جۇما, 22 قاراشا 2024
ساياسات 14629 0 پىكىر 4 ءساۋىر, 2014 ساعات 10:59

ۋكرايناداعى جاعداي قازاق حالقىن الاڭداتىپ وتىر

سوڭعى ۋاقىتتا ۋكرايناداعى جاعداي قازاق حالقىن جانە بۇكىل رەسپۋبليكا جۇرتشىلىعىن الاڭداتىپ وتىر. سەبەبى، رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ ءوز اسكەرىن تاۋەلسىز مەملكەت ۋكراينا جەرىنە كىرىپ جاتقانى قىنجىلتادى. وكىنىشكە وراي، ماسكەۋدە ۇلى دەرجاۆالىق پيعىل باسىمدىق الىپ، بۇرىنعى سوۆەت وداعىنداعى رەسپۋبليكالارعا بۇگىنگى بۇۇ مۇشەسى، الەمدىك قاۋىمداستىقتىڭ  مۇشەسى سانالاتىن مەملەكەتتەرگە قىسىم جاسالىپ وتىر.

بەلگىلى، جاڭا قۇرىلعان مەملەكەتتە اراسىندا كەلىسىم جانە تىنىشتىق ورناتۋ ءۇشىن قازاقستان پرەزيدەنتى ن.ءا.نازاربەۆتىڭ ينتسياتيۆاسىمەن 1991 جىلعى 21 جەلتوقساندا  ون ەكى وداقتاس رەسپۋبليكالاردىڭ باسشىلارى «الماتى دەكلاراتسياسىنا»  قول قويدى.  بۇعان رەسەي فەدەراتسيا جوعارى كەڭەسىنىڭ پرەدسەداتەلى ب.ن.ەلتسين شەشۋشى ناتيجەگە قول جەتكىزۋگە ۇلكەن ۇلەس قوستى.

دەكلاراتسيادا بىرىنشىدەن سوۆەتتىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكالار وداعى ءوز ەركىمەن تاراعانىن ءبارى ءبىر اۋىزدان ماقۇلدادى. بارلىق وداقتاس رەسپۋبليكالار ءوزارا تاۋەلسىزدىكتەرىن مويىندادى. جانە سوۆەت وداعى كەزىندەگى رەسپۋبليكالار شەكارانى مەملەكەتتىك شەكارا رەتىندە بەكىتىپ، ءبىر-بىرىنە تەريتوريالىق ەشقانداي پرەتەنزياسى جوق ەكەنىن جانە بۇل شەكارا مىزعىمايدى دەپ بەكىتىلگەن. شىن مانىندە بۇل دەكلاراتسيانىڭ ارقاسىندا جاڭا  مەملەكەتتەر اراسىندا تىنىشتىق بولىپ ءبىر-بىرىمەن الاۋىزدىق تۋماي مەملەكەتتەر بەيبىت جاعدايدا قالىپتاستى.

ال، رەسەي بيلىگى وزگەرىپ جاڭا ۇلتشىل، ۇلى دەرجاۆالىق كۇشتەرى كەلۋىمەن ولار وسى الماتى دەكلاراتسياسىنىڭ پرينتسيپتەرىنەن باس تارتا باستادى. ورىس ءتىلدى اقپارات قۇرالدارىندا سوۆەت  وداعىن تاراتۋ تۋرالى «بەلوۆەجدە جاسالعان ۋكراينا، بەلورۋس پەن رەسەي اراسىنداعى كەلىسىمى زاڭسىز» دەگەن پيعىل تاراتىلا باستادى. وعان سولشىل راديكالدىق پارتيالارى مەن كۇشتەرى، اتاپ ايتساق ۆ.جيرينوۆسكي باسقارعان لدپر پارتياسى جانە باسقا ساياسي ۇيىمدارى مەن شوۆينيستىك توپتارى ءۇن قوسۋدا.

كرەمل قايتادان باسقا تاۋەلسىز رەسپۋبليكالاردى رەسەيدىڭ قولتىعىنا كىرگىزۋگە، ءسويتىپ بۇرىنعى سوۆەت وداعىنىڭ جاڭا فورماسىن «ەۋرازيالىق وداق» قالپىنا كەلتىرۋگە ۇمتىلا باستادى. وعان مىسال رەتىندە: ماسكەۋدىڭ تىكەلەي قولداۋىمەن مولدوۆان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇشتەن ءبىر بولەگىن ورىس جانە باسقا دا  سلاۆيان ەكسترەميستىك كۇشتەرى باسىپ الدى. حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ بىردە-ءبىر مەملەكەتى مويىنداماعانىنا قاراماستان رەسەيدىڭ جاردەمىمەن «پريدنەپروۆسكايا رەسپۋبليكاسى» دەگەن قۋىرشاق رەسپۋبليكا قۇرىلدى. ماسكەۋ ەكسترەميستەرگە سول جەردە تۇرعان ءبىر پولكتىڭ قارۋ-جاراعىن بەرىپ، جەرگىلىكتى تۇرعىن مولداۆانداردى ءوز مەكەندەرىنەن قۋىپ شىقتى. بۇگىنگە دەيىن «پريدنەپروۆسكايا رەسپۋبليكاسى» تىكەلەي رەسەيدىڭ اسكەري، ساياسي، ەكونوميكالىق جاردەمىمەن عانا ءومىر ءسۇرىپ وتىر.

سونداي-اق، سوۆەت وداعى كەزىندە تاۋلى قاراباح وبلىسى ازەربايجاننىڭ تەرريتورياسى بولىپ كەلگەن. ەندى استىرتىن رەسەي قارۋىنىڭ جاردەمىمەن ارمەنيانىڭ قارۋلى كۇشتەرى ازەربايجاننىن اتالعان وبلىسىن باسىپ الىپ، 1300 دەن استام ازەربايجانداردى قىرعىنعا ۇشىراتتى. ءجۇز مىڭداعان حالقىن بوسقىن قىلىپ جىبەردى. ال، ماسكەۋ ەكىجۇزدىلىك جاساپ، ارمەنيا كۇشپەن باسىپ العان جەرلەردى قايتارۋ تەك قانا كەلىسسوزدەر ارقىلى عانا بولسىن دەپ، ازەربايجاندارعا ءوز تەرريتورياسىن  بوساتۋعا جول بەرمەي وتىر. وسى ماسەلە بويىنشا تۇركى جانە بۇكىل ەۋروپا مەملەكەتتەرى مەن باسقا دا تمد ەلدەرى ارمەنيادان باسىپ العان جەرلەرىن قايتارۋدى تالاپ ەتكەندە قازاقستان ۇكىمەتى ءوز پىكىرىن اشىق ايتا المادى. جانە باسقىنشى ارميان ەلىمەن استانا تولىق ديپلوماتيالىق، ساياسي، جانە ەكونوميكالىق بايلانىس جاسادى.

قارسى كەلەتىن ەشكىم بولماعان سوڭ ماسكەۋ بوستاندىق العان كورشى مەملەكەتتەرگە ءوز قىسىمىن ارى قاراي كۇشەيىتە ءتۇستى. 2008 جىلى گرۋزيا ۇكىمەتى ءوزىنىڭ مەملەكەتتىك تۇتاستىعىن ساقتاۋ ءۇشىن وڭتۇستىك وسەتيا سەپاراتيستەرىنە قارسى ارەكەتىنە ورىس اسكەرى گرۋزيا قارۋلى كۇشتەرىنە قارسى سوعىس اشىپ، تبليسي قالاسىنا دەيىن جاقىن باردى. رەسەيدىڭ بۇل اگرەسسياسىنا امەريكا، ەۋروپا جانە ازيا مەملەكەتتەرى نارازىلىق ءبىلدىردى. بۇل ماسەلە بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىندە قارالىپ، رەسەيگە ءوز اسكەرىن قايتا شىعارۋدى تالاپ ەتتى. وسىعان وراي ماسكەۋ گرۋزين جەرىنەن ءوز سولداتتارىن شەگىندىرۋگە ءماجبۇر بولدى. الايدا تۇپكى ماقساتى وڭتۇستىك وسەتيا مەن ابحازيانى گرۋزيا رەسپۋبليكاسىنان ءبولىپ الۋ بولعاندىقتان، اسكەرلەردى وسى ايماقتا قالدىردى. جانە بۇل ەكى ايماقتى وزىنشە بولەك قۋىرشاق مەملەكەت جاساپ، ءوزىنىڭ قول استىنا الدى. ماسكەۋدىڭ بۇل ارەكەتىن الەم ەلدەرىمەن قاتار، ەڭ جاقىن دەپ سانالاتىن بەلورۋسسيا مەن قازاقستان دا قولداماي، جاساندى قۇرىلىمدى مويىنداماي وتىر.

 بۇگىنگى ۋكراينا شيەلەنىسىنە كەلسەك، بىرىنشىدەن، بۇل ەلدىڭ قيىنشىلىعى ءبىر جاعىنان رەسەي، ەكىنشى جاعىنان امەريكا جانە ەۋروپانىڭ ىقپالى مەن قىسىمىنا ۇشىراپ وتىر. ۋكراين حالىقىنىڭ قاۋپى رەسەيمەن وداقتاسىپ، جاقىنداسسا وتكەن عاسىردىڭ باسىنداعىداي ماسكەۋ قايتادان ونى ءوزىنىڭ ايۋداي قۇشاعىنا الىپ، تاۋەلسىزدىگىنەن ايىرىلۋدان قورقادى. ولار ماسكەۋدىڭ جوعارىدا ايتىلعان كورشى مەملەكەتتەرگە ساياسي، ساۋدا جانە ەكونوميكالىق قىسىم جاساپ، تەرريتورياسىنىڭ بولىكتەرىن تارتىپ الىپ، بولشەكتەۋ ساياساتىن جۇرگىزگەنىن كورىپ وتىر. ماسكەۋ ۋكراينانى تۋىس جانە تەڭ مەملەكەت رەتىندە مويىنداماي وعان سوڭعى جيىرما جىلدىڭ ىشىندە تالاي رەت وزبىرلىق جاساپ كەلدى. ناقتى ايتساق، رەسەي ۋكرايناعا بەرىپ وتىرعان گاز قۇبىرىن بىردە جاۋىپ، بىردە اشىپ، ولاردى قيىن جاعدايعا قالدىردى. ال، بولاشاقتا كيەۆتى ءتىپتى وزىنە باعىندىرۋ ءۇشىن ەۋروپا ەلدەرىنە ۋكراينانىڭ جەرىنەن وتەتىن، سوۆەت داۋىرىندە سالىنعان گاز دايار قۇبىرلارىن پايدالانباي، قارا تەڭىز استىنان تىكەلەي تۇركيا ارقىلى ەۋروپاعا باراتىن  جاڭا گاز قۇبىرىن سالىپ جاتىر. وسىلاي ۋكرايناعا ترانسپورتتىق جانە ەكونوميكالىق بلوكادا ۇيىمداستىرىپ، مول قارجىدان ايىردى.

 

رەسەيدىڭ فەدەراتسيا كەڭەسىنىڭ پرەزيدەنت ۆ.ۆ.پۋتينگە شەتەلدە اسكەردى پايدالانۋ قۇقىن بەرۋ بۇل تىكەلەي بۇۇ جارعىسىن جانە حالىقارالىق قۇقىقتى بۇزۋ دەپ ەسەپتەۋ كەرەك. اتالعان جارعىدا بىلاي دەلىنەدى: «بۇۇ بارلىق مۇشەلەرى ولاردىڭ حالىقارالىق قاتىناستارىندا كۇشپەن قاۋىپ توندىرۋدەن نەمەسە ونىڭ تەرريتورياسىنا قول سۇعۋشىلىق نەمەسە كەز-كەلگەن مەملەكەتتىڭ ساياسي تاۋەلسىزدىگىنە، سول سياقتى قانداي دا ءبىر باسقا تۇردە بۇۇ ماقساتتارىمەن ۇيلەسپەيتىن كۇش كورسەتۋدى قولدانۋدان باس تارتادى». ال بۇگىندە قىرىمدا تۇرعان رەسەي اسكەرلەرى سەۆاستوپول، سەمفيروپول   جانە ۋكراينا اسكەري بولىمشەلەرىن قورشاپ الدى. رەسەيدەن كەلگەن ورىس كازاكتارى جەرگىلىكتى حالىقتى ۇرىپ-سوعىپ، ۋكراينانىڭ اكىمشىلىك مەكەمەلەرىن باسىپ الۋدا.

رەسەي ۇكىمەتىنىڭ بۇل ءىسى قازاقستان جانە باسقا دا كورشى مەملەكەتتەردى الاڭداتىپ وتىر. سەبەبى، كرەملدىڭ ايتۋى بويىنشا ۋكراينادا تۇراتىن ورىستاردى ەمەس، ءتىپتى، بارلىق ورىس تىلدىلەردى قامقورلىققا الىپ، قورعايمىز دەگەن ۇرانى حالىقارالىق قۇقىققا سىيمايتىن جاعداي، باسقا تاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ ىشكى ساياساتىنا قول سۇعۋ دەپ ەسەپتەۋ كەرەك. ال، ورىس تىلدىلەر جالعىز ۋكرايناداعانا  ەمەس، قازاقستاندا، بەلورۋسيادا، ازەربايجاندا، وزبەكستاندا جانە باسقا دا بۇرىنعى وداقتاس رەسپۋبليكالاردا بۇگىنگە دەيىن تۇرادى. سوندا ماسكەۋ وسى سىلتاۋمەن كەز-كەلگەن بۇرىنعى رەسپۋبليكالارعا، بۇگىنگى ەگەمەن مەملەكەتتەرگە قول سۇعىپ، اسكەر كىرگىۋزگە وزىنە مۇمكىندىك تۋدىرىپ وتىر. شىن مانىندە بۇل دەگەنىڭىز ۇلكەن حالىقارالىق داعدارىسقا الىپ كەلۋى مۇمكىن.

1991جىلى 21 جەلتوقساندا الماتى قالاسىندا قابىلدانعان «الماتى دەكلاراتسياسىندا» 1991 جىلى 8 جەلتوقساندا مينسكىدە بەلارۋس رەسپۋبليكاسى، رەسەي فەدەراتسياسى، ۋكراينا اراسىنداعى تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىن قۇرۋ تۋرالى كەلىسىمدە بىلاي دەلىنگەن: تمد-ءنىڭ دۇنيەگە كەلۋى بۇرىنعى يمپەريالىق ۇلى دەرجاۆالىق شوۆينيزمنەن باس تارتۋ، ءبىرتۇتاس ەكونوميكالىق كەڭىستىكتى ساقتاپ قالۋ تۋرالى كەلىسىلگەن. دوستاستىقتىڭ قۇرىلۋى تاۋەلسىز مەملەكەتتەر باسشىلارىنىڭ الماتىدا جينالۋىنا كوپ كۇش سالعان قازاقستان پرەزيدەنتى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ باستاماسى ەدى. الماتى دەكلاراتسياسىندا جازىلعان دوستاستىق مۇشەلەرىنىڭ ءوزارا قاتىناسى تەڭ قۇقىقتىق، ءبىر-ءبىرىنىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىن قۇرمەتتەۋ، شەكارانى بۇزباۋ قاعيداتتارى بەكىتىلگەن. وسى قۇجاتتا رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتىنىڭ قولى بارلىعىنا قاراماستان بۇگىنگى تاڭدا ۆ.ۆ.پۋتين بۇل دەكلاراتسيانى بەلدەن باسىپ وتىر.

 ەڭ تاڭعالارلىعى ۋكرايناعا ەشقانداي قاتىسى جوق رەسەيدىڭ ايماقتارىندا، ءتىپتى ءسىبىر جاقتاعى قالالارىنا دەيىن قىرىمدى جانە وڭتۇستىك شىعىس ۋكراينانىڭ وبلىستارىن قوسىپ الۋ تۋرالى ميتينگلەر ۇيىمداستىرىپ، ونى رەسەي مەملەكەتتىك باق قۇرالدارى ۇلى دەرجاۆالىق شوۆينيستىك پيعىلدارىن اشىق قولداپ وتىر. اتىشۋلى لدپر پارتياسىنىڭ ليدەرى ۆ.ۆ.جيرينوۆسكي 23 اقپاندا ماسكەۋدە وتكەن «وتان قورعاۋشىلار كۇنىندە» بۇكىل ورتالىق ازيا حالىقتارىن سونىڭ ىشىندە قازاق حالقىن دا مازاق ەتىپ «روسسيا-24» تەلەارناسىنىڭ تىكەلەي ەفيرى ارقىلى بىلاي دەدى: «نيكاكيح رەسپۋبليك ۆ سرەدنەي ازي. ەتو سرەدنەازياتسكي فەدەرالنىي وكرۋگ روسسي - گلاۆنىي گورود ۆەرنىي! سەگودنيا ۋ نەگو چۋجوە نازۆانيە، الما-اتا - موي رودنوي گورود. ەتو پريدۋمالي ۋزبەكيستان، كيرگيزيا، تادجيكيستان، تۋركمەنيا ي كازاحستان. سرەدنەازياتسكي فەدەرالنىي وكرۋگ!». ورىس ءتىلدى سايتتاردا مىنانى وقۋعا بولادى «ۆ موسكۆە نا ميتينگە 23 فەۆراليا، ليدەر لدپر پريزۆال سوزدات ۆ سوستاۆە روسسي "سرەدنەازياتسكي فەدەرالنىي وكرۋگ". ۆ سۆوەي رەچي جيرينوۆسكي، كوممەنتيرۋيا پوسلەدنيە سوبىتيا نا ۋكراينە، پوسوۆەتوۆال روسسي ۆزيات تسەنترالنۋيۋ ازيۋ پود سۆوي كونترول ي وبەدينيت ۋزبەكيستان، كيرگيزيۋ، تادجيكيستان، تۋركمەنيۋ ي كازاحستان ۆ ودين وكرۋگ س تسەنتروم ۆ گورودە ۆەرنىي». كورىپ وتىرعاندارىڭىزداي، قازاقتىڭ الماتى قالاسىنا كولونيالدىق «ۆەرنىي» دەپ اتاپ وتىر. ال، رف مەملەكەتتىك دۋماسىنىڭ اپپارات جەتەكشىسى يۋ.شۋۆالوۆ قازاقتار رەسەي حالىق سايلاعان دەپۋتاتتار ايتقان سوزدەرىن تۋرا تۇسىنبەي وتىر دەپ مازاق قىلماقشى.  

كەڭەس وداعىنىڭ تاراعانىنا 23 جىل بولعانىنا، ورتالىق ازيادا                    6 الەم تانىعان تاۋەلسىز مەملەكەتتەر ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىنا قاراماستان، وسى كۇنگە دەيىن ماسكەۋدە بۇرىنعى سوۆەت يمپەرياسىن كوكسەپ وتىرعان ىقپالدى ساياسي كۇشتەر بارلىعىن كورىپ وتىرمىز. تاعى دا ءبىر ارانداتۋشى ە.ليمونوۆ جىل سايىن وزىنە ۇپايا جيناۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ سولتۇستىگىن رەسەيگە قوسۋ كەرەك دەگەن بىلجىراق ويىن ايتۋ ارقىلى ورىس جاستارىن جەتەگىنە ەرتىپ ءجۇر.

وسىنىڭ ءبارىن ەسەپتەي وتىرا قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى رەسەي ءسىم-نە جاسالعان نوتامەن شەكتەلمەي ۆ. جيرينوۆسكي،  ە.ليمونوۆ، ا.پروحانوۆ جانە باسقا دا ەگەمەندىگىمىزگە نۇقسان كەلتىرەتىن ادامدارعا قازاقستانعا كىرگىزبەۋ تۋرالى «پەرسونا نون گراتا» جاريالاپ، شەشىم قابىلداۋ كەرەك دەپ تالاپ ەتەمىز.  ال، ءبىزدىڭ ۇكىمەت پەن پارلامەنت دەپۋتاتتارى بۇعان ساياسي ماعىنا بەرمەي بوس سوزبەن، ءبىر پاراق قاعاز جىبەرۋمەن شەكتەلىپ وتىر.

تاريحتان بەلگىلى، ءوز-ءوزىڭدى سىيلاي بىلمەسەڭ، قورعاي الماساڭ، باسقا مەملەكەتتەردىڭ ساياساتكەرلەرى دە وسىلاي كەلەمەج قىلىپ، باسىنا بەرەدى. سوندىقتان دا، ءبىز بۇۇ جارعىسى، حالىقارالىق قۇقىق جانە الماتىدا 1991 جىلعى 21 جەلتوقساندا قول قويىلعان دەكلاراتسيانىڭ نەگىزىندە استانا ۋكراينا، ازەربايجان، گرۋزيا، مولدوۆا مەملەكەتتەرىنىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعىن قولداۋى كەرەك. ويتكەنى، كرەمل قىرىمعا استىرتىن بۇلىكشىللەر، اسكەري كۇشتەر كىرگىزىپ، وندا زاڭسىز رەفەرەندۋم ۇيىمداستىرىپ وزىنە قوسىپ العان جاعدايدا، قازاقستاننىڭ ورىستار شوعىرلانعان سولتۇستىك اۋداندارىندا وسى ءتاسىلدى قولدانۋ قاۋپى بار.  سوندىقتان قازاق جەرىندە ورنالاسقان بارلىق رەسەي اسكەري پوليگونداردى جابۋ كەرەك، ولاردان زياننان باسقا ەش پايدا جوق..

15 ناۋرىزدا بۇۇ-نىڭ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىندە قىرىمدا رەفەرەندۋم وتكىزۋ ماسەلەسى قارالىپ، بۇل رەفەرەندۋم زاڭسىز دەپ تابىلعان رەزوليۋتسياسىنا قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ 15 مۇشەسىنىڭ 13 مەملەكەتى قولدادى. قىتاي قالىس قالدى، جالعىز عانا رەسەيدىڭ تۇراقتى وكىلى «ۆەتو» قۇقىن پايدالانىپ قارسى شىقتى. وسى جاعدايدا 27 ناۋرىز كۇنى بۇۇ-نىڭ باس اسسامبلەيا سەسسياسىندا «ۋكراينانىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىن قولداۋ تۋرالى» رەزوليۋتسيانى كوپشىلىك داۋىسپەن قابىلدادى. ۇيىمعا مۇشە 193 مەملەكەتتىڭ 100-ءى بۇل رەزوليۋتسيانى قولداپ، 11 مەملەكەت قارسى داۋىس بەرىپ، ال، 58 ەل قالىس قالدى. بۇل تۇرعىدا بۇدان بۇرىنعى قازاقستاننىڭ ەكىۇشتى ساياساتى رەسپۋبليكا جۇرتشىلىعىنىڭ نارازىلىعىن تۋعىزعان ەدى. سونىمەن، رەسەيدىڭ پوزيتسياسىن قولداماي قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بۇۇ-داعى تۇراقتى وكىلى ق.ءابدىراحمانوۆ قالىس قالۋعا داۋىس بەردى. بۇل ارەكەت قازاقستان جۇرتشىلىعىنىڭ، قوعامدىق ۇيىمدارىنىڭ، كەيبىر پارتيالاردىڭ كوڭىلىنەن شىقتى. سەبەبى، ورىستاردىڭ قىرىمعا جاساعان اگرەسسيالىق ارەكەتىن اشكەرەلەمەگەن كۇندە ماسكەۋدىڭ ۇلى دەرجاۆالىق ساياساتى جالعاسا بەرەر ەدى، ەندىگى كەزەك قازاقستانعا كەلۋى مۇمكىن ەدى. كەدەن وداعىنىڭ مۇشەسى رەسەي، بەلورۋسسيا باس اسسامبلەياسىنىڭ رەزوليۋتسياسىنا قارسى داۋىس بەرگەنىنە قاراماستان استانا ءوز جولىن تاۋىپ كەتتى. ءسويتىپ، قازاقستان ءوزىنىڭ دەربەس ساياساتىنىڭ بارلىعىن جانە ۇلتتىق مۇددەسىن قورعاي الاتىنىن كورسەتە ءبىلدى.    

سونىمەن رەسەيدىڭ ۋكرايناعا جاساپ وتىرعان ءىسى حالىقارالىق بەدەلدى ۇيىمدا اشكەرەلەندى، بۇكىل الەمدە ماسكەۋ ديپلوماتيالىق، ساياسي يزولياتسيادا قالدى. امەريكا قۇراما شتاتتارى، ەۋروپا وداعىنا مۇشە مەملەكەتتەر جانە باسقا دا «ۋكراينانىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىن قولداۋ تۋرالى» رەزوليۋتسيانى قولداپ داۋىس بەرگەن مەملەكەتتەر ارى قاراي رەسەيگە قارسى سسياسي، ديپلوماتيالىق، ەكونوميكالىق قىسىمدار جاساۋدى جالعاستىرا بەرمەك جانە بۇگىندە رەسەي مەن ناتو، رەسەي مەن ەۋروپالىق وداق ەلدەرىمەن جۇرگىزىلىپ جاتقان گۋمانيتارلىق، مادەني سالاداعى كەلىسسوزدەر توقتاتىلدى.

س. قالدىبەكۇلى، پروفەسسور

Abai.kz 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1456
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3219
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5273