جاقىندا اقتوبەدەگى «ا-پوليگرافيا» باسپاسىنان ومىردەن ەرتە كەتكەن جۋرناليست، جازۋشىلىعىن ءوزى قۇنتتاماعانىمەن جۇرت مويىنداعان كەرەمەت سىقاقشى ءالىمباي ءىزبايدىڭ «قىرىق ءۇش كۇندىك كەمدىك...» اتتى كىتابى جارىق كوردى. مارقۇمنىڭ اڭگىمەلەرىن جيناقتاپ، باسپاعا ۇسىنعان ءالىمبايدىڭ ارىپتەس ءىنىسى، اقىن ءساتجان ءدارىباي. قازاقستان جۋرناليستەر وداعى اقتوبە وبلىستىق فيليالىنىڭ مۇرىندىق بولۋىمەن شىققان كىتاپقا «اقبۇلاق» اق پرەزيدەنتى ايبەك ساعيەۆ دەمەۋشىلىك جاسادى.

ءبىز اباي كز پورتالىنىڭ  وقىرماندارىنا الەكەڭنىڭ كىتاپقا اتى قويىلعان اڭگىمەسىن ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.

جالپى، قىرعىزبايدىڭ ويىنشا ايەل العان ەكەنسىڭ، اۋەل باستان-اق “اپكاتكىدەن” شىعارۋ كەرەك. ەسەپتەۋى بويىنشا، ءبىر-ەكى جىل — مىندەتتى تۇردە. ۇزاعىراق بولسا ءتىپتى پايدالى. بىراق وعان ۋاقىت بار ما، اۋىلدا كوز الداپ ەكى-ءۇش اي ورامال تاعىپ جۇرگەن كەلىندەر بايلارىن تۇرتپەكتەپ، تەزىرەك قالاعا كەتكەنشە اسىعادى. ويتكەنى ونىڭ الدىنداعى ابىسىندارى دا وسىلاي ىستەگەن. سون-ا-اۋ، “شورنا-بەلىي” تەلەۆيزورلار سياقتى قازاقتار قالادا پايدا بولا باستاعان 50-ءشى جىلداردان بەرى، وسى ءۇردىس قالماي كەلەدى. ءبىر قىزىعى، ۇيلەنگەندەردىڭ ءبارى الماي تۇرىپ، بولاشاق شۇيكەباستارىنا  ۋادەنى ءۇيىپ-توگىپ تاستايتىن بولار، بىرەۋى دە قالاعا قاراي قايقاڭداپ تۇرعان كەلىنشەكتەرىنە تىكە قاراپ ءسوز ايتپايدى. وشاق كۇزەتكەن قارا كەمپىرلەر “مەنى وسىلار ۇشپاققا شىعارادى دەپ پە ەدىڭ؟” دەپ كەلەسى ۇلىنان ءۇمىت كۇتىپ قالا بەرەدى. كەزىندە قىرعىزباي دا قامىسكۇلدىڭ مەسەلىن قايتارماعان. سونىڭ زارىن ەندى تارتىپ ءجۇر. “شيكى عوي، شيكى” دەيدى ىشتەي قامىسكۇلدىڭ كەيبىر قىلىقتارىن كورىپ. ءوزى اۋىلدا جۇرگەندە (قازاقتار دا “اۋىلدا جۇرگەندە” دەپ ويلاي باستاعانى-اۋ) قايقاڭداعان تالاي جەڭگەسىن تەزگە سالعان.

جارىقتىق، جەڭگە دەگەننىڭ ورنى بولەك قوي!

قامىسكۇل كەي كەزدەرى قىزداردىڭ كەلىن بولىپ تۇسكەننەن كەيىنگى قىزىق ءومىرى جەڭگە بولۋ عوي دەپ ويلايتىنى بار. “جەڭگەلەپ” اينالاسىندا قۇراق ۇشىپ جۇرگەن قاينىلارىنىڭ ورتاسىندا جۇرگەن كەلىنشەك قانا ءوز باعاسىن بىلەر ەدى-اۋ...

قامىسكۇلدىڭ كەيبىر قىلىقتارىن كورگەندە “شيكى عوي، شيكى” دەپ تۇڭىلەتىنى، جەتپەي تۇرعان “قىرىق ءۇش كۇندىك كەمدىكتى” كورىپ باس شايقايتىنى دا سودان.

ءوزى دە اۋىلدا ءوسىپ-ونگەن قىرعىزباي “قالاعا كەتپە” دەپ ەشكىمگە ايتپايدى، الدارىنان جارىلقاسىن، بىراق “اپكاتكىدەن” وتپەگەن كەلىنشەكتەن،  ءجونى ءتۇزۋ ايەل شىعادى دەگەنگە سەنبەيدى. تۇسكەن ۇيىندەگى ون شاقتى قاراسيراقتىڭ كىرىن جۋىپ، شۇلىقتارىن جاماپ، تاماقتارىن اسىپ، ورىستەن كەلەتىن التى سيىردىڭ بۇزاۋلارىن جامىراتىپ الماي، جەلىندەرىن قاقتاپ ساۋىپ، كەلى ءتۇيىپ، قۇرت سىعىپ، قايىن ءسىڭلىسىنىڭ باسىن قاراپ، ەنەسىنىڭ قاس-قاباعىن باعىپ، كوزى ىرىڭدەپ، تاڭنان تۇرىپ پەش جاعىپ، گالوشپەن ىزعىرىقتا سارايدان وتىن تاسىپ، ساداقا-تويدا كەسە اۋىستىرماي شاي قۇيىپ، كورشىنىڭ ۇرى ءيتىن اڭدىپ، اۋىلدىڭ وسەگىن تۇگەندەۋگە دە ۇلگەرىپ، رەتتى جەرىندە ءوزى تۇسكەن شاڭىراقتىڭ نامىسى ءۇشىن وزىندەي التى قاتىنمەن جالعىز ۇرىسىپ، التى شاقىرىم جەردەگى اتپادان شانامەن سۋ تاسىپ... وسىنداي تىزبەكتەلىپ كەتە بەرەتىن سىناقتان ءوتىپ، ىسىلماعان ايەلدەن ءجوندى ادام شىقپايدى!

قىرعىزباي ءوزىنىڭ قامىسكۇلىنە قارايدى دا قارنى اشادى.

كەي كەزدە ونىڭ قىلىعىنا كۇلەرىن دە، جىلارىن دا بىلمەيدى. “قىرىق ءۇش كۇندىك كەمدىگى” قاي ىسىنەن دە كورىنىپ تۇرادى.

اۋىلعا بارسا قىرعىزبايدىڭ ءبىر جاساپ قالاتىنى دا سودان. جەڭگەلەرىنىڭ الدى ەنتىگىپ ەلۋدى، القىنىپ الپىستى القىمداعاندار. وزىمەن تۇستاستارى دا سارى قارىن بايبىشە بولعان. بىراق، كوزى قۇرعىر، كوزدەرى جىلتىراپ تۇر-اۋ، جىلتىراپ تۇر.

قالادا ادام بالاسى جەڭگەمەن وينامايدى.

اۋىلدا بۇل ءبىر داۋرەن!

اسىرەسە، قىرعىزبايدىڭ اۋىلىندا — بۇل داۋرەن عانا ەمەس، ۇلكەن ساياسات. جەڭگەڭە ەڭ بولماعاندا كۇلىپ باس يزەپ وتپەسەڭ “مىناۋ دا وزىنشە ادام بولىپتى-اۋ!” دەپ ەڭ اۋەلى اعاڭنىڭ قاباعى قارس ايىرىلادى.

جەڭگە دەگەننىڭ ءجونى بولەك.

قالاعا كەلىپ قايرىلاتىن ۋاقىت تابا الماي جۇرگەن ادام اۋىلعا بارسا، توي-تومالاق، ساداقاعا بارادى. بارۋى دا، قايتۋى دا تەز. قىرعىزباي دا تۋعان اۋىلىنا اندا-ساندا توبە كورسەتەدى. بارا قالسا، تۋرا جەڭگەلەر بازارىنا بارعانداي كۇي كەشەدى. جارىقتىقتار قازان كوتەرگەن ءۇيدىڭ قازان-وشاعىنىڭ ماڭىندا توپىرلاپ جۇرگەندەرى. كۇيەۋلەرى تۇرادى ءبىر شەتتە، شىرەنىپ-شىرەنىپ. توي-ساداقانىڭ قالاي وتكەنىن تەكسەرۋگە كەلگەن كوميسسيا مۇشەلەرى سەكىلدى. ءوتتى-كەتتى وسەك اڭگىمە سولاردىڭ اۋزىندا. قاراپ تۇرماي، ايەلدەرىن الدارىنا سالىپ ايداپ اكەلىپ، قىزمەت كورسەتۋ بايقاۋىنا سالعانداي سىرتتاي وشاق ماڭىنداعىلاردى كوز قيىقتارىمەن شولىپ تۇرادى. سىرتقا سىر بىلدىرمەگەندەرىمەن، ارقايسىسىنىڭ ىشىندە: “باسقاعا قاراعاندا بىزدىكى ەپتىلەۋ، ءا!” دەگەن ماقتانىش تىعىلىپ جاتادى. ولاردى قويشى، قولدارىن الىپ وتسەڭ بولعانى، ال جەڭگەلەرىڭنىڭ كوڭىلىن اۋلاۋ پارىزىڭ! بۇل ادەتتەن جاڭىلساڭ، سورلاعانىڭ، ادام قاتارىنا كىرمەي قالۋىڭ مۇمكىن. مۇنى ولاردىڭ اۋىلداعى اككى قاينىلارى جاقسى بىلەدى. بىلگەن سوڭ ءوزى سۇرانىپ تۇرعان ادامعا كوڭىل اۋلاۋ قيىن بولىپ پا، كەيبىر ەسەرسوقتار قاقپادان كىرمەي جاتىپ جاقىن جۇرگەن جەڭگەلەرىنىڭ ءبىرىن الىپ ۇرىپ جۇمارلاي جونەلسە، وعان ەشكىم دە ارتىق كەتتىڭ دەمەيدى. قايتا قوراز توبەلەسىن قىزىقتاعانداي: “ە، باسە، وسى قاتىندى ءبىر مىتىشى! اياعىنا جەم تۇسكەندەي سىلبىراپ ءجۇر!”، “اعاڭ وسىنىڭ ارام تەرىن الماي ءجۇر-اۋ شاماسى، جىبەرمە!”، “جىگىتتىگىڭدى كورەيىك، وسىنى تاۋبەسىنە كەلتىرشى!” دەپ جان-جاعىنان قاۋمالاپ الا جونەلەدى. اعاسى بولسا ء“اي، ولتىرەمىسىڭ...” دەپ قويادى ءارى كەتسە... ول دا ءىنىسى جاعىندا. ودان ءارى اسپايدى، اراشا تۇسپەيدى. اراشا تۇسسە ماسقارا بولعانى، قاتىنجاندى نەمە ءومىر بويى كوزگە تۇرتكى بولىپ جۇرەدى. ءاپايتوس قاينىسى مىجعىلاپ جاتقان جەڭگەسى: “مىناۋ قايتەدى-اي...”، بولماسا: “بۇل جىندى عوي، جىندى...”، ءارى كەتكەندە “جۇرتتان ۇيات قوي...” نەمەسە ۇيالعانسىپ: “كەرە ءىشىپ الىپتى عوي...” دەگەن بولادى. مۇنىڭ ءبارى جۇرتقا، كۇيەۋىنە  كوز عانا. كۇيەۋىنىڭ ءىشىن قىزعانىش جايلاپ، ۇيگە بارعان سوڭ “قاينىڭ كەلىپ تارپا باس سالعاندا ءۇنىڭ ءوشىپ قالدى عوي، سونداي ەكەنىڭدى بىلگەنمىن!” دەپ جاتسا، “ەندى قايتەم...” دەپ اقتالۋعا دا جەڭىل بولۋىنىڭ الدىن الا جاسالعان قامى دا بولۋى ابدەن مۇمكىن. بىراق قالاي بولعاندا دا الگى سوزدەردى ايتقاندا ونىڭ داۋسى ءبىرىنشى رەت عاشىقتىق ءسوزىن ايتىپ تۇرعان بويجەتكەننىڭ داۋىسىنداي سىزىلىپ، ءوزىن قۇشاعىنا الىپ ۋماجداپ جاتقان دۇلەي كۇشكە قارسىلىق كورسەتكەن بولىپ، وتىرىك (!) تومپەشتەيتىنىن ايتساڭشى! “ويباي-اۋ، بەلىمدى سىندىردىڭ عوي!”، “مىناۋ سۇيەگىمدى قاقىراتا ما، قايتەدى؟!”، “ي-ي-ي، كەۋدەمدى ەزىپ جىبەردىڭ عوي!” دەسە، ول ونىڭ ماسساج كابينەتىندە جاتقانداي: ء“ى-ءى-ءى، ءدال سول ارا!” دەپ ريزا بولعانى دەپ ۇققان ءجون. بۇل — ەكى ايەلدىڭ ءبىرىنىڭ باسىنا تيە بەرمەيتىن باقىت! وتىرىك تە بولسا ءبىر اۋناتىپ الساڭ، ءتىپتى كەرەمەت! ءۇستىن قاعىپ، تۇرىپ جاتقانداعى ءتۇرىن كورسەڭ، تۋرا قارعا اۋناعان تۇلكىدەي قۇلپىرىپ شىعا كەلەدى عوي، پاتشاعارلار! كوزىن كورسەڭ، كوزىن!  باقىت دەگەنىڭ قاراشىعىنا سىيماي توگىلىپ تۇرادى. بۇدان كەيىن اۋىل ايەلدەرى نەگە تۋماسىن! ماقتانىش قانداي!؟ قاينىسىنىڭ توپ اراسىنان وزىنە ۇمتىلعانى ول ءۇشىن ۇلكەن بەدەل. الگى ءاپايتوستىڭ باسقا جەڭگەلەرى كادىمگىدەي وكپەلەپ جاتادى: “مىنانىڭ بۇگىن  كوزى تۇسپەيدى عوي”، “قاسقانىڭ كوزى قارايعان با؟”، “قاتىپ-سەمگەن جەڭگەڭنەن نە قايىر، ودان دا قاتىن السايشى!” دەپ وزدەرىنىڭ دە بار ەكەنىن ەسكە سالىپ جاتادى. ءاپايتوس باسقالارعا دا ىرجالاقتاپ باس يزەيدى. مۇنىسى “كەلەسىدە ەستە بولسىن” دەگەنى.

جالپى، ايەلدەردىڭ قولدارى جۇمىستا بولعاندارىمەن قاينىلارىنىڭ قايسىسى كەلگەنىن، كىمگە مويىن بۇرعانىن قالت جىبەرمەي اڭدىپ جۇرەدى. ارقايسىسىنىڭ قاينىلارىنا قويعان اتتارى بار. ول اتتار قاينىسىنىڭ جەڭگەسىنە قانشالىقتى جاقىندىعى بارلىعىن دا كورسەتەدى. “بۇقا قاينىم”، “وقىمىستى قاينىم”، “مۇرتتى قاينىم”، ت.ت. قاينىلارى قايىرىلماي كەتىپ جاتسا، “مۇرتتى قاينىم-اۋ، مۇرتىڭ سالبىراپ كەتىپتى عوي...”، “بۇقا قاينىم-اۋ، بۇعاعىڭ وسكەن بە؟” دەپ وزدەرى قاراتىپ الادى. مۇندايدا تەككە كەتە بەرۋگە بولمايدى. وتىرىك تە بولسا: “اسىل جەڭگەم-اۋ، سەنەن اتتاپ كەتەتىندەي مەنى قۇداي ۇرىپ پا؟” دەپ جانىنا بارساڭ، سەنى ءبىر قۇشاقتايىن دەپ جاتقانداي-اق: “قويشى، سەنىڭ-اق ويىنىڭ تولادى دا تۇرادى ەكەن ...” دەيدى باسقاعا ەستىرتە. مۇنىسى “جۇرت كوردى، ءبارى جاقسى” دەگەنى. ونىڭ وسى ويمەن، بولماسا باسقا ويمەن ايتىپ تۇرعانىن تەكسەرۋ قيىن ەمەس، بار بولعانى موينىنان قۇشاقتاساڭ جەتىپ جاتىر. “ويباي-اۋ، مىناۋ قايتەدى...” دەپ (تاعى دا جۇرتقا ەستىرتە) قولىڭدى يتەرگەن بولىپ، قولتىعىڭا قاراي تىعىلا تۇسسە، ويىنى كەلىپ تۇرعانى. وندا قاراپ قالۋعا بولمايدى. “قويشى، سەنىمەن تاجىكەلەسەتىن ۋاقىتىم جوق” دەپ قايقاڭداپ كەتە بەرسە — كەتە بەرسىن! وعان جۇرتتىڭ نازارىن اۋدارىپ، قاينىسى بارلىعىن بىلدىرگەنىنىڭ ءوزى جەتىپ جاتقانى. جەڭگەنىڭ ونداي نازىنىڭ ءوزى نەگە تۇرادى؟ جاراۋ اتتاي اياعىن قاداپ-قاداپ باسىپ بارا جاتقاندا (جۇرتقا كورسەتە) باسىڭدى شايقاساڭ، سەنىڭ وسى ءبىر جاقسىلىعىڭدى ول ولگەندە ۇمىتپايدى! “پاي، پاي! ءبىزدىڭ جەڭگەيلەردى-اي!” دەپ سوڭىنان اۋزىڭنىڭ سۋى قۇرىعانداي ىنتىق كوڭىلمەن باسىڭدى شايقاشى، سول كۇنى ول قارا سيىردىڭ جەلىنىن ءۇزىپ الارداي تارتقىلاپ، تەزىرەك توسەك سالعانشا اسىعادى. ونىڭ قانداي سيقىرعا تاپ بولعانىن تەلەۆيزور الدىندا ءىشى پىسىپ جاتقان اعاڭنىڭ بىلمەۋى دە مۇمكىن. ال ءدال سول ارادا تۇرعان بولسا، “ول سورلىدا نە قالدى دەيسىڭ، الشى سونى باسىبايلى!” دەپ ءوزىن قورشاعاندار الدىندا “مىرزالىعىن” تانىتىپ قالادى.

اۋىلدىڭ كەلىنىنەن ءسوزى جۇرەتىن ازۋلى بايبىشەگە دەيىنگى جولدان وتكەن جەڭگەلەرگە توقتامايتىن ەشكىم جوق. اقساقال-قاراساقال دا، ابىسىن-اجىن دا سۇيرەتىلگەن بايىنان گورى “وسى كەلىن بولماسا!” دەپ سونىڭ الدىنا جۇگىنەدى.

قامىسكۇلدەر سونىڭ ءبىرىن كورگەن جوق. سودان كەيىن قاي شارۋانى قولىنا الماسىن “قىرىق ءۇش كۇندىك كەمدىگى” كورىنەدى دە تۇرادى.

بىردە تەلەۆيزور قاراپ جاتقان، دالىزدەن قامىسكۇلدىڭ «قىڭق» ەتكەن داۋسى شىقتى. اماندىق-ساۋلىق جوق، بىرەۋدىڭ قارۋلى قولدارى الا كەتكەن عوي. جۇمىس پەن اس ءۇيدىڭ اراسىن عانا بىلەتىن سورلى تالىپ تۇسەدى. بەتىنە سۋ بۇركىپ، ازەر ەسىن جيدىرىپ العان. ارسالاڭداپ كەلگەن قاينىلارىنىڭ ءبىرى ەكەن. قورىققاننان بوزارىپ ول تۇر. «مەن قايدان بىلەيىن...» دەي بەرەدى. شىنىندا دا، قامىسكۇلدىڭ قالاعا كەتكەلى «جابايى» بولىپ كەتكەنىن ول قايدان ءبىلسىن؟ قامىسكۇل ءۇشىن قاينى دەگەن جابايىنىڭ انايى قىلىعى تۇرعانىمەن — «ستاتيا». تاعى بىردە تەلەۆيزور قاراپ وتىرىپ، اۋىلدان قالاشىلاپ كەلگەن كەمپىر-شالدىڭ كەسەلەرىن اۋىستىرىپ العانى. اۋىلدا، قىزىل شوقتا تۇرعان قۇماننان شاي ءىشىپ ۇيرەنگەن قوناقتاردىڭ سۋىق شايدى قارا سۋداي كورىپ تارتىنىپ وتىرعانىن بايقاعان قىرعىزباي ىمداعانىمەن «سەريالعا» ەسى كەتكەن قامىسكۇل بايقامادى دا، كەمپىرگە ۇيدەگى جالعىز ۇلدىڭ، شالعا كەمپىردىڭ كەسەسىن، كەمپىردىڭ كەسەسىن قامىسبايدىڭ وزىنە اكەپ تىرەدى. بۇدان وتكەن ماسقارا بولار ما؟ كەمپىر-شالدىڭ قۇر بازارشىلاپ كەلمەگەنىن، كەلىننىڭ قولىنان ماڭدايلارى ءجىپسىپ شاي ىشۋدە دە بارلاۋ پيعىلى جاتقانىن قامىسكۇل بىلە مە؟ وعان اۋىلداعى كەمپىر-شال «اۆتوريتەت» ەمەس! قىسىلعان قىرعىزباي: «ايەل ال دەپ قويماپ ەدىڭدەر...» دەپ ازىلدەگەن بولدى.

بىردە ەكەۋىنىڭ اۋىلداعى تويعا بىرگە بارعاندارى بار.

ماسقارانىڭ كوكەسى سو كەزدە بولدى. اۋىل قىرعىزبايدىڭ «ورىس مىنەز» قاتىنى جايلى كۇلكىلى اڭگىمەنى ءالى كۇنگە ايتىپ جۇرگەن كورىنەدى. قالاي عانا كۇلمەسىن، «جەڭگەم كەپ قالىپتى عوي» دەپ قۇشاعىن اشا ۇمتىلعان ءبىر قاينىسىنىڭ مەسەلىن قايتارىپ... ول ول ما، اۋىلدىڭ ءبارى اۋزىنا قاراپ وتىرعان كەڭەستاي قارتقا سالەم ەتپەپتى! جۇرتتىڭ ءبارى تويعا كەلگەندە ەڭ اۋەلى كەڭەستاي قارتتىڭ باتاسىن الۋعا كەلەتىنىن ويلاماعانى عوي. مۇنى ءبىر ابىسىنى قۇلاعىنا سىبىرلاسا، «ول ءبىزدىڭ رۋدىڭ شالى ەمەس» دەپتى. رۋ سوققىر، رۋدىڭ شالدارىن تانيتىنىن ايتساڭشى! قامىسكۇلدىڭ بۇل ءسوزى سول زاماتتا-اق اۋىزدان-اۋىزعا تارادى. سوندا ءبىر، قىرعىزباي اشۋلانعان. اشۋلانعانى سونشالىق، ايەلىنىڭ «سۇيەككە تاڭبا بوپ تۇسكەن» ارتىق-كەم قىلىعىن جۋىپ-شايماققا قالتاسىنداعى بار اقشاسىنا اراق العان. ونداعى ويى «وسى پەرىلەردىڭ (قامىسكۇلدىڭ قاينىلارى، ءوزىنىڭ ىنىلەرى) بەتى قايتسا، وسىدان قايتار» ەدى... ويى اقتالمادى. قىزىپ العاندار قىرعىزبايدىڭ تۋرا كوزىنە قاراپ تۇرىپ شىندىقتى ايتىپ سالدى: «قامىسكۇلىڭ قاتىن دەيتىن، قاتىن با؟! اجىراسۋ كەرەك!» ءدال سول ارادا قامىسكۇلگە ۇكىم تەك بۇل عانا بولمادى. داۋدىرەپ، ۇيقىلى-وياۋ وتىرعان بىرەۋى: «ونداي ايەلدى اتتىڭ شىلبىرىنا بايلاپ...» دەدى. سول جەردە دايىن ات، قاسىندا قامىسكۇل بولعاندا قىرعىزباي ونىڭ اقىلىن الاتىن دا ەدى. ويتكەنى تاعى ءبىرى مۇنى مۇسىركەپ: «جاقسى ايەل جامان ەركەكتى تورگە سۇيرەيدى، جامان ايەل جاقسى ەركەكتى كورگە سۇيرەيدى» دەپ ماقالدادى. قىرعىزباي ء«تۇبى وسى ءسوزدى ەستيمىن-اۋ» دەپ كوڭىلىنە كۇدىك الىپ جۇرگەن — بولارى بولدى! قىرعىزباي حالىق وسىنشاما ءادىل بولادى دەپ بۇرىن-سوڭدى ويلاماعان، كادىمگىدەي القىمىنا وكسىك تىعىلدى. سودان قامىسكۇل قالاعا جالعىز قايتىپ، قىرعىزباي اۋىلداعى «جاقتاستارىنىڭ» جانىندا جاتىپ الىپ، اپتالاپ اراق ءىشتى. ءبىر اپتا بويى ەركەكتەردىڭ قامىسكۇل جايىنداعى پىكىرلەرى وزگەرمەدى. ءبىر قىزىعى اۋىل ايەلدەرىنىڭ قامىسكۇل جونىندەگى پىكىرلەرى ەكىگە جارىلدى. قامىسكۇلدەن بۇرىن كەلىن بولىپ تۇسكەن «تومەن ەتەكتىلەر» «بەتىڭ تىلىڭگىردىڭ» «باس ءجىبىن بوس جىبەرگەن» «بوس بەلبەۋ» قىرعىزبايدىڭ قىلىعىن ايىپتاسا، باسىنا ەندى ورامال سالعان جاستارى قامىسكۇلدىڭ پورترەتىن قولدارىنا الىپ، ميتينگ ۇيىمداستىراتىنداي كۇيدە ءجۇردى. قامىسكۇلمەن بىرگە  اۋىلعا دەموكراتيا كەلگەندەي بولدى. مۇنى جۇرت جاقسىلىققا جورىمادى. ءبىر اپتادان سوڭ اۆتوبۋسقا قيماي شىعارىپ سالىپ تۇرعاندا: «سەن تاۋسىلما، ايەلدەر جايلى ءار ءتۇرلى پىكىر بولا بەرەدى...» دەدى ءبىر اعاسى. سونان سوڭ قولىنداعى ستاقاندى تاۋىسا ءىشتى.

وسى ءسوز قىرعىزبايدىڭ ەسىندە قالىپتى. جەڭگەلەرىنە قارايدى دا قامىسكۇلمەن سالىستىرادى. شەتتەرىنەن قىلىقتى، قامىسكۇل قايدان شىققان؟ «قايدا بارار دەيسىڭ، ءتۇبى وسىنىم جورعا شىعادى» دەپ كوڭىل توقتاتاتىن دا كەزى بار. قىرىق ءۇش كۇندىك كەمدىك دەگەن نە، ءتايىرى؟..

Abai.kz