جەكسەنبi كۇنگە جوسپارلانعان جاستاردىڭ «بiز وزگەرiستi قالايمىز!» اتتى جالپىۇلتتىق جيىنى وتكەن جوق. سەبەبi, ودان ەكi كۇن بۇرىن بيلiك جاستاردىڭ تالابىنا وراي جاۋاپ قاتىپ، الماتى قالالىق اكiمشiلiگiندە جيىن وتكiزگەن بولاتىن. وعان قالا اكiمiنiڭ ورىنباسارى سەرiك سەيدۋمانوۆ، بiلiم جانە عىلىم ۆيتسە-مينيسترi ايدار جاقىپوۆ، بiرقاتار جوعارعى وقۋ ورىندارىنىڭ رەكتورلارى جانە 11 ساۋiرگە جوسپارلانعان ميتينگiنi ۇيىمداستىرۋ كوميسسياسىنىڭ قۇرامىنا كiرگەن جاستار قاتىستى. جيىن قورىتىندىسىندا جاستاردىڭ بارلىق تالابى ورىندالىپ، ميتينگiنi وتكiزۋدiڭ قاجەتسiزدiگi جونiندە شەشiم قابىلداندى.

جەكسەنبi كۇنگە جوسپارلانعان جاستاردىڭ «بiز وزگەرiستi قالايمىز!» اتتى جالپىۇلتتىق جيىنى وتكەن جوق. سەبەبi, ودان ەكi كۇن بۇرىن بيلiك جاستاردىڭ تالابىنا وراي جاۋاپ قاتىپ، الماتى قالالىق اكiمشiلiگiندە جيىن وتكiزگەن بولاتىن. وعان قالا اكiمiنiڭ ورىنباسارى سەرiك سەيدۋمانوۆ، بiلiم جانە عىلىم ۆيتسە-مينيسترi ايدار جاقىپوۆ، بiرقاتار جوعارعى وقۋ ورىندارىنىڭ رەكتورلارى جانە 11 ساۋiرگە جوسپارلانعان ميتينگiنi ۇيىمداستىرۋ كوميسسياسىنىڭ قۇرامىنا كiرگەن جاستار قاتىستى. جيىن قورىتىندىسىندا جاستاردىڭ بارلىق تالابى ورىندالىپ، ميتينگiنi وتكiزۋدiڭ قاجەتسiزدiگi جونiندە شەشiم قابىلداندى.

جيىننان كەيiن جۋرناليستەرگە تۇسiنiكتەمە بەرۋگە «رۋح پەن تiل» كلۋبىنىڭ جەتەكشiسi جانبولات ماماي، «ەركiن ينتەرنەت ءۇشiن» قوزعالىسىنىڭ وكiلi الماس كوشەرباي، الماتى قالاسى اكiمiنiڭ ورىنباسارى سەرiك سەيدۋمانوۆ، بiلiم جانە عىلىم ۆيتسە-مينيسترi ايدار جاقىپوۆ شىقتى. ولار جينالعان باق وكiلدەرiنە جيىندا ايتىلعان كەلiسiم جونiندە جانە ميتينگiنi وتكiزبەۋ تۋرالى شەشiمنiڭ قابىلدانۋ سەبەپتەرiن ءتۇسiندiردi. العاشقى بولىپ ءسوز العان جانبولات ماماي، وزدەرiنiڭ مۇنداي شەشiمگە كەلۋ سەبەپتەرiن بىلاي ءتۇسiندiردi: «بiز بۇل باستامانى كوتەرگەن ۋاقىتتاعى نەگiزگi ماقساتىمىز ميتينگ وتكiزۋ ەمەس ەدi. جاستاردىڭ دا ءوز الدىنا ساياسي كۇش ەكەنiن، بيلiكتiڭ ولارمەن ساناسۋى قاجەتتiگiن ۇقتىرعىمىز كەلدi. شەنەۋنiكتەر جاستاردىڭ جانايقايىن ەستiسە ەكەن دەدiك. ەگەر تالاپتارىمىزعا وراي ناقتى جاۋاپتار بەرiلiپ جاتسا، وندا ديالوگقا دايىن ەكەنiمiزدi دە ايت­قانبىز. مiنە، بۇگiن سول ديالوگقا كەلدiك. ال ميتينگ باستى ماقسات ەمەس، ماقساتقا جەتۋدەگi بiر قۇرال عانا بولاتىن. بiز تالاپتارىمىزدى ورىنداتقاننان كەيiن ميتينگiنi وتكiزۋدiڭ قاجەتتiگi جوق. سەبەبi, بiز جيىن ۇيىمداستىرۋعا دەيiنگi بيلiككە جولدانعان ەكi حاتىمىزعا رەسمي تۇردە جاۋاپ الدىق. بيلiك وكiلدەرiن ديالوگقا شاقىرعان بولاتىنبىز، ول دا بۇگiن ءوتتi. سوندىقتان، بiز جەكسەنبiگە جوسپارلانعان جاستاردىڭ جالپىۇلتتىق جيىنىن وتكiزبەۋ تۋرالى شەشiم قابىلدادىق. جاقىن ۋاقىتتا قالا اكiمشiلiگi جانىنان كوميسسيا ءتۇزiلiپ، ۇلكەن ۇيىم قۇرىلاتىن بولدى. سول ۇيىمنىڭ قاتارىنا كوپتەگەن جاستار ۇيىمدارى شاقىرىلىپ، بiزدi قولدايتىندارى قوسىلادى. سوندا ءوزiمiزدi مازالاپ وتىرعان، ستۋدەنتتەردiڭ، جاستاردىڭ تالاپتارى، قوعامنىڭ وزەكتi ماسەلەلەرi بويىنشا ءوز ويىمىز بەن كوزقاراسىمىزدى ايتاتىن، سونى بيلiككە جەتكiزiپ، ىقپال ەتەتiن بiر ورتالىق قۇرامىز دەگەن توقتامعا كەلدiك. ول بولاشاقتا ءوز جەمiسiن بەرەدi دەپ تە ۇمiتتەنەمiز. بيلiكتiڭ جاۋاپ قاتىپ، وسىنداي ورتالىقتىڭ قۇرىلۋىن جاستاردىڭ جەڭiسi دەپ باعالايمىز. بiراق، بiز بiر جيىنعا بولا الدانىپ قالدىق دەگەن ءسوز ەمەس. ەگەر جيىن­دا ايتىلعان ماسەلەلەر تەك ءسوز جۇزiندە قالىپ، بيلiك ءوز سوزiندە تۇرمايتىن بولسا، ازاماتتىق قارسىلىقتى جالعاستىرا بەرەتiنiمiزدi مالiمدەيمiز. كورشi ەلدەگi جاعدايدى ءبارiمiز كورiپ وتىرمىز. ودان دا الاتىن ساباق بار. سوندىقتان ميتينگiنi ازiرگە توقتاتتىق. الايدا، بۇل تۇپكiلiكتi كەلiسiمگە كەلدiك دەگەن ءسوز ەمەس.»

راسىمەن، بۇنداي جيىننىڭ ءوتiپ، اشەيiندە ەش سەلت ەتپەيتiن بيلiكتiڭ جاس­تاردىڭ تالاپتارى بويىنشا جاۋاپ بەرۋiن جاستاردىڭ ۇلكەن جەڭiسi دەپ باعالايتىندار از ەمەس. قازiرگi ۋاقىتتا ەكi جاققا دا تيiمدi شەشiم قابىلداندى. ونى بiلiم جانە عىلىم ۆيتسە-مينيسترi ايدار جاقىپوۆ تا ايتتى. «مەن بiزدiڭ كوزقاراستارىمىزدىڭ بiرقاتار تۇستارى سايكەس كەلگەنiن اتاپ وتكiم كەلەدi. مينيسترiلiك تە جاستار سياقتى جوو باسقارۋ قاتارىن­دا­ ستۋدەنتتەردi كوبەيتۋدi كوزدەيدi. بiز جاستارعا قاتىستى وزەكتi ماسەلەلەر تالقىلاناتىن جالپى رەسپۋبليكالىق ديالوگ الاڭىن قۇرۋ تۋرالى شەشiمگە كەلدiك. مەنiڭشە بۇل ەكi جاققا دا تيiمدi. ايتا كەتۋ كەرەك، جاستار ءمالiم­دەمەسiندە كورسەتiلگەن باستى ماسەلەر­دiڭ بiرi - كەدەندiك وداققا قاتىستى ەدi.­ ول الدا قۇرىلاتىن ديالوگ الاڭىندا تالقىعا سالىناتىن العاشقى تاقىرىپ بولماق»، - دەدi ۆيتسە-مينيستر. جاستاردىڭ مۇنداي شەشiمگە كەلگەنiن ەستiمەي قالعان جانە جاي عانا نە بولارىن بiلگiسi كەلگەن بiر توپ ادام جەكسەنبi, ء11ساۋiر كۇنi ەسكi الاڭنان تابىلدى. ولاردىڭ اراسىندا جاستاردى قولداۋدان گورi, كiنا ارتقاندارى باسىم ەدi. اكiمشiلiكتە بولعان كەلiسiمدi جاستاردىڭ جەڭiسi ەمەس، جەڭiلiسi رەتiندە باعالاعاندار دا ۇشىراسادى. بiراق، بۇل بiزدiڭشە قاتە پiكiر. مۇنداي سۇراق قويۋدىڭ ءوزi - قاتەلiك. بۇل ءبارiبiر جەڭiس! ساناداعى جەڭiس! نەگە؟ نەگە بiز بۇنى جەڭiس دەپ قابىلدايمىز. سەبەبi, بۇعان دەيiن دە جاستار بيلiككە اشىق حات، ەسكەرتپە حات جازۋ ارقىلى تالاپتار قويعان. بiراق، ونىڭ بiرiنە دە جاۋاپ بول­عان ەمەس. ال بۇل جولى اقوردا شىن مانiندە ۇرiكتi, ەسi شىقتى. جاستارعا جاۋاپ قاتۋىنا تۋرا كەلدi. جەڭiس - جاس­تاردىڭ وسى جولى جۇمىلا جۇدىرىق بولىپ بiرiگۋiندە. ء11ساۋiر كۇنگi جيىندى ۇيىمداستىرۋ توبىنا نەگiزiندە ۇلتشىل، پاتريوت جاستاردىڭ باسىنىڭ قوسىلۋىندا. بيلiككە باتىل تۇردە تالاپ قويا بiلۋiندە. بيلiكتi ىرقىنا كوندiرە بiلۋiندە. بۇل جەڭiس قوي؟ جەڭiس! سوندىقتان، ول جاستاردىڭ بولاشاعىنا سەنiممەن قاراۋعا تيiسپiز. بيلiك ميتينگ وتكiزۋ جونiندەگi ۇيىمداستىرۋ كوميسسياسىن قۇرعان كۇننەن باستاپ ولاردىڭ اراسىنا iرiتكi سالىپ، قورقىتۋ-ۇركiتۋ شارالارىن جۇرگiزدi. بiراق، جاستار وعان دا مويىعان جوق. سوڭعى كۇنگە دەيiن الاڭعا شىعۋعا دايىن ەكەندەرiن ايتتى. تالاپتارىنا وراي جاۋاپ بولعاندىقتان عانا باس تارتتى. ستۋدەنت جاستاردىڭ الەۋمەتتiك، تۇرمىستىق، قۇقىقتىق ماسەلەلەرi 20 جىلدان بەرi ءوز شەشiمiن تاپپاي كەلەدi. بيلiك بۇنى دا شەشۋگە ماملەگە كەلدi مە؟ كەلدi! بۇرىن-سوڭدى مۇنداي تۇسiمiزگە كiرمەۋشi ەدi عوي؟ ال جاستار بيلiكتi وزدەرiمەن ساناسۋعا ماجبۇرلەدi. ۋادەسiن الدى. ەلەتتi, ەسكەرتتi. مۇنىڭ ءوزiن شىنايى جەڭiس رەتiندە قابىلداۋعا تيiسپiز.

سiز نە دەيسiز؟

ەرمۇرات ءباپي، قوعام قايراتكەرi:

- بۇل جەردە باستى اڭگiمە قازاقستان جاستارىنىڭ بيلiككە تالاپ قويا بiلۋiندە بولىپ تۇر. مۇنداي باستاما ارقىلى جاستار قوعامعا وزدەرiنiڭ ساياسي-الەۋمەتتiك كۇش ەكەنiن كورسەتتi. ول كۇشتiڭ قوياتىن ساياسي تالاپتارى بار ەكەنiن دە ايقىن دالەلدەدi. ول تالاپتارىنا وراي ناقتى جاۋاپ الا بiلدi. وسى تۇرعىدان العاندا ميتينگiنiڭ ءوتۋ-وتپەۋi ەكiنشi كەزەكتەگi اڭگiمە. جاستار ءوز الدىنا جۇرگەن توبىر ەمەس، ەلدەگi ساياسي-الەۋمەتتiك جاعدايعا الاڭدايتىن، ونىڭ جاقسارۋىن تالاپ ەتە الاتىن كۇش ەكەنiن تانىتتى. بۇل ماسەلەلەردi الاڭدا بولسىن نەمەسە دوڭگەلەك ۇستەل باسىندا بولسىن اشىق ايتا الاتىندارىن دالەلدەدi. وسى تۇرعىدان العاندا مەن جاستاردىڭ بۇل وزگەرiسكە دەگەن ۇمتىلىسىن قۇپتايمىن. رازى بولدىم. ال ەكiنشi جاعىنان العاندا، جاستاردىڭ تالابىنا الماتى قالاسىنىڭ ورىنباسارى مەن مينيستردiڭ ورىنباسارى دەڭگەيiندە جاۋاپ بەرiلۋi وكiنiشتi-اق. پرەزيدەنتكە قويىلعان تالاپتارعا تiكەلەي اقوردانىڭ ءوزi جاۋاپ بەرۋگە تيiس ەدi. ەندi جاستار وسى بەتiنەن تايماي، تالاپتارىن ۇدەتە ءتۇسiپ، استاناداعى ەسiلدiڭ سول جاعالاۋىندا وتىرعان بيلiكتi جاۋاپ بەرۋگە ماجبۇرلەيدi دەپ ويلايمىن.

ءامiرجان قوسانوۆ، ساياساتكەر:

- مەنiڭشە، بۇل جاستاردىڭ كوتەرگەن ماسەلەسi - كوكەيكەستi, وزەكتi. ۋاقىت تالابىنا ساي. ولاردىڭ ءسوزi - ورىندى. سوندىقتان، بيلiك نازار اۋدارۋعا ءماجبۇر بولدى. جاستاردىڭ قايتپاستىعى، قايسارلىعى، اسiرەسە ۇيىمشىلدىعى بiراز قوعامدىق كۇشتەرگە ۇلگi بولارلىقتاي. جاستاردىڭ تالاپتارىنا وراي جاۋاپ الۋى كۇرەستiڭ باسى عانا دەپ ويلايمىن. سەبەبi, بيلiك وزiنە بەلگiلi بiر دارەجەدە مiندەتتەمەلەر الدى. ەندi جاستاردىڭ سول مiندەتتەمەلەردiڭ ورىندالۋىن تالاپ ەتۋگە تولىق قۇقىعى بار. بۇنى مەن ۇلكەن جەڭiستiڭ العاشقى قارلىعاشى دەپ باعالايمىن.

ي.ەرعايىپقىزى