2014 جىلى 3 شىلدەدە قالا كۇنى قارساڭىندا استانادا ەلىمىزدىڭ مادەني ومىرىندەگى ايتۋلى وقيعا – قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق مۋزەيىنىڭ رەسمي اشىلۋ سالتاناتى وتەدى. اشىلۋ سالتاناتىنا قر پرەزيدەنتى ن.ءا. نازارباەۆ قاتىسادى.

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق مۋزەيى» رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى پرەزيدەنتتىڭ جارلىعىمەن 2013 جىلعى 30 مامىردا قۇرىلعان.

 بۇل – ورتالىق ازيادا بالاماسى جوق بىرەگەي جوبا. كولەمى 74 مىڭ شارشى مەتردەن اساتىن ۇلتتىق  مۋزەيگە قازاقستاننىڭ ەرتە عاسىردان بۇگىنگى كۇنگە دەيىنگى  ارحەولوگيالىق، ەتنوگرافيكالىق جادىگەرلەرى مەن مادەني ەسكەرتكىشتەرى جيناقتالعان.

ۇلتتىق مۋزەيدىڭ قۇرامىندا استانا، تاۋەلسىز قازاقستان، التىن، ەجەلگى جانە ورتاعاسىر تاريحى، ەتنوگرافيا، تاريح، زاماناۋي ونەر زالدارى بار.

مۋزەي حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي جابدىقتارمەن جاراقتاندىرىلعان. ەكسپوزيتسيالار ءۇشىن زاماناۋي كورمە تەحنولوگيالارى: بىرەگەي يىلگىش ەكران، مەديا-ەدەن، قازىرگى استانانىڭ ورتالىق بولىگىنىڭ  سەرپىندى ماكەتى، كوپتەگەن مەدياەكراندار، گولوگراممالار، ديودتى جارىعى بار LED-تەحنيكا، سەنسورلى دۇڭگىرشەكتەر، مۋلتيمەديالىق جولسەرىك قولدانىلادى.

14.00-دە قر ۇلتتىق مۋزەيى مەن رەسەي ەتنوگرافيالىق مۋزەيى جانە «روسيزو» مەملەكەتتىك مۋزەي-كورمە ورتالىعى ارىپتەستىك تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويادى.

رەسەي ەتنوگرافيالىق مۋزەيى ەۋروپاداعى ءىرى ەتنوگرافيالىق مۋزەيلەردىڭ ءبىرى. ونىڭ قورىنا ەۋرازياداعى 157 حالىقتىڭ مادەني مۇراسى شوعىرلانعان. (بۇرىنعى رەسەي يمپەرياسىنىڭ تەرريتورياسى). رەسەي ەتنوگرافيالىق مۋزەيىنىڭ 100 جىلدىق تاريحى بار. ول ورىس مۋزەيىنىڭ ەتنوگرافيالىق ءبولىمى رەتىندە يمپەراتور نيكولاي II پارمەنىمەن ونىڭ اكەسى يمپەراتور الەكساندردىڭ III اماناتىن ورىنداۋ جانە ونى ەستە قالدىرۋ ءۇشىن قۇرىلعان. يمپەراتور جانە يمپەراتور وتباسىنىڭ باسقا مۇشەلەرى العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ قور قالىپتاستىردى. رومانوۆتار ءۇيىنىڭ جەكەلەگەن زاتتارىنىڭ كوللەكتسيالارى ءبولىمنىڭ جيناعىنا كىردى. 1991 جىلى رەسەي فەدەراتسياسى حالىقتارى مادەني مۇراسىنىڭ اسا قۇندى نىسانى رەتىندە مەملەكەتتىڭ نازارىنا الىندى.

«روسيزو» مەملەكەتتىك مۋزەي-كورمە ورتالىعى – مەملەكەتتىك جانە كوممەرتسيالىق قۇرىلىمداردىڭ كورمەگە قاتىستى جوبالارىن ۇيىمداستىراتىن جانە جۇزەگە اسىراتىن كوپسالالى ۇيىم. «روسيزو» كورمەلەرى ءوز كوللەكتسيالارى جانە مۋزەيارالىق كوللەكتسيالار ارقىلى دا جاسالادى. نەگىزى قالانعاننان  بەرى «روسيزو» قورىنان رەسەي مۋزەيلەرىنە بەينەلەۋ ونەرىنىڭ 500 000 مىڭعا جۋىق تۋىندىسى تاپسىرىلدى. سوڭعى ون جىلدا «روسيزو» رەسەي مەن شەتەلدە 350-دەن استام كورمەنىڭ ۇيىمداستىرىلۋىنا اتسالىستى. ونىڭ ىشىندە ءىرى حالىقارالىق جوبالار دا بار.

جەتى زالدا ۇسىنىلاتىن نەگىزگى ەكسپوزيتسيالاردان بولەك ۇلتتىق مۋزەي ارىپتەستەرىنىڭ دە كورمەلەرى اشىلادى:

«ورتالىق ازيا مەن كاۆكازداعى ءداستۇرلى توقىما - ۇلى جىبەك جولىنىڭ مۇراسى » (رەم،  سانكت-پەتەربۋرگ ق.);

«ورىس كوركەمسۋرەت ونەرىنىڭ 4 عاسىرى» («روسيزو» ماسكەۋ ق.);

«ۇلتتىق ءداستۇر جانە الەمگە اشىقتىق» (قازاقستان رەسپۋبليكاسى سۋرەتشىلەر وداعى);

قازاقستان رەسپۋبليكاسى قولونەرشىلەرىنىڭ جارمەڭكەسى. «19-20 عاسىرلار توعىسىنداعى قازاقتار» مۇراعات سۋرەتتەرىنىڭ كورمەسى، ۆەنگريا سۋرەتشىسى دجۋديت پوكس پەن رەسەي سۋرەتشىسى يانا ۆولكوۆانىڭ  كيىزدەن جاساعان جۇمىستارىنىڭ فوتوكورمەسى، قر ەڭبەك سىڭىرگەن ونەر قايراتكەرى ساۋلە باپانوۆانىڭ «سەيحۋن تولقىندارى» اتتى كيىزدەن جاسالعان كيىمدەرىنىڭ جيىنتىعىنىڭ كورسەتىلىمى (قازاقستان قولونەرشىلەرىنىڭ وداعى)

ءىس-شاراعا قاتىسۋعا قازاقستان  مۋزەيلەرىنىڭ جەتەكشىلەرى جانە رەسەي، قىتاي، اقش، ۇلىبريتانيا، ءازىربايجان، وزبەكستان، قىرعىزستان، مونعوليا سىندى شەتەل مۋزەيلەرىنىڭ جەتەكشىلەرى شاقىرىلدى.

14.45-تە كىشى ءماجىلىس زالىندا شەتەلدىك قاتىسۋشىلارمەن ءباسپاسوز كونفەرەنتسياسى وتەدى. جۋرناليستەردىڭ سۇراقتارىنا تانىمال عالىمدار، ونەرتانۋشىلار، اتاقتى ونەر قايراتكەرلەرى جاۋاپ بەرەدى:

دجون سيمپسون - بريتان مۋزەيى تاياۋ شىعىس دەپارتامەنتىنىڭ كۋراتورى;

دجون (دجەك) راسمۋسسەن – امەريكا ۋنيۆەرسيتەتى جانىنداعى كاتتسەن اتىنداعى ونەر ورتالىعىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە ديرەكتورى;

چەن سيە دجۋن – شانحاي مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى، شانحاي مادەني جادىگەرلەر باسقارماسى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى;

يرينا الەكساندروۆنا انتونوۆا – ا.س. پۋشكين اتىنداعى مەملەكەتتىك بەينەلەۋ ونەرى مۋزەيىنىڭ پرەزيدەنتى;

يرينا ۆلاديميروۆنا لەبەدەۆا – مەملەكەتتىك ترەتياكوۆ گالەرەياسىنىڭ باس ديرەكتورى;

ۆلاديمير مويسەەۆيچ گرۋسمان – رەسەي ەتنوگرافيالىق مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى;

ۆيكتوريا گەننادەۆنا زۋبراۆسكايا – «روسيزو» مەملەكەتتىك مۋزەي-كورمە ورتالىعى كورمە ءبولىمىنىڭ جەتەكشىسى;

چينگيز ابدۋلمەجيدوۆيچ فارزاليەۆ –  ءازىربايجان ۇلتتىق ونەر مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى;

تسۆەتانا كوسەۆا لازاروۆا – بولگاريا تاريحى ۇلتتىق مۋزەيى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى;

يمانكۋلوۆا نۋرحات ەرنيسوۆنا – قىرعىز رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق تاريح مۋزەيى ديرەكتورىنىڭ قور-ەسەپتەۋ جۇمىسى جونىندەگى ورىنباسارى، باس ساقتاۋشى.

15.00-دە ۇلكەن ءماجىلىس زالىندا شەتەلدىك قوناقتار مەن مادەنيەت جانە ونەر قايراتكەرلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن «مادەنيەتتەردى جاقىنداستىرۋداعى مۋزەيلەردىڭ ءرولى» اتتى حالىقارالىق عىلىمي سيمپوزيۋم جۇمىسىن باستايدى.

17.30-دان 22.00-گە دەيىن مۋزەيدىڭ بارلىق كەلۋشىلەرىنە «ۇلى جىبەك جولىمەن ساياحات» اتتى مەرەكەلىك باعدارلاما ۇيىمداستىرىلادى.

مۋزەيدىڭ بۇكىل  اۋماعى تۇركىستان، ساۋران، يسپيدجاب، تاراز، سىعاناق، اق مەشىت، وتىرار، سۋياب سياقتى جىبەك جولى وتكەن قازاقستانداعى ورتاعاسىرلىق قالالارعا بولىنەدى.

سۋرەتشىلەر مەن قولونەر شەبەرلەرىنىڭ شەبەرلىك-سىنىپتارى، ساندىك-قولدانبالى ونەر جارمەڭكەسى، سۋرەتشىلەردىڭ اسپان استىندا سۋرەت سالۋى، ۇلتتىق كيىم ۇلگىسىمەن سۋرەتكە ءتۇسۋ، بالالارعا ارنالعان ينتەراكتيۆتى ويىن باعدارلاماسى، ۇلتتىق ناقىشتاعى ءساندى كيىم ۇلگىلەرىنىڭ كورسەتىلىمى، ۇلتتىق ويىندار، ۇلتتىق تاعامدار مەن سۋسىنداردان ءدام تاتۋ، دومبىراشىلار كەشى،  بالالارعا ارنالعان اتتراكتسيوندار، بالالارعا ارنالعان ينتەراكتيۆتى الاڭ، ۆيكتورينا وتكىزىلەدى.

"اباي-اقپارات"