1-سۋرەت: ءماجىلىس دەپۋتاتى د.نازارباەۆا

2-سۋرەت: سەنات دەپۋتاتى ق.ايتاحانوۆ

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءماجىلىس دەپۋتاتى

نازارباەۆا داريعا نۇرسۇلتانقىزىنا،

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سەنات دەپۋتاتى

ايتاحانوۆ قۋانىش   مىرزاعا

ۇسىنىس حات

        قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ زاڭىنا بايلانىستى،  ينجەنەر-قۇرىلىسشى بولعاندىقتان، وسى زاڭنىڭ قۇرىلىس سالاسىنا قاتىستى پىكىر بىلدىرسەم دەپ ەدىم. تاۋارلار مەن قىزمەتتەردى مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ جۇيەسى ەل ىشىندە كوپ جاعىمسىز اڭگىمەلەرمەن، تۇسىنىكسىز جاعدايلاردى كوبەيتىپ جىبەردى. سەبەبى، مەملەكەتتىك ساتىپ الۋدى ۇيىمداستىرۋشىلار مەن كونكۋرسقا (تەندەرگە) قاتىسۋشىلار (  توو، يپ، جەكە تۇلعالار) ءبىر-بىرىمەن تىعىز بايلانىستا بولادى. بار ماسەلە مىنادا، كونكۋرستى ۇيىمداستىرۋشى مەكەمەلەر وبلىس نەمەسە اۋدان اكىمشىلىكتەرىنە تىكەلەي باعىنىشتى. سوندىقتان مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ كونكۋرسىنا ۇسىنىلعان   لوتتاردى كىمدەر ۇتىپ الاتىنى الدىن الا    بەلگىلى بولادى.

    ۇتىپ الاتىن توو، يپ، جەكە تۇلعالار كىمنىڭ ادامدارى ەكەنى ەكىنىڭ بىرىنە ءمالىم. ال، قۇجاتتاردى دايىنداۋ، زاڭعا سايكەستەندىرۋ، باعالاۋ كونكۋرستارى الدىن-الا كەلىسىلىپ كويىلادى. بۇل، جازىلماعان زاڭدىلىق. سوندىقتان، اكىمدەرمەن ونىڭ كومانداسىنىڭ تۋعان-تۋىستارى تەز بايىپ شىعا كەلەدى. جاي ايتقاندا، 1-2 كۇندە مەملەكەت قارجىسىنىڭ ەسەبىنەن ميلليونەر بولىپ شىعا كەلەدى.

    ەكىنشى ورەسكەل جاعى تاعى بار. مىسال ءۇشىن، قۇرىلىس عيماراتتارىن (مەكتەپ، بولنيتسا، ت.ب) الاتىن بولساق، ول قۇرىلىستاردىڭ ساپاسى وتە تومەن بولىپ شىعادى. سەبەبى، ول كونكۋرستى كوپ جاعدايدا قۇرىلىسقا ەش قاتىسى جوق، مامان ەمەستەر (نەپروفەسسيونالى) ۇتىپ الادى.

    ولار ءوز كەزەگىندە، كوپ قارجى ەكونومداۋ ءۇشىن شەتەلدىك جۇمىسشىلاردى (گاستەربايتەرلەر) جالعا الادى. ول جالدامالى جۇمىسشىلار جۇمىستى تەز ورىنداۋ ءۇشىن، ساپاسىز ارزان قۇرىلىس ماتەريالدارىن پايدالانادى. ال، تەحنيكالىق باقىلاۋ ينجەنەرلەرى قۇرىلىستىڭ بارلىق ساتىسىنا قاتىستى المايدى، ولار جوبالاۋ – سمەتالىق قۇجاتتارىنا سايكەس ەكسپەرتيزا جاساۋعا مۇمكىندىكتەرى جوق. تەحنادزور ينجەنەرلەر تاۋارلاردىڭ ساپالىق سەرتيفيكاتتارىن تەكسەرىپ سالىستىرادى، ول جالعان سەرتيفيكاتتاردى كەز-كەلگەن بازاردان الۋعا بولادى. زەرتتەپ قاراساڭىز بارلىق قۇجاتتار زاڭدى بولىپ شىعادى. مەملەكەتتىك قابىلداۋ كوميسسياسى تەك قانا جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتتارىنا(پسد) سۇيەنەدى جانە تەحنيكالىق باقىلاۋ ينجەنەرلەرىنىڭ تۇجىرىمداماسىنا سەنەدى. كوپ جاعدايدا، مەملەكەتتىك كوميسسيا مۇشەلەرى وبلىس، اۋدان اكىمشىلىكتەرىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنەن، وسى اكىمشىلىككە باعىنىشتى باسقا مەكەمەنىڭ (  رەس، سەس، وكرۋگ اكىمدەرى) قىزمەتكەرلەرىنەن قۇرالادى. بۇل كوميسسيانىڭ وبەكتىنى تەكسەرىپ  قابىلداماۋعا ەشقانداي قۇزىرى جۇرمەيدى. سەبەبى، ول قىزمەتكەرلەر اكىمگە تىكەلەي باعىنىشتى.

    وسىلاي، تاپسىرما بەرۋشىمەن (زاكازچيك), ساتىپ الۋشى (پودريادچيك) بەيتاراپ بولىپ كورىنگەنمەن، شىن مانىندە ولار ۇيىمداسقان، الدىن-الا كەلىسكەن ادامدار. وسى جايعا بايلانىستى مەندە مىناداي ۇسىنىس بار:

-  مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزۋ كەرەك. وبلىس جانە اۋدان اكىمشىلىكتەرىن بۇل جۇمىسقا ارالاستىرماۋ كەرەك جانە ورتالىقتاندىرىلعان قۇرىلىس ترەستەرىن نەمەسە مينيسترلىگىن اشۋ كەرەك. قۇرىلىسپەن تەك قانا ءوز سالاسىنىڭ ماماندارى، ينجەنەرلەر اينالىسۋى كەرەك. قۇرىلىس وبەكتىلەرىنىڭ ساپاسىنا، مەرزىمىنە وسى مەكەمەگە جاۋاپتى بولۋ كەرەك. ال، اكىمشىلىكتەر تاپسىرىس (زاكاز) بەرۋمەن عانا شەكتەلۋى كەرەك.

قۇرمەتپەن، بايكەنجە قانات،  ينجەنەر-قۇرىلىسشى.

وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، وتىرار اۋدانى

Abai.kz