قازاقستانداعى ەڭ جاس ناشاقور بار-جوعى جەتi-اق جاستا ەكەن. بەسiكتەن بەلi شىقپاي جاتىپ، ايداھاردىڭ اۋزىنا ءتۇسiپ تۇرعانى كۇيiنiشتi, ارينە. دۇنيەجۇزi دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالiمەتiنە سۇيەنسەك، الەمدە 500 ميلليونعا جۋىق ادام ەسiرتكi قولدانادى ەكەن. ال ەلiمiزدەگi ەسiرتكiگە تاۋەلدi ادامدار سانى — 250 مىڭ، وڭتۇستiك قازاقستان وبلىسىندا 15 مىڭنان اساتىن كورiنەدi.
نەگiزiنەن بۇل دەرتكە شالدىققانداردىڭ ۇشتەن ەكi بولiگiنiڭ جاس شاماسى 30 جاستاعىلار. ەڭ قاۋiپتiسi بۇل دەرت جەتكiنشەكتەر مەن جاسوسپiرiمدەر، سونداي-اق، ايەلدەردiڭ اراسىندا دا تامىرىن تەرەڭگە جايۋى ۇرەي تۋدىرۋدا. تاۋەلسiزدiك العان جىلداردان بەرi قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەلەرiندە تiركەلگەن ناشاقورلار بۇگiنگە دەيiن 8 ەسەگە وسكەن. ولاردىڭ iشiندە 1,7 پايىزى اسا قاۋiپتi توپقا كiرەدi. جىل سايىن ەسiرتكiنiڭ سالدارىنان رەسپۋبليكا بويىنشا 300 ادام قايتىس بولادى. رەسمي مالiمەتتەرگە قاراعاندا، وبلىس بويىنشا ناركولوگيالىق تiركەۋ تiزiمiندە 2007 جىلى 17261 ادام بولسا، ارادان بiر جىل وتكەندە بۇل كورسەتكiش 20 مىڭعا جۋىقتاعان. ونىڭ iشiندە ماسكۇنەمدەر — 16229, ناشاقورلار — 3244, ايەلدەر — 1655, جاسوسپiرiمدەر 335 ادامدى قۇرايدى. ناشاقورلىقتىڭ تۇتقىنىنا ءتۇسiپ، العاش رەت تiركەلگەندەر سانى 5093 ادام بولسا، ونىڭ iشiندە ايەلدەردiڭ 4,4 پايىزى، جاسوسپiرiمدەردiڭ 0,9 پايىزى، بالالاردىڭ 1,2 پايىزى ەسiرتكiگە بەيiم توپقا كiرەتiنi انىقتالعان.

قازاقستانداعى ەڭ جاس ناشاقور بار-جوعى جەتi-اق جاستا ەكەن. بەسiكتەن بەلi شىقپاي جاتىپ، ايداھاردىڭ اۋزىنا ءتۇسiپ تۇرعانى كۇيiنiشتi, ارينە. دۇنيەجۇزi دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالiمەتiنە سۇيەنسەك، الەمدە 500 ميلليونعا جۋىق ادام ەسiرتكi قولدانادى ەكەن. ال ەلiمiزدەگi ەسiرتكiگە تاۋەلدi ادامدار سانى — 250 مىڭ، وڭتۇستiك قازاقستان وبلىسىندا 15 مىڭنان اساتىن كورiنەدi.
نەگiزiنەن بۇل دەرتكە شالدىققانداردىڭ ۇشتەن ەكi بولiگiنiڭ جاس شاماسى 30 جاستاعىلار. ەڭ قاۋiپتiسi بۇل دەرت جەتكiنشەكتەر مەن جاسوسپiرiمدەر، سونداي-اق، ايەلدەردiڭ اراسىندا دا تامىرىن تەرەڭگە جايۋى ۇرەي تۋدىرۋدا. تاۋەلسiزدiك العان جىلداردان بەرi قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەلەرiندە تiركەلگەن ناشاقورلار بۇگiنگە دەيiن 8 ەسەگە وسكەن. ولاردىڭ iشiندە 1,7 پايىزى اسا قاۋiپتi توپقا كiرەدi. جىل سايىن ەسiرتكiنiڭ سالدارىنان رەسپۋبليكا بويىنشا 300 ادام قايتىس بولادى. رەسمي مالiمەتتەرگە قاراعاندا، وبلىس بويىنشا ناركولوگيالىق تiركەۋ تiزiمiندە 2007 جىلى 17261 ادام بولسا، ارادان بiر جىل وتكەندە بۇل كورسەتكiش 20 مىڭعا جۋىقتاعان. ونىڭ iشiندە ماسكۇنەمدەر — 16229, ناشاقورلار — 3244, ايەلدەر — 1655, جاسوسپiرiمدەر 335 ادامدى قۇرايدى. ناشاقورلىقتىڭ تۇتقىنىنا ءتۇسiپ، العاش رەت تiركەلگەندەر سانى 5093 ادام بولسا، ونىڭ iشiندە ايەلدەردiڭ 4,4 پايىزى، جاسوسپiرiمدەردiڭ 0,9 پايىزى، بالالاردىڭ 1,2 پايىزى ەسiرتكiگە بەيiم توپقا كiرەتiنi انىقتالعان.
وبلىستىق ناركولوگيالىق ورتالىقتىڭ باس دارiگەرi نۇرعالي يمانبەرديەۆتiڭ ايتۋىنشا، بۇل تسيفرلاردى ءدال دەپ ايتۋعا كەلمەيدi ەكەن. سەبەبi كوزگە كورiنبەي، ەسەپكە الىنباي جۇرگەندەرi قانشاما. سونداي-اق ولاردىڭ بiرi تiزiمنەن شىعارىلسا، ەسەسiنە باسقاسى كەلەدi. جامان كەسەل تەز تاراپ، انا ءسۇتi اۋزىنان كەتپەگەن بالالارعا دەيiن جەتiپ وتىر. ناشاقورلىق ەسiرتكi, پسيحوتروپتىق نەمەسە ولارعا ۇقساس زاتتارعا تاۋەلدiلiكتەن تۋىندايتىن، اتى جامان اۋرۋ اعزانىڭ وتە اۋىر پسيحيكالىق وزگەرۋiنە، كەيدە ولiمگە اكەلiپ سوقتىراتىنىن جاسىرا المايمىز. جالپى، بۇل ورتالىقتىڭ ماقساتى — ناشاقورلاردى انىقتاۋ، تiركەۋگە الىپ، دەر كەزiندە ەمدەۋ. ورتالىقتىڭ ەمحانالىق بولiگi 210 توسەكتەن تۇرادى. مۇندا پسيحوتەراپيا، الەۋمەتتiك وڭالتۋ، تەراپيا، زەرتحانا، عىلىمي-اقپاراتتىق بولiمدەر بار. ەمدەلۋدiڭ تولىق كۋرسى ۇزاعىمەن 60 كۇن. ورتالىقتا جوعارى دارەجەلi ناركولوگ-دارiگەرلەر، پسيحولوگتار، پسيحوتەراپەۆتەر، الەۋمەتتiك قىزمەتكەرلەر ناۋقاستارعا تيiستi مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋدە.
ال جاسىرىن ەمدەلۋشiلەرگە ارنايى بولمەلەر قاراستىرىلعان. اتالعان ورتالىقتا ەمدەۋ ءتاسiلi «دەتوكسيكاتسيا»، «رەابيليتاتسيا»، «الەۋمەتتiك رەابيليتاتسيا» دەپ ءۇش توپقا بولiنەدi. دەتوكسيكاتسيا بولiمشەسi ماسكۇنەمدەر مەن ناشاقورلاردىڭ اعزاسىنداعى ۋلى زاتتارمەن كۇرەسسە، «رەابيليتاتسيا» بولiمشەسi ۇزاق ۋاقىت ەسiرتكi قابىلداعان ناۋقاستىڭ بەتiن بەرi قاراتۋعا كۇش سالادى. ال ءۇشiنشi ءبولiم الەۋمەتتiك ورتادان شەتتەتiلگەن ناۋقاستى قايتا تاربيەلەيدi. ورتالىقتا ءتارتiپ قاتال. ءاربiر ەمدەلۋشiمەن كەلiسiم جاسالىپ، ياعني iشكiلiكتەن، ەسiرتكiدەن، تەمەكiدەن باس تارتقاندا عانا ەم-دوم جاسالاتىنى ەسكەرتiلەدi. وبلىس بويىنشا 19 ناركولوگيالىق كابينەت، 3 سەنiم پۋنكتi بار...

گۇلدانا ايحودجاەۆا
«وڭتۇستىك قازاقستان» گازەتى 27 مامىر 2009 جىل