«اڭىز ادام» جۋرنالىنىڭ ادولف گيتلەرگە ارنالعان ءنومىرى 8-ءنشى سانىنا قاتىستى داۋ قوعامعا دەڭگەيدە قىزۋ تالقىلانىپ جاتقانى بەلگىلى.

وسى ماسەلەگە وراي بۇگىن ۇلتتىق ءباسپاسوز كلۋبىندا «اڭىز ادام» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى جارىلعاپ قالىباي جانە ءبىر توپ قازاق زيالىلارى ارنايى ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى.

ءباسپاسوز ءماسليحاتىنا قاتىسۋشىلار وتە كوپ بولدى. ونىڭ ىشىندە جۋرنالدىڭ وقىرماندارى، قوعامدىق ۇيىمدار وكىلدەرى، ساراپشىلار، اقىن-جازۋشىلار بولدى.

سونداي-اق، «اڭىز ادام» جۋرنالىن ورتەپ، اكتسيا وتكىزگەن اۋعان سوعىسى ارداگەرلەرى دە كەلىپتى.

ءباسپاسوز ءماسليحاتىنىڭ مىنبەرىندە ءاسانالى ءاشىموۆ، مۇحتار شاحانوۆ، مامبەت قويگەلديەۆ، جاسارال قۋانىشالين، ماقسات نۇرىپباەۆ قاتارلى ازاماتتار وتىردى.

اۋەلگى ءسوزدى جۋرنال رەداكتورى جارىلعاپ قالىباي الدى. ول ءوز سوزىندە بايلانىس جانە اقپارات كوميتەتىنەن جۋرنال رەداكتسياسىنا رەسمي تۇردە جازباشا ەشقانداي ەسكەرتۋ كەلمەگەنىن اتاپ ءوتتى.

تومەندە ءباسپاسوز ءماسليحاتىنا قاتىسۋشىلاردىڭ سويلەگەن سوزدەرىنىڭ نەگىزگى تۇستارىن بەرىپ وتىرمىز.

جارىلعاپ قالىباي، "اڭىز ادام" جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى:

- ءبىز ونى (گيتلەردى.رەد) دارىپتەپ وتىرعان جوقپىز. الەمدە بىزدەن باسقا 200 گە تارتا مەملەكەت بار. سول ەلدەردىڭ بارىندە گيتلەر تۋرالى كوپتەگەن كىتاپتار جارىق كورگەن. ءتىپتى رەسەيدىڭ وزىندە 1992 جىلى «ماين كامپ» رەسمي تۇردە كىتاپ بولىپ شىققان. ال بىزدە كىشكەنتاي ءبىر جۋرنالعا شىققان ەكەن سونىڭ سۋرەتىنەن قورقىپ شۋ شىعارىپ وتىر. بولماعان نارسەنى بولدى قىلىپ وتىر. مەن قىلمىس جاساعان جوقپىن. جانە ونى ەشكىم دالەلدەگەن جوق. بىراق، سىرتىمنان بايلانىس جانە اقپارات كوميتەتىنە ايتىپ، بۇل الەۋمەتتىك، ءدىني، ۇلتارالىق جانجال تۋعىزىپ وتىر، 12 جىلعا سوتتالۋى مۇمكىن دەپ جارياعا جار سالىپ جاتىر.

جانجال تۋعىزىپ وتىرعان مەن ەمەس، جۋرنالدى وقىماي جاتىپ، ءبىزدى ايداپ سالىپ جاتقان ورىس سايتتارى مەن «كتك» ارناسى. ارانداتۋشىلىق بولسا، سول جاقتان شىعىپ جاتىر.

بۇل ساندا ءبىز پىكىر العان عالىمدار، ماماندار رف پرەزيدەنتى ءپۋتيندى قىرىمدى باسىپ العاننان كەيىن گيتلەرمەن سالىستىرا ايتتى. سودان كەيىن ءپۋتيننىڭ بيلىك باسىنا كەلۋىمەن رەسەيدە سكينحەدتتەر دەيتىن نەوفاشيستتەر قاپتاپ كەتتى. سلاۆيان ەمەس حالىقتىڭ وكىلدەرىن ۇرىپ-سوعىپ، ءتىپتى ءولتىرىپ كەتىپ تە جاتقانىن جۇرت بىلەدى. وسىنداي ماسەلەلەردى ايتقانىمىز ءۇشىن ءبىز جازالى بولساق، وندا ءبىز قازاقستاندا ءومىر ءسۇرىپ وتىرمىز با، روسسيادا ما؟

جارىلعاپ قالىبايدان كەيىن ءسوز العان اكتەر ءاسانالى ءاشىموۆ، قازاقتىڭ قانداي دا ءبىر جارق ەتىپ كورىنىپ، العا وزعان دۇنيەلەرىنىڭ ءبارىن باس سالىپ تالاپ، «حالىق جاۋى» ەتىپ كورسەتۋ ەجەلدەن كەلە جاتقانىن ايتىپ، مۇنداي باسىلىمدى رەسەي جۋرناليستتەرىنە قورعاۋ كەرەكتىگىن ءسوز ەتتى.

ءاسانالى ءاشىموۆ، حالىق ءارتىسى:

-  بۇل تانىمدىق جۋرنال. مەن داۋ بولىپ جاتقان سانىن تۇگەل وقىپ شىقتىم. ول جەردە باسىلىمدى حالىق جاۋى ەتىپ كورسەتەتىندەي ەشنارسە جوق.

جيرينوۆسكي مەن ليمونوۆتار جازىپ جاتادى، سونى شىعارعان ورىس جۋرنالدارىن جاپپايدى عوي. ولار قازاقستان تۋرالى نەشە ءتۇرلى نارسە ايتىپ جاتادى. ەرتەڭ بىزگە اۋىز سالماسىن قايدان بىلەمىز؟! ال، ولاردىڭ ايتىپ جۇرگەندەرى وتە قاۋىپتى. مەن روسسيانىڭ ۋكرايناعا جاساپ وتىرعان دۇنيەسىنە قارسىمىن.

«اڭىز ادام» جۋرنالى شىندىقتى ايتىپ وتىر. رەسەي جۋرناليستتەرىنەن قورعاۋ كەرەك. ولار جۋرنالداعى دۇنيەلەردى بۇرمالاپ، باسقاشا تۇسىندىرەدى، وقىماعان ادام سوعان سەنەدى.

مۇحتار شاحانوۆ، "مەملەكەتتىك ءتىل قوزعالىسىنىڭ" توراعاسى:

- جۋرنالدا گيتلەردى ماداقتاعان جەر جوق. جۋرنال بۇل سانىندا گيتلەردىڭ زۇلىمدىعىن جازىپ وتىر. اقتى – اق، قارانى – قارا دەپ وتىرعان جۋرنالعا وسىنداي مىنەز كورسەتۋگە بولا ما؟ بۇل – بارىپ تۇرعان اقىماقتىق قوي.

كەشە تەلەارنالاردان ويباي گيتلەردى ناسيحاتتاپتى دەپ ون مينۋت بويى كورسەتتى. مىنانىڭ قاي جەرى ناسيحات، قايداعى ناسيحات. وقۋ كەرەك قوي، قازاق تىلىندەگى جۋرنال عوي.

بۇدان كەيىن ءسوز العان جاسارال قۋانىشالين جۋرنالدىڭ بۇل ءنومىرى دەر كەزىندە جانە بۇگىنگى كۇننىڭ كۇردەلى ماسەلەسىمەن بايلانىستىرا جارىق كورگەنىنە توقتالا كەلىپ، ءپۋتيننىڭ ۋكرايناعا قاتىستى ۇستانعان ساياساتىنان كەيىن «پۋتلەر»، «پۋتين - فاشيست» دەگەن سوزدەر ەڭ اۋەلى رەسەيدىڭ ءوز ىشىندە قولدانىسقا ەنگەنىن جانە بۇكىل الەم سولاي ايتىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.

جاسارال قۋانىشالين، ساياساتكەر:

- قازىر كەرىسىنشە، جۋرنالعا جانە رەداكتسياعا جالا جاپقانداردى جاۋاپقا تارتۋ كەرەك. ولار جازىقسىز ادامداردى قارالاپ، وقىرمانى مەن تارالىمى وتە كوپ بەلگىلى جۋرنالدى جاپتىرماق نيەتتە. ءبىز بۇگىننەن باستاپ پۋتلەرلىك رەسەيدىڭ ساياساتىنا قارسى تۇرماساق، ەرتەڭ ورنى تولماس وكىنىشتە قالامىز.

ال، تاريحشى مامبەت قويگەلديەۆ قايبىر جىلى وسكەمەندەگى ءورىستىلدى گازەت مۇستافا شوقاي تۋرالى دەرەكتى فيلم تۇسىرگەن قاسىمحان بەگمانوۆتى فاشيست شوقايدى ناسيحاتتادى دەپ سوتقا بەرگەنىن جانە قاراعاندى قالاسىنداعى ورتالىق كوشەگە ءا.بوكەيحانوۆ ەسىمىن بەرۋ تۋرالى ماسەلە كوتەرىلگەندە دە جەرگىلىكتى ورىس باسىلىمدارىنىڭ ءبىرى «بوكەيحانوۆ - تەرروريست» دەپ ماقالا شىعارعانىن ايتا كەلىپ، جالپى ءفاشيزمدى ناسيحاتتادى دەپ جالا جابۋشىلىق سوڭعى جىلدارى ورىس ءباسپاسوزى تاراپىنان ءجيى كورىنىس بەرىپ كەلە جاتقانىن ايتتى.

مامبەت قويگەلديەۆ، تاريحشى:

- جۋرنالدىڭ بۇل سانىندا ءفاشيزمدى ناسيحاتتايتىن بىردە-ءبىر دۇنيە جوق. سوندىقتان ءورىستىلدى جۋرناليستتەردى ءار نارسەگە كوزدەرىڭىزدى اشىپ قاراڭىزدار، كوزدەرىڭىزدى اشىڭىزدار دەگىم كەلەدى جانە سوعان شاقىرامىن.

Abai.kz