ءدىندى شىنايى يماندىلىققا جاقىنداتۋ ماسەلەسى ەشقاشاندا كۇن تارتىبىنەن تۇسكەن ەمەس. ايتالىق، جاستاردىڭ دىندە اداسۋى - اباي زامانىندا دا بولعان. پوەزياسى مەن عاقليا مۇراسىندا ابايدىڭ قۇراندى تەرىس وقىعان دۇمشە مولدا، جالعان ۇستازدى سىن تەزىنە الۋى، دىنگە قاتىستى اقىل-كەڭەستەرى كوپتەپ كەزدەسۋى وسىمەن ءوز تۇسىنىگىن تابادى.

ارينە، وسى كۇنگى احۋال اسقىنىپ تۇر. ءدىن اتىن جامىلعان جات اعىم وكىلدەرى اڭقاۋ، ءدىني ساۋاتى تاياز جاستاردى تورىنا توپىرلاتىپ تۇسىرۋدە. شىن مۇسىلماندىق نەدە ەكەنىن بىلە الماي، مومىن كوپشىلىك داعدارىپ قالدى. ەگەر اباي اتا ءتىرىلىپ ورتامىزعا كەلسە، ساقال قويعان، كەلتە شالبار كيگەن جىگىت-جەلەڭدەر مەن حيدجابقا ورانعان قىز-كەلىنشەكتەر قاپا بولاتىن شىعار-اۋ. «ۇرپاعىمنىڭ مەنىڭ اقىل-كەڭەستەرىمدى وقىپ-توقىماعانى نەسى؟» دەر. بۇگىنگىنى كورە بىلگەندەي: «كىمدە كىم يماننىڭ نەشە نارسەمەنەن كامالات تاباتۇعىنىن بىلمەي، قانشا جەردەن بۇزىلاتۇعىنىن بىلمەي، باسىنا شالما وراپ، ءپىرادار اتىن كوتەرىپ، ورازاشىل، نامازشىل بولىپ جۇرگەنى - كوڭىلگە قالىڭ بەرمەي تۇرىپ، جىرتىسىن سالعانعا ۇقسايدى»، - دەيدى مىسالى (12-ءسوز).

يمان تازالىق، عىلىم، ادىلەت جانە ماحابباتپەن كامالات تابادى. سول ءۇشىن: «قۇدايتاعالا قالبىڭا (ارابتىڭ «قالب» ءسوزى «جۇرەك» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى) ءاردايىم قارايدى» (17-ءسوز)  دەپ ەسكەرتەدى اباي.   قۇدايشىلىق ساقال، كيىمدە ەمەس، سول سياقتى مەشىتكە قۇر انشەيىن ءسان كورىپ، يا ەلىكتەپ كەلۋ دە ءباھرا بەرمەيدى.  يمان بۇزىلۋى مۇمكىن. ۇلىتاۋداعى سۇحباتىندا ەلباسى: «دىنگە باس ۇرىپ ءجۇرىپ، ءبىز ونىڭ تەرىس جاعىنا ءتۇسىپ كەتپەۋىمىز كەرەك. ...ءبىز بۇدان اجىراپ، ءدىندى شىنايى يماندىلىققا جاقىنداتىپ، ونىڭ جاقسى جاعىن الۋىمىز كەرەك» دەپ قاداپ ايتتى. بۇل ابايدىڭ «مۇسىلماندىق جۇرەكتە» دەگەنىنە تۇپ-تۋرا كەلەتىن كەنەۋلى وي-پايىم.

«تەك مەنىكى ءجون، سەنىكى تەرىس» نەمەسە «تازا يسلام» دەپ ەل ءىشىن الا تايداي دۇرلىكتىرىپ جۇرگەندەر بىلگەندەرى ءجون – اباي ءىلىمى كەمەل دە تولىق. اقىننىڭ دانالىعى دىنگە، ونىڭ قاينار كوزدەرىنە نەگىزدەلگەن.  ەندەشە ۇستازدى سىرتتان ىزدەۋدىڭ قاجەتى شامالى.

                            بالى تامعان جاس قامىس،

                            ورماساڭشى كوكتەيىن!

                            سەنى جاقسى كورمەسە،

                            سەنەر مە ەدى سوزىڭە؟

                           «ياپىرماي؟...» دەپ تەرلەسە،

                           ار ەمەس پە وزىڭە؟ (1891).

ابايدىڭ الداعىش، جالعان «ۇستازدى» سوككەن بۇل سوزدەرى قازىر دە وزەكتى.

اسان وماروۆ، ابايتانۋشى

Abai.kz