«سوتتاردىڭ جۇمىسى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلىپ كەلەدى»
«ۆرەميا» گازەتىندە ۇلت جوسپارىن ىسكە اسىرۋ بويىنشا سوت جۇيەسىنىڭ اعىمداعى جۇمىسى تۋرالى ق.ماميمەن ينتەرۆيۋ جارىق كوردى
«شاگي ك ۆەرحوۆەنستۆۋ زاكونا» اتتى ينتەرۆيۋ شەڭبەرىندە جوعارعى سوتتىڭ توراعاسى قايرات ابدىرازاقۇلى ءمامي «100 ناقتى قادام – بارشاعا بىردەي وسى زامانعى مەملەكەت» ۇلت جوسپارىن ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە سوت جۇيەسىندەگى نەعۇرلىم ەلەۋلى وزەرىستەر تۋرالى ايتىپ بەردى
سوت تورەلىگىنىڭ بەس ساتىلى جۇيەسىنەن ءۇشبۋىندىسىنا كوشۋ ارقىلى سوت ساتىلارىن وڭتايلاندىرۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە كوڭىل ءبولىندى. جوعارعى سوت سۋديالارىنىڭ سانى ەكى ەسەگە وسەدى. بۇعان بايلانىستى ەلدىڭ جوعارى سوت ورگانىنا لايىقتى كانديداتتاردى ىرىكتەۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلۋدە جانە دە وعان ەلدىڭ بارلىق سۋديالىق كورپۋسى قاتىسۋدا. جوعارعى سوتتا رەزەرۆتىك كوميسسيا، سونداي-اق كادر توپتارى جۇمىس ىستەۋدە.
قولدانىستاعى زاڭناماعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. ەل پارلامەنتىنە سوت جۇيەسى جۇمىسىنىڭ ماسەلەلەرى بويىنشا بىرنەشە زاڭجوبا ەنگىزىلدى. ولاردىڭ ىشىندە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سوت جۇيەسى مەن سۋديالارىنىڭ مارتەبەسى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسيالىق زاڭىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭنىڭ جوباسى جانە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جوعارى سوت كەڭەسى تۋرالى» جاڭا زاڭنىڭ جوباسى بار.
جوعارعى سوتتىڭ توراعاسى كەز كەلگەن ازامات اتالعان وزگەرىستەرمەن جوعارعى سوتتىڭ ينتەرنەت-رەسۋرسىندا تانىسا الاتىنىن جانە ولار بويىنشا ءوز ۇسىنىستارىن، سونداي-اق ەسكەرتۋلەرىن ەنگىزە الاتىنىن اتاپ ءوتتى. ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى دە قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتىندەگى جۇمىس توپتاردىڭ شەڭبەرىندە وسى زاڭجوبالارىن تالىقتالۋعا قاتىسا الادى.
ق.ءمامي الداعى جوعارى سوت كەڭەسىن (بۇدان ءارى – جسك) رەفورمالاۋ تۋرالى ايتىپ بەردى. ونىڭ قۇرامىنا لاۋازىمى بويىنشا تۇراقتى مۇشەلەر رەتىندە جوعارعى سوت توراعاسى، پارلامەنت سەناتى مەن ءماجىلىسىنىڭ ءتيىستى بەيىندى كوميتەتتەرىنىڭ توراعالارى، ادىلەت ءمينيسترى، باس پروكۋرور، مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگىنىڭ توراعاسى، بەدەلدى عالىم زاڭگەرلەر، ونىڭ ىشىندە شەتەلدىك ساراپشىلار مەن سۋديالار وداعىنىڭ وكىلدەرى كىرەتىن بولادى. بۇل رەتتە، جسك-ءنىڭ مۇشەلەرىنىڭ جارتىسىن سۋديالىق قاۋىمداستىقتىڭ وكىلدەرى قۇرايتىن بولادى.
ينتەرۆيۋدە قولدانىستاعى زاڭناماعا سۋديالاردى زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ بويىنشا وزگەرىستەر ەنگىزۋ جونىندەگى ماسەلەلەر اشىلىپ كورسەتىلگەن. مەملەكەت باسشىسى اعىمداعى جىلى ءتيىستى كونستيتۋتسيالىق زاڭعا قول قويدى. جاڭا زاڭدا ون بەس جىلدان كەم ەمەس سۋديالىق جۇمىس ءوتىلى بار ورنىنان تۇسكەن سۋدياعا زەينەتكەرلىك جاسقا جەتكەن كەزدە اي سايىنعى ءومىر بويعى قامتىلىم تولەنەتىنى كوزدەلگەن. ول سۋديانىڭ سوڭعى اتقارعان قىزمەتىندەگى لاۋازىمدىق ەڭبەكاقىسىنىڭ 50 پايىزىن قۇرايتىن بولادى. سونىمەن قاتار قازىرگى ۋاقىتتا زاڭ ۇستەمدىگى جونىندەگى جۇمىس توبى سۋديالاردىڭ ورنىنان ءتۇسۋ ءوتىلىن 20-25 جىلعا دەيىن ارتتىرۋ جونىندە تاعى ءبىر ۇسىنىس ازىرلەدى.
جوعارعى سوت توراعاسى بۇگىن دە ۇلتتىق سوت جۇيەسى ءوزىنىڭ جەتكىلىكتى جوعارى تيىمدىلىگىن كورسەتە بىلەتىندىگىن اتاپ ءوتتى. بۇعان كوپتەگەن حالىقارالىق باعالار مەن الەۋمەتتىك ساۋالنامالاردىڭ قورىتىندىلارى ايقىن دالەل. ماسەلەن، جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك يندەكسىنە سايكەس 2015-2016 جىلداردىڭ قورىتىندىلارى بويىنشا «سوت تاۋەلسىزدىگى» يندەكسى بويىنشا قازاقستاننىڭ كورسەتكىشتەرى بىردەن 14 پوزيتسياعا ارتقان. ەلىمىز اعىمداعى جىلى 140 ەل ىشىندە 72 ورىنعا يە بولدى (بىلتىرعى جىلى –86). قازاقستان ارگەنتينا، يتاليا، يسپانيا، رەسەي، تۇركيا سياقتى جانە باسقا دا ەلدەردەن وزىپ كەتتى. بۇل رەسپۋبليكا بويىنشا سوت جۇيەسىن دامىتۋ جونىندەگى اتقارىلىپ جاتقان ساياساتتىڭ تىكەلەي ناتيجەسى.
ينتەرۆيۋ سوڭىندا ق.ءمامي «ۇلت جوسپارىن ورىنداۋ ناتيجەسىندە سوتتاردىڭ جۇمىسى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلىپ كەلەدى. ولار نەعۇرلىم كاسىبي، جەدەل، اشىق، قولجەتىمدى، ءادىل ءارى تاۋەلسىز بولادى. سوتتاردىڭ اشىقتىعىن ارتتىرۋ جونىندەگى پراكتيكالىق قۇرالدار كۇشەيتىلۋدە. ازاماتتار ءۇشىن بۇل تەك قانا مىنانى بىلدىرەدى – ولار ارقاشان وزدەرىنىڭ زاڭدى مۇددەلەرىن قورعاۋ ءۇشىن سوتقا جۇگىنە الادى دا ول قورعاۋدى قولدانىستاعى زاڭناماعا قاتاڭ سايكەستىكتە الادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى.
اباي-اقپارات