بيىل اقىن، جازۋشى، قوعام قايراتكەرى، كومپوزيتور ساكەن سەيفۋلليننىڭ 120 جىلدىعى. وسىعان وراي، اعىمداعى جىلى ساكەن سەيفۋلليندى ۇلىقتاۋعا ارنالعان ءتۇرلى شارالار ءوتتى. وسى مەرەيتويلىق شارالاردىڭ ءتۇيىنى – قازاقتىڭ ۇلتتىق كلاسسيكالىق مۋزىكاسىمەن قورىتىندىلانباق. ناقتىراق ايتقاندا، ساكەن سەيفۋليننىڭ مۋزىكالىق مۇراسى ەل نازارىنا ۇسىنىلماق. وسى ورايدا ساكەن اتامىزدىڭ نەمەرە ءىنىسى ساكەن ورىنبەكۇلىمەن سۇحباتتاسۋدىڭ رەتى كەلگەن ەدى.

­- ساكەن اعا، ءسىز ساكەن سەيفۋللينگە قانشا اتادان قوسىلاسىز؟ تۋىسقاندىق بايلاناسىت  تارقاتىپ، ايتىپ بەرىڭىزشى.ءۇ..

- سەيفۋللادان ءتورت ۇل تۋادى. ولار: ساكەن (سادۋاقاس), مالىك (مالگاجدار), ابەن ء(ابۋمۇسىلىم، جاستاي قايتىس بولعان), ءماجيت (عابدۋلماجيت). سەيفۋللانىڭ كەنجەسى ماجيتتەن مەنىڭ اكەم ورىنبەك دۇنيە ەسىگىن اشقان ەكەن. ساكەننىڭ ارتىندا ۇرپاق قالمادى. مالىكتىڭ دە تاعدىرى سونداي قيىن بولدى. ال ماجيتتەن ءۇش ۇل، ءۇش قىز ومىرگە كەلگەن. مەنىڭ اكەم سولاردىڭ ىشىندەگى تۇڭعىشى ەدى. اكەمنىڭ سەيفوللا اتاسىمەن بىرگە تۇسكەن سۋرەتى دە ساقتالعان. رەپرەسسيا كەزىندەگى قۋعىن سۇرگەن ساكەندەي اتامىزدىڭ عانا ەمەس، قىزىل قىرعىن قانشاما قازاقتىڭ ارداقتىلارىنىڭ ءومىرىن، وتباسىن، تۇقىمىن تۇزداي قۇرتىپ جىبەردى ەمەس پە؟..

- ءوزىڭىزدىڭ توعىز پەرزەنتىڭىز بار ەكەن. قازاققا كاسىپكەرلىكپەن عانا ەمەس، دەموگرافيالىق تۇرعىدان دا ۇلەس قوسىپ وتىرعاندىعىڭىز قۋانتادى. ۇلتىمىزدان شىققان جاعدايى جاقسى كوپتەگەن ازاماتتاردىڭ ءبىر-ەكى بالامەن عانا شەكتەلىپ جاتاتىندىعى ءجيى كەزدەسەدى. جارىڭىز ەكەۋىڭىزدىڭ كەرىسىنشە بالا سانىن شەكتەمەي، قايتا سانالى ۇرپاقتىڭ سانىن ارتتىرۋعا ۇلەس قوسىپ وتىرعاندىقتارىڭىز وزگەلەرگە ۇلگى تۇتۋعا تۇرارلىق-اق ەمەس پە؟

- اۋەلى ءبىزدىڭ ءۇش قىزىمىز بولدى. ارينە، ارتىمىزدان ەرگەن ەر بالانىڭ بولعانىن قالادىم. سونى قاتتى ارماندادىم. سوسىن ءبىر كۇنى ىشتەي ويلادىم، وسى قىزدارىمدى دۇرىستاپ تاربيەلەپ، قاتارعا قوسسام دا جامان ەمەس دەپ... ءساتتى كۇنى ايەلىمنىڭ اياعى اۋىرلادى. تاعى دا ومىرگە قىز كەلەتىن شىعار دەيمىن ىشىمنەن، ءتورت قىز بولسا، نەسى بار ەكەن؟ قىزدى بولۋ دا ۇلكەن باقىت قوي! ونىڭ ۇستىنە، قىزدار اكەگە جاقىن بولىپ وسەدى ەمەس پە؟! مەن سولاي ويلاپ قۋانىپ ءجۇردىم. شۇكىر، بۇل جولى ۇل بالا ومىرگە كەلدى. سوسىن جولداسىم تاعى دا ءۇش ۇل، ەكى قىز ومىرگە اكەلدى. نە كەرەك، 4 ۇل، 5 قىزدىڭ اكە-شەشەسى اتاندىق. قازىر ءبىر قىزىمىزدان تۇڭعىش نەمەرەمىزدى ءسۇيىپ، اتا مەن اپا اتانىپ وتىرمىز. سوعان قاراپ، قۇدايعا مىڭ دا ءبىر شۇكىر دەيمىز. 

- جىل باسىندا اقىن اتامىزدىڭ جولىمەن ءجۇرىپ سارىارقانىڭ باۋرايىنا ساياحات جاساپ قايتقان ەكەنسىزدەر. بۇدان وزگە دە قانداي شارالاردى اتاپ وتەر ەدىڭىز؟

- اتامىز جان-جاقتى ونەرلى بولعان ادام. اقىندىعىنان بولەك، كومپوزيتورلىعىنىڭ ءوزى ءبىر توبە. ەل مەن جەر ءۇشىن كۇرەسكەن قايراتكەرلىگىنىڭ ءوزى نەگە تۇرادى؟ ول كىسىنىڭ الاش زيالىلارىنا جاساعان جاقسىلىعى، باسىن بايگەگە تىككەندىگى ەندى عانا ايقىندالىپ جاتىر. بۇل كەزدەگى قايراتكەرلەردىڭ ءبارى دە ۇلت ءۇشىن اياڭباي ەڭبەك ەتتى. تەك ولاردىڭ كۇرەسۋ ءۇشىن تاڭداپ العان جولدارى ارقيلى ەدى. سونى كەلەر ۇرپاق دۇرىس ءتۇسىنۋ كەرەك.

ساكەن اتامىزدىڭ اندەرىن قۇراستىرىپ، CD ديسكىلەر شىعاردىق. قايراتكەردى جاڭا قىرىنان تانىتاتىن بىرنەشە زەرتتەۋ ەڭبەكتەر دە جاريالاندى. بۇل يگى جۇمىستاردىڭ ءبارىن دە ىقلاسىممەن قولدادىم. ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندەگى وقۋ وردالارىندا ساكەن سەيفۋللينگە ارنالعان عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيالار ۇيىمداستىرىلۋدا. ولاردىڭ بارىنە تىكەلەي ءوزىم قاتىسىپ ءجۇرمىن. مامىر ايىندا استاناداعى ساكەن سەيفۋللين مۇراجايى «ساكەن سەيفۋللين جۇرگەن جەرلەرمەن» اتتى ەكسپەديتسيا ۇيىمداستىرعان بولاتىن. مۇراجاي ديرەكتورى، اقىن نەسىپبەك ايتۇلى، بەلگىلى مەملەكەت قايراتكەرى ورالباي ابدىكارىموۆ، اقىن سەرىك تۇرعىنبەكۇلى، ارداگەر جۋرناليست امانتاي كاكەن، قارجىگەر ءسابيت قاراشولاقوۆ، دارىگەر ابىلحاكىم اقمۇرزين، كاسىپكەر ەركىن سۇلەيمەنوۆ، مۇراجاي قىزمەتكەرى ەرجان جاۋباي ەكسپەديتسياعا مۇشە بولدى. ولاردىڭ قاتارىندا، ارينە، ءوزىم دە بولدىم. ساكەن سەيفۋلليننىڭ «تار جول، تايعاق كەشۋ» رومانىندا كورسەتىلگەندەي ەل ارالاپ، اقمولا ءوڭىرىنىڭ وڭتۇستىگىندە، ونىڭ ىشىندە قازىرگى نۇرا، جاڭاارقا، شەت اۋداندارىنداعى اقىننىڭ باسىپ وتكەن ىزىمەن ءجۇرىپ وتتىك.     

- ەندى وسى ساكەن جىلىنىڭ سالتاناتتى جابىلۋىنا وراي وتكىزىلەتىن قورتىندى كەش تۋرالى از-كەم ايتىپ بەرسەڭىز...

- بۇيىرسا، ەرتەڭ، 10 جەلتوقسان كۇنى قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسىنىڭ كونتسەرتتىك زالىندا «ساكەننىڭ ءان ساندىعى» اتتى مۋزىكالىق كونتسەرت وتكىزەمىز. شارانى قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسى مەن «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى» قوعامدىق قورى بىرلەسىپ اتقارادى. ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىنىڭ ساحنا ءتىلى كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، پروفەسسور داريعا تۇرانقۇلوۆانىڭ جەتەكشىلىگىمەن اتاۋلى وقۋ ورىننىڭ ستدەنتتەرى ساكەن سەيفۋلليننىڭ «اققۋدىڭ ايرىلۋى» پوەماسىنىڭ جەلىسىمەن كورىنىس قويادى. ءانشى، دراماتۋرگ، ءارتىس، ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ ادەبي ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى قانات ءجۇنىسوۆ ساكەن سەيفۋلليننىڭ بەينەسىن سومدايدى. ودان كەيىن قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسىنىڭ رەكتورى، قر حالىق ءارتىسى ءجانيا اۋباكىروۆا، ساكەنتانۋشى، پروفەسسور، ف.ع.د. ۇعا اكادەميگى تۇرسىنبەك كاكىشەۆ كىرىسپە ءسوز سويلەپ، كونتسەرتتىڭ شىمىلدىعىن تۇرەدى. قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتوريا حورىنىڭ (حور جەتەكشىسى – قر حالىق ءارتىسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى، پروفەسسور بازارعالي جامانباەۆ) ورىنداۋىندا اقىننىڭ ەلدى بىرلىككە شاقىرعان «جاس قازاق مارسەلەزاسى» ساحناعا جول تارتادى. سونداي-اق، سىبىزعىشى تالعات مۇقىشەۆ ساكەننىڭ «تاۋ ىشىندە» ءانىن سىبىزعىمەن سىزىلتىپ ورىندايدى. كەشتە ساكەننىڭ ءتول شىعارماشىلىعى بويىنشا «كوكشەتاۋ»، «تاۋ ىشىندە»، «بابالارىما»، «اقاساق كيىك»، «سارىارقا»، «ۇيقىداعى ارۋ»، «اناعا»، «جەتكىنشەگىم تارتىنبا»، «سىر ساندىق»، «اۋپىلدەككە جاۋاپ»، «قاماۋدا»، ء«تۇس»، «ارقا سۇلۋىنا» ء(انى ت.قۇتجانوۆتىكى) جانە تاعى باسقا اندەر شىرقالادى. سونىمەن قاتار، ساكەن سەيفۋللينگە ارنالعان جاعىپار ءالىمحانوۆتىڭ ء(سوزى كاكىمبەك سالىقوۆتىكى) «ساكەن اعا» ءانى، حاسەن قوجا احمەتتىڭ «كەتپەيتىن ەستەن» ءانى، كاكىمبەك سالىقوۆتىڭ ء«ۇش ارىس» ءانى (ساكەن، ءىلياس، بەيىمبەت تۋرالى) حالىق نازارىنا ۇسىنىلماق. كونتسەرتتە اقىننىڭ شىعارماشىلىق جولىنىڭ قالىپتاسۋىنا زور اسەرىن تيگىزگەن ايگىلى ۇكىلى ىبىرايمەن كەزدەسۋ ءساتى، حالىق اندەرى «اۋپىلدەكپەن»، «كيدىم كامزولمەن» سۋسىنداپ ەر جەتۋى، سەيفۋللانىڭ كۇيشىلىگى، ايدىك ونەر يەسى سايدالى سارى توقانىڭ كۇيىن ءبىر تىڭداپ الماي شىعارما جازۋعا وتىرمايتىندىعى، ۇلى كۇيشى ابىكەن حاسەنوۆتىڭ ساكەنگە ارناپ كۇي شىعارۋى جانە تاعى باسقا ماسەلەلەر قامتىلاتىن بولادى. شىعاماشىلىق كەشتە جولامان قۇجيمانوۆ، رامازان ستامعازيەۆ، ەرلان تولەۋتاي، تولعامباي سەمباەۆ، ەركىن شۇكىمانوۆ، تىلەۋلەس قۇرمانعاليەۆ، ارداق يساتاەۆا، جانار ايجانوۆا، سەرىك وسپانوۆ، ەركىن نۇرقانوۆ، گۇلنار ارىنوۆا، تەلمان قۇجيمانوۆ، قانات ءجۇنىسوۆ، مۇرات ابۋعازى، تالعات ابۋعازى، سايات نۇرعازين، جاسۇلان ساقاەۆ، ناريمان ءابدىراحمانوۆ، وراز جاڭاباەۆ جانە تاعى باسقا ونەرپازدار ونەر كورسەتەدى. كونتسەرتكە كەلەمىن دەۋشىلەرگە ەسىك اشىق!

جازىپ العان  ارمان اۋباكىر.

اباي.kz