تۇرسىن جۇرتباي. «ەلىڭدى سىيلاۋدى تالاپ ەت!..» (جالعاسى)
مۇنداعى بىرلىك – «مالعا بىرلىك ەمەسس» (اباي), رۋحاني بىرلىك. ال رۋحاني بىرلىكتىڭ ۇيىتقىسى – ءتورتىنشى جانە كيەلى يدەيا – ءتىل، ءدىن، ءدىل تاۋەلسىزدىگى. وسى ۇشتىك توعىستىڭ تۇتاستىعى ءۇشىن «ماڭگىلىك ەل» ۇستىنىندا «تۇرك ەلىن سىيلاۋدى تالاپ ەتتى»، سول ءۇشىن تۇرك جۇرتىنىڭ “باسىن يدiرiپ، تiزەسiن بۇكتiرمەدi...». ويتكەنى ء“تاڭiر جارىلقادى». ەلدىكتىڭ – ەلدىك كەپىلى – رۋحاني ازاتتىق. بۇل كەسىرگە ۇشىراتقاندار «تۇرك بەكتەرى اتىن جوعالتىپ، تابعاش بەكتەرىنىڭ اتىن، تابعاش اتىن تۇتىنعاندار»، سولاردىڭ ساتىمساقتىعىنىڭ، اباي ايتقانداي، “قولىنا الىپ، پالە سالىپ، اڭدىعانى ءوز ەلi” بولعان “توردەن ۇرگەن يتكە ۇقساعانداردىڭ” سالدارىنان، تاعى دا «تۇركى حالقى ەلدىگىن جويدى،» «بەك ۇلدارى قۇل بولدى، پاك قىزدارى كۇڭ بولدى».
رۋحاني ازاتتىققا قارسى تۇرۋ – ءوز باقىتىنا، ءوز ەلiنە، ءوزiڭنىڭ رۋحىنا قول سالۋ. بۇل ءۇش توعىس – “ماڭگiلiك ەل” نىساناسىنىڭ ەڭ باستى كيەلى قاسيەتى. سوندىقتان دا وعان ەشكىمنىڭ سۇعىن قاداۋعا، سۇعىنا كيلىگۋىنە، سۇق ساۋساعىن سۇعۋعا قاقىسى جوق! ءبىرتۇتاس الاش يدەياسىندا دا تاۋەلسىز مەملەكەت قۇرۋشى ۇلتتىڭ ءتىل، ءدىن، ءدىل ۇستەمدىگى انىق سالتانات قۇرۋى ءتيىس. ح.دوسمحامەدوۆ ايتقان «ۇلتتىق مادەنيەت ۇستەمدىگى» دەگەنىمىزدىڭ ماعىناسى دا وسى ماڭگى تاسقا قاشالعان «تۇركى ەلىن (الاش جۇرتىن) سىيلاۋدى تالاپ ەتۋ»، سول ءۇشىن تۇركى جۇرتىنىڭ “باسىن يدiرمەۋ، تiزەسiن بۇكتiرمەۋ...» (رۋحاني تاۋەلدى ەتپەۋ), ء“تاڭiرى جارىلقاۋ» ء(دىنىن ساقتاۋ) دەگەن ۇستانىم. وسى ۇستەمدىك «ماڭگىلىك ەل» ۇستانىمدا ساقتالا ما، جوق پا؟
ءبىز ءتىل ماسەلەسىن ءاۋ باستا «تۇركى ەلىن (الاش جۇرتىن، قازاق ءتىلىن) سىيلاۋدى تالاپ ەتۋدىڭ» قۇرالىنا اينالدىرماي، ساياساساتتاندىرىپ الدىق. بۇگىنگى ۇلتشىل دەپ جۇرگەن ادامدارىمىز ول كەزدە ءوزىنىڭ ۇزاقتى ويلاي المايتىندىعىن بايقاتتى. ياعني «بەلسەندى كوممۋنيستەن» بەلسەندى ۇلتشىل شىقپادى. مەن ءبىر-اق نارسە ايتايىن. 92-ءشى جىلى ءبىرىنشى كونستيتۋتسيا قابىلدانعان كەزدە قازاق تىلىنە بۇگىننەن باستاپ كىرىسۋ كەرەك دەدى. كىرىسىپ كەتۋگە بولاتىن ەدى. ۇلكەن قايشىلىقتار دا تۋىنداۋى مۇمكىن ەدى. بىراق قينالىپ بارىپ جەڭەتىن ەدىك. سول كەزدە ولجاس سۇلەيمەنوۆ ايتتى: «جوق، بۇل نارسەنى ويلانايىق. 1949 جىلى قابىلدانعان حالىقارالىق كەلىسىم بار. “وتارلاۋدان بوسانعان ەلدەرگە ءوز ءتىلىن يگەرۋ ءۇشىن 10 جىل مۇمكىندىك بەرىلسىن” دەگەن. 1949 جىلى يزرايلعا 10 جىل بەرىلدى. يۆريت دەگەن ءتىل – ءولى ءتىل بولاتىن. ولار ءبىر جىلدىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك تىلدە سويلەپ شىعا كەلدى. ءبىز دە ون جىل ۋاقىت بەرەيىك. ون جىلدان كەيىن قازاق تىلىنە بالەنباي كۇنى، بالەنباي ساعاتتا كوشەمىز. ول كۇنى بۇگىنگى ءبىرىنشى سىنىپقا بارعان بالا ونىنشى سىنىپتى بىتىرەدى. ەرتەڭ ول قازاق ءتىلىنسىز كۇن كورە المايتىنىن بىلەدى. بۇگىنگى وتىز جاستاعى ادام قىرىققا كەلەدى، مەملەكەت ىسىنە ارالاسادى. ەلۋ جاستاعى ادام زەينەتكە شىعادى. وعان مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ ونشا كەرەگى جوق. ءبىز وسىلاي شەشەيىك” – دەگەن ەدى. ويپىرماي، “ولجاس دەگەنىڭ – ورىسشىل، ساتىپ كەتتى”– دەپ «قاعاز جولبارىستىڭ» ءبارى جامىرادى. مەن، ولجاس اعاعا بارىپ: «مۇنىڭىز نە؟» – دەپ سۇراپ ەدىم... “بۇل نارسە وسى بەتىمەن كەتسە، ەندى جيىرما جىلدان كەيىن دە قازاقستاندا قازاق ءتىلى جالپىعا ورتاق مەملەكەتتىك ءتىل بولمايدى. ويتكەنى، وندا ءتىل ساياساتقا اينالىپ كەتەدى. ال ساياساتتا ەشقانداي ناقتى شەشىم بولمايدى. بۇگىنگى ايتىپ جاتقاندار ايتا بەرسىن، نەگىزى سولاي بولعانى ءتيىمدى. مەن دۇنيە ءجۇزىن ارالاپ ءجۇرمىن، بىلەمىن عوي. الەمدىك ساياساتتى پايدالانۋىمىز كەرەك”،– دەدى. قۇرىپ كەتكەندە، سوعان يە بولا الماي قالدىق. ساياسات ءوزىنىڭ تۇپكى شەشىمىنە سەندىرۋ كەرەك. ونسىز ساياسات «قۋ تىلمەن قۋلىق ساۋعاننىڭ» (اباي) كاسىبى عانا بولىپ قالادى. ال ءبىز، مىنە، شيرەك عاسىر بولدى، ءتىل ساياساتىن جىلدان-جىلعا سۋالعان سيىردىڭ جەلىنى سياقتى «قۋ سوزبەن ساۋىپ كەلەمىز». وسىدان كەيىن ساياساتقا قانداي سەنىم بولماق؟
ال ەرتەڭگى كۇنى نە كۇتىپ تۇر، ءبىر اللاعا عانا ايان. قىرىم وقيعاسىنان كەيىن بويىمىز تۇرشىگىپ قالدى. مەملەكەتارالىق ۇلتتىق ساياسات تۇراقتى، ءوتىمدى، پايىمدى بولسا كەرەك ەدى. ال يمەريالىق وكتەم دە وزبىر پيعىل ارانداتۋمەن ارانىن ارالاپ وتىر. ال ەندى بىزدەگى كازاكتار قازاقستاندا ء«وز ارميامىزدى قۇرامىز»، ورىستار: «ورىستاردىڭ پارتياسىن قۇرامىز» دەپ شاپقىلاپ ءجۇر. وسى رەتتە قازاق ويىنىڭ قورمالى ايتالى وقىمىستىنىڭ مىنا پىكىرىن نازارعا ىلىكتىرە كەتەيىن:
«ماسەلە، اۆستراليا وداعى تۋرالى بولىپ وتىر. اۆستراليا مەن قازاقستاننىڭ تاريحى ءار ءتۇرلى بولعانىمەن، ولاردى كوپ ۇلتتىلىعى جاقىنداتادى. اۆستراليانىڭ نەگىزگى حالقى ەۋروپادان، امەريكادان قونىس اۋدارعا اعىلشىن تىلدىلەر، ولاردى اۆستراليالىقتار دەپ تولىق ايتۋعا بولادى، وزدەرىنە ءتان قۇندىلىقتارى، ءومىر سالتى، مىنەز-قۇلقى، مادەنيەتى قالىپتاسقان. بەرتىن كەلە، حح عاسىردىڭ 70-جىلدارى دەموگرافيالىق داعدارىس جانە ەكونوميكانىڭ دامۋى شەتەلدىڭ جۇمىس كۇشىن پايدالانۋدى تالاپ ەتتى. اۆسترالياعا اعىلىپ ارابتار، ۆەتنامدىقتار، قىتايلىقتار، باسقالار قونىس اۋدارا باستادى. ولارعا قويىلاتىن باستى تالاپ – كونستيتۋتسيانى مويىنداۋ، اعىلشىن تىلىندە سويلەۋ. قونىس اۋدارۋشىلاردىڭ ماسەلەلەرىنە بايلانىستى مەملەكەت قىرۋار قارجى ءبولدى: ۇلتتىق تىلدەردە كىتاپحانا، مەكتەپ، باق جۇمىس ىستەدى. بۇگىن اۆستراليادا راديو 68 تىلدە، لەديدار 60 تىلدە حابار تاراتادى. بۇل ازودىق ەتىپ، دياسپورالارعا پارلامەنتتە، ۇكىمەتتە، وقۋ ورىندارىندا كۆوتا ءبولىندى، دياسپورا كاسىپكەرلەرىنە سالىقتاردان جەڭىلدىك بەرىلدى. اۆسترالياعا قونىس اۋدارۋشىلاردىڭ سانى ودان سايىن كوبەيدى. ەندى بيۋدجەت ولارعا دەگەن شىعىندا كوتەرە المايتىن جاعدايعا جەتتى. ەلدە قىلمىس كوبەيدى جانە ول ەتنوستىق سيپات الدى: ۆەتنامدىقتار گەروين ساتۋمەن، ارابتار ايەلدەردى ساتۋمەن اينالىسسا، قىتايلىقتار مەملەكەتتەگى لاۋازىمدى قىزمەتتەگىلەرمەن اۋىز جالاسىپ، قىلمىستىق توپتار قۇردى. سونىمەن بۇل ۇلتتىق ساياساتقا ەلدىڭ باسىم كوپشىلىگى قارسى بولدى، سەبەبى، بىرتە-بىرتە بايىرعى ەۋروپالىقتارن شەتتەتىلە باستادى، ەلدى سەنىمسىزدىك پەن كۇدىك جايلادى، ال دياسپورالار اۆستراليا مەملەكەتىنىڭ تۇتاستىعىن ۇمىتىپ، ءوزارا باسەكەلەستىككە ءتۇستى» («ەگەمەن قازاقستان»، 19 ءساۋىر، 2008 جىل).
«ماڭگىلىك ەل» ۇستانىمىن جۇزەگە اسىرامىز جانە سونىڭ ۇيىتقىسى الاشتىڭ اماناتىن ادال جۇزەگە اسىرامىز دەسەك، ايتالى دەگداردى الاڭداتىپ وتىرعان قوس وكىمەتتىك ساياسي قۇرىلىم، قازاقستان جاعدايىندا حالقى اسسامبلەياسىن ءوزىنىڭ «مادەني ورتالىق» دەڭگەيىندەگى ورىنىنا قويماي، قازاق قوعامىندا تىنىشتىق بولمايدى. حالىق اسسامبلەياسى جالعان عىلىم، جالعان يدەولوگيا، جالعان ناسيحاتتى دامىتىپ وتىر. قازىرگى كەزدە قوعامدىق پىكىردى مىسىمەن ەمەس، پىسىمەن باسىپ، نارازىلىق پەن كىربىڭ قاباق ەتىپ، الاڭداۋشىلىق تۋدىرىپ وتىرعان وسى اسسامبلەيا «تولەرانتتىق» دەگەندى بەتىنە بۇركەۋ ەمەس، شىركەۋ ەتىپ، ءار ءتۇرلى دەڭگەيدەگى ساياسي ناۋقانداردى بەلسەنە ۇيىمداستىرىپ، مەملەكەت قۇرۋشى ۇلتتىڭ ءتوزىمىن (تولەرانتنوست) ەگەپ كەلەدى. «ەل بىرلىگى» دوكتريناسىنداعى قازاقتى ەتنوستىڭ قاتارىندا بولسا دا اتاپ وتپەي، «قازاقستاندىق ۇلت جاسايمىز» دەگەنى نە ماسقارا؟ امەريكالىق ۇلگىدەگى ۇلت جاساۋ ءۇشىن بايىرعى ۇندىستەردىڭ كەبىن قۇشتىرىپ، بۇگىندە قازاقستاننىڭ حالقىنىڭ 77 پايىزىن قۇراپ وتىرعان قازاقتاردى قىرىپ تاستاۋ كەرەك پە. وسىدان ءبىراز بۇرىن امانگەلدى ايتالى اعامىز ايتقانداي، حالىق اسسامبلەياسى 5-6 جىلدا ەمەس، پارلامەنتكە دەربەس دەپۋتات سايلاۋ ارقىلى بيلىك باسىنا بۇگىن شىعىپ الدى. نەگە مەملەكەت ولاردى باسقارۋ اپپاراتىمەن بىرگە بيۋدجەتتەن قارجىلاندىرىپ وتىر؟ نەگە ول قوعامدىق بىرلەستىك بولا تۇرا، مەملەكەتتىك يدەولوگياعا ارالاسىپ، قازاقستاننىڭ بولاشاعىن انىقتايدى؟ نەگە ۇلتتىق مۇددەنى قوزعايتىن دوكترينالار نەمەسە الدەبىر ۇلكەن ساياسي ناۋقان «نۇر وتاننان» بۇرىن اۋەلى حالىق كونگرەسىندە تالقىلانادى. سوندا مەملەكەت قۇرۋشى ۇلتتىڭ وكىلدەرىنىڭ داۋىس بەرۋ قۇقىن قامتاماسىز ەتەتىن بالامالى ساياسي ۇيىم قايدا، پارتيا قۇرۋ كەرەك پە؟ مۇنىڭ باستى سەبەبى نە جانە قايدان باستالدى دەيسىز بە؟ اشىق ايتايىن، ول – ۇلتتىق-ازاتتىق باعىتتى ۇستانعان العاشقى ءماجىلىس دەپۋتاتتارىن تاراتىپ، سونىڭ ورىنىنا كەلگەن «لي كوكەم»: «سەنىڭ جاۋىڭ – ءوز ۇلتىڭ، سەنىڭ دوسىڭ – ءبىز» دەگەن ۇراندى ۇستانعان جانە ونى ساناعا سىڭىرگەن، ءسويتىپ، بۇگىنگى كۇندە بيلىك جۇرگىزىپ وتىرعان حالىق اسسامبلەياسىنىڭ قۇرىلۋىنان باستالدى. «حالىق اسسامبلەياسى ءومىر ءسۇرىپ وتىرعاندا قازاق ۇلتى تولىق رۋحاني بوستاندىققا جەتپەيدى» – دەپ وسىدان بەس جىل بۇرىنعى «حالىقتىق دوكترينا» مەن ءدىن تۋرالى زاڭنىڭ العاشقى جوباسى دايىندالعان تۇستا ايتقان ەدىم. سوندا مەنىڭ ءبىر سەناتور جانە ەكى دەپۋتات دوسىم ماعان «تۇرسىن اسانقايعى» دەپ اتاق تاعىپ ەدى.
مىنە، بارلىق كۇدىك پەن كادىك وسىدان تۋىپ وتىر. ولار وزىمەن ءوزى تەگىن كەتپەيدى، سولاردىڭ شىلاۋىنا ەرگەن، شامشىگە ەمەس، «بيتلزگە» كوكتوبەدەن ەسكەرتكىش قويعان، الماتىنى – الما-اتاعا وزگەرتۋگە وزەۋرەگەن، قازاقستاندا مۇسىلمان ءدىنىن ناسيحاتتاماۋ تۋرالى ءباسپاسوز قۇرالدارىنا نۇسقاۋ بەرگەن «رۋحى شوقىنعاندار»، «توردەن ۇرگەن يت» قۇساپ «فەدەرالداتىپ»، «كونگرەستەتىپ» شىعا كەلمەي مە. «كەلگەندە جيەنقۇلعا شىقپايدى ءۇنىم»، – دەپ سارا اقىن ايتقانداي، بۇعان كەلگەندە مەنىڭ دە ءۇنىم شىقپاي قالادى.
وسىنداي ىرىقسىز ىقپالدىڭ كەسىرىنەن قازىر ءبىزدىڭ ءدىلىمىز: قالا مەن دالا قازاقتارى، داۋلەتتىلەر مەن داۋلەتسىزدەر جانە شالا قازاقتار بوپ ۇشكە ءبولىنىپ كەتتى. ءداستۇرسىز ۇرپاق قالىپتاستى. ساعىز شايناپ وتىرىپ ەمتيحان تاپسىرادى. ال، بۇرىش-بۇرىشتا ەمەس، تۋرا دالىزدە: ەكى بۇتىن اشىپ جىبەرىپ، جاقتاۋعا شالقايا قالاتىن قىزدار مەن ونىڭ ەكى بۇتىنىن اراسىنا اياعىن تىعىپ جىبەرىپ، كۇيلەپ جاتقان ۇلداردىڭ بەس-التاۋىن ءوزىم اجىراتقانىم ءۇشىن، بۇل اڭگىمەنىڭ اقىرى اكە-شەشەسىنىڭ ارالاسۋىمەن اياقتالعان ەدى. سوندا شەشەسى قىزىنىڭ كوزىنشە: «نۋ، چتو جە...» – دەگەنى بار. اقىرىندا، مۇنى اكەسى ءتۇسىنىپ، قىزىنا دا، ايەلىنە دە تيىم سالىپ، تىندىم ەتتى. ءيا، ۇساق ماسەلە. بىراق كورگەنسىز ماسەلە. قازىرگى ۇرپاقتىڭ ساناسىن جاۋلاپ بارا جاتقان رۋحاني ىندەتتىڭ، «كۇلتەگىن» جازۋىنداعى: ء«تاتتى ءسوز، اسىل قازىناسىن بەرىپ، جىراقتاعى حالىقتى (وزىنە) سونشا جاقىنداتتى. جاقىن قونىپ، سوسىن (ولاردان) ادەپسىز قىلىقتاردى ۇيرەندىڭ...» – دەگەن سالىندىلىقتىڭ ناق ءوزى. ول – ار، ۇياتقا، داستۇرگە قارسى «ىندەت» ەمەس، «قازاق» دەگەن سوزگە جيىركەنتە قاراتاتىن مەرەز.
مەملەكەتتىك ءتىل – مەملەكەتتىك مەكەمەلەردىڭ قولدانىمىنان شەتتەتىلىپ وتىر. قازاق مەكتەپتەرىنىڭ وقۋشىلارى ورىس تىلىندە قابىرعا گازەتىن شىعارادى. ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋ ءۇشىن نەمەرەمىزدى قازاق بالاباقشاسىنا بەرەتىن بولدىق. دەمەك، قازاق مەكتەپتەرىندە، باستاۋىش قازاق سىنىپتارىندا ۇلتتىڭ مايەگى ۇيىماعان. كەزىندە، وسىدان جيىرما بەس جىل بۇرىن ءا.ءالىمجانوۆ: «ەي، تۇرسىن! سەن قازاقتى رۋشىلدىعى قۇرتادى دەيسىڭ. ال مەن وسى: «ورىس ءتىلدى قازاق، قازاق ءتىلدى قازاق» بوپ بولىنە مە دەپ قورقامىن. قالا دالانى جۇتىپ قويادى. سوندا ۇلتسىزدىقتىڭ كوكەسى باستالادى»، – دەپ ەدى. دەگدارىم-اي، سول كۇدىگىڭ – كۇدىك كۇيىنشە قالماي، شىندىققا اينالىپ بارا جاتىر ما، مەن سونىڭ كۋاسى بولىپ وتىرعان جوقپىن با. مادەني تەكسىزدىككە ۇشىراپ كەتكەن جوقپىز با؟ – دەپ قامىعامىن. شاعىنىپ وتىرعامىن جوق، قورلانىپ وتىرمىن.
مىسالى، استاناداعى مەن تۇراتىن ورامدا ءبىر مىڭ جانۇيا تۇراتىن بولساق، سونىڭ 999-ى قازاق. بىراق اۋلاداعى ويىن الاڭىندا ەكى-ءۇش ءۇيدىڭ بالالارىنان باسقالارى قازاقشا سويلەمەيدى. نەمەرەسىمەن بىرگە مىج-مىج بولعان كەمپىر مەن شالدار قوسا شۇلدىرلەسىپ جۇرەدى. تىم بولماسا، نە «كاليماعا»، نە «سپاسي ناش وتچيمعا» ءتىلى تولىق كەلسەشى. «تۇركى جۇرتى، ازدىڭ، توزدىڭ، ءبىر تويساڭ اشتىقتىڭ قادىرىن بىلمەيسىڭ، ۇمىشاقسىڭ عوي سەن» دەگەن يوللىق تەگىننىڭ نازاسى دا سونداي كۇيىنىشتەن تۋعانى انىق. ءانۋار ءالىمجانوۆ اعامىز ايتقانداي، دالا مەن قالانىڭ بالاسى ءتىل تابىسا المايتىن كۇيگە جەتتى.
جەرگە، تىلگە، دىنگە يە بولماعان سوڭ ءدىلىمىز بۇزىلدى. «ساۋداسى – ار مەن يمانى» – دەپ اباي ايتقانداي، ءدىن – ساياسات پەن بيزنەستىڭ قۇرالىنا اينالدى. ۇلتتىڭ ءوز ءدىنىن وزىنە جيىركەنىشتى كورسەتۋ ۇستانىمى جۇرگىزىلىپ وتىر (جاڭا زاڭ جوباسى سولاي دەۋگە نەگىز قالايدى). مۇسىلمان ءدىنىن ناسيحاتتاماۋ تۋرالى نۇسقاۋ شىعىپتى. ءاي، مۇنداي نۇسقاۋدى كىم بەردى؟ ونداي يدەولوگيانى باسقارىپ وتىرعان كىم؟ ارينە... ءبىزدىڭ يسلامي فۋندامەنتاليزگە قارسى كۇرەسىمىز، جىگىتتىڭ بەس تال ساقالىمەن، جىلىنشىگىنە كوتەرىلگەن شالباردىڭ بالاعىمەن، قىزداردىڭ ءشاشى مەن بالتىرىن جاپقان قاپامەن شەكتەلەدى. «كورگەنسىز ۇل اكەسىنىڭ ساقالىمەن، شەشەسىنىڭ ەتەگىمەن الىسادى» دەگەندى مەملەكەتتىك تيىم ساياتىنا اينالدىردى دەگەن وسى ەمەس پە. ادەپتى ساقتاۋعا ءماجبۇر ەتكىمىز كەلسە، وندا شالقايسا – كىندىگى، ەڭكەيسە – تاڭى كورىنەتىن، قاراۋعا كوز ۇيالاتىن ادەپسىزدىككە نەگە زاڭ ارقىلى تيىم سالمايمىز؟!.
وسىنداي ءجونسىز جوسىق كورسەتۋىمەن مەملەكەت – ءوز ۇلتىنان اجىراي باستادى. حالىق پەن مەملەكەت ەكەۋىنىڭ ويى دا، جولى ەكى باسقا. ەندى ول ەكى جولدىڭ باسى قايتا بىرىگە مە، جوق پا؟ ءاي، قايدام. «كىتاپ شىعارۋدىڭ قاجەتى قانشا. ونى كىم وقيدى. ەلەكتروندىق نۇسقا بار» – دەيتىن اقپارات ءمينيسترى مەن رەكتورلار پايدا بولىپ، كىتاپتىڭ وزىنەن جەرىنگەن «اعارتۋشىلار» وقۋ-اعارتۋ سالاسىنا ۆيرۋس بوپ كىرىپ كەتكەن زاماندا، ۇمىتتەنۋدىڭ ءوزى كۇپىرلىك سياقتى. ەگەر قوعامنىڭ دامۋى وسى بەتىمەن كەتە بەرسە، كۇنى ەرتەڭ ءبىز الىس-جاقىنىمىزعا ارنالعان «قۇراندى» دا ورىس تىلىندە وقىتتىراتىنشىعارمىز. وندا سول تىلمەن، دىلمەن، دىنمەن بىرگە «ماڭگىلىك ەل» ۇستانىمى دا ءادىرا قالادى.
(جالعاسى بار)
Abai.kz