تۇجىرىمدامادا قالاداعى ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋعا باستى نازار اۋدارىلعان. ماسەلەن، شىمكەنتكە كەيىننەن قوسىلعان اۋدانداردا بەس سۋ تازارتۋ قۇرىلعىسى ورناتىلىپ، قالاداعى «بادام» مەن «قوشقاراتا» سۋ توعاندارىنا اعاتىن كارىز سۋلارى توقتاتىلاتىن بولادى. بۇدان بولەك، كولىك جولدارىنداعى كەپتەلىستەردى ازايتۋ ءۇشىن بەس جول ايرىعىن سالۋ ۇسىنىلىپ وتىر. ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ قاتارىنا قالا حالقىن تازا اۋىز سۋمەن قامتۋ، كارىز جۇيەلەرىن رەتتەۋ، گاز، جىلۋ جانە ەلەكترمەن جابدىقتاۋ كىرەدى.

«اقىلدى قالا» جوباسى بويىنشا داميتىن شىمكەنت شاھارىندا شاعىن جانە ورتا كاسىپ دامىپ، قالاعا ينۆەستورلار مەن تۋريستەردى تارتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلمەك. قالا باسشىلىعىنىڭ جوسپارىندا جاڭا زاماناۋي ىسكەرلىك جانە تۇرعىن ءۇي «Shymkent City» اۋدانىن قۇرۋ دا بار.
تۇجىرىمدامادا جولاۋشىلارعا ساپالى قىزمەت كورسەتۋ ءۇشىن قالاداعى اۆتوبۋس پاركىن جاڭارتۋ ماسەلەسى دە قارالعان. سونىمەن قاتار، قالا مەكتەپتەرىندەگى جۇيەنى وزگەرتۋ. اتاپ ايتساق، مەكتەپ ديرەكتورلارىن كونكۋرس ناتيجەسىندە تاعايىنداۋ، قامقورلىق كەڭەسىن قۇرىپ، بالالاردىڭ ساباققا قاتىسۋى مەن ۇلگەرىمىن قاداعالاۋ ءۇشىن اتا-انالاردى زاماناۋي ەلەكتروندى باقىلاۋ جۇيەسىمەن قامتاماسىز ەتۋ دە كىرەدى.

تانىستىرىلعان تۇجىرىمداماعا وبلىس اكىمى جوعارى باعا بەرىپ، كەيبىر ماسەلەلەرگە تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ كەرەكتىگىن جەتكىزدى. وبلىس باسشىسى، ەڭ الدىمەن، قالالاردىڭ دامۋىنداعى الەمدىك تاجىريبەنىڭ تولىق زەرتتەلمەگەنىنە ءمان بەرىپ، الەمدىك ەكونوميكالىق فورۋم مەن «Doing ءBusinessتىڭ» عالامدىق رەيتينگىن ەسكەرۋدى ايتتى. «بۇل زەرتتەۋ قازاقستاننىڭ باسەكەگە قابىلەتتى 30 ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋىنە سەپتىگىن تيگىزەدى»،- دەدى ب.اتامقۇلوۆ.

ايماق باسشىسى قۇجاتتا جەكە تۇرعىن ۇيلەردى سالۋدى دامىتۋ جوس-پار كەشەنىنىڭ جوقتىعىن العا تارتتى. شاھارداعى جەكە تۇرعىن ۇيلەردىڭ ماسەلەسىنە كوڭىل بولىنبەسە، ول قالانىڭ دامۋ جوسپارىنا كەدەرگىسىن تيگىزەتىنىن جەتكىزدى. ياعني، قالادا تۇرعىن-ءۇي كوممۋنالدىق ماسەلەلەرى زامان تالابىنا ساي شەشىلۋى ءتيىس ەكەنىنە نازار اۋداردى.

سونىمەن قاتار، جيىندا قالانى ەلەكترمەن جابدىقتاۋ، ەكولوگيالىق جاعدايدى جاقسارتۋ مەن «جاسىل» ەكونوميكانى دامىتۋ جايى دا ءسوز بولدى. شىمكەنتتىڭ دامىعان قالالاردىڭ قاتارىنا كىرۋى ءۇشىن شاھارداعى تۇرعىن ۇيلەردىڭ شاتىرىنا كۇن كوزىنەن قۋات الاتىن اككۋمۋلياتورلار ورناتىلىپ، ۆەلوسيپەد ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ، سونىمەن قاتار، ەلەكتر جارىعىن ۇنەمدەۋشى شامداردىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىستا پايدالانىلۋى كەرەكتىگى ايتىلدى.

اسا نازار اۋداراتىن پروبلەمالاردىڭ ءبىرى — ەلدەگى جۇمىسسىزدىق. بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن وبلىس اكىمى تمد ەلدەرىندەگى قالالاردىڭ دامۋ تاريحىن زەرتتەۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتتى. ءارى شىمكەنت قالاسىنىڭ جەتەكشىلىگى الداعى بەس جىلدىقتى عانا ەمەس، بولاشاق ۇرپاققا امانات قالانىڭ الداعى 20-30 جىلدىق جوسپارىن قۇرۋدى ءسوز ەتتى. كەلەشەك ءۇشىنشى مەگاپوليستى دامىتۋعا ارنالعان تاعى ءبىر باعىت – وسى ىستەرگە قالا تۇرعىندارىن دا تارتۋ ماسەلەسى. قالانىڭ بارلىق تالاپتارعا ساي بولىپ دامۋى ءۇشىن جەرگىلىكتى حالىق تا بۇعان جاۋاپكەرشىلىكپەن جانە تۇسىنىستىكپەن قاراپ، وعان بۇقارانى جۇمىلدىرۋ ءادىس-تاسىلدەرى ۇيىمداستىرىلۋى شارت.

ايتپاقشى، شىمكەنتتىڭ ءۇشىنشى قالا ستاتۋسىن يەمدەنۋىنە ەلباسىنىڭ ءوزى ايرىقشا نازار اۋدارىپ وتىر.

جانسايا سىدىقباي