ۇكىمەتتىڭ جەردى ساتۋ جانە شەتەلدىكتەرگە جالعا بەرۋ تۋرالى باستاماسىنا جالپى حالىقتىق قارسىلىق بولعان سوڭ، مەملەكەت باسشىسى موراتوري جاريالاپ، جەر ماسەلەسىمەن تىكەلەي اينالىساتىن قوعامدىق كوميسسيا قۇرعانىن بىلەسىزدەر.

وسى ۋاقىتقا دەيىن ەكى وتىرىس وتكىزگەن جەر جونىندەگى كوميسسيا مۇشەلەرى ءوز ويلارىن ورتاعا سالىپ شەتىن ماسەلەنى تالقىلاپ جاتىر. ءتۇرلى سەكتورداعى ازاماتتار كوميسسيا وتىرىسىندا ءبىر-بىرلەرىنىڭ اڭدىسىن-اڭدىپ، ايتارىن ءبىلدى. ەندىگى قادام قانداي بولماق؟ قازىر جەر كوميسسياسى نەمەن اينالىسۋدا؟ حالىقتىڭ تالاپ-تىلەگىن كوميسسياداعىلار ەسكەرە مە؟ جەر كوميسسياسى قاي تاراپتىڭ پوزيتسياسىن ۇستانىپ وتىر: ۇكىمەتتىڭ بە، بۇقارانىڭ با؟

بەلگىلى ساياساتكەر، جەر رەفورماسى تۋرالى كوميسسيانىڭ مۇشەسى بەرىك ابدىعالي بۇگىن «Abai.kz» پورتالىنا ارنايى سۇحبات بەردى.

-بەرىك باقىتۇلى، ءسىز جەردىڭ مەنشىككە ساتىلۋىن جانە ونىڭ شەتەلدىكتەرگە جالعا بەرىلۋىن قولدايسىز با؟ جەر رەفورماسى تۋرالى كوميسسياداعى ءسىزدىڭ پوزيتسياڭىز قانداي؟ اڭگىمەنى الدىمەن وسى سۇراقتاردان باستاساق دەيمىن.

-بەس جىلدان استام ۋاقىتتىڭ شەگىندە باۋ-باقشا ءوسىرىپ، جەر ارقىلى وتباسىن اسىراپ وتىرعان ازاماتتار مەنشىككە الامىن دەسە، ونى ءارى قاراي دامىتامىن دەسە، يگەرەمىن دەسە قارسى بولماۋىمىز كەرەك. بىراق، بۇنداي مۇمكىندىك جەر ەمگەن  ازاماتتارعا عانا بەرىلۋى كەرەك. ويتكەنى مەن ءوزىم، اۋىلشارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن ءبىراز ازاماتتارمەن اقىلداستىم.  ولار الۋعا دايىنبىز دەيدى. ەندەشە، ء بىز شەكتەۋ قويماۋىمىز كەرەك قوي. بۇل ءبىزدىڭ ەكونوميكامىزدى دامىتۋعا ۇلكەن سەپتىگىن تيگىزەدى. مەن كوميسسيا وتىرىسىندا بانكتەردەن نەسيە ءبولۋ، ازاماتتارعا جەردى مەنشىككە الۋعا مۇمكىندىك تۋدىراتىن باسقا دا جەڭىلدىكتەر قاراستىرىلۋى ءتيىس دەگەن ۇسىنىستى ايتتىم. راسىندا، ولارعا نەگە بەرمەسكە؟ ارينە، ونى  بەرگەندە، ەڭ بىرىنشىدەن، شەكتەۋلەر بولۋى كەرەك. مىسالى، ونىڭ مولشەرى، كۇتىمى ت.ب. ياعني، بەت-الدى اركىم جەردى الا بەرمەۋى كەرەك. سوسىن، ارينە باقىلاۋ وتە قاجەت. جەردى ءوزىنىڭ نىسانالى ماقساتىنا قولدانۋ، ونىڭ اۋەلگى ماقساتىن وزگەرتپەيتىندەي ءبىر تەتىكتەر بولۋى كەرەك.  ماسەلەگە وسىنداي تالاپتار تۇرعىسىنان كەلەر بولساق،  جەردى ءوزىمىزدىڭ ازاماتتارعا بەرۋگە مەن قارسى ەمەسپىن.

-ال قازىر جەردى جالعا الىپ وتىرعان، بىراق, ساتىپ الۋعا مۇمكىندىگى از  ازاماتتار شە؟ ۇكىمەت ولاردىڭ جەرلەرىن قايتارىپ الا ما؟

-دۇرىس ايتاسىز. ساتىپ الا المايمىن دەگەن ازاماتتارعا، قازىرگى جۇيە بويىنشا، جالعا بەرۋ دەگەندى قالدىرۋ كەرەك. ويتكەنى، كەيبىر ازاماتتاردىڭ ساتىپ الۋعا مۇمكىندىگى جوق. بىراق، مەن ءوز باسىم  جايىلىم، شابىندىق جەرلەردى جەكە مەنشىككە بەرۋگە تۇبەگەيلى قارسىمىن. سەبەبى، ول نەگىزى اۋىلشارۋاشىلىعىنا، مال شارۋاشىلىعىنا قاتىستى بولعان سوڭ، ەرتەڭ شيەلەنىس تۋدىرادى. ول قازىرگى جۇيە بويىنشا، مەملەكەتتىك مەنشىكتە بولىپ، ازاماتتارعا تەك جالعا بەرىلۋى ءتيىس. ءبىرىنشى كەزەكتە مەملەكەتتىڭ باقىلاۋىندا بولۋى كەرەك. جەر قازىر توزدى. اسىرەسە، جايىلىمدىق جەرلەردىڭ قۇنارلىلىعى تومەندەگەن. مىسالى، جاڭاعى جەرلەرگە ەگىن ەگىپ جۇرگەن ازاماتتار جىل سايىن، ونىڭ قۇنارلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن وعان ءتۇرلى كۇتىمدەر جاسايدى. ال شابىندىق جەرلەرگە ەشقانداي كۇتىم جاسالمايدى. سوندىقتان جەردىڭ قۇنارىن ارتتىرۋ ءۇشىن دە باقىلاۋدى كۇشەيتۋ كەرەك.

-جاقسى، قازاقستان ازاماتتارىنا ساتۋعا قارسى ەمەسسىز. وعان كەشەگى شەرۋگە شىققان حالىق تا قارسى ەمەس. حالىق نارازىلىعىن تۋدىرعان ماسەلە – جەردىڭ شەتەلدىكتەرگە ساتىلۋى مەن جالعا بەرىلۋى بولدى عوي...

- راس، بۇل ماسەلەدە مەن جەردى شەتەلدىكتەرگە بەرۋگە قارسىمىن. ونى ساتۋعا دا، جالعا بەرۋگە دە بولمايدى.

-نە ءۇشىن قارسىسىز؟

-بىرىنشىدەن، بىزگە شەتەل ازاماتتارىنىڭ كەلىپ جاتقانى تۋرالى ستاتيستيكانى قاراڭىز.  رەسمي قۇجاتتاردا بۇرىننان بەرى «جەردى جالعا الۋعا مۇمكىنشىلىگى بولدى» دەپ كورسەتىلگەن. بىراق، ونى جالعا الىپ جاتقان ازاماتتار تۋرالى  ستاتيستيكا وتە تومەن ەدى. كەلىپ جاتقاندار سانى ەداۋىر كوپ بولعانىمەن، ناقتى جەرمەن اينالىسقاندارى مۇلدەم از. بۇگىنگى كۇنى بىزگە ينۆەستورلار كەلۋدە  (قىتايدان، رەسەيدەن ت.ب.). ولاردىڭ ينۆەستيتسيالىق سالىمدارى دا جامان ەمەس. ونى جوققا شىعارا المايمىز. ءبىر جاعىنان ونى قولداۋعا بولادى. دەسەك تە، حالىقتىڭ الاڭداۋى، ماسەلەگە سەنىمسىزدىكپەن قاراۋى ۇلكەن سۇراق تۋعىزادى. سوندىقتان،  جەردى ولاردىڭ قوجالىعىنا  بەرۋگە بولمايدى.  بىزدەگى شارۋا قوجالىقتارى بار، سولارمەن كەلىسىم جاساپ، ينۆەستيتسيا سالۋ سياقتى تەتىكتەرىن قاراستىرۋ كەرەك. سول ۇلكەن شارۋا قوجالىقتارىنا تاپسىرىس رەتىندە جەرمەن اينالىسۋىنا مۇمكىندىكتەر جاساۋعا بولادى. ال ولارعا جەردى يەلىككە بەرىپ قويۋ، ول، ارينە، بولمايتىن ءىس. تاجىربيەدە بار عوي، مىسالى، كورشىلەس رەسەيدە قىتايلىقتار پايدالانعاننان كەيىن  جەرلەرى ەشتەڭەگە جارامسىز بولىپ قالعان. بۇل جايت ءبىزدىڭ حالىقتى دا الاڭداتادى. ەكىنشىدەن، شەكەرالاس ايماقتارعا سول شەتەلدىك ازاماتتار كوپ كەلە مە دەگەن دە كۇدىك بار. وسىلاردى ەسكەرۋىمىز كەرەك.

- جاڭا ءوزىڭىز ايتىپ قالدىڭىز، ينۆەستورلار رەتىندە شەتەلدىكتەرگە مۇمكىندىك جاساۋعا بولادى دەپ. قازاق جەر وڭدەۋ، مال ءوسىرۋ ىسىنە تىكەلەي تارتىلىپ، ءوز جەرىنىڭ شىن مانىندەگى قوجايىنى دارەجەسىنە جەتۋى ءلازىم دەيمىز. ءوزىمىزدىڭ قالتالى ازاماتتار دا جوق ەمەس قوي. كەشەگى پاناما وفشورلارىنان سولاردىڭ ءبىرسىپىراسىنىڭ ەسىمدەرىن كوزىمىز شالىپ قالدى. ۇكىمەت قازاقستاندىق اۋقاتتىلاردى قازاق جەرىنە ينۆەستيتسيا تارتۋعا ارەكەت ەتپەيدى مە؟ الدە، ينۆەستيتسيا تەك شەتەلدەن تارتىلۋى ءتيىس پە؟

- وتە ورىندى سۇراق. ارينە، ينۆەستيتسيا تەك شەتەلدەردەن تارتىلۋى ءتيىس دەگەن زاڭ جوق.  «فوربس» دەگەن جۋرنالعا، اناۋ وفشور تۋرالى دەرەكتەر شىقتى عوي. ءوزىمىزدىڭ قازاق ازاماتتارى. سولاردى ءوزىمىزدىڭ جەرگە ينۆەستيتسيا سالۋعا مۇمكىندىك جاساۋىمىز كەرەك. ۇكىمەت ءبىرىنشى كەزەكتە سوعان ارەكەت ەتۋى ءتيىس. ولاردىڭ سانىن كوبەيتۋىمىز كەرەك. ولاردى ىنتالاندىرۋىمىز كەرەك. اۋىلداردى دامىتۋعا سول ازاماتتاردىڭ ىقپالى بولۋى كەرەك. سولاردىڭ كوبىسى، سول اۋىلداردان شىققان ازاماتتار عوي. ءدال ءسىزدىڭ وسى ايتقان ۇسىنىستارىڭىز كوميسسيا بارىسىندا دا ايتىلدى. مەن وسى ۇسىنىستاردى تولىقتاي قولدايمىن. ءدال وسى ماسەلەلەردى مەن كوميسسيانىڭ ەكى وتىرىسىندا دا ايتتىم. سودان كەيىن تاعى ءبىر ماسەلە،  جەردى تەك  جەر ءۇشىن عانا قاراستىرماۋىمىز كەرەك. ەڭ باستىسى – سول جەرلەردە تۇراتىن ازاماتتاردىڭ احۋالىن ەسكەرۋىمىز كەرەك. بۇل جەردە ءبىز اۋىلشارۋاشىلىعىن عانا دامىتۋدى قاراستىرىپ قانا قويماي، سول اۋىلشارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن ەلدى-مەكەندەردى دامىتۋدى دا ويلاۋعا ءتيىسپىز. اۋىلدان قالاعا اعىلىپ جاتقان كوش توقتاعان جوق. ۋربانياتسيا ءالى دە جالعاسۋدا. وڭتۇستىك پەن سولتۇستىكتەگى قۇنارلى جەرلەردى ايتپاعاندا، ورتالىقتاعى ايماقتاردىڭ وزىندە حالىق سانى دا ازايىپ بارادى. قاراپايىم جولداردىڭ ءوزى رەتتەلمەگەن.  ءبىز قازىر وتىز مەملەكەتتىڭ قۇرامىنا كىرەمىز دەيمىز. وعان كىرۋ ءۇشىن اۋەلى ەلدى-مەكەندەردەگى ينفراقۇرىلىمداردى رەتتەپ الۋىمىز كەرەك. جول، سۋ قۇبىرلارى، كوگىلدىر وتىن تارتىلماعان اۋىلدار بار بىزدە. جۇمىس ورىندارىن اشۋ كەرەك تاعى.  ايتپەسە، جەرگە كوز تىگىپ جۇرگەن قالتالىلار جەردى الىپ قويىپ، وزدەرى قالادا، كەڭسەدە وتىرىپ جۇمىس ىستەيتىن بولسا، اۋىل ەشقاشان دامىمايدى. ءبۇيتىپ تىراشتانعانىمىزدىڭ ءتۇبى بەكەرشىلىك بولاتىنى انىق.

-بەرىك ابدىعالي مىرزا، ۇكىمەت جەردى شەتەلدىكتەرگە عانا ەمەس، شەتتەن كەلگەن قانداستارىمىزعا دا ساتپايمىز دەگەن التەرناتيۆتى ۇسىنىس ايتتى. بۇل دا، ءوز كەزەگىندە كۇن تارتىبىندەگى ماڭىزدى ماسەلە ەدى. قانداس دەگەنىڭىز – قازاق. دەمەك، شەتەلدىكتەرگە ساتىلمايتىن جەر قازاققا دا ساتىلمايدى دەگەن ءسوز بە؟بۇل ناعىز ۇلتتىق ديسكريميناتسيا ەمەس پە؟ وسى ماسەلە كوميسسيا وتىرىسىندا كوتەرىلمەدى-اۋ دەيمىن.  .

-ەتنيكالىق قازاقتارعا، ياعني، اتا جۇرتىنا سىرتتان كوشىپ كەلگەن باۋىرلارىمىزعا بەرىلەتىن «ورالمان» مارتەبەسى ۋاقىتشا مارتەبە. ولار ەرتەڭ-اق قازاقستان ازاماتتىعىن الادى. ەرتەڭ ازاماتتىق العان سوڭ، ءوزىنىڭ بارلىق قۇقىعىن تولىق قولدانادى، ارينە. سوندىقتان بۇل جەردەگى شەكتەۋ ۋاقىتشا عانا. ال اتا جۇرتقا كەلگەن باۋىرلارعا بەلگىلى ءبىر شەكتەۋلەر بويىنشا جەردى جالعا بەرۋگە مەن قارسى ەمەسپىن.

-وسى ۋاقىتقا دەيىن ساتىلىپ كەلگەن جەردىڭ يەلەرىنىڭ ءتىزىمى جاريالانا ما؟ حالىق جەر يەلەرىنىڭ كىم ەكەنىن ءبىلۋى ءتيىس ەمەس پە؟

-بۇكىل مەنشىك يەلەرىنىڭ تولىق اقپاراتىن، ءتىزىمىن جاريالاۋ تۋرالى ۇسىنىستار كوميسسيا وتىرىسىندا ايتىلدى. وعان ۇكىمەتتەن دە قولداۋ دا بار.  ناتسيوناليزاتسيالاۋ ماسەلەسى قازىر تۋىنداپ تۇرعان جوق. ەڭ ءبىرىنشى، جەردىڭ قورى بار. ءتىپتى، ءوزىنىڭ العان جەرلەرىن مەملەكەتكە قايتارىپ جاتقاندار دا بار. يگەرە الماعان سوڭ، ونىڭ ارتىق سالىعىن تولەمەۋ ءۇشىن نەمەسە 2 جىلدا ول جەردە ەشبىر ەگىن ەكپەگەن  سوڭ، مەملەكەت قايتارىپ العان جەرلەر بار. ءدال قازىر   قايتارىلعان جەرلەردىڭ مولشەرى 1 ميلليون گەكتار دەيدى. قازىر اۋكتسيون ارقىلى ساتىلۋعا نەمەسە جالعا بەرىلۋگە سول جەرلەر تيەسىلى.

-بىزدە قازىرگى جەر تۋرالى زاڭ، الپاۋىت جەر يەلەنۋشىلەرىنە   مۇمكىندىك جاساپ وتىر. سونىڭ ايقىن كورىنىسى، بىزدە  لاتيفۋنديستەر عانا جەردى ساتىپ الۋعا مۇمكىندىگى بار دا، قاراپايىم شارۋالار تەك جالعا الىپ قانا ىستەتەدى. بۇعان دا باقىلاۋ بولۋى كەرەك سەكىلدى...

- ارينە،باقىلاۋ دا، ونى قايتا  قاراۋ  دا كەرەك. مىسالى، كەيبىرەۋلەر ميلليون گەكتارعا دەيىن جەر الىپ العان دەيدى. ولار قالاي الدى دەگەن سۇراق تۋىندايدى. بۇعان دا باقىلاۋ بولۋى، شەكتەۋ قويىلۋى كەرەك. ەگەر بۇرىن الىپ العانداردىڭ جەرلەرىن تارتىپ الاتىن بولساق، مۇنىڭ ارتى ۇلكەن داۋ-دامايعا ۇلاسىپ كەتۋى مۇمكىن. ەگەر سول العان جەرمەن 2 جىلدا جۇمىس ىستەمەيتىن بولسا، مەملەكەت قايتارىپ الۋعا قۇقىلى. ونىڭ ءوزىنىڭ تەتىكتەرى بار. بۇل جەر كودەكسىندە دە جازىلعان.

- وسى ۋاقىتقا دەيىن جەر اۋكتسيون ارقىلى ءبىر مارتە ساتىلىمعا شىعارىلدى. وتكەن جىلعى العاشقى اۋكتسيونعا قاتىسقاندار اراسىندا قازاقستان ازاماتتارىمەن قاتار، شەتەلدىكتەر دە بولعان ەدى. ارينە، ول كەزدە زاڭ سونداي مۇمكىندىكتى تۋدىرعان ەدى. ءتىپتى، قر ينۆەستيتسيا جانە دامۋ ءمينيسترى اسەت يسەكەشەۆ مىرزا، «جەردى ساتىپ 1,5 ميلليارد تەڭگە تاپتىق» دەپ ءسۇيىنشى سۇراعان-دى... ەندى ول جەرلەر ناتسيوناليزاتسيالانا ما؟ مەنشىك يەلەرى جاريالانىپ، جەرلەر قايتارىلىپ الىنا ما؟ كوميسسيا ءدال وسى ماسەلەدە ۇنسىزدىك تانىتۋى كەرەك سياقتى...

- ونى ەندى مەن ايتا المايمىن. ويتكەنى بۇل ماسەلە ۇكىمەتتە، كوميسسيادا ءالى قاراستىرىلعان جوق. ال مەنىڭ ايتارىم: ەگەر زاڭدى بولسا، اۋەلگى شەشىمدى ەشكىم وزگەرتە المايدى. اۋەلدە ساتىلىپ قويعان جەرلەرگە ەسكى زاڭ بويىنشا شەشىم وزگەرتۋسىز قالادى. تەك، ودان كەيىنگىلەرگە بەرىلمەيدى. زاڭ كەيىن وزگەرتىلگەن سوڭ، بۇرىنعى شەشىمدەرگە تيىسپەيدى. ءتارتىپ سولاي. بۇل بويىنشا مەن جالپى تاجىربيەمنەن ايتىپ وتىرمىن. ال ۇكىمەت بۇل ماسەلەگە قاتىستى ءوزى تۇسىنىك بەرە جاتار.

- ۇكىمەتتىڭ جەر رەفورماسى جونىندە كوميسسيا قۇرۋىنا حالىقتىڭ ۇكىمەتكە سەنىمسىزدىگى ءام نارازىلىعى تۇرتكى بولعانى راس. قازىرگى كوميسسيا ەكى وتىرىس وتكىزدى. ۇسىنىستار ورتاعا سالىنۋدا. الەۋمەتتىك جەلىلەردە كوميسسيانىڭ جۇمىسىنا قاتىستى پىكىرلەر الۋان ءتۇرلى. ال ءسىز وسى كوميسسيا حالىقپەن قويان-قولتىق جۇمىس ىستەپ جاتىر دەپ ايتا الاسىز با؟

- جالپى، جەر كوميسسياسىن (ونىڭ ىشىندە مەن دە بارمىن) حالىق سايلاعان جوق. كوميسسيا حالىقتىڭ بۇكىل مۇڭ-مۇقتاجىن قانشالىقتى كۇن تارتىبىنە شىعارا الادى،  ونى ۋاقىت كورسەتەدى.  حالىق نارازىلىعىن ءبىلدىرىپ، جەردىڭ ساتىلۋىنا جانە جالعا بەرىلۋىنە قارسى بولعان سوڭ، ەلباسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا كوميسسيا قۇرىلدى. ونىڭ قۇرامىن وبەكتيۆتى تۇردە قۇرۋعا تىرىستى. مىندەتتى تۇردە ميتينگكە شىققان ازاماتار ەمەس، ساياسي بەلسەندى، ساۋاتتى ازاماتتار، اۋىلشارۋاشىلىعىمەن تىكەلەي جۇمىس ىستەيتىن ازاماتتار تارتىلدى. ولاردىڭ كوميسسيا وتىرىسىندا ءوز وي-پىكىرلەرىن ايتقانى ءبىزدىڭ ءبىراز نارسەگە  كوزىمىزدى اشتى دەپ ويلايمىن. سوندىقتان، كوميسسيا ءبىرىنشى كەزەكتە ەلدىڭ سەنىمىن اقتاۋعا تىرىسادى. مىسالى، مەنىڭ ءوزىم ەكى اۋداندا جۇمىس ىستەگەن تاجىربيەم بار، سول بويىنشا ءوزمنىڭ تۇيگەن ويلارىمدى ورتاعا سالىپ  وتىرمىن. قازىر ۇسىنىس-پىكىرلەر قاراستىرىلۋدا. ەندى ءبىز ايماقتارعا شىعامىز. حالىقتىق جينالىستار ۇيىمداستىرىپ، سول جەرلەردە حالىقتىڭ پىكىرلەرىن تىڭدايمىز جانە ونى كوميسسيا جۇمىسى بارىسىندا ساراپتاپ، ۇكىمەتكە ۇسىنامىز. بۇل جەردە ۇكىمەت تە شەشىم قابىلدامايدى. ۇكىمەت ۇسىنىستى پارلامەنت قابىلداۋىنا جىبەرەدى. ال پارلامەنت كوميسسيانىڭ ۇسىنىستارىنىڭ كەيبىرىن قابىلداماۋى دا مۇمكىن. ءتىپتى، وزدەرىنىڭ ۇسىنىستارىن دا ەنگىزۋى  مۇمكىن. نەگىزى، كوميسسيا دا، ۇكىمەت تە ەمەس، وسى پارلامەنت ناعىز حالىقتىڭ وكىلى بولىپ ەسەپتەلەدى عوي. ويتكەنى ونى وزدەرى سايلادى. سوندىقتان، پارلامەنت كوميسسيادان دا كوبىرەك ۇسىنىس بەرە مە، ونى ۋاقىت كورسەتە جاتار. ءۇمىت بار عوي. سوڭعى شەشىمدى پارلامەنت قابىلدايتىن بولعان سوڭ، مەن ۇكىمەتتىڭ قازىرگى قاۋقارىن باقىلاپ وتىرمىن.  قازىر كوميسسيا بارىسىنداعى ءبىزدىڭ ۇسىنىستارىمىزدى ۇكىمەت مۇشەلەرى دە قولداپ وتىر. 

-اۋەلدە، 75 ادامنان قۇرىلعان بۇل كوميسسيانىڭ ءۇش مۇشەسى ءوز ەركىمەن قۇرامنىن شىقتى. قازىر 72 ادام قالدىڭىزدار. ال، وسى ازاماتتاردىڭ اراسىندا بيلىككە جاقىن نەمەسە لاۋازىمدى قىزمەتتەردە ىستەيتىن ازاماتتاردىڭ  باسىم ەكەنىن بايقاپ وتىرمىز. ۇسىنىستار تالقىلانىپ، داۋىسقا سالۋ بارىسىندا  حالىقشىلداردىڭ ۇتىلىپ قالۋى مۇمكىن دەگەن پىكىرلەر بار. بۇعان نە دەيسىز؟

- ۇسىنىستار ءالى تولىق تالقىلانىپ بولعان جوق. الداعى وتىرىستار بارىسىندا بارلىق ۇسىنىستار داۋىسقا سالىنىپ، شەشىلەتىن بولادى. بۇل جەردە كوميسسيا قۇرامىن تولىق قاراساڭىز، ۇكىمەت ادامدارى كوپ ەمەس نەگىزى. كوميسسيادا سول اۋىلشارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن، ءار ءتۇرلى قوعامدىق ۇيىمداردا ىستەيتىن ازاماتتار بار. سوندىقتان، كوميسسياداعى ۇكىمەت وكىلدەرى، دەپۋتاتتاردى قوسا ەسەپتەگەندە 30 پايىزدان اسپايتىن شىعار. مەن ناقتى ەسەپتەگەن جوقپىن. بىراق، ولاردىڭ داۋىسى باسىم دەپ ايتا المايمىن. كوميسسيا قۇرامىندا ء ىرى شارۋا قوجالىقتارىمەن قاتار  شاعىن قوجالىقتاردىڭ وكىلدەرى دە تىزە قوسىپ وتىر. بۇل جەردە نەگىزگى ۇسىنىستى سول ازاماتتار ايتۋى ءتيىس. كوميسسيادا داۋىس جاعىنان ۇتىلىپ قالساق تا، سوڭعى شەشىمدى پارلامەنت ايتادى. ال پارلامەنتتى حالىقتىڭ ءوزى سايلادى. نەگىزگى جۇك سولاردا. ويتكەنى پارلامەنت حالىقتىڭ مۇددەسىن قورعايتىن ورىن عوي.  كوميسسيا شەشىم قابىلداماسا دا، پارلامەنت ونى دۇرىستاۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. سوندىقتان مەن ەندى پارلامەنتكە ۇمىتپەن قارايمىن. ول جەردەگى ازاماتتار دا ءبارىن كورىپ-ءبىلىپ وتىر. بولعان وقيعالاردان كەيىن، ولار وزدەرىنىڭ بۇرىن جىبەرگەن قاتەلىكتەرى مە، الدە بۇرىنعىلار ما، ايتەۋىر ءبىر قاتەلىك جىبەردى. ەندى سونى تۇزەتۋلەرى ءتيىس. سوندىقتان پارلامەنتتىڭ داۋىسى قاتتىراق شىعار دەگەن ءۇمىتىم جوق ەمەس.

-ۋاقىت ءبولىپ، سۇحبات بەرگەنىڭىزگە راحمەت! كوميسسيا حالىقتىڭ ءۇنىن ەسكەرەدى دەپ ۇمىتتەنەمىز!

-وزىڭە دە راحمەت! ارينە، ءبىز ءاردايىم بۇقارانىڭ تالاپ-تىلەگىمەن ساناسۋىمىز كەرەك.

سۇحباتتاسقان نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى 

Abai.kz