ماڭعىستاۋلىقتاردىڭ مەجەسى 6500 دانادان اسپاق
«ەگەمەن قازاقستان» رەسپۋبليكالىق گازەتى» اق باسشىسى ساۋىتبەك ابدراحمانوۆ مىرزا ارنايى ىسساپارمەن ماڭعىستاۋ بارىپ، وبلىس اكىمىمەن جۇزدەسىپتى. اكىم گازەت باسشىسىنا ءوڭىردىڭ بۇگىنگى تىنىس-تىرشىلىگى تۋرالى ەسەپ بەرىپ، سوڭىنان 6500-دەن استام ادام «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنە جازىلاتىنىنا سەندىرىپ، ۋادە ەتكەن كورىنەدى. قازىر قازاق گازەتتەرىنە جازىلۋدىڭ ناۋقانى ءجۇرىپ جاتقان كەز. قازاق گازەتتەرىنىڭ تارالىمى كوپ بولسىن!
Abai.kz
داعدارىس جاعدايىندا ەتەك-جەڭدى جيىپ جۇمىس ىستەۋ، ءاربىر جاعدايدى ساراپتاي وتىرىپ، قيىندىقتاردىڭ الدىن الۋ باعىتىنداعى ءىس-ارەكەتتەر مەيلىنشە قاجەتتى جانە وزىندىك تيىمدىلىكتىڭ تەتىگى بولىپ تابىلادى. ەلىمىز بويىنشا وسى تۇرعىدا جاسالىپ جاتقان جۇمىستارعا ماڭعىستاۋ ءوڭىرى دە ءوز ۇلەسىن قوسىپ، تۇرعىندارىنىڭ تۇرمىس احۋالىن جاقسارتۋ، ەل ەكونوميكاسىن ارتتىرۋ باعىتىنداعى ءىس-قيمىلداردى ۇيلەستىرىپ كەلەدى.
قيىندىقپەن كۇرەسۋ جانە ونى ەڭسەرۋ باعىتىنداعى جۇمىستار ناتيجەسىندە وڭىردە وركەندى وزگەرىستەر ورىن الىپ وتىر. بۇل تۋرالى ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى ا.ايدارباەۆ ايماققا ارنايى ىسساپارمەن كەلگەن «ەگەمەن قازاقستان» رەسپۋبليكالىق گازەتى» اق باسشىسى ساۋىتبەك ابدراحمانوۆپەن كەزدەسۋىندە ايتىپ، وڭىردەگى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق احۋالعا جان-جاقتى توقتالىپ، بارلىق نەگىزگى سالالار بويىنشا تولىق تۇسىنىكتەمە بەرىپ ءوتتى.
حالىق سانىنىڭ ءوسۋى جاعىنان رەسپۋبليكادا الماتى قالاسىنان كەيىنگى ورىندى الاتىن وبلىس 600 مىڭنان اسا تۇسكەن تۇرعىنداردىڭ بەرەكەلى تىرلىك ەتۋى ءۇشىن الدىنا ايتۋلى جوسپار-جوبالاردى مەجەلەپ وتىر. قازىرگى تاڭدا ايماقتا جان باسىنا شاققانداعى ءونىم ءوندىرۋ كولەمى 1 560,8 مىڭ تەڭگەنى قۇراپ، رەسپۋبليكا كولەمىندە ءتورتىنشى ورىنعا قول جەتكىزدى. 2015 جىلدىڭ 9 ايىندا وبلىس كاسىپورىندارى 1,1 ترلن.-نان استام تەڭگەنىڭ ءونىمىن ءوندىردى. سونداي-اق، جىل باسىنان بەرگى وسى مەرزىم ىشىندە 13,8 ملن. توننا مۇناي وندىرىلگەن، بۇل – وتكەن جىلدىڭ وسى ۋاقىتىمەن سالىستىرعاندا 0,1 پايىزعا ارتىق. تابيعي گاز ءوندىرۋ دەڭگەيى 1,8 ملرد. م³-ءتى قۇراسا، وڭدەۋ كاسىپورنىندا حيميا ونەركاسىبى 12,2 پايىزدى، ازىق-تۇلىك ءونىمى 15,9 پايىزدى قۇراعان. ال نەگىزگى كاپيتالعا ينۆەستيتسيا كولەمى 324,7 ملرد. تەڭگەنى قۇراپ، جان باسىنا شاققانداعى ينۆەستيتسيا 522,1 مىڭ تەڭگەگە جەتكەن. بۇل ماڭعىستاۋ وبلىسىنا وسى باعىت بويىنشا رەسپۋبليكادا ۇزدىك ۇشتىكتى تياناقتاپ تۇرۋعا مۇمكىندىك بەرىپ وتىر. كاسپي تەڭىزىنىڭ جاعاسىندا ورنالاسقان پورتتى ءوڭىر، ءارى رەسپۋبليكاداعى تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەردىڭ 70 پايىزى ورنالاسقان جادىگەرلى مەكەننىڭ زاماناۋي مۇمكىندىگى وڭىردە دامىتۋعا قولايلى بىرنەشە باعىتتى ايقىنداپ بەردى. مۇنايلى مەكەندە الدىمەن مۇناي جانە گاز سەكتورىن دامىتۋ، كولىك جانە لوگيس-
تيكا، ياعني ترانزيتتىك الەۋەتتى ارتتىرۋ، قۇرىلىس يندۋسترياسىن دامىتۋ، سونداي-اق، تۋريزم كوكجيەگىن كەڭەيتۋ سالالارى باسىمدىققا يە. بۇگىنگى ماڭعىستاۋ ءوز بولاشاعىن وسى سۇبەلى باعىتتارمەن بايلانىستىرا قارايدى.
كەزدەسۋدە كەيىنگى كەزدە قالىپتاسىپ وتىرعان الەمدىك باعا باعامىنا بايلانىستى مۇناي جانە گاز نارىعىنىڭ تومەندەۋىنەن ورىن الىپ وتىرعان قيىندىقتاردى ەڭسەرۋ جولدارى اڭگىمەلەندى. وبلىس اكىمى ەكسپورتتىق تولەم ساياساتىنا بايلانىستى وزىندىك كوزقاراسىن ءبىلدىردى، سونداي-اق، مۇناي جانە گاز سالاسىنداعى قايتا قۇرىلىمداۋدى ماسەلەنىڭ بارلىق قىرلارىن ەسكەرە وتىرىپ جۇرگىزۋ ورىندى بولاتىندىعى ايتىلدى.
وزگە ەلدەردەن اتاجۇرتقا اسىققان اعايىنداردىڭ جانە تابيعي ءوسىمنىڭ اسەرىنەن تۇرعىندار سانى جىل ساناپ ارتا تۇسكەن ماڭعىستاۋدا جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەسى وتە وزەكتى جايتتەردىڭ ءبىرى. سوندىقتان جۇمىسشىلاردى جاڭا ماماندىقتارعا وقىتۋ، جاڭا كاسىپتەرگە بەيىمدەۋ ارقىلى بىرقاتار ماسەلەلەردى شەشۋدە ىلكىمدى ىزدەنىستەر بار جانە بۇل جۇمىستار ءوز جالعاسىن تابا بەرەتىن بولادى.
ماڭعىستاۋ ايماعى تۋرالى ء«اۋ» دەپ ءسوز باستاعاندا سۋ جانە اۋىز سۋ، جايىلىمدى سۋلاندىرۋ ماسەلەسى الدىمەن اۋىزعا ورالاتىنى بار. سۋ تاپشىلىعى وڭىردە اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىنا ءالى دە بولسا ءوز كەدەرگىسىن كەلتىرۋدە. قۇبىرمەن كەلەتىن ەدىل سۋىن جانە قاراتاۋ بويىنداعى بۇلاقتاردى پايدالانۋ، ماەك سۋ تۇششىتۋ قوندىرعىلارى جانە كەيىنگى كەزدە سالىنعان جاڭا زاۋىت بۇل ماسەلەدە دە ءبىراز ىلگەرىلەۋگە مۇمكىندىك بەردى. ال مال شارۋاشىلىعىن وركەندەتۋدە جەكە شارۋاشىلىقتاعى مالداردى ۇستىرتتەگى جايىلىمدارعا شىعارۋ ءىسىن سۋبسيديالاۋ جونىندە ءتيىستى ورىندارمەن ماسەلەلەر پىسىقتالىپ جاتقانى قۇپتارلىق.
وڭىردەگى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان ىستەردىڭ بارىسىنا قانىققان س.ابدراحمانوۆ ءوڭىر ءومىرىن گازەت بەتىندە كورسەتۋگە بايلانىستى اقپاراتتىق قامتۋ جونىندە ءبىراز ماسەلەلەردى پىسىقتاپ، جاسالىپ جاتقان ىستەرگە تىلەكتەستىگىن ءبىلدىردى.
باس باسىلىمنىڭ باسشىسىمەن كەزدەسۋ ودان ءارى وبلىستاعى ەڭ ىرگەلى وقۋ ورنى – ش.ەسەنوۆ اتىنداعى كاسپي مەملەكەتتىك تەحنولوگيالار جانە ينجينيرينگ ۋنيۆەرسيتەتىندە جالعاستى. وقۋ ورنىنىڭ پروفەسسورلىق-وقىتۋشىلار قۇرامى، كافەدرا مەڭگەرۋشىلەرى قاتىسقان باس قوسۋدا س.ابدراحمانوۆ «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ باعىت-باعدارى، ۇستانىمى تۋرالى اڭگىمەلەدى.
– 96 جىلدىق تاريحى بار گازەتىمىزدىڭ باستى مۇراتى – مەملەكەتشىلدىك. ەلباسى ساياساتىن جۇرگىزۋ، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايدىڭ سىر-سيپاتىن اشۋ، داعدارىس دەندەگەن قيىن جاعدايدى ءتۇسىندىرۋ، ەلىمىز قول جەتكىزگەن جەتىستىكتەردى جەتكىزۋ، – دەگەن باس باسىلىم باسشىسى قازىرگى تاڭداعى الەمدە ورىن الىپ وتىرعان ءارتۇرلى جاعدايلار مەن قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتى تۋرالى تۇسىنىكتى تىلمەن بايانداپ بەردى. «جاقسىلىق بولىسسە كوبەيەدى» دەگەندەي، مەملەكەتتىك مۇددەنى ەڭ باستى ۇستانىم ەتە وتىرىپ، حالىقتىڭ جۇيكەسىنە جۇك تۇسىرمەي، كەرىسىنشە، دەم بەرۋ ارقىلى جۇمىس جۇرگىزۋدىڭ ارتىقشىلىقتارى تۋرالى ايتتى. سونداي-اق، وتپەلى ەكونوميكالىق قيىنشىلىقتار ەمەس، حالىقتىڭ، ۇلتتىڭ وزىندىك مىنەز-قۇلقىن ساقتاپ قالۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا، قۇندىلىقتاردى قۇلدىراتپاي قاستەرلەي ءبىلۋدىڭ قاجەتتىلىگىنە توقتالدى.
ۋنيۆەرسيتەت ۇجىمى اراسىنان مۇناي جانە گاز فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى ا.سەيداليەۆ، PhD دوكتورانتى ب.جايلاۋ ءسوز الىپ، ءوز سۇراقتارىن ورتاعا سالدى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ءبىرىنشى پرورەكتورى م.يماندوسوۆا ۇلتجاندى ۇرپاق تاربيەلەۋدىڭ جاۋاپكەرشىلىگى جوعارى ەكەنىن، سوندىقتان كەزدەسۋدە ايتىلعان تاعىلىمدى اڭگىمەلەردى اۋديتوريالارعا جەتكىزىپ، ستۋدەنتتەر ساناسىنا ءسىڭىرۋ وقىتۋشىلاردىڭ مىندەتى ەكەنىن ايتىپ، باس باسىلىم جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەدى.
ماڭعىستاۋدا حالىقارالىق قاتىناستاردا، الەمدىك نارىقتا ورىن الىپ وتىرعان كۇردەلى جاعدايلاردى ءتۇسىنىپ، ەلىمىزدىڭ تىنىشتىعىنا، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ بەرىكتىگىنە تىلەك قوسقان قالىڭ جۇرت بار. تۇبەك جۇرتشىلىعىنىڭ تىنىشتىققا، بىرلىككە دەگەن ىنتا-ىقىلاسى ايماقتا «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ بيىلعى جازىلىم مەجەسى دەپ بەلگىلەنگەن 6500 داناعا انىق قول جەتكىزەتىندىگىنە سەندىرەدى.
گۇلايىم شىنتەمىرقىزى،
«ەگەمەن قازاقستان».
ماڭعىستاۋ وبلىسى.
سۋرەتتى تۇسىرگەن
سەرىك مايەمەروۆ.