ناعىندا، شىڭعىسحان جانە ونىڭ ۇرپاقتارىن «تورەلەر» دەپ كيە تۇتۋدىڭ استارىندا ءدىني سەنىم جاتىر. كونە تۇركىلەردىڭ تۇسىنىگى بويىنشا ءابسوليۋتتى ەل بيلەۋ قۇقىعى – تەك «قاعان» مانسابىنا يە بيلەۋشى تۇلعالارعا تيەسىلى-ءتىن. «قاعان» مانسابىن وعىز قاعان ۇرپاقتارى عانا يەلەنە الاتىن. ابىلعازى «تۇرىك شەجىرەسىندە» وعىز قاعاندى ءبىر تاڭىرگە سەنۋدى دارىپتەپ موڭعول، تاتار، ءشۇرشىت، قىتاي، تۇران، ءۇندىستان، يران، شام، مىسىرعا جورىق جاساپ، جاۋلاپ العان جاھانگەر دەپ كورسەتەدى. ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەيۇلى بولسا، وعىز قاعان ەسكى زاماندا (يسلامنان بۇرىن) تۇركىلەرگە كەلگەن پايعامبار ەدى دەپ اتايدى. ءبازبىر زەرتتەۋشىلەر وعىز قاعان فولكلورداعى وبراز ەمەس، ونىڭ تاريحي تۇلعا ەكەنىن بولجايدى. ماسەلەن، ن.يا. بيچۋرين وعىز قاعاندى حۇنداردىڭ تاڭىرقۇتى مودە ەكەنىن ايتادى. بۇل بولجامدى تۇرىك زەرتتەۋشىسى احمەت كاباكلى دا جاقتايدى. جالپى، تاريحي ەڭبەكتەردە مودەنىڭ شىعىستاعى تىنىق مۇحيتتان كاسپي تەڭىزىنە دەيىنگى ارالىقتاعى 36 مەملەكەتتى باعىندىرعاندىعى ايتىلادى.

تۇركىلەردىڭ تانىمىندا وعىز قاعان ۇرپاقتارى «التىن ۇرىق» وكىلدەرى بولىپ ەسەپتەلدى. مۇسىلماندار ءۇشىن ء«اھلي-بايت» قانشالىقتى قۇرمەتتى سانالسا، كونە تۇركىلەر ءۇشىن دە وعىز قاعان ۇرپاقتارى سونشالىقتى قادىرلى بولدى. تۇركىلەر وعىز قاعان ۇرقى ءتاڭىردىڭ نۇرىنا بولەنگەن، ولار مەملەكەت باسقارسا، ەل باياندى ءومىر سۇرەدى دەپ ۇقتى. راشيد اد-ءديننىڭ «جامي-ات تاۋاريحىندا» شىڭعىسحانىڭ وسى وعىز قاعاننىڭ ۇرپاعى ەكەندىگى كورسەتىلگەن. ياعني، شىڭعىسحان ءوزىنىڭ وعىز قاعاننىڭ ۇرپاعى ەكەنىن دالەلدەپ، قاعان مانسابىنا قول جەتكىزدى. ال، قالىڭ بۇقارا التىن ۇرىقتىڭ وكىلى شىڭعىستى حان رەتىندە سايلاپ، ونىڭ ۇرپاقتارىنىڭ بيلىگىنە مويىنسۇندى.

مەملەكەت تەورياسى عىلىمىندا «بيلەۋشىلەردى ءتاڭىردىڭ جەردەگى وكىلى سانايتىن ەل باسقارۋ تۇرپاتىن «حاريزماتيكالىق مەملەكەت» دەپ اتايدى. دەمەك، شىڭعىسحاننىڭ يەلىگىندەگى مەملەكەتتىڭ كونە تۇركىلىك سەنىمگە (تاڭىرلىك) ساي ءدىني قىرى بولعان. وسى توقتامعا ساياتىن پىكىردى ءوز زەرتتەۋىندە تاتار زەرتتەۋشىسى يزمايلوۆ: «مەملەكەتتى باسقارۋدىڭ چينگيزيزم» قۇبىلىسى  - ساياسي كۇش پەن بيلەۋشى اۋلەتتىڭ بىرىگە وتىرىپ، تەوكراتيالىق قۋاتقا يە ەكەنىن بىلدىرەتىن ساياسي بەينەسى»  دەپ اتاپ كورسەتكەن ەدى. ياعني، شىڭعىسحانۇرپاقتارىنا ەل بيلەۋ قۇقىعىنىڭ بەرىلۋ سەبەبى، حالىقتىڭ «التىن ۇرىق وكىلدەرى (تورەلەر) مەملەكەت باسقارسا، ەل باياندى ءومىر سۇرەدى» دەگەن سەنىمى نەگىزگە الىنعان بولاتىن.