋدا-ساتتىقتىڭ قىر-سىرىن مەڭگەرىپ، اسپازدىق، ناۋبايشىلىق، زەرگەرلىك سياقتى كاسىپتەردىڭ باسىن ۇستاۋ الدەقايدا دۇرىس تاڭداۋ بولماس پا ەدى؟! تەك بۇلارعا ىنتا مەن جىگەر كەرەك. جوق، الدە «سامسا» ساتقان وزبەكتەن، «كەباب» ساتقان تۇرىكتەن كەمدىگىمىز بار ما؟ قايتا ءوز جەرىمىزدە ولارعا قاراعاندا مۇمكىندىگىمىز مول بولۋى كەرەك ەمەس پە؟ اۋىر جۇمىس ىستەگەن ادامنىڭ بۇيرەگىنە،ومىرتقاسىنا قىسىم تۇسەتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. ال، سونداي جاستاردان قانداي نۇرلى بولاشاق، ۇلكەن ءۇمىت كۇتۋگە بولادى؟
«بازارعا قاراپ تۇرسام اركىم بارار». بازار - ادامداردىڭ ەڭ كوپ جينالاتىن ورىنى. وندا مەملەكەتتىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتى مەن قوسا حالىقتىڭ بەت-بەينەسى دە كورىنەدى. سول «باراحولكادا» قازاقتان باسقا «داروگۋلەپ» جۇرگەن بىرەۋدى كوردىڭىز بە؟ ەلدىڭ جۇگىن ارقالار جاستار اربا سۇيرەپ، جاتتىڭ قولىنا جالتاقتاپ جۇرسە باسقالار نە ويلايدى؟ ءبىزدىڭ ارمان «الاشتىڭ ۇلى» بولۋ ەمەس، «بازاردىڭ قۇلى» بولۋ ما ەدى؟ «داروگۋ» دەپ ايقاي سالعاننان، «كەبەب - 300 تەڭگە» دەپ كەرى شالقايعان الدەقايدا جاقسى ەمەس پە؟
بۇل ءبىر عانا «باراحولكاداعى» كورىنىس. قوعامنىڭ ءار سالاسىندا مۇنداي «تراگەديالار» جەتەرلىك. قازاق ءوز جەرىندە وگەي بالانىڭ كۇيىن كەشسە وعان كىم كىنالى؟ باستى سەبەپ، ونەر مەن ورەنىڭ كەم سوعىپ جاتقاندىعىندا بولسا كەرەك. سوندىقتان، جاستار نامىستى نانعا ساتپاعانىمىز ءجون. ويتكەنى، اربا سۇيرەۋ - ونەر ەمەس.

"انا ءتىلى" گازەتى