ءى.ۇسىنىس

 جۇرتتىڭ زەينەتاقى قورىنا جينالعان ازىن-اۋلاق اقشاسىن قالاي ء«تيىمدى جۇمسارىن» بىلمەي كۇندىز كۇلكى، تۇندە ۇيقىدان ايرىلعان ۇكىمەت پەن ەلگە ايتار ءبىر ۇسىنىسىم بار.

«اڭدىعان الماي قويمايدى». بىراق «سۋدىڭ دا سۇراۋى بار»... سوندىقتان، ەڭ دۇرىسى – حالىقتىڭ ءوز ەركىنە بەرۋ. ءبىز سەكىلدى ءۇيسىز-كۇيسىز، ايدان-ايعا زورعا جەتىپ، قالت-قۇلت ەتىپ جۇرگەندەر تىم بولماسا ءبىر تويىنسىن. نەمەسە العان نەسيەسىن وتەپ، كۇن ساناپ ءوسىمى ارتقان قارىزىنان قۇتىلسىن. «بيدايدىڭ بارار جەرى – ديىرمەن»، ءبارىبىر قايتىپ كەلەدى. ال بيلىك ارتىق باس اۋرۋدان قۇتىلادى.

ەسكەرتۋ: بۇل مۇمكىندىك تەك باسىندا باسپاناسى جوق، زەينەتاقى قورىندا ازدى-كوپتى جينالعان قارجىسى بولسا دا بانكتەن العان نەسيەسىنەن قالاي قۇتىلارىن بىلمەي، باسى قاتىپ جۇرگەن قاتارداعى قاراپايىم ازاماتتارعا عانا قاتىستى. ال بايلىقتان باسى اينالىپ، نە ىستەرىن بىلمەي ەرىككەن باي-ماناپتار مەن ۇرى-قارىنىڭ ونسىز دا ەشتەڭەسى كەتپەيدى.

 ءىى. جول

تىعىرىقتان شىعارار جالعىز جول (ون، ءجۇز ەمەس) – بىلىق پەن شىلىققا بەلشەسىنەن باتىپ، ءىرىپ-شىرۋگە اينالعان، پاراقورلىققا بەلشەسىنەن باتقان بۇگىنگى جۇيەنى وزگەرتۋ.

بىراق، قالاي – ماسەلە سوندا!..

 «ىمدى بىلمەگەن دىمدى بىلمەيدى» دەيدى... شەگىنەر جەر قالعان جوق. ۋاقىت ءبىزدى بۇعان دا جەتكىزدى. دۇرىسى – جەتتىك.

قازىر ءار كۇن – ون كۇنگە، ءار جىل – ون جىلعا تاتيدى. قازاق حالقىنىڭ «ۇزىن ارقان، كەڭ تۇساۋعا سالىپ» بەلگىسىز بولاشاققا يەك ارتار ۋاقىتى جوق.

وسى ارادا بالا ءۇشىن داۋلاسىپ بي الدىنا باراتىن ەكى انا تۋرالى ءتامسىل ەرىكسىز ەسكە تۇسەدى...

جالپى، قاي كەزەڭ، قانداي زاماندا بولماسىن ءبىر نارسەگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ەكىنشى نارسەدەن باس تارتۋعا تۋرا كەلەدى. ءتىپتى باسقاسىن بىلاي قويىپ، ءبىر ادامعا جاقسىلىق جاساپ، قول سوزىپ، كومەك بەرگىڭىز كەلسە دە – تاپ سولاي. ءوز مۇددەڭىزدى، ءوز ۋاقىتىڭىزدى، ءوز اتىڭىز بەن قۋات-كۇشىڭىزدى قۇرباندىققا شالاسىز. ونسىز ەشتەڭە بولمايدى.

بالكىم بىزگە دە سولاي ەتۋگە تۋرا كەلەر؟!

باسقانى بىلمەيمىن ءوز باسىم ەگەر بيلىك بەتىن بەرى بۇرىپ، ۇلت قامى مەن ۇلت مۇددەسىن العا قويسا – قارسى ەمەسپىن!..

ەل باسشىسى دا ءبىز سياقتى ەت پەن سۇيەكتەن جارالعان ادام. ءوزىنىڭ، ءوزىنىڭ عانا ەمەس ۇرپاعىنىڭ بولاشاعىن ويلاسا – نەسى ايىپ؟!

تاعى ايتامىز، ماسەلە اتىندا ەمەس – زاتىندا! مۇحتار اعامىز ايتپاقشى، نيەت پەن پيعىلدا!.. مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ قالاي اتالعانى ماڭىزدى ەمەس، ەڭ باستىسى – تۇپكى ماقساتتا!

كورول، كورولەۆا، ءتىپتى يمپەراتور مەن سۇلتاندار باسقارىپ وتىرعان ەلدەردى دە ەسەككە تەرىس مىنگىزىپ جاتقان ەشكىم جوق. وندا تۇرعان نە بار؟! قىسقاسى، ءبىز ءۇشىن ەڭ دۇرىس جول – كونستيتۋتسيالىق مونارحيا. بىراق ول ءۇشىن قۇرباندىققا بارۋعا تۋرا كەلەدى. (...جانە ەكى جاققا دا!.. ماسەلەن، ۇلىبريتانيا مەن جاپونياداعىداي...).

باستى مۇرات – ەل ەرتەڭى مەن قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق مۇددەسى. قالعانى كەيىنگى ماسەلە...

كەنجەباەۆ تۇرماعانبەت – اقىن، قازاقستان جازۋشىلار جانە جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى

Abai.kz