اپتا الدىن ەلدى ءدۇر ەتكىزگەن وقيعا بىلاي باستالعان ەدى: جۇمىر جەر بەتىندە تىرشىلىك ەتكەن سانالى پەندەلەر اراسىنان دارالانىپ، كۇللى جاحانعا ەسىمى ءماشحۇر بولعان كىسىلەر جايلى اقپارات بەرەتىن، ايىنا ءبىر رەت باسپادان شىعاتىن «جۇلدىزدار وتباسى-اڭىز ادام» جورنالىنىڭ وسى ايداعى سانى كۇللى ادامزات بالاسىنا ورتاق قايعى اكەلگەن، فاشيزيم باسشىسى - ادولف گيتلەرگە ارنالدى.

         مۇندا نە تۇر؟ كىم گيتلەر جايلى جازباي جاتىر؟

يا، وسىنداي ويدا ەدىك، بىراق اياق استىنان ءساۋىردىڭ 18-ءى كۇنى الەۋمەتتىك جەلى بەتىندە جارىسا جاريالانىپ كەتكەن پىكىرلەردەن سوڭ ويلانىپ-اق قالدىق. سانسىز پىكىرلەر تۋىنداتقانى سول، جورنالدىڭ گيتلەرگە ارنالۋى. بۇگىندە ء«تىرى گيتلەرلەر» قاپتاعان زاماندا، جانى جاحاننامعا كەتكەن ول بايعۇستى ناسيحاتتاۋ كىمگە كەرەك بولدى؟ ءجا، جارىسا گيتلەردى «ناسيحاتتادى» دەگەندەي، راسىندا اتالعان جورنال گيتلەردى ناسيحاتتادى ما؟

         جورنال جارىققا شىقپاي تۇرىپ  وسى باسىلىمنىڭ باس رەداكتورى جارىلقاپ قالىباي Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىندە باسىلىمنىڭ كەلەسى سانىندا ادولف گيتلەر تۋرالى جازىلاتىنى، بىراق، ول دەگەنى گيتلەردى ناسيحاتتاۋ ەمەس، ادامزات بالاسىنا وراسان قايعى-قاسىرەت الىپ كەلگەن جاۋىز ديكتاتور جايلى تاريحي شىندىقتى جازۋ ەكەندىگى اشىق ايتىلعان ەدى.

         دەگەنمەن مۇقاباداعى ادولف گيتلەردىڭ «اڭىز ادام» دەگەن اتاۋدىڭ استىندا بەينەسى بەينەلەنگەنىن جانە ىشكى بەتتەگى ماقالالاردىڭ ءبىرىنىڭ اتاۋى «گيتلەر – فاشيست ەمەس، ۇلى تۇلعا» دەپ اتالۋى ونىڭ اشىق ناسيحاتتالۋى دەگەن پىكىرگە كوپشىلىك توقتاپ ءوتىپتى. دەگەنمەن، زەر سالا قاراساڭىز مۇقابادا گيتلەر بەينەسى جانىنا «ادامزات قاسىرەتى» دەپ انىق ەتىپ جازىپ قويىلعان... . كورمەس تۇيەنى دە كورمەس، دەمەكشى، اقيقاتتى ەمەس، قازاق جورنالىن جابۋ نيەتىندەگى ارانداتۋشىلاردىڭ ازىرگە كورگەنى سول «اڭىز ادام» جازۋى بولىپ تۇر... .

         ءومىرى اسىعىس جۇرەتىن بايلانىس جانە اقپارات اگەنتتىگىمىز دە: «اڭىز ادامنىڭ» مازمۇنىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسى مەن زاڭناماسىن بۇزۋشىلىق، اتاپ ايتقاندا الەۋمەتتىك، ۇلتتىق، رۋلىق، ناسىلدىك نەمەسە ءدىني ارازدىقتى قوزدىرۋ (قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 164-بابى) بەلگىلەرى بار. اتالعان فاكتى بويىنشا اگەنتتىك ءتيىستى شارالار قابىلداۋدا» دەپ، باق ارقىلى تاراتىپتا ۇلگەرىپتى.

ايتار ءۋاجى: جۋرناليست ناعاشىباي ەسمىرزا «گيتلەر فاشيست ەمەس» دەگەن تاقىرىپپەن جاريالاعان ماقالاسى گيتلەردى جانە فاشيستىك يدەولوگيالاردى اقتاپ الۋعا  ارنالعان.

«داۋدىڭ باسى، دايرابايدىڭ سيىرى»

«اڭىز ادام» جۋرنالىن ايىپتاۋشىلارمەن سىنعا الۋشىلار پىكىرى ينتەرنەت گازەتتەر مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ بەتىندە قاپتاپ كەتكەن. رەسەيلىك regnum.ru سايتى «اڭىز ادام» جۋرنالى «بۇل ماتەريالدى ادولف گيتلەردىڭ 125 جىلدىعىنا ارناعان، فاشيستىك يدەولوگيانى اقتاپ الۋدى كوزدەگەن جانە رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيندى گيتلەرمەن سالىستىرعان» دەگەن پىكىر ءبىلدىرىپ ءوتتى.

يا ءپۋتيندى گيتلەرمەن سالىستىرعان ەكەن، جيرينوۆسكي-ليمونوۆتاردىڭ ارەكەتىنە جاۋاپ بەرمەگەن ورىس الدىندا، ءبىزدىڭ جۋرنال نە ءۇشىن ايىپتى ەكەن؟ وسى ورىندا بەكبولات تىلەكحاننىڭ ءسوزى ويعا تۇسەدى: «جيرينوۆسكي-ليمونوۆتاردىڭ ارانداتۋىنا ءوزiمiزدiڭ ازاماتتاردىڭ ء"تۇسiپ" قالۋى كەزدەيسوقتىق پا، الدە ارنايى جوبا ما؟ ارزان پوپۋليزم اسا قاۋiپتi!»

Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىندە «اڭىز ادام» جۋرنالىنداعى گيتلەر تۋرالى جاريالانعان ماتەريالدارعا قاراما-قايشى، ءتۇرلى پىكىرلەر ايتىلۋدا. ءبىرى ەلىمىزدە گيتلەردى اشىقتان اشىق ناسيحاتتاۋشىلار جازاعا تارتىلۋى كەرەك دەگەن ويعا كەلسە، ەكىنشىسى، گيتلەر ناسيحاتتالىپ جاتقان جوق، سوندىقتان دا ونىڭ كىم ەكەندىگىن اشىعىراق وقىپ بىلگەن دۇرىس دەگەن پىكىر ايتادى.  

         ەڭ سوراقىسى – «اڭىز ادامنىڭ»  2011 جىلعى قىركۇيەك ايىنداعى سانىن «قىزىل تەررور» اتالعان 1930 جىلدارداعى ساياسي قۋعىن-سۇرگىننىڭ باس ۇيىمداستىرۋشىسى  يوسيف ستالينگە ارناعاندا ء بىزدىڭ وسى اگەنتتىگىمىز ءلام ميم دەپ جاق اشپاعان ەدى.

         جارىلقاپتى قارالاپ جاتقان قازاق جۋرناليستەرى دە از ەمەس ەكەن. كەشە عانا ۇلتتىڭ ماسەلەسى ايتىلسا، ۇستاماسى ۇستاپ قالاتىن، ۇنەمى ۇرەي شاقىرىپ وتىراتىن ءبىر پورتالدا جاريالانعان    ماقالا وسى سوزىمىزگە دالەل. 

         «داۋدىڭ باسى دايرابايدىڭ كوك سيىرى» دەمەكشى،  گيتلەر تۋرالى ماتەريالدار توپتاماسىنىڭ  «اڭىز ادامدا» جەڭىس كۇنى قارساڭىندا شىعۋى دا كەيبىرەۋلەردىڭ شىمىنا تيگەندەي، ايتپەسە، الەمدە گيتلەردىڭ سۋرەتى باسىلعان جورنال شىقپادى دەيسىز بە؟ بۇل دا ءبىر ارانداتۋشىلىق قوي، ورىس ءتىلدى باسىلىمداردىڭ بەيبىت كۇندە «تىرناق استىنان كىر ىزدەۋى» سەكىلدى!

 جارىلقاپ جازسا، ەسكەرتىپ جازدى...

باسىلىم باسشىسى جارىلقاپ قالىباي Facebook-تەگى پاراقشاسى ارقىلى: كەلەسى جورنال سانى گيتلەرگە ارنالاتىندىعىن، كىمدە قانداي ۇسىنىس بار ەكەندىگىن سۇراعاندا، پىكىر قالدىرعان وقىرمانداردىڭ كەيبىرىنەن «پۋتينمەن سالىستىرىپ جازساڭىزدار» دەگەن ۇسىنىس تۇسكەن، جاۋاپ رەتىندە جارىلقاپ قالىباي: «گيتلەردى پۋتينمەن سالىستىرۋ ماقساتى ءۇشىن   جازاتىنىن» حابارلاعان. جارىلقاپ قالىبايدىڭ بۇل پىكىرى ادولف گيتلەر تۋرالى «اڭىز ادام» جۋرنالىنىڭ ءساۋىر ايىنداعى 8-نومىرىندە دە قايتالانعان. ء«بىز نە ءۇشىن ادولف گيتلەردى جازىپ وتىرمىز؟» دەيتىن العاشقى بەتتەگى تۇسىندىرمە ماقالاسىندا ول ەكى سەبەپتى كورسەتەدى: ء«بىرىنشى، مەملەكەت باسىنا، ادولف گيتلەر سياقتى ادام كەزدەيسوق كەلىپ قالعان جاعدايدا، وعان ەرگەن بۇكىل حالىقتىڭ ورعا جىعىلاتىنىن كورسەتۋ ءۇشىن، ەكىنشى، ۇلتشىلدىق-شوۆينيستىك يدەيانى قايتا جالاۋلاتىپ كەلە جاتقان رەسەي يمپەرياسىنىڭ قازىرگى بيلىگىنىڭ اسا قاۋىپتى ساياساتىنان قورعانۋ ماقساتىندا جازىپ وتىرمىز!»

         جارىلقاپ «رەسەي يمپەرياسىنىڭ اسا قاۋىپتى ساياساتى» دەپ كرەملدىڭ ۋكراينا مەن قىرىمداعى اسكەري ارەكەتى مەن ەۋرازيالىق ينتەگراتسيالىق وداقتاردى جەدەلدەتۋ نيەتىن مەڭزەيدى. اقيقاتى دا سول، پۋتين قارۋسىز-اق ۋكراينانىڭ ءبىر بولىگىن «باسىپ» العان جوق پا؟ ءپۋتيندى سىنعا الۋ ءۇشىن پۋتينەن رۇقسات سۇرالمايدى... .

«مايدان»، «اڭىز ادام»...

كەشە (21.04.2014 ج) الماتىداعى 28 پانفيلوۆشىلار ساياباعىندا اۋعان سوعىسى ارداگەرلەرى ۇيىمىنىڭ بىرنەشە  وكىلى ادولف گيتلەر تۋرالى ماتەريالدار باسقان «اڭىز ادام» جۋرنالىنا قاتىستى نارازىلىق اكتسياسىن وتكىزدى.

ۇيىمداستىرۋشىلار جورنالدىڭ گيتلەرگە ءنومىر ارناۋىن ايىپتاپ، ء«فاشيزمنىڭ قايتا تىرىلۋىنە جول جوق!» دەگەن ۇران ۇستاپ شىققان. بەلسەندىلەر جورنالدىڭ گيتلەرگە ارنالعان ءنومىرىن ورتەپ جىبەردى.

اكتسيا ءوتىپ جاتقان كەزدە جورنالدا ءفاشيزمدى قولدايتىن ەمەۋرىن جوعىن ايتپاق بولعان ءبىر ادامدى «فاشيزمگە قارسى»  بەلسەندىلەر سويلەتپەۋگە تىرىسقان. الگى ادامدى «كىم ەكەنىن انىقتاۋ ءۇشىن» پوليتسيا وكىلدەرى ۇستاپ اكەتكەن... .

اللانىڭ ءوزى ساقتاسىن، وزدەرى تۇتاندىرعان شوق وتقا اينالعان ۋكرايندارعا ۇقساعانداي بولدى. بىزدە دە سول الاڭدا قازاق جورنالى بىقسىپ جاندى، ارتىندا بىرەۋ كۇلىپ تۇرعانداي... .

بوتاكوز ءجۇسىپ دەپ ەدى: "اڭىز ادام"تاريحتا قالادى عوي دەپ جۇرسەم، اياق استىنان تابان استىندا قالدى-اۋ! "اتىڭ شىقپاسا جەر ورتە"دەپ جۇرگەندە جۋرنال ورتەندى... ءسوز-اق قوي. ەل بولىپ، حالىق بولىپ الدەكىمدەردىڭ سويىلىن سوققانشا، اقيقاتتى كورە بىلەيىك. كەلەشەكتەن وت بولىپ جاناتىن جورنالداردى ەمەس، ىشىندەگى ماقالالارى ء«ورت» بولىپ جاناتىن جورنالداردى كورەيىك. جورنال بىزدىكى، ابىرويى دا قازاقتىكى، ارانداتۋشىلاردىڭ سوڭىنان ەرمەيىك!!!

قوجاكەلدى الدانوۆ، تاۋەلسىز ءتىلشى.

Abai.kz