موڭعوليادا ءبىر قانداسىمىز 37 مىڭ سيىرىم بار دەيدى. بىراق اتامەكەنگە كوشكىم كەلەدى دەيدى. سەنىڭ 7 اتاڭ، ءتۇپ اتاڭ سول جەردە جاتقان جوق پا؟ كەرەك بولاتىن بولسا شىڭعىس حاندى دا موڭعول دەگەن جوق. شىڭعىس حاندى حان كوتەرگەن قۇرىلتاي. قۇرىلتاي دەگەن موڭعولدىڭ سوزىندە جوق مەنىڭشە. قيات، كەرەي، نايمان، جالايىر كوتەرگەن جوق پا ونى حان قىلىپ. نەگە كوشەسىڭدەر دەدىم. سول سياقتى قىتايدان دا ۇدەرە كوشۋدىڭ قاجەتى جوق. التاي، ىلە، تارباعاتاي ول قازاقتىڭ جەرى. بابالارىڭ جاتقان جەر. ماسەلەن قىتايدان ۇلگى المايسىڭدار ما؟ سول قىتاي قازىر امەريكادان وزدەرىنىڭ كۆارتالدارىن اشىپ تاستادى. مەن سەندەرگە كەلمەڭدەر دەپ وتىرعانىم جوق، قاتە ءتۇسىنىپ قالماڭدار. كەلە بەرىڭدەر. تۇگەل كوشىپ، اتا جۇرتتى تاستاپ كەتپەڭدەر.»

Baq.kz (تۇپنۇسقاداعى تاقىرىپ: مىرزاتاي جولداسبەكوۆ: تۇگەل كوشىپ، اتاجۇرتتى تاستاپ كەتپەڭدەر).

باسىن اشىپ الاتىن ءبىر نارسە، بۇل ارادا م. جولداسبەكوۆتىڭ مەملەكەت باسشىسى ن.نازارباەۆتىڭ ءسوزىن سويلەپ وتىرعانى - ايداي اقيقات ەكەندىگى دەر ەدىم!

انا كەزدە مەملەكەت باسشىسىنىڭ قۇلاق ەتىن جەپ ءجۇرىپ، قازاق كوشىن توقتاتقىزعانداردىڭ كوش باسىندا تاعى دا وسى مىرزاتاي جولداسبەكوۆ تۇرعانىن، ءبىز تالاي رەت جازعانبىز.

ءوز ۇلتىنا، ءوز حالقىنا قانى قاراياتىنداي، بۇل ادامعا سونشالىقتى نە بولعان ءوزى؟

قىزىل جەندەتتەردىڭ اتىپ-اسىپ، سوڭىنان تىرقىراتا قۋىمەن، جارتىسى - جولدا ءولىپ، جارتىسى - ازەر دەگەندە جات ەلگە تابان تىرەگەن شەتەلگە بوسىپ كەتكەن قازاقتارىمىزدى اتامەكەنىنە قايتا ورالتۋعا كەدەرگى جاساپ وتىرعانداردىڭ باسىندا - تاعى دا م.جولداسبەكوۆ تۇر دەپ ايتا الامىز. بيلىكتى جەر-كوككە سىيعىزباي ماقتايتىنداردىڭ الدىندا - تاعى دا وسى پەندە تۇر. قازاقستانداعى جاعىمپازداردىڭ كوش باسىندا مىرزاتاي جولداسبەكوۆتىڭ تۇرعانىن - تاعى دا ءبىز جوققا شىعارا المايمىز. ارينە، قانشا جەردەن سونى «جوققا شىعرعىمىز كەلسە دە...»

انا رەسەيدىڭ بودانى بولۋعا قۇلشىنعان ۇستىنە قۇلشىنا تۇسكەن بۇل پەندەلەردىڭ، سوندا نە ويلاعاندارى بار ەكەن؟ جەر بەتىنەن قازاقتى قۇرتقاندا، بۇلار نە بارقادار تاپپاق؟ انالار قازاقتى قۇرتىپ بىتكەننەن كەيىن، بۇلاردىڭ وزدەرىن دە، تۇپتۇقيانىنا شەيىن تۇك قالتىرماي قۇرتىپ جىبەرەتىنىن، نەگە تۇسىنگىلەرى كەلمەيدى، سورلى پەندەلەردىڭ؟ بۇلار از كۇنگى شەكسىز بايلىق پەن شەكسىز بيلىكتىڭ ماڭگىلىكتى ەمەس ەكەندىگىن ءبىلىپ تۇرىپ، بىلگىلەرى كەلمەگەنى مە؟ بۇل سورلى پەندەلەردىڭ كوزدەرى - سوقىر، قۇلاقتارى - تاس كەرەڭ بولعانى ما؟

الدە، كەشەگى قىزىل جەندەتتەردىڭ بۇگىنگى ۇرپاقتارىنا «باري بير مە؟» ەكەن؟..

بۇلار ءوزى قازاق پا ەكەن اۋەلى؟ قازاق بولسا، ولار ءوز ۇلتىنا نەگە ءوش؟

مىرزاتايشا ايتقاندا، قازاقستانعا ەندى بىردە-ءبىر قازاقتى كىرگىزبەۋ كەرەك ەكەن. ولار سول اتا-بابالارىنىڭ قانى تامعان ەلدەردە ماڭگىگە قۇل بولىپ قالۋى كەرەك ەكەن؟ وسى ەسى دۇرىس ادام ايتاتىن ءسوز بە ءوزى؟ مىرزاتاي جولداسبەكوۆتى «الجىدى» دەيىن دەسەڭ، ءالى كۇنگە دەيىن قاقشاڭداپ جۇرگەنىن كوزىمىز كورىپ وتىر.

مىرزاتاي جولداسبەكوۆ- ۇيالماي-قىزىرماي، وسى ءسوزدى قالاي ايتتى ەكەن؟ ءوز ۇلتىنا ءوزى وشىگەتىندەي، سىرتتاعى قازاقتار ولارعا نە جازىپ قويدى سونشالىق؟

ورىسقا قۇل بولماي تۇرا الماسا، نەگە وزدەرى عاناانالارعا باسىبايلى قۇل بولىپ، باسقا قازاقتارعا سوقتىقپاي، جوندەرىمەن نەگە جۇرە بەرمەيدى؟ سوندا بۇلاردى وسى ءبىر زىميان ساياستاتتارى ءۇشىن «ۇلت ساتقىندارى» دەپ اتاۋعا بولا ما؟..

ءتۇپتىڭ-ءتۇبى كەز كەلگەن ۇلت ساتقىنىنىڭ تاريحتىڭ دار اعاشىنان قاشىپ قۇتىلا المايتىنىن، باسقا پەندەلەر بىلمەسە دە، مىنا م.جولداسبەكوۆ بىلمەيدى دەگەنگە كىم سەنەدى؟

وسى مىرزاتاي جولداسبەكوۆتىڭ بويىندا قاسيەتتى قازاق قانى بار دەگەنگە، بۇدان كەيىن كىم سەنەدى؟

بۇل ادام - عالىم با، وقىمىستى ما، جوق، انشەيىن عانا كەۋدەسىن سوققان، بايلىقتىڭ سوڭىنان تۇسكەن اشقاراق ءبىر جان با؟

م.جولداسبەكوۆ - جەر بەتىنەن قازاقتى الاستاپ، نە وپا تاپپاق؟

ءيا، سۇراق كوپ، بىراق، جاۋاپ جوق؟..

جۇماش كوكبورى

Abai.kz